Turistik mahsulotlarni reklama qilish - Iqtisodiyot - Referatlar

Turistik mahsulotlarni reklama qilish

Yuklangan vaqt:

20.11.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

20.765625 KB

Ko'chirib olish

Turistik mahsulotlarni reklama qilish Reja: 1. Turizmda reklamaning ahamiyati. 2. Reklama vositalari yoki reklama tashuvchilarni tanlash . 3. Reklama e’lonlari uchun to’lovlar va harajatlarni nazorat qilish.

Turizmda reklamaning ahamiyati. Turoperatorlik yo’nalishidagi deyarli barcha firmalar, albatta, reklama orqali o’z mahsulotlari haqida iste’molchilarga xabar berish bilan shug’ullanishadi. Bu turistik mahsulot harakatining zarur elementlaridan biridir. Reklama - bu turmahsulot va iste’molchi orasidagi bilvosita aloqa shaklidir. Reklamada ommaviy aloqa vositalaridan, ayniqsa, katalog, broshura, afisha kabi nashr materiallaridan foydalaniladi. Reklama maqsadi - diqqatni jalb etish, qiziqish uyg’otish, iste’molchilarga ma’lumot yetkazish va uni ma’lum tartibda harakat qilishga majbur qilish (masalan, turagent bilan bog’lanish, qo’shimcha ma’lumotlar so’rab olish va hokazo). Turmahsulot ishlab chiqish - bu hali hammasi yetarli degani emas, u o’z mijozini topishligi asosiysidir. Bunda rang-barang bo’lgan reklama katta rol o’ynaydi. Turizm industriyasida reklamaning ajralib turadigan tomoni uning mahsuloti xususiyati bilan aniqlanadi va quyidagicha mazmun kasb etadi: • turistik reklama, uning yordamida olg’a surilayotgan axborotlar to’g’riligi va aniqligi uchun katta mas’uliyatga ega; • an’anaviy mahsulotlardan farqli ravishda doimiy sifat, ta’m, foydalilikka ega bo’lmagan xizmatlar reklamasi, ma’lumot yetkazish va targ’ibot kabi vazifalarning rivojlanishiga muhtojdir ; turistik xizmatlar xususiyatlari turistlar qiziqadigan ob’ektlarni nisbatan to’laroq aks ettiradigan ko’rsatma vositalaridan foydalanish zaruriyatini ko’zda tutadi, shuning uchun bu yerda, ko’pincha, fotomateriallar, suratlar, chiroyli izoh mahsulotlaridan foydalaniladi; • reklama turizmning doimiy yo’ldoshi hisoblanadi va odamlarga nafaqat sayohatgacha, balki sayohat davrida va undan keyin ham xizmat qiladi. Bu unga alohida mas’uliyat yuklaydi va boshqa mahsulot va xizmatlarga xos bo’lmagan xususiyatlarni beradi. Turizmda reklamaning tipik maqsadlari quyidagilardir:

Axborotlilik: • Mahsulot haqida ma’lumot berish; • Mahsulot imidjini shakllantirish; • Firma imidjini shakllantirish; •Firma faoliyati to’g’risidagi tasavurlarni shakllantirish. Ishontiruvchi: • Mahsulotni sotib olishga undash; • Sotishlarni amalga oshirish; • Mahsulotga munosabatni o’zgartirish ; • Raqobatning teskari ta’siri. Eslatuvchi: • Xabardorlik va talabni qo’llab-quvatlash; • Imidjni tasdiqlash. Shu bilan birga reklama faoliyati to’g’ri olib borilishi va unga qo’yiladigan qonuniy talablarga qat’iy mos kelishi lozim. Turoperator reklama faoliyatining me’yoriy asosini turizmda reklamani tartibga solib turuvchi quyidagi qonunchilik hujjatlari tashkil qiladi: 1. O’zbekiston Respublikasining "Reklama to’g’risida"gi Qonuni mahsulotlar, ishlar va xizmatlar bozorlarida reklamani ishlab chiqish, joylashtirish va tarqatish jarayonlarida yuzaga keladigan munosabatlarni tartibga solib turadi. Shu qonunning 3-bandida, O’zbekiston Respublikasining reklama to’g’risdagi qonunchiligi ushbu Qonun va shunga muvofiq qabul qilingan boshqa qonunlardan tashkil topishi nazarda tutilgan. Reklamani ishlab chiqish, joylashtirish va tarqatish jarayonlarida yuzaga keladigan munosabatlar, shuningdek, O’zbekiston Respublikasi Prezidenti farmonlari va ijroiya hokimiyati organlarining "Reklama to’g’risida"gi qonunga muvofiq ishlab chiqiladigan me’yoriy-huquqiy aktlar yordamida tartibga solib boriladi. 2. O’zbekiston Respublikasining Jinoyat kodeksi, " Yolg’on reklama" -bandida aytiladiki, reklamada mahsulotlar, ish va xizmatlar, shuningdek, ularni ishlab chiqaruvchilar haqida g’arazli maqsadlarda yolg’on ma’lumotlardan foydalanish va iste’molchilarga zarar yetkazish ish haqining minimal miqdori yoki to’liq ish haqi

miqdori yoki sudlanuvchining ikki oydan besh oygacha boshqa daromadlari miqdorida jarima to’lash; yoxud 80 soatdan 240 soatgacha majburiy mehnat yoxud 3 oydan 6 oygacha qamoqqa olish yoki 2 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi. 3.O’zbekiston Respublikasining "Ommaviy axborot vositalari to’g’risida"gi Qonunida shunday deyiladi: "OAVda, reklama axborotlari va materiallariga maxsuslashtirilgan sifatida ro’yxatga olinmagan reklama tarqatish hajmi davriy bosma nashrning alohida nomeri hajmining 40 foizidan; radio va teledasturlar uchun - 25 foizdan oshmasligi lozim. Tahririyat ma’lumot, tahririyat va mualliflik materiallari ko’rinishda joylashtirilgan reklama uchun haq olish huquqiga ega emas". 4 . O’zbekiston Respublikasining "Mahsulotlar va xizmatlar sertifikatsiyasi to’g’risida"gi Qonunida majburiy sertifikatsiyadan o’tishi lozim bo’lgan, ammo muvofiqlik sertifikatiga ega bo’lmagan mahsulotlarni reklama qilish ta’qiqlanadi. Turoperator turlar sotish bilan bog’liq kataloglar, reklama varaqalari va e’lonlardagi ma’lumotlarning to’g’riligi uchun javobgar hisoblanadi. Turmahsulot reklamasining murakkabligi shundaki, u bir vaqtning o’zida qator turli xil jihatlarni aks ettirishi lozim:  talabning bozor segmentlari bo’yicha takliflarning turli- tumanligi ( masalan, yosh bolalardan boshlab, o’rta sinf vakillariga qadar va VIP-turistlar uchun);  sayohat va safarlar joylarining farqlari (masalan, an’anaviy yo’nalishlar - Turkiya, Kipr, Italiya, Ispaniya, Marokko, Bali, Keniya va hokazo kabi yangi yo’nalishlar);  turizmning turli ko’rinishlari (sport, tarixiy, sog’lomlashtirish va boshqalar). Ko’pincha, bir reklama axborotida mahsulotni harakatlantiruvchi har uchala tashkil qiluvchini ham hisobga olish talab qilinadi (yo’nalish, safarlar ko’rinishlari va iste’molchilar kategoriyalari bo’yicha ajratilgan takliflar). Bunda reklamaning quyidagi asosiy prinsiplarini hisobga olish zarur:

 reklama qisqa bo’lishi lozim, aks holda u oxirigacha qabul qilinmaydi;  reklama mijozlarga tushunarli bo’lishi kerak, chunki ongli qabul qilingan narsalar odatda xotirada ko’proq saqlanib qoladi;  axborotning boshidagi va oxiridagi xabarlar axborotning o’rtasida keltiriladigan ma’lumotlarga qaraganda yaxshi esda qoladi. Reklama axboroti maketi va matnini tuzishda asosiy ma’lumot bilan boshlab, u bilan tugatish uchun uni oldindan ajratib olish lozim;  ma’lumotlar odatiy tushunchalarga, ishonchlar, fikrlarga zid bo’lmasa, yengil qabul qilinadi va yaxshi eslab qolinadi;  jamiyat hayotining asosiy tendensiyalari ruhiyatini ham hisobga olish zarur. Buning uchun aholi ichida ijtimoiy so’rovlar, ya’ni marketing tadqiqotlarini o’tkazish kerak. Faqat shu orqali mijozlarga nima yoqishini bilib olish mumkin. Turistik firmadagi reklama bo’yicha taktik qarorlar o’z ichiga 3 blok savollarni oladi:  reklama vositalari yoki reklama tashuvchilarni tanlash;  reklama e’lonlariga to’lovlar va harajatlarni nazorat qilish;  reklama murojaatnomalarining chiqish grafigi.

Reklama vositalari yoki reklama tashuvchilarni tanlash . Bu holda asosiy vazifa nisbatan samarali va tejamli reklama vositasini tanlash hisoblanadi. Bunda ma’lumot manbaasini izchil o’rganish zarur, ya’ni iste’molchilar tanlashi mumkin bo’lgan mamlakat, mintaqa, turistik marka yoki kurort haqidagi ma’lumotlarni qayerdan olish mumkinligini aniqlash kerak. Reklama vositalari juda ham turli-tuman bo’lishi mumkin. Turizm reklamasi ko’pincha quyidagi vositalardan foydalanadi: matbuot, televideniye, radio, videoroliklar, pochta jo’natmalari, transport, sotish joylaridagi reklama doskasi, tashqi va suvenir reklamalari va hokazo. Reklama vositalarini o’rganish va tanlash auditoriya, tiraj, qamrab olish doirasi, takrorlanish darajasi kabi tushunchalar bilan bog’liq. Auditoriya - mazkur reklama tashuvchisi reklama axborotini yetkazadigan shaxslar guruhi. Auditoriyani baholash kriteriysi, masalan gazeta uchun - ma’lum vaqt oralig’ida uni ko’rishi mumkin bo’lgan odamlar soni hisoblanadi. Tiraj - reklama tashuvchilarning (gazeta, jurnal, spravochniklar va hokazo) muntazam chiqariladigan nusxalari miqdori. Qamrab olish doirasi - ma’lum vaqt oralig’ida ushbu reklama tashuvchisi bilan munosabatda bo’lgan alohida odamlar yoki oilalar sonidir. Qamrab olish doirasi ma’lum turistik bozorni tashkil qiluvchi barcha odamlar yoki oilalar soniga nisbatan foizlarda ifodalanadi. Televideniyeni oladigan bo’lsak, "qamrab olish doirasi" tushunchasi TV bilan 4 hafta mobaynida munosabatda bo’lgan oilalar sonini bildiradi. Takrorlanish darajasi - ma’lum vaqt oralig’ida reklamani joylashtirishning ma’lum grafigi doirasida turli odamlar va oilalarni qamrab olish miqdori. Takrorlanish darajasi qanchalik yuqori bo’lsa, shunchalik o’zoq vaqt davomida reklama qilinayotgan turmahsulot xotirada saqlanib qoladi. Reklama vositalarini tanlash . Har bir alohida holatlarda reklama tashuvchilar samaradorligi va zaruriyati aniqlanadi va yuqorida keltirilgan tushuncha hamda ta’riflar asosida potensial turistlarga u yoki bu ommaviy axborot

vositalari orqali reklama murojaatlari chiqarish maqsadga muvofiqligi ko’rib chiqiladi.

Reklama e’lonlari uchun to’lovlar va harajatlarni nazorat qilish . Reklama kompaniyasi uchun to’lovlarni amalga oshirish uchun turistik firmada quyidagi ko’rsatkichlarni birlashtirib turadigan harajatlar smetasi tuziladi:  reklama assignovaniyalari summasi;  reklama tadbirlari hajmi;  reklama vositalari yoki reklama tashuvchilarda nashr qilish uchun tarif stavkalari (yoki narxlar). Reklama nashrlarining narxlari yoki tariflari harakatchan hisoblanadi va buyurtma shartlari ta’sirida sezilarli darajada arzon bo’lishi mumkin. Bunday sharoitlarda reklama tashuvchilarda reklama nashrlari uchun narxlar va tarif stavkalarini bilish va ulardan mohirona foydalanish turizm reklamasi bilan shug’ullanadigan xodimlar uchun ahamiyatli talab hisoblanadi. Gazetalarda reklama qiymatini hisoblash birligi qator (yoki agat) hisoblanadi. Matbuotdagi turli tijorat reklamalari narxlarini solishtirganda, ularni umumiy mahrajga, ya’ni, "bir nusxadagi bir qator uchun" narxiga keltiriladi. To’laligicha moliyalashtirilganda bir reklama beruvchi dasturni sotib oladi va foydalanadi. Navbat bilan moliyalashtirishda esa dasturni, harajatlarni navbat bilan ko’taradigan ikki reklama beruvchi sotib oladi. Hissaviy moliyalashtirishda ikki yoki bir necha reklama beruvchi dasturni sotib olishadi va dasturning alohida qismlaridan foydalanishadi. Televideniya bo’yicha reklama tariflari ko’rsatuv vaqti va dastur mazmuniga ko’ra turlicha bo’lishi mumkin. TVdan farqli ravishda radiostansiyalar sutkaning qaysi vaqtida reklama berilishidan qat’iy nazar yagona tarif bo’yicha haq oladilar. Nashrlar grafigi ommaviy axborot vositalarida reklama e’lonlarining chiqarilish sanalarini va muddatlarini ko’zda tutadi. Turizmda bu muddatlar turistik sayohatlarning ravshan tasvirlangan mavsumiyligi bilan, shuningdek, turistik firmalarning keyingi yil uchun turistik sayohatlarni bron qilishning ommaviy talabnomalarini qabul qilishda kuzgi-qishki an’ana bilan muvofiqlashadi. Reklama e’lonlarini joylashtirish chastotasi va muddatlari u yoki bu reklama tashuvchilar xususiyatlariga bog’liq. Gazeta, radio va televideniyada berilgan

reklamalar mijozlar bilan o’tkinchi reklama uchrashuvini yuzaga keltiradi. Shu sababli bunday uchrashuvlarni nisbatan barqaror qilish uchun takrorlanib turuvchi reklama e’lonlari seriyalarini tayyorlash zarurdir . Bu holatlar marketingning umumiy vazifalariga muvofiq ishlab chiqiladigan nashrlar grafigida hisobga olinishi lozim. Reklamani joylashtirish samaradorligini qattiq nazorat qilish zarur. Bunga turfirma ofisiga keluvchi mijozlar va tashrif buyuruvchilar orasida, firma va uning turmahsulotlari haqidagi ma’lumotlarni qayerdan olganliklari to’g’risidagi so’rovlar o’tkazish yo’li bilan erishish mumkin. Reklamaga qilingan harajatlar reklama tashuvchilari bilan, sotilgan turlar bo’yicha tushumlar solishtiriladi va shu asosda nisbatan samarali reklama vositalari aniqlanadi. 6 .Turoperator turlarni sotish bo’yicha o’z kataloglari, reklamasi va e’lonlaridagi ma’lumotlar to’g’riligi uchun javobgarlik choralari qanday?

Foydalaniladigan adabiyotlar: 1. M.N. Muminova, M.A. Maksumova «Kasbiy etika va etiket», uslubiy qo’llanma, T.,2006. 2. I. A. Karimov «Istiqlol va ma’naviyat» T.,1994. 3. I. A. Karimov «O’zbekiston buyuk kelajak sari» T.,1998. 4. N. E. Muhammadiyev «Kasb etikasi va estetik madaniyati»- Toshkent,1998 y. 5. M. Abdullayev, E. Xakimov «Vvedeniye v etiku»-Namangan, 1998. 6. Abdulla SHer «Axloqshunoslik» Ma’ruzalar matni, Toshkent, 2000 7. V.G. Fedsov «Kultura servisa» Uchebno-prakticheskoye posobiye - M., «PRIOR», 2001. 8. A.A. Avloniy «Turkiy guliston yohud ahloq», T. 1992. 9. Y. Y. Petrunin, V.K. Borisov «Etika biznesa» M., «Delo»,2000. 10. S. S. Gulomov «Tadbirkorlik va kichik biznes» - T., «Shark», 2002.

O'xshashlar

Turistik reklama turlari

Turistik mahsulotlarni sotilishida qiziqtirish va targ’ib qilish ishlari

Turistik mahsulotlarni sotishning asosiy shakllari

Turistik jamoalar va ularning faoliyatlarini tashkil qilish

Turistik bozorni segmentlash