Turistik mahsulotlarni sotilishida qiziqtirish va targ’ib qilish ishlari - Iqtisodiyot - Referatlar

Turistik mahsulotlarni sotilishida qiziqtirish va targ’ib qilish ishlari

Yuklangan vaqt:

20.11.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

25.4150390625 KB

Ko'chirib olish

Turistik mahsulotlarni sotilishida qiziqtirish va targ’ib qilish ishlari Reja: 1. Iste’molchilarni (turistlarni) rag’batlantirish. 2. Chakana turagentlarni rag’batlantirish. 3. Turizmni tashviqot qilish.

Iste’molchilarni (turistlarni) rag’batlantirish. Iste’molchilarni rag’batlantirish vazifalari orasida asosiylari quyidagilardir: taklif etilayotgan turlar yoki alohida xizmatlarning nisbatan intensiv iste’mol qilinishini rag’batlantirish, turistlarni ular avval foydalanmagan xizmatlarni sotib olishga undash, raqobatchilar xizmatlaridan foydalanayotganlar e’tiborini turistik taklifga jalb qilish. Rag’batlantirish vositalari:  turistik xizmatlar va safarlarni belgilangan muddatlardan oldin bron qilish hollarida e’lon qilingan narxlardan chegirmalar berish. Bu usul ko’p sonli haridorlarni turistik safarlarni avvaldan nisbatan past narxlarda sotib olish imkoniyati bilan qiziqtirish maqsadiga egadir;  agar turist safarning maksimal o’zoq muddatli turini sotib olsa, qo’shimcha 1-3 kun mobaynida bepul xizmat ko’rsatishning taklif etilishi. Masalan, turist 20 kun muddatli tur sotib olsa, unga qo’shimcha ravishda yana 1 -3 kun bepul xizmat ko’rsata olishi mumkin;  kompleks xizmat ko’rsatishga ba’zi bepul qo’shimcha xizmatlarni qo’shish (masalan, disko-klubga, plajga kirish, mini-golf, tennis kortlaridan foydalanish);  firma tomonidan matbuot, radio va TVda turizm savollari bo’yicha viktorinalar o’tkazish va g’olib bepul turistik safar ko’rinishida mukofot bilan taqdirlanadi. Shunday yo’l bilan firma qo’shimcha potensial mijozlar soni diqqatini o’ziga jalb qiladi;  firma tomonidan tashkil qilinadigan tur bo’yicha sayohat qilayotgan turistlarga bepul firma suvenirlarini (yo’l sumkalari, ruchkalar va hokazolar) keng miqyosda berib chiqish. Urg’u turistlar nazarida firma mavqeining oshirilishiga va ularni o’z doimiy mijozlari qatoriga birlashtirishga beriladi;  firmaning doimiy mijozlarini mehmonxonalarda nisbatan hashamatli nomerlarda, restoranlarda, shinam joylarda joylashtirish, gullar, mevali vazalar, nisbatan qimmat suvenirlar taqdim etish, shuningdek, bayram

munosabatlari bilan tabriknomalar yuborish, xizmat ko’rsatishda alohida e’tibor ko’rsatish;  yubiley (1-, 10-, 100-, 1000-) haridorlarining tantanali marosimlarini o’tkazish. Shu munosabat bilan matbuot, TV va radioda axborotlar berib borish. Yubilarlarga qimmatbaho sovg’alar taqdim etish yoki ularga imtiyozlar berish.

Chakana turagentlarni rag’batlantirish . Chakana turistik firmalarni rag’batlantirish vazifalariga quyidagilar kiradi: o’z savdo faoliyatlari ob’ektlari tarkibiga yangi turistik xizmatlarni kiritganliklari uchun ularni rag’batlantirish, raqobatchilar tomonidan amalga oshirilayotgan rag’batlantirish choralarining oldini olish, chakana firmalarda hamkorlikka tarafdorlikni shakllantirish, o’z takliflari bilan yangi savdo nuqtalariga chiqish. Rag’batlantirish vositalari:  belgilangan kvotalardan ortiqcha sotilgan turistik sayohatlar uchun oshib boruvchi komissionlar belgilash;  guruhli sayohatlarga sotishlar hajmi oshgan hollarda, ayniqsa, nomavsum paytlarda e’lon qilingan narxlardan chegirmalar berish;  safar davomida turistik guruhni kuzatib boradigan chakana firmalar xodimlariga bepul xizmat ko’rsatishni taklif qilish;  chakana turagentliklar vakillariga vakillik suvenir-sovg’alarini taqdim yetish;  turlar sotilishining imtiyozli shartlarda amalga oshiriladigan turistik birjalarini o’tkazish(birinchi qo’l huquqi, tabiiyki, e’lon qilingan narxlarga nisbatan arzon tariflar va chegirmalar);  potensial hamkorlar orasida kataloglarni tarqatish;  chakana turistik firmalar xodimlari uchun bepul yoki e’lon qilingan narxlardan yuqori darajadagi chegirmalar (75%) asosida tanishtiruv (reklama-ma’lumot) safarlarini tashkil qilish. Bunday safarlar davomida reklama turlari qatnashchilari uchun turizm industriyasi, turistik ob’ektlar bilan tanishtirishni o’z ichiga oladigan dasturlar tashkil qilinadi, maxsus reklama-ma’lumot seminarlari o’tkaziladi. Tanishtiruv sayohatlari hozirgi turizm bozorida me’yor bo’lib qolgan. Turagentlar uchun tanishtiruv sayohatlarini tashkil qilishning bir necha prinsiplarini sanab o’tamiz:  bunday safarlar guruhlar direktorlari orasida emas, balki bevosita turlarni sotadigan menejerlar orasida (turagentliklar xodimlaridan) shakllantiriladi;

 odatda, bunday turlarga o’zlarini ko’rsata olgan hamkorlar taklif qilinadilar;  bunday safarlar nomavsum mahali (mavsum boshlanishi oldidan) tashkil qilinadi;  tur dasturiga qabul qilishning moddiy bazasi hamda boshqa barcha asosiy va qo’shimcha xizmatlar bilan tanishuv kiritiladi;  bunday safarlarda standart guruh odatda 15-20 kishini tashkil qiladi;  safarning standart davomiyligi - 1 hafta;  safar qatnashchilari faqat aviachiptalargagina pul to ’ laydilar ( bunday turlarni barcha xizmatlar bepul ko ’ rsatiladigan rag ’ batlantiruvchi turlar bilan chalkashtirish kerak emas );  tanishtiruv safarida qatnashgan aniq firmalardagi sotish natijalarini kuzatib borish amalga oshiriladi. Rag’batlantirish choralari umumiy marketing strategiyasi va nisbatan samarali vositalarni tanlash asosida rejalashtiriladi. Reklama faoliyati kabi sotishni rag’batlantirish tadbirlari ham taqvimiy muddatlarda amalga oshiriladi. Bu muddatlar ham milliy, ham xalqaro turizmda keyingi yilda yirik turistik voqealar muddatlari bilan mos keladigan turistik safarlarning faol sotilish davri bo’lishi mumkin. Rag’batlantirish tadbirlari ma’lum harajatlar bilan bog’liq bo’lganligi tufayli ularni amalga oshirish uchun tegishli smetalarni tuzishni talab qiladi. Ajratiladigan mablag’ miqdori, ko’pincha, firmaning umumiy oboroti yoki daromadlaridan foizlar hisobida aniqlanadi. Bunda avvalgi yillar harajatlarini aniqlash kriteriysi bo’lishi mumkin. Sotish tadbirlarini yo’lga qo’yish bilan bir qatorda uning samaradorligini ham hisoblab borish lozim. Buning uchun turistlardan so’rovlar usuli, sotilgan turistik xizmatlar hajmining o’tgan yilgi ko’rsatkichlari bilan solishtirma tahlili kabilardan foydalaniladi.

Turizmni tashviqot qilish . Turistik safarlarning sotilishini faollashtirish uchun sotishni rag’batlantirish tadbirlari bilan bir qatorda turistik tashviqot ham bo’lishi mumkin va lozim. Hozirda bu faoliyatni PR - pablik rileyshnz (publik relations) yoki pablisiti (publi- kity), ya’ni jamoat fikrini shakllantirish deb atashadi. Tashviqot turistik firmaning mavjud yoki potensial mijozlari eshitishi, ko’rishi va o’qishi mumkin bo’lgan barcha ma’lumot tarqatish vositalarida joy va vaqtning pul to’lanadigan emas, balki tahririyat orqali foydalanishini o’z ichiga oladi. Bundan tashqari tashviqot - bu yana xizmat ko’rsatish va turistik korxonaning ijobiy obrazini yaratadigan ommaviy tadbirlarni tashkil qilish va unda qatnashish ham demakdir. Turistik tashviqot manfaatdor mamlakatlar, regionlar, turistik markazlarga turistik safarlarni ommalashtirish, turistik firma, korxonalar mavqeini oshirish uchun qo’llaniladi. Faoliyatning bu ko’rinishi jamiyatda turfirma va uning faoliyat yo’nalishlari haqida tushuncha hosil qilishni, turistik imidjni shakllantirishni o’z oldiga maqsad qilib qo’yadi. Shu bilan birga firmaning yaxshi nomga ega bo’lishi ta’minlash vazifasi ham qo’yiladi. Bu vazifani hal etish uchun bir necha vositalardan foydalaniladi: Bilish - hodisaviy harakteridagi ma’lumotlarni joylashtirish va turistik xizmatlar va turistik obektlarga kitobxonlar e’tiborini jalb qilish uchun matbuot bilan munosabatlarni o’rnatish va qo’llab turish. Matbuot bilan munosabatlar turizm masalalarini yoritadigan jurnalistlarni taklif qilish, tanlangan yo’nalish bo’yicha firma hisobidan safarlar uyushtirish, turli qabullar, seminarlar, matbuot konferensiyalariga taklif qilish orqali o’rnatiladi. Umumfirma kommunikatsiyasi -jamoatchilikning firma xususiyatlari bilan nisbatan chuqurroq tushunishini ta’minlashga qaratilgan faoliyatdir. Bunday kommunikatsiyaga firmaning xayriya tadbirlarida, jamoat jamg’armalarida qatnashishi, shuningdek, homiylik qilishi misol bo’la oladi. Mahsulot tashviqoti - ma’lum turistik xizmat, dastur, yo’nalishlarni ommalashtirish bo’yicha turli ko’rinishlarni birlashtirishga qaratilgan faoliyatdir.

Bunday tashviqotga turizm, firma kunlarini; "Turizm va sport", "Turizm va ekologiya" kabi tashviqot kompaniyalarini o’tkazish kiradi. Lobbizm –joriy faoliyatning rasmiy organlar kelishishi lozim bo’lgan masalalarini hal etish, qandaydir qonunning qabul qilinishi yoki uning bekor qilinishiga erishish maqsadida qonun chiqaruvchi, hukumat va rasmiy mansabdorlar bilan ishlash. Maslahat berish - rasmiy organlarga turizmning jamiyatdagi ahamiyati va turistik firma faoliyati masalalari bo’yicha tavsiyalar berish. Tashviqot (PR) jamiyat xabardorligini sezilarli darajada oshiradi va reklamaga nisbatan ancha arzonga tushadi, chunki ma’lumot tarqatish vositalarida na joy, na vaqt uchun haq to’lanmaydi. Muvaffaqiyatli tanlangan turizm mavzusi bevosita turizm bo’yicha mutaxassis bo’lmagan jurnalistlarning keng doirasini qiziqtirib qo’yishi mumkin. Turizm mavzusidagi ma’lumotlar iqtisodiyot, ijtimoiy muammolar, sanoat, sport, atrof-muhitni yoritadigan rubrikalar ostida ham o’z o’rnini topishi mumkin. Ma’lumotga qo’yiladigan talablar . Birinchi talab - vaqt omilini hisobga olish. Ma’lumot hodisalarni ogohlantirib turishi lozim. Har oyda chiqadigan jurnallar uchun qandaydir hodisa haqidagi reportaj nashrdan kamida uch oy oldin tayyorlab qo’yilgan bo’lishi lozim. Ikkinchi talab - materialni berish ko’rinishi shu nashr egallaydigan joyga mos kelishi kerak. Aynan bir xil material kimga mo’ljallanganligiga qarab turli ko’rinishlarga ega bo’ladi. Turistik mahsulot tashviqoti uchun ma’lumot berishning asosiy ko’rinishlari intervyu va sharh hisoblanadi. Turistik tadbirlar o’z harakteriga ko’ra turli-tuman bo’lishi mumkin:  u yoki bu sport kurorti yoki ma’lum mavzuga diqqatni jalb qilish uchun stend, vitrinalarni o’rnatish imkonini beradigan namoyish kunlari va xaftalari (press-konferensiyalar, ko’rgazmalar, konferensiyalar, turli namoyishlar, taqdimot marosimlari va boshqalar);

 bir yoki ikki hafla ichida kutilishi mumkin bo’lgan, qandaydir hodisa yoki mehmonxonalarga e’tiborni jalb qilish uchun o’tkaziladigan gastronomik tadbirlar;  savdo kunlari va haftalari. Ular turistik namoyishlar munosabati bilan tashkil qilinadi;  ko’p sonli iste’molchilar e’tiborini jalb qilishga qaratilgan yirik uyushmalar tomonidan yoki yirik turoperatorlar tashabbusi bilan o’tkaziladigan konkurslar. Ular ham matbuot ko’magida yoki matbuot ko’magisiz o’tkazilishi mumkin;  sport-tomosha tadbirlari - chempionatlar o’tkazish, kuboklarni topshirish, murakkab bo’lmagan bayram musobaqalarini tashkil qilish. Bunday turistik tadbirlarda qatnashchilarni mehmon qilish amaliyoti qo’llaniladi (furshet, ko’chma bufetlar va hokazo). Bunday tadbirlarni tashkil qilishda uning statik va dinamik namoyish vositalari (suratlar, afishalar, vitrinalar, filmlar, slaydlarni ko’rsatish) bilan bezatilishi katta ahamiyatga ega. Bu yerda turistik korxona savdo belgisining taniqliligi muhim rol o’ynaydi . Ma’lumot safarlari . Jurnalistlarning ma’lumot safarlari amaliyoti butun dunyoda qo’llaniladi. Safardan maqsad - gazeta va jurnallarda, psixologik ta’siri bevosita reklamaga nisbatan ancha kuchli bo’ladigan maqolalar chop etish uchun ma’lumot materiallarini olishdan iborat. Bu taasurot nisbatan to’liq va manfaatli, tannarxi esa reklama harajatlariga nisbatan kam bo’ladi. Jurnalistlar safarlarini tashkil qilish sayohatlar bo’yicha agentning tashrif buyurishidan yoki uni kutib olishdan farq qiladi. Agentlar tashrifi jurnalistlar safarlaridan muhimroq bo’lishi mumkin, chunki ularning maqsadlari yangi bozorni o’zlashtirish kompaniyasidan oldin turmahsulot sotilishi uchun barcha narsalarni tayyorlab qo’yishdir. Ma’lumot safarlariga nafaqat manfaatdor jurnalistlar, balki tadbir yanada qiziqarliroq bo’lishi uchun taniqli shaxslar ham kiritilishi mumkin. Safarlarga jurnalistlarning katta guruhini taklif etish (bir maqsadga ega bo’lgan yagona guruh shakllangan hollaridan tashqari, ya’ni, masalan kurort

ochilish marosimi kutilayotganda) maqsadga muvofiq emas. Jurnalistlar odatdagi turistik guruhga qo’shilishi va yo’nalish bo’yicha individual safarga chiqishlari mumkin. Safarlarni tashkil qilishda quyidagilardan ehtiyot bo’lish kerak:  haddan ortiq to’yintirilgan dasturlarni taklif qilishdan. Dam olish, sayr qilish va sotib olish uchun bo’sh vaqt qoldirish zarur;  nutqlarning, ayniqsa, xorijiy tillardagilarining baland parvozligidan;  safarga qiziqmagan, yaxshi bilimga ega bo’lmagan yoki chiqishimli bo’lmagan jurnalistlarni taklif qilmaslik;  vaqtdan samarasiz foydalanishdan;  qabul qiluvchi tomonda taklif qilingan jurnalistlar haqida ma’lumot yo’qligi. Matbuotda o’z faoliyati haqida maqola bosilishini kutadigan har qanday tashkilot bu maqolaning o’quvchilarda qiziqish uyg’otishini oldindan ko’ra bilishi va broshuralar, buklet va kataloglar mavjudligi haqida avvaldan qayg’urishi lozim.

Foydalaniladigan adabiyotlar: 1. M.N. Muminova, M.A. Maksumova «Kasbiy etika va etiket», uslubiy qo’llanma, T.,2006. 2. I. A. Karimov «Istiqlol va ma’naviyat» T.,1994. 3. I. A. Karimov «O’zbekiston buyuk kelajak sari» T.,1998. 4. N. E. Muhammadiyev «Kasb etikasi va estetik madaniyati»- Toshkent,1998 y. 5. M. Abdullayev, E. Xakimov «Vvedeniye v etiku»-Namangan, 1998. 6. Abdulla SHer «Axloqshunoslik» Ma’ruzalar matni, Toshkent, 2000 7. V.G. Fedsov «Kultura servisa» Uchebno-prakticheskoye posobiye - M., «PRIOR», 2001. 8. A.A. Avloniy «Turkiy guliston yohud ahloq», T. 1992. 9. Y. Y. Petrunin, V.K. Borisov «Etika biznesa» M., «Delo»,2000. 10. S. S. Gulomov «Tadbirkorlik va kichik biznes» - T., «Shark», 2002.

O'xshashlar

Turistik mahsulotlarni reklama qilish

Turistik mahsulotlarni sotishning asosiy shakllari

Turistik jamoalar va ularning faoliyatlarini tashkil qilish

Turistik reklama turlari

Turistik bozorni segmentlash