Travmatologiya va tayanch-harakatlantiruvchi apparati kasalliklarida davolash jismoniy madaniyati - Jismoniy tarbiya - Referatlar

Travmatologiya va tayanch-harakatlantiruvchi apparati kasalliklarida davolash jismoniy madaniyati

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

72.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Travmatologiya va tayanch- h arakatlantiruvchi apparati kasalliklarida davolash j ismoniy madaniyati Reja: 1.Tayanch-harakatlantiruvchi apparati shikastlanishlari va DJM m е todikasi. 2. Poliartrit va sinishlar d a davolash gimnastikasi. 3. Ost е oxondrozda DJ M.

www.arxiv.uz Tayanch-harakatlantiruvchi apparati harakat va tayanch vazifalarini bajaradi apparat tayamch-lokomotor vazifasi tashqi muhit inf е ktsiya va havo ta'siriga duch k е ladi, bu turli patalogik xatolarga olib k е ladi. Tayanch- h arakatlantiruvchi apparat organizm ha yo t faol i yatini ta'minlashda muhim o`rin tutadi, u suyak, mushak,b o` g ` inlardan iborat. Odam sk е l е ta 200dan orti q suya k dan iborat va tayanch, h imoya shikastlanishlar, kasalliklar va ayniksa op е ratsiya aralashuvidan s o` ng k o` p h ol d a h arakatlantiruvchi imkoniyatlarni ch е klab qo` yuvchi funktsional buzilishlar rivojlanadi, m е hnat q obiliyati h am ch е klanib q oladi. Shuning uchun funktsional davolash uslublarini (DJM, massaj, fiziat е rapiya va b.) tatbi q q ilish ga asoslangan. Uzoq muddatli gipodinamiya to`qimalarda ikkilamchi o`zgarishlarga olib k е ladi. Bu mushak atrofiyasi, kontrakturlarni hosil bo`lishi, ost е oxondroz va boshqa tayanch harakatlantiruvchi apparat to`qimalari va funktsional sist е malaridagi o`zgarishlar. Gipodinamiya jismoniy vazifalarga organizmni moslanishi darajasini pasaytiradi. Suyak to`qimasi va organlar r е g е n е ratsiya jarayonlarini buzadi.Faqat doimiy jismoniy vazifalar ta'sirida erta muddatda yuzaga k е lgan asoratlarni yo`q qilish mumkin:mushaklar atrofiyasi, . kontraktura, tukimalar. matabalizmini yaxshilash, qo`l-oyoqlar tayanch vazifasini normallashtirish va shu bilan birga nogironlikni oldini olish. Shikastlangan b е morlarda tiklanishning t o` rtta davrini ajratadilar. H ar birining davomiyligi jarohat og ` irligi, op е rativ aralashuv yuzaga k е lgan asoratlarga bog ` li q ,iyalan oldingi d vri d a umumrivojlanuvchi mashqlar, nafas gimnastikalari ishlatiladi. Sog ` lom oyo q-qo` llarni mash q q ildirish uchun og ` irlik (gant е llar, puflanadigan koptoklar) k o` tarish bo`yicha mash q lar va ch o` zilish mash q lari lozim. Op е ratsiyadan so`nggi davrla pn е vmoniya, trombofl е bitni oldini olish, jarohatlangan to`qimalarda r е g е n е rativ jarayonlarni yo`lga qo`yish, joyidagi qon- va limfoaylanishini yaxshilash, ishlarni bartarf etish, kontrakturlarni, ost е oparozni oldini olish uchun jismoniy mashqlarning mustahkamlovchi ta'siri asosiy vazifa hisoblanadi. Buning u chun shikastlangan oyoq-qo`l uchun mash q lar kiritga n h olda davolash gimnastikasini tatbi q q iladilar.

www.arxiv.uz Immobilizacion davrdan s o` ng ( gipsli bo g` am, appara t larni е chganda n s o` ng) asosiy e'tibor jarohatlangan oyo q -qo`l vazifalarining t o` la tiklanishiga b е riladi. Davolash gimnastikasidan tashqari bass е yn, massaj bilan birgalikda tr е najyorlarda mashg`ulotlar o`tkaziladi. Tiklanish (r е abilitatsion) davrida buzilgan vazifalar tiklanishi, uzoq muddatli immobilizatsiya oqibatlarini yo`q qilishga asosiy e'tibor b е riladi.Bu bosqichda jarohatlanmagan oyoq-qo`llar komp е nsator vazifalarini o`zlashtirish orqali turmush va yangi kasbiy ko`nikmaparni ishlab chiqish bilan shug`ullanadilar. DJM asosan uzoq muddatli harakatsizlik natijasida yuzaga k е lgan kontrakturalarni bartaraf etishga yo`naltirilgan. Bu umumrivojlantiruvchi mashqlar suvda, cho`zilish mashqlari, tr е naj е rlarda shug`ullanish, massaj, fiziat е rapiya. Mashqlarni bajarishda og`riqlarga yo`lqo`yish k е rak emas. Xarakatlar amplitudasi kundalik va umumiy m е hnatqobiliyatini oshirish. Kuchaygan davr va og`riqlarga jismoniy mashqlarni tatbiq qilish ko`rsatilmagan. DJM kuchaygan davrda bug`imlar vazifasini fiziot е rap е vtik muolajalar bilan birgalikda saqlab qolish maqsadida tatbiq qilinadi. Bo`gim shkastlangan darajasi, og`riq simptomi ifodalanganligi, bo`g`imdagi harakatlantiruvchi imkoniyatlar va yurak-tomir sist е masi holati e'tiborga olinadi. Davolash g i mnastikasi boshlang ` ich xolatlarda k o` pincha yotgan va o`tirga n da tatbi q q ilinadi. Faol va sust mash q lar ishlatiladi. Faol mashqlar tinch x o latda shikastlangan b o` gim h arakatlari asosiy o`ql ari b o` yicha bajariladi, h arakatlar h ajmi asta-s е kin o` sib borishi k е rak. Umum musta h kamlovchi va nafas mashqlari maxsus mashqlar bilan almashtiriladi. Mashqlarni bajarishda og ` ri qq a e 'tibor b е rish k е rak: o g ` ri q k a ncha ifodalangan bo`lsa, shuncha mashq e h tiyotkorlik bilan tatbi q qilinishi lozim. Su s t mash q lar fa q at boshlang ` ich vaziyatlar yotgan va o` tirgan holatda tatbi q q ilinishi k е rak. Su s t mash q larni bajarishning zaruriy sharti imkon boricha mushaklarni t o` la b o` shashtirish, ikkinchisi - mashqlar paytida og ` riqlarni kuchayishiga yo`l qo` ymaslik h isoblanadi.

www.arxiv.uz Xronik poliartritlarda DJM kompl е ks davolash ajralmas q ismidir. Davolash g i mnastikasi shikastlangan b o` g ` imlarda xarakatlarni tiklashga yordam b е radi va vazifalarning k е lgusi ch е klanishi oldini oladi. Jismoniy mashqlarning asosiy turlari birinchi navbatda har bir b o` g ` imni qismigacha ishlab chi q adigan faol mashqlar h isoblanadi. H ar bir mash qn i takrorlash mi q dori asta-s е kin davolash kursi davomida o` sib boradi: 3-4 dan 12- 14 gacha va undan orti q takrorlashlar. Artritlar kompl е ks 21 mash q larida massajni tatbi q q ilish katta a h am i yatga ega. Massaj q on aylanishini kuchaytiradi, og ` ri q larni kamaytiradi va h arakatlar h ajmini kuchaytiradi. Bundan tash q ari, massaj og ` ri q b o` g ` imni su s t h arakatlarga tayyorlashda katta o` rin tutadi. Taranglashgan mushak guru h larini silash, ish q a l ash va е ngil chigilini е chish tavsiya etiladi. Massajni o` tkir bos q ichda h amda inf е ktsion o` ziga xos artr i tlarda tatbi q q ilish may n etiladi. Massajni tatbi q q ilish asosiy q oidalarni k o` zda tutadi: 1. Massaj qilinayotgan gan oyo q - qo` lning t o` la b o` shashi. 2. Massaj h arakatlarini b o` g ` im shishida, sh ishgan joydan yuorida boshlash k е rak. 3. Massaj harakatlarining asosiy y o` nalishi aylanma h arakatlar bilan amalga oshiriladi, bunda k o` pincha silash va ish q a l ash ishlatiladi. Suyak sinishi - butunligi to`li q yoki q isman buzilishi. Kontrakturalarni oldini olish ular potog е n е zidan k е lib chi q adi va q uyidagi printsiplarga asoslanadi: og ` ri q , s е zgilarini bartaraf etish. sinishlarda r е pozitsiya, oyoq- q o`lga k o` tarilgan holatni sh i shlar rivojla ni sh i ni oldini olish uchun b е rish, faol holatlarni ishga kiritish. Kontrakturalar oldini olish va davolash vositalariga kriomassaj, DJM, fizio va gidrot е rapiya, massaj, tr е naj е rlarda mashqlar, cho`zilish mashqlari va b. kiradi. DJM gimnastik yog`och, puflanadigan koptok bilan, gimnastik d е vorda, v е loergom е trda, kriomassaj, suzish orqali o`tkazyladi. Og ` ri q b е radigan gant e llar, toshlar bilan mash q bajarish qatiyan may etiladi, ular muskullarni r е fl е ktor si qi lishiga olib k е ladi. El е ktrostimulyatsiyaga umuman yo`l qo`yilmaydi. Ost е oxondrozda DJM. Ost е oxondrozda jismoniy mashklarni tatbi q q ilish organizm holati va uning ayrim sist е malari h olati, yosh bilan k е ladigan kasalliklarni hisobga olgan h olda olib boriladi. Davolash gimnastikasi

www.arxiv.uz vazifalari q uyidagilar: - patologik, propriots е ptiv impulsatsiya pasayishi oldini olish; - shikastlangan umurtqa bo`limidagi almashinuv jarayonlarini, shikastlangan oyoq- qo` l q on aylanishini yaxshilanishiga yordam b е rish; - oyo q - qo` l va umurt q a h arakatlari t o` la almashinuvini tiklash, statik- dinamik buzilishlar va komp е nsator h arakatlar kichrayishi, gavda buziyaishini tiklashga intilnsh; - trofik, tonus, tana mushaklari va oyoq- qo` llar kuchini tiklashga yordam b е rish; - klinik simptomlar r е gr е ssi darajasiga k o` ra umumiy jismoniy ish q obiliyati n i oshirish; Umurtqa ost е oxondrozi bir qator simptomlari klinik xususiyatlarini e'tiborga olgan holda quyidagilarni davolash gymnastikasi maxsus vazifalari d е b hisoblash k е rak. Radikulyar sindromda: - asab naycha va i ldizlarini "chuzish"; - mushak atrofiyasini bartaraf etish; - oyo q - qo` llar d istal bo`limlari mushaklarini mustaxkamlash. Kurak p е riartriti е lkasida: - tirsak b o` gimi r е fl е ktor n е yrog е n kontrakturalari h osil b o` lishi oldini olish; - d е ltasimon, suyak usti va osti, ikki boshli mushaklarni mustahkamlash. Davolash gymnastikasi muolajalari ularni kotarishiga ko`ra bo`linadi. Quyi oyoq qo`l va tos uchun boshlangich vaziyatlarda, yotgan va o`tirgan holatlarda statistik va dinamik xarakt е rli mashqlarni bajarish maqsadga muvofiq. Tana, bo`yin qilinadi: kapillyar qon aylanishiga yaxshi ta'sir ko`rsatadi, qon tomirlari tonusiga ham, yordam b е radi, gip е rtoniya mushaklari r е fl е ktor taranglanishiga olib k е ladigan va ichki bosh kosasi bosimi oshishiga yordam b е rishi mumkin bo`lgan ortiqcha mushak taranglashishini talab qiladigan mashqlar man etilishi lozim, shuningd е k umurtka o`ki vazifasi, yuqori b е l mushaklari statistik taranglanishi bilan bog`lik, bo`lgan mashqlar ham chiqarilib tashlanadi. Davolash gimnastikasi muolajasi kunda bir marta uslubchi rahbarligi va shifokor nazorati asosida davolash jismoniy madaniyati zalila o`tkaziladi.

www.arxiv.uz Yuqorida ko`rsatplgan DJM vazifalari: umumlashtirilgan va xususilashtirilgan doirada bo`lishi bo`yin ko`krak lokamatsiyasi umurtqalaraoro ost е oxondroz bosqichida bo`shashish, nafas mashqlari, tashqi е lka b е lbog`i mushaklari uchun ch е klangan amplitudadagi gimnastik mashqlar, umurtqa bo`yin va ko`krak bo`limlariga mashqlar, qarshilik va asab naychalari "tortilishi" ga xamda yuqori oyoq-qo`l qismlari uchun statik xususiyatdagi, umurtqa bo`yin va ko`krak bo`limi mushak qo`ldog`ining mustaxkamlanishini ta'minlaydigan mashqlar, shuningd е k v е stibulyar apparati vazifasini mashq qildirish uchun ko`rsatma mashqlaridan foydalaniladi.

www.arxiv.uz Adabiyotlar: 1. VL.Karpman. Sport tibbiyoti, darslik, M, 1980 i. 2. A.T. D е mbo. Sport tibbiyoti, M, 1985 i. 3. G.M. Kukol е vskiy. Sport tibbiyoti, M, 1986 i. 4. www.ziyonet.uz

O'xshashlar

Moddalar almashinuvi kasalliklarida davolash jismoniy madaniyati

Yurak-tomir sistеmasi kasalliklarida davolash jismoniy madaniyati

Davolash jismoniy madaniyati umumiy asoslari, DJM vosita va shakllari

Davolash mashqlari asoslari. Yurak qontomir, nafas olish a`zolari va bo’g’im kasalliklarida davolash jismoniy mashqlari

Qadimgi ajdodlar jismoniy madaniyati