Ilgaklarni tayyorlash texnologiyasi - Kimyo - Referatlar

Ilgaklarni tayyorlash texnologiyasi

Yuklangan vaqt:

08.11.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

134.6943359375 KB

Ko'chirib olish

Ilgaklarni tayyorlash texnologiyasi Reja: 1. Ilgaklar va tirsaklarni xizmat vazifalari, tayyorlash bo’yicha texnik talablar, qo’llaniladigan materiallar va xomashyo turlari. 2. Harakatni o’zgartirish ilgaklariga mexanik ishlov berish texnologik jarayonining ketma-ketligi va bajarish tartibi. 3. Ilgaklarni nazorat qilish .

Ilgaklar va tirsaklarni xizmat vazifalari, tayyorlash bo’yicha texnik talablar, qo’llaniladigan materiallar va xomashyo turlari. Harakatni o’zgartirish ilgaklari o’q bo’yicha xarakatlanganda tishli g’ildirak mufta va shunga o’xshagan kinematik elementlarni holatini o’zgartiradi. Detallarni harakatga keltirish ilgaklarni «suharik»larining tekis yuzalari yordamida amalga oshiriladi (29-rasm). Harakatni o’zgartirish ilgaklarini yig’ish jarayonida bazaviy yuzasi bo’lib «bobishka»dagi tekis Yuzali, shponka uyali, shlitsali teshiklar xizmat qiladi. Bu teshikni tayyorlash aniqligi IT7-IT9 aniqlik kvalitetida bo’lsa yuza tozaligi R a =5…1,25 mkm bo’ladi. «Suharik»ni R a =5…1,25 mkm ishchi yuzasi IT9-IT12 aniqlik kvalitetida tayyorlansada, uning yuza tozaligi R a =5…1,25 mkm bo’lishi talab etiladi. Harakatni o’zgartirish ilgaklarida bunday yuza doimo ishqalanishga ishlaydi. Bu yuzaning teshik o’qiga nisbatan perpendikulyarligi 100 mm o’q uzunligiga 0,1… 0,3 mm orlig’ida bo’ladi. Sharnirli ilgak sharnirli birikmalarning o’tish detali hisoblanadi. Bu ilgaklarda ikkita quloqcha bo’lib ularda o’qdosh ikkita teshik bor. Teshiklarni tayyorlash aniqligi IT8-IT9 bo’ladi. Bu teshiklar sharnirli ilgaklarni yig’ishda yordamchi birikish yuzasi vazifasini bajaradi. Asosiy birikish yuzasi bo’lib ilgaklarni quyruq qismi yoki «bobishka»dagi teshik xizmat qiladi. Bu yuza oraliq (zazorli) o’tkazish uchun mo’ljallangan bo’lib IT8-IT10 aniqlik kvalitetida rezpbali yoki tekis tsilindrik shaklda bo’lishi mumkin. Kardan shlitsali ilgaklarning asosiy teshigi shlitsali qilib tayyorlanadi. Sharnirli ilgaklar quloqchalari teshiklarning o’qlari asosiy bazaviy yuzasiga va quloqchalarni sirt yuzalariga perpendikulyar bo’lib 100 mm uzunlikka 0,1-0,4 mm bo’lishi talab etiladi. Xarakatni o’zgartirish ilgaklari uchun xomashyo kulrang cho’yan SCH-12 dan SCH-24 gacha, bolg’alanuvchi cho’yan KCH-35, KCH-37, hamda odatdagi sifatli po’latlar po’lat 3 va po’lat 5 va konstruktsion po’latlar po’lat 20,35,40X lardan tayyorlanadi.

Sharnirli ilgaklar uchun xomashyolar odatdagi sifatli po’latlar va konstruktsin po’latlar po’lat 35,45 va shu kabilardan tayyorlanadi. 29-rasm. Ilgaklar turidagi detallar. a) Harakatni o’zgartirish ilgaklari; b) sharnirli ilgaklar. Cho’yandan tayyorlangan harakatni o’zgartirish ilgaklari xom ashyolari opkalarda metall modellardan foydalanib qo’lda va mashinalarda shakllantirilgan qoliplarga quyish usuli bilan olinadi. Quyma aniqligiga qo’yilgan talab yuqori bo’lsa qobiqli qoliplardan foydalaniladi. Penoplastik modellar qo’llab ham xomashyo tayyorlash mumkin. Quyishining bu oddiy aniq va ilg’or usuli qobiqli qoliplar o’rniga Toshkent ekskavator zavodida ishlab chiqilgan. Penoplastdan tayyorlangan model erigan metall bilan to’qnashganda penoplast bir zumda kuyadi va erigan metall uni o’rnini shunday tezlikda egallaydiki qolipni

qumi sochilib shakl, buzilib ulgurmaydi. Bu usulning yana bir afzallik tomoni shundan iboratki 5 mm va undan katta diametrdagi teshiklar sterjensiz quyish yo’li bilan olinadi. Po’latdan tayyorlangan ilgaklarning xom ashyolari bolg’alash va shtamlash yo’li bilan olinadi. Sharnirli ilgaklarni xomashyosi chiviqdan olinadi. Harakatni o’zgartirish ilgaklariga mexanik ishlov berish texnologik jarayonining ketma-ketligi va bajarish tartibi. Harakatni o’zgartirish ilgaklarning tayyorlash texnologik jarayoni quyidagi tartibda bajariladi: - «bobishka» ning sirt yuzalariga ishlov berish: - asosiy texnologik bazani («bobishka» dagi teshikni) qora va toza mexanik ishlash: - «suharik» ning tekis yuzalariga mexanik ishlov berish: - yordamchi tekis yuzalarga va teshikka mexanik ishlov berish: - «suharik» ni ishchi yuzalarini jilvirlash; Ayrim hollarda avval asosiy texnologik yuza-teshika ishlov berilib keyin bu teshik bo’yicha ilgak o’rnatilib «bobishka» ning sirt yuzalariga ishlov beriladi. Birinchi va ikkinchi hollarda ham harakatni o’zgartirish ilgaklari «bobishka»ning tashqi tsilindrik yuzasi bo’yicha prizmaga o’rnatilgan holda ishlov beriladi. «Bobishka» ning sirt yuzalariga sirt frezalari yordamida vertikalfrezerlash dastgohida birin keyin ishlov beriladi yoki bo’lmasa ikki o’rinli moslama qo’llab qayta o’rnatish yo’li bilan ishlov beriladi. «Bobishka» ning har ikki sirt yuzasini bir vaqtda frezerlash uchun ikki va uch tomonlama frezalovchi frezadan foydalanib gorizontal frezerlash dastgohi qo’llaniladi. «Bobishka» dagi 25 mm gacha bo’lgan teshik vertikalparmalash dastgohlarida parmalanadi, zenkerlanadi va razvyortkalanadi yoki teshikni yakuniy shakliga mos sidirgich bilan sidrish dastgohlarida sidiriladi. Quyish yoki shtamplash yo’li bilan olingan teshiklarga ishlov berishda birlamchi parmalash qo’llaniladi.

Harakatni o’zgartirish ilgaklari asosiy teshik va «bobishka»ning sirti bo’yicha o’rnatilib, «suharik» ning tekis yuzalari vertikal yoki gorizontal-frezerlash dastgohlarida bir necha o’rnatish orqali frezerlanadi. Ishlov berish davrida ilgaklarning burilib ketishdan saqlash uchun «suharik»ning yuzasi bo’yicha doimiy yoki olib qo’yilishi mumkin bo’lgan tayanchlar qo’llaniladi. Yordamchi teshiklarga va yuzalarga ishlov berishda o’rnatish yuzasi bo’lib asosiy teshik va «bobishka» ning yuzalarini jilvirlashda ham o’rnatish yuzasi bo’ladi. Sharnirli ilgaklarga mexanik ishlov berish texnologik jarayonining ketma-ketligi va bajarilish tartibi. Sharnirli ilgaklarga mexanik ishlov berish texnologik jarayonining ketma- ketiligi quyidagilardan iborat: - ilgakni quyruq qismini birlamchi yo’nish yoki asosiy o’rnatish yuzasini tayyorlash; - ilgak quloqchalarini yon yuzalariga ishlov berish; - sharnir o’qi osti teshigiga ishlov berish; - ilgakni quyruq qismiga yakunlovchi ishlov berish. Ilgakning quyruq qismini yo’nish tokarlik dastgohlarida olib boriladi. Yo’nish jarayonida ilgak quloqchalarining qora, ishlov berilmagan yuzalari bo’yicha o’rnatiladi, masalan, ikki mushtchali o’zi markazlovchi prizmalardan foydalaniladi. Ilgaklarning quyruq qismini sirti yo’niladi so’ng tsilindrik tashqi yuzalari yo’niladi. Qaysiki bu yuzalar keyingi operatsilarda asosiy texnologik baza vazifasini bajaradi. Ilgak quloqchalarining yon tomonlari ishlov berilgan quyruq qism bo’yicha o’rnatilib gorizontal-frezerlash dastgohlarida frezalarni yig’masidan foydalanilgan holda frezerlanadi. Ilgakni buralib ketishdan saqlash uchun olib qo’yiladigan tayanchdan foydalaniladi. Bu tayanch ilgakni quloqchalari bilan du qismini tutashuv joyiga qo’yilishi mumkin. Xuddi shu tartibda faqat gorizontal holda

o’rnatilgan ilgakni sharnir osti teshiklariga ishlov beriladi. Bu teshik vertikal- parmalash dastgohida parmalanadi, zenkerlanadi va razvyortkalanadi. Ilgakni quyruq qismiga yakunlovchi ishlov berish (toza yo’nish) yoki rezpba qirqish maxsus moslamada tokarlik dastgohlarida bajariladi. Moslama detalning sharnir o’rnatiladigan teshigi bo’yicha bazalash imkoniyatiga ega bo’lishi kerak. Shu tartibda detalning yig’ishda ikki asosiy bazaviy yuzalarni o’zaro to’g’ri joylashuvi ta’minlanadi. Quyruq qismiga ega bo’lmagan balki teshikli (qadam uzatmasi ilgaklari) ilgaklarga mexanik ishlov berish tartibi boshqacha bo’lishi mumkin. Bunda ilgakni quyruq tanasi qora texnologik yuza sifatida ishlatilib, uning quloqchalari frezerlanadi. Keyin esa quloqchalarni ishlov berilgan yuzalarini texnologik o’rnatish yuzasi sifatida qo’llab sharnir o’rnatiladigan teshikka ishlov beriladi. Quyruq qism tanasidagi rezpbali teshikni hosil qilishda detal sharnir o’rnatiladigan teshik bo’yicha bazalanadi.

30-rasm. Ilgakning ishchi Yuzalarini o’zaro joylashishini nazorat qilish. Ilgaklar teshiklarining diametrlari, ariqchalarni kengligi, ishchi tekis yuzalari o’rtasidagi masofa aksariyat hollarda kalibrlar va shtangen asboblar yordamida nazorat qilinadi. Detalning ishchi yuzalarini bazaviy yuzalarga nisbatan o’zaro joylashuvi nazorat moslamalari yordamida tekshiriladi (3.2.-rasm). Bu moslamalar indikatorlar bilan jihozlanadi. Tekshirish jarayonida harakatni o’zgartirish ilgagi barmoqqa o’rnatiladi va burilib ketishdan saqlash uchun «bobishka» dagi rezpbali teshikdan foydalaniladi. o’lchash asbobining sharli cheti tekshirilayotgan «suharik» ning ishchi yuzasi bilan to’qnashtiriladi. o’lchash birikmasining aylantirish natijasida o’lchash asbobining shari nazorat qilinayotgan ishchi yuza bo’yicha sirpanadi natijada indikator yuzaning bazaviy teshikka nisbatan perpendikulyarligini ko’rsatadi.

Adabiyotlar ro’yxati. 1. Texnologiya mashinostroeniya: v 2 t. T.1. Osnovq texnologii mashinostroeniya: Uchebnik dlya vuzov / V.M. Burtsev i dr.; pod red. A.M. Dalg’skogo-M.: Izd-vo MGTU im. N.E. Baumana 1998-564 s. 2. Texnologiya mashinostroeniya: v 2 t. T.2. Proizvodstvo mashin: Uchebnik dlya vuzov / V.M. Burtsev i dr.; pod red. G.N. Melg’nikova -M.: Izd-vo MGTU im. N.E. Baumana 1998-640 s. 3. Yegorov M.E., Dementpev V.I., Dmitriev V.A. Texnologiya mashinostroeniya. M.: Vqsshaya shkola, 1976-534 s. 4. Karataev S.A. Texnologiya mashinostroeniya (spetsialpnaya chastp). Kiev: Vqsshaya shkola, 1984-272s. 5. Osnovq texnologii mashinostroeniya. Pod red. Korsakova. M.: Mashinostroenie,1977-416s. 6. Balakshin B.S. Teoriya i praktika texnologii mashinostroeniya. Kn.1. Texnologiya mashinostroeniya. M.: Mashinostroenie, 1982-239s.

O'xshashlar

Dastgoh shpindellarini tayyorlash texnologiyasi

Qutisimon detallarni tayyorlash texnologiyasi

Yonilg‘ilarni qayta ishlash texnologiyasi

Karbamid ishlab chiqarish texnologiyasi

Saponinlar kimyosi va texnologiyasi