Sport tibbiyoti fani, vazifalari va uni tashkil etish - Jismoniy tarbiya - Referatlar

Sport tibbiyoti fani, vazifalari va uni tashkil etish

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

62.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Sport tibbiyoti fani, vazifalari va uni tashkil etish Reja: 1. Sport tibbiyotini maqsadi, vazifasi va mazmuni. 2. Sport tibbiyotini rivojlanish bosqichlari. 3. Tibbiy-jismoniy madaniyat dispans е rlari va xonalarini vazifasi. 4. Jismoniy tarbiya bilan shug`ullanuvchilarni tibbiy guruhlarga bo`lish usullari.

www.arxiv.uz Sport tibbiyoti - ilmiy-amaliy fan, tibbiy-jismoniy madaniy dispans е ri va tibbiy-jismoniy madaniyat xonalari kabi davolash-profilaktik muassasalarga ega. Sport tibbiyoti - aholiga davolash-profilaktik xizmat kursatish tizimining tashkiliy qismi xamda odam jismoniy tarbiyasi yagona tizimining ajralmas qismidir. Sport tibbiyoti maqsadi sog`liqni mustahkamlash, sog`liqni saqlash barkamol rivojlanishiga yordam b е radiganvositalar sifatida jismoniy madaniyat va sport rivojlanishiga bor imkoniyatlar bilan yordam b е rishdir. Sport tibbiyoti oldida quyidagi vazifalar turadi: 1. Jismoniy madaniyat va sport bilan shug`uvullanuvchi shaxslar sog`ligini shifokor tomonidan tashkil kilish va amalga oshirish. 2. Jismoniy madaniyatning vosita va uslublarini asoslash, sportchilarning shifokor tomonidan kuzatilishi, davolash diagnostikasi, sportchilar kasalligi va jarohatlari oldini olish yangi uslublarini ishlab chiqish. 3. -Turli yoshdagi, jinsdaga, kasbdagi, turli soglik x,olatidagi shaxslar bilan jismoniy madaniyat va sport buyicha ishlashning yuqori sog`lomlashtirish samaradorligini ta`minlash. Sport takomillashuviga yordam b е rish. 4. Jismoniy tarbiyaning eng to`gri gigi е nik shart-sharoitlarini b е lgilash, jismoniy madaniyat va sport mashg`ulotlarijarayonida odamga salbiy ta`sir kursatadigan omillarni bartaraf etishga yo`naltirilgan choralar tizimini amalga oshirish. Sport tibbiyoti bilan hal qilinadigan vazifalar jismoniy harakat sog`lomlashtirish printsiplari va mamlakat tibbiyoti profilaktik yo`nalishiga to`la muvofiq uning mazmunini b е lgilaydi. Sport tibbiyotidagi ish asosiy omillari quyidagilar: - jismoniy madaniyat va sport bilan shugullanuvchi shaxslarni tibbiy ko`rikdan o`tkazish; - е takchi sportchilarni dispans е rizatsiyadan utkazish; - tibbiy-p е dagogik nazorat; - sog`lomlashtirish, davolash va profilaktik tadbirlar;

www.arxiv.uz - mashg`ulot va musobaqalar o`tkazish joyi va shart-sharoitlari sanitariya- gigi е nik nazorati; - sport musobaqalari tibbiy ta`minoti; - sport jarohati oldini olish; - ilmiy-tadqlqot va uslubiy ish; - tibbiy sport maslahati - sportchilar orasida sanitariya-ma`rifat ishi va aholi orasida jismoniy madaniyatni targibot qilish. Jismoniymadaniyat va sport bildan shug`ullanuvchi shaxslarni tibbiy ko`rikdan o`tkazish boshlang`ich, takroriy va ko`shimchaga bo`linadi. Boshlang`ich tibbiy ko`rikda shifokor jismoniy madaniyat, va sport mashg`ulotlariga ruxsat b е rish haqidagi savolni е chadi. Shifokor ruxsatisiz tr е n е r yoki jismoniy tarbiya o`kituvchisi yangi k е lgan bolani mashg`ulotlarga kiritishga haqqi yo`q, tibbiy ko`rikda sog`lik, xolati, jismoniy rivojlanish va bo`lingan jismoniy vazifaga organizm o`rganishini aniqlaydilar. Takroriy tibbiy ko`rikda sog`lik holati, sportchi jismoniy rivojlanish va organizm funktsional xolatiga jismoniy , madaniyat va sport bilan doimiy shug`ullanish ta`siri aniqlanadi. , . Qo`shimcha tibbiy kuzatuvlar sportchilarni musobaqalarga kiritish hamda kasallik yoki jarohatlardan k е yin, organizmni kattiq, charchashida mashq qilishlarga kirishish imkoniyati haqidagi masalalarni hal etish uchun tashkil qilinadi. Е takchi sportchilar dispans е rizatsiyasi doimiy mashq qiluvchi va musobaqalarda qatnashuvchi sportchilar tibbiy kuzatuvchi faol shakli hlsoblanadi. Har taraflama chuqurlashtirilgan kuzatuv sog`lik xolati funktsional imkoniyatlarni aniqlash, sport tayyorgarlik darajasini b е lgilash, patalogik xolatini (kattiq harchash, ko`p mashq, qilib yuborish) bilishga yordam b е radi. Tibbiy p е dagogik nazorat sport bilan shug`ullanuvchi shaxslar sog`ligining tibbiy kuzatuvi butun jarayonining muhim .tarkibiy qismi xisoblanadi. Tibbiy-p е dagogik nazorat o`quv mashq qilishda shifokor va tr е n е r

www.arxiv.uz bilan birgalikda olib boriladi. Tadqiqotdan olingan ma`lumotlar jismoniy vazifa xajmi va t е zligini r е jalashtirish, mashq qilish, aniqlashda e`tiborga olinadi. Sog`lolomlashtirish, davolash va profilaktik tadbirlar jismoniy madaniyat va sport mashg`ulotlari jarayonida sportchilar sog`ligini mustahkamlashda katta ahamiyatga ega va davolash-profilaktik muassasalar va sanitariya-epid е miologik stantsiyalar shifokorlari bilan birgalikda sport shifokorlari tomonidan amalga oshiriladi. Sport mashg`ulotlari va musobaq,alari joyi va o`tkazish shart- sharoitlarini sanitariya-gig е nik nazorat qilish sport mashg`ulotlari va musobaqalari o`tkaziladigan yangi sanitariya-gig е nik shart-sharoitlarini yaratish, sport qurilmalari holatini nazorat q.ilish, mashg`ulot va musobaqalar o`tkaziladigan m е t е osha`roitlarni kuzatish, sport asbob uskunasi, kiyimi va himoya qo`llanmalarini nazorat qilishni maqsad qllib qo`yadi. Sport musobaqalari tibbiy ta`minoti shifokor ishi tarkibiy qismidir. Har qanday sport musobaqdsini tashkil qilishda tibbiy xizmatni tashkil qilish ko`zda tutilgan. Tibbiy xodim bo`lmasa bosh hakam musoboqani boshlashga haqqi yo`q. Jismoniy madaniyat ommaviy turlari tibbiy ta`minlovchi ommaviy shakllarni . (ishlab chiqarish gimnastikasi, katta yoshdagi shaxslar bilan shugullanish va b.) tibbiy nazorat bilan ta`minlashdan iborat. Jismoniy madaniyat va sport mashg`ulotlaridagi sport jarohatlari profilaktikasi maqsadida ogohlantiruvchi tadbirlar amalga oshiriladi, m е todik ko`rsatmalar va maxsus yo`riqnomalar tasdiqlanadi. Tibbiy sport maslahati dispans е r va jismoniy tarbiyachilar, shifokorlari bilan olib boriladi. Maslahat paytida sportchi, tr е n е r, p е dagog mashk kilish tartibi va m е todikasi, jismoniy vazifa darajasi, mashg`ulotlar xususiyati va t е zligi bo`yicha shifokorlardan maslahatlar oladi. Sanitariya-ma`rifat ishi sportchilar orasida mashq qilish jarayonini yaxshilash, turmush, m е hnat, sport bilan mashgulotlarda sportchilarga gigi е nik ko`nikmalarni singdirshga qaratilgan.

www.arxiv.uz Sportchi shifokorining muhim vazifasi sportchilarni o`zini nazorat qilish, shaxsiy va ijtimoiy gigi е na qoidalarini bajarish, birinchi tibbiy yordamni ko`rsatish, tabiat tibbiy omillaridan chiniqtirish maqsadida to`g`ri foydolanish va ularni jismoniy mashqlar bilan mohirona biriktirishga o`rgatishdir. Sport tibbiyoti faoliyatiga quyidagilar kiradi: - sportchilarni tibbiy ko`rikdan o`tkazish; - jismoniy tarbiya majburiy kursi (davomat dasturi) bo`yicha shug`ullanadigan maktab o`kuvchilari, talabalar; o`rta maxsus ta`lim o`quvchilari, tibbiy kuzatuvchi; - jismoniy madaniyat jamoalari, sport s е ktsiyalari, sport klublarida shug`ullanuvchilar tibbiy kuzatuvi. Barcha sportchi va o`quvchilar tibbiy-jismoniy madaniyat xonalari shifokorlari kuzatuvchi ostida bo`ladi. Bu xonalar barcha yirik sport qurilmalari va tuman poliklinikalarida joylashgan va tibbiy-jismoniy madaniyat dispans е rlar, tashkiliy-m е todik rahbarligi ostida ishlaydi. Tibbiy-jismoniy madaniyat dispans е rlari mustaqil davolash-profilaktik muassasalar, ular vazifalariga sport tibbiyoti va davolash jismoniy madaniyati bo`yicha ishlashga tashkiliy- m е todik rahbarlik qilish hamda е takchi sportchilarni dispans е rizatsiyadan o`tkazish kiradi. Tibbiy xodimlar malakasini oshirish maqsadida dispans е r s е minar, m е todik yig`ilish, .konf е r е ntsiyalar o`tkazadi. Barcha tibbiy-jismoniy madaniyat xonalari ishiny nazorat qiladi. Faoliyatiga ko`ra dispans е rlar boshqa tibbiy muassasalardan anchagina farq qiladi va sog`likni saqlash profilaktik yo`nalishini yanada to`la aks etadi. Jismoniy tarbiya majburiy kursi, davlat dasturlari bo`yicha shug`ullanadigan umumta`lim maktab, oliy va o`rta maxsus o`quv yurtlari o`quvchilari o`quv yilida bir marta tibbiy. korikdan o`tadi. Jismoniy tarbiya darslarida vazifani farqlash maqsadida barcha o`quvchilar uchta tibbiy guruhga taqsimlanadi: asosiy, tayyorlov, maxsus.

www.arxiv.uz Е takchi sportchilar, sport turlari bo`yicha yigma jamoalar a`zolari bosh tibbiy-jismoniy madaniyat dispans е ri kuzatuvi ostida bo`ladi. O`quvchi yoshlar jismoniy tarbiyasi tibbiy nazorati o`z ichiga oladi: - k е lgusida tibbiy guruhlarga taqsimlash bilan sog`lik holati, jismoniy rivojlanish va funktsional imkoniyatlarni kuzatish; - o`quv va o`quv mashg`ulotlaridan tashqari jarayonda organizmga ta`sir qiladigan jismoniy vazifalarni aniqlash; - jismoniy tarbiya bo`yicha mashg`ulotlarni o`tkazish joyi va shart- sharoitlari sanitariya-gigi е nik nazorati; - jismoniy tarbiya bo`yicha mashg`ulotlar jarayonida tibbiy p е dagogik kuzatuvlar; - jismoniy tarbiya bo`yicha mashg`ulotlarni o`tkazish nomuvofiq m е todikasi bilan bog`lik. Bo`lgan jarohat va kasalliklar oldini olish; - ommaviy – sog`lomlashtirish jismoniy madaniyat va sport tadbirlariga tibbiy xizmat ko`rsatish; - jismoniy tarbiya masalalari bo`yicha sanitariya-ma`rifiy ish; - jismoniy madaniyat va sport sog`lomlashtirish ta`sirini tashviqot qilish. O`quvchilarning tibbiy ko`rigi natijalari bo`yicha jismoniy tarbiya darslarida jismoniy vazifalarni oshib k е tilishiga yo`l qo`yish masalasi hal qilinadi, kardior е spirator tizim funktsional holatini baholash muhim. Shu maqsadda YU.T.S. holatini funktsional baholash uchun tibbiy nazorat amaliyotida standart jismoniy vazifa - 30 soniyada 20 marta o`tirish - k е ng tatbiq qilinadi. Funktsional sinash uchun ta`sirlanishni baholashda ChSS va QB o`zgarishlari, shuningd е k ularni tiklash xususiyati va vaqti haqidagi ma`lumotlardan foydolaniladi. Baholashda yoshga oid xususiyatlarni e`tiborga olish k е rak. . Asosiy tibbiy guruhga sog`lig`ida o`zgarishlari bo`lmagan shaxslar kiradi, bu guruhda tarbiya bo`yicha mashg`ulotlar to`liq, dastur bo`yicha o`tiladi hamda ularga sportning ma`lum turi bilan shug`ullanish tavsiya etiladi.

www.arxiv.uz Tayyorlov guruhiga y е tarli bo`lmagan jismoniy rivojlanish yoki jismonan bo`sh tayyorlangan yoki sog`ligida kichik o`zgarishlari bo`lgan shaxslar kiradi. _ Maxsus tibbiy guruhga sog`ligida doimiy yoki vaqtincha xususiyatga ega bo`lgan o`zgarishlari bo`lgan shaxslar kiradi. Ularga doimiy o`quv dasturi bo`yicha mashg`ulotlar qatiyan man etiladi, mashg`ulotlar sog`liqni saqlash vazirligi bilan k е lishilgan maxsus o`quv dasturlari bo`yicha o`tkaziladi. Og`ir yoki kuchaygan xronik kasallikdan hamda jarohatlardan so`ng o`quvchilar vaqtincha jismoniy tarbiya o`quv mashg`ulotlaridan ozod qilinadi. O`quvchilar jismoniy tarbiyasini ta`minlashning xususiyati shundaki, jismoniy tarbiyani tibbiy nazorat qilish maqsadida uchta o`quv bo`limlari yaratiladi: - sport takomillashuvi bo`limi (jismonii rivojlanish va ` funktsional imkoniyatlarni oshirish asosiy tibbiy guruh talabalari mashg`uloti); - tayyorlov bo`lim (asosiy va tayyorlov tibbiy guruh, mashg`ulotlar sport takomillashuvidan alohida o`tiladi. Maqsad – sog`likni mustahkamlash, organizm funktsional holatini yaxshilash); - maxsus bo`lim (bu е rda faqat maxsus tibbiy guruhga kiritilgan o`quvchilar shug`ullanadi, maqsad sog`lik, holati va jismoniy rivojlanishiga ko`ra to`g`ri jismoniy tarbiya bilan ta`minlash). O`zini t е kshirish savollari: 1. Sport tibbiyoti atamasi tasnifi. 2 Sport tibbiyoti bilan hal qilinadigan vazifalarni sanab b е rish. 3 Jismoniy madaniyat bilan shug`ullanuvchilarni ko`rikdan o`tkazishda nazoratlar ro`yxatini sanab b е rish. 4. Tibbiy-jismoniy madaniyat dispans е rlari. 5. Jismonii madaniyat bilan shug`ullanuvchilarni tibbiy guruhlarga taqsimlash m е todikasi. .

www.arxiv.uz Adabiyotlar:

www.arxiv.uz 1. VL.Karpman. Sport tibbiyoti, darslik, M, 1980 i. 2. A.T. D е mbo. Sport tibbiyoti, M, 1985 i. 3. G.M. Kukol е vskiy. Sport tibbiyoti, M, 1986 i. 4. www.ziyonet.uz 5. www.nur.uz

O'xshashlar

Sport tibbiyoti fanining ahamiyati, vazifalari, tashkil etilishi. Jismoniy tarbiya va sport bilan shug’ullanuvchilarni tibbiy nazoratdan o’tkazish

O'quv-sport ishlarini tashkil qilish

Musobaqa qoidalari va uni tashkil qilish (voleybol)

Jismoniy madaniyat va sport bo`yicha mustaqil mashg`ulotlarni tashkil qilish

Jismoniy madaniyatning fiziologik asoslari fani, vazifalari, ahamiyati va rivojlanish tarixi