Скандинавия мамлакатлари халқларининг овқатланишига хос хусусиятлар - Iqtisodiyot - Referatlar

Скандинавия мамлакатлари халқларининг овқатланишига хос хусусиятлар

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

60.5 KB

Ko'chirib olish

Скандинавия мамлакатлари халқларининг овқатланишига хос хусусиятлар Режа: 1. Скандинавия мамлакатлари халқларининг овқатланишига хос умумий хусусиятлар 2. Шведларнинг овқатланишига хос хусусиятлар 3. Данияликларнинг овқатланишига хос хусусиятлар 4. Норвеглар ва финларнинг овқатланишига хос хусусиятлар

1. Скандинавия мамлакатлари халқларининг овқатланишига хос умумий хусусиятлар Скандинавия таркибига Дания, Норвегия, Финляндия ва Швеция мамлакатлари киради. Бу мамлакатлар халқларининг пазандалигида умумийликлар жуда ҳам кўп. Ушбу бандда ўхшашликларнинг асосийлари кўрилиб чиқилади. Биринчидан, барча Скандинавия мамлакатлари халқлари кунига фақат бир марта иссиқ овқат ейишади, у ҳам бўлса, тушлик даврида. Эрталабки ва кечқурунги нонушталар даврида уларнинг асосий овқати бутерброд ва совуқ газаклар билан чегараланади. Скандинавия мамлакатлари халқлари бутербродларни жуда ҳам яхши кўришади, чунки уларни тайёрлаш кўп вақтни ҳамда аксарият ҳолларда улар учун ишлатиладиган маҳсулотларга иссиқлик билан ишлов беришни талаб қилмайди. Скандинавия мамлакатларида тайёрланадиган бутербродларнинг турлари жуда ҳам кўп. Масалан, Данияда бутербродларнинг 200га яқин тури мавжуд. Хар бир бутерброднинг ўз номи бор. Бу мамлакатда асосий ишлаб чиқарадиган маҳсулоти бутерброд бўлган ресторанлар ва бутерброд магазинлари ташкил қилинган. Данияликлар бутербродни пазандаликнинг қироли дейишади. Бу ерда сариёғ суртилган оддий нон бўлагидан бошлаб ўта мурракаб бўлган Ханс Кристиан Андерсоннинг севимли бутербродигача тайёрланади. Андерсон бутерброди кўп қатламли бўлиб, у денгиз маҳсулотлари, тухум, соуслар ва бошқалардан тайёрланади. Ҳар бир қатлам жавдар уни нони билан ажратилади, истеъмол қилишда эса бундай бутерброд қаватма-қават олиб ейилади. Швецияда бутербродларни тайёрлашда турли хил нон турлари: оқ буғдой нони, жавдар буғдой ширин нони, зира ва бошқа зираворлар солинган жавдар унининг қора арча таъмли нони, ҳатто раголиклар, қуритилган нон ва крекерлардан фойдаланишади. Иккинчидан, Скандинавия мамлакатлари маҳаллий халқларининг пазандаликлари Европа халқлари мамлакатларининг пазандаликларидан балиқлардан тайёрланадиган таомлар ассортиментининг жуда ҳам катталиги

билан фарқ қилади. Скандинавия мамлакатлари халқлари деярли ҳар куни балиқ ва денгиз маҳсулотларини истеъмол қилишади, чунки бу мамлакатларда балиқлар нафақат иссиқ таомларни, салат ва бошқа совуқ газакларни тайёрлашда ҳам ишлатилади, уларнинг энг севимли балиғи сельд ҳисобланади. Таниқли ёзувчи Мартин Андерсон сельд балиғи ҳафтасига 21 марта истеъмол қилинади деган. Скандинавия мамлакатлари халқ мақолида балиқ ошқозонда сузишни яхши кўради дейилади. Улар учун ҳақиқатдан ҳам шундай. Эрталабки нонуштадан бошлаб, кечқурун ҳам балиқ истеъмол қилинади. Учинчидан, улар жуда ҳам эрта нонушта қилишади, тушлиги эса кеч бошланади. Тўртинчидан, Скандинавия халқлари пазандаликларига умумий бўлган хусусиятлардан яна бири шундан иборатки, улар таом сифатида ва таомларни тайёрлашда сут ва сут маҳсулотларидан кенг фойдаланишади. Мисол учун, Данияда кунига бир неча марта қайнатилган сут ичишади ёки Швецияда сутдан турли хил бўтқалар, суплар тайёрлашади ва бундан ташқари сутни картошкали таомлар ва нон билан бирга ичишади. Бу ерда шуни таъкидлаш ўринлики, Шведлар творог ва ундан тайёрланган таомларни истеъмол қилишмайди. Шунинг учун ҳам швед меҳмонларга улар тавсия этилмаслиги керак. Бошқа Скандинавия мамлакатларининг барчасида турли зираворлар солинган творог массасини, бринза, простокваша, тузланган ва зира солинган қаймоқлар ишлаб чиқарилади ва истеъмол қилинади. Бешинчидан, Скандинавия мамлакатлари халқларининг пазандаликларига хос умумийлик яна шундан иборатки, Финляндияда ҳам, Норвегияда ҳам картошка жуда ҳам кўп истеъмол қилинади: мустақил таом ва гарнир сифатида. Фақат финлар похол шаклида кесилиб, қовурилган картошкани истеъмол қилишмайди, шу сабабли ҳам уларга таркибида похол шаклида қовурилган картошкаси мавжуд таомлар тавсия қилинмайди. Бундан ташқари ўсимлик маҳсулотларидан – сабзавотлардан ва жойдори ловия туридан (бобы) таомлар тайёрлашда кенг фойдаланишади. Олтинчидан, Скандинавия мамлакатларининг барчасида таомлар тайёрлашда ёрмалардан ҳам кенг фойдаланилади. Еттинчидан, барча Скандинавия

мамлакатларида таомларни тайёрлашда мол, бузоқ чўчқа ва товуқ гўштларидан фойдаланишади. Улардан тайёрланадиган таомлар ассортименти балиқ таомлари ассортиментига нисбатан жуда ҳам кичик. Саккизинчидан, барча Скандинавия мамлакатлари халқлари овқатланишига хос хусусиятларидан яна бири – бу уларнинг ҳаммаси ҳам иссиқ ичимликлардан кофени яхши кўришади. Кайф берадиган ичимликлардан уларнинг ҳам ҳаммаси пиво, виски, ароқ, жин ва турли ликерларни истеъмол қилишади. Скандинавия мамлакатлари халқларининг овқатланишига хос умумийликлардан ташқари ҳар бир мамлакат халқининг овқатланишига мансуб хусусиятлар ҳам мавжуд. Улар қўйида кўрилиб чиқилади. 2. Шведларнинг овқатланишига хос хусусиятлар Шведларнинг овқатланишига хос хусусиятлардан бири шундан иборатки, улар шакарни жуда ҳам яхши кўришади, уни барча таомларга, шу жумладан жигар паштетларига, маринадланган сельд балиғига ва колбасаларга ҳам шакар қўшиб ёки уларни компот билан истеъмол қилишади. Нонлар ҳам шакар қўшиб тайёрланади. Шу сабабдан шведлар истеъмол қиладиган нонларнинг аксарияти ширин таъмга эга. Швед халқининг овқатланишига хос хусусиятлардан яна бири шундан иборатки, улар пиводан нафақат ичимлик сифатида фойдаланишади, бундан ташқари пивони суюқ таомлар тайерлаш учун ҳам ишлатишади. Пиводан лимон пўстлоғи, шакар, пиёз, сут ва ун солиб ажойиб суюқ таом тайёрлашади. Шведлар қайнатилган гўштдан, айниқса бузоқ гўштидан, тайёрланган газакларни жуда ҳам яхши кўришади. Шу сабабли ҳам уларнинг ассортиментида қайнатилган гўштлардан тайёрланган газаклар улуши катта. Таомлар тайёрлашда шведлар буғу ва лос гўштларини ҳам ишлатишади.

Худди норвеглардек, шведлар ҳам картошкани жуда ҳам кўп истеъмол қилишади. Швецияда сут, тухум, ун, шакар ёки сариёғ солинган картошка пюрелари, қовурилган картошка, чўчқа ёғи солинган картошка, картошка клецкалари ва бошқа картошкали таомлар тез-тез тайёрланиб турилади. Яна шуни қайта таъкидлаш лозимки, шведлар творог ва творогдан тайёрланган таомларни истеъмол қилишмайди. Миллий швед таомларини тайёрлашда ёрмалардан асосан арпа, манна ёрмалари ва гуруч бошқа Скандинавия мамлакатларига нисбатан кўп ишлатилади. Улардан асосан бўтқалар ва биринчи таомлар тайёрланади. Швециядан республикага ташриф буюрадиган меҳмонлар эрталабки нонушта ва тушлик ҳамда кечқурун иссиқ сут ва кефир ичишни яхши кўришади. Улар творогнинг ўрнига пишлоқларни севиб истеъмол қилишади. Пишлоқлар сельдерей, кўк пиёз, редис, крекерлар ва қиздирилган нон (тост) бўлакчалари билан истеъмол қилинади. Юқорида кўрсатилган хусусиятлардан ташқари шуни эътиборга олиш лозимки, шведлар қўй гўштини жуда ҳам кам истеъмол қилишади. Гарнирлар тайёрлаш учун шведлар гуруч ва макарон маҳсулотларини ишлатишмайди. Скандинавия бошқа мамлакатларининг халқларига нисбатан швецияда қисқичбақага ва сельд балиғига сажда қилиш қабул қилинган. Масалан, бу ерда июл ойининг охирида ва августнинг бошида “Қисқичбақа байрами” ўтказилади. Қисқичбақадан шивит, нон ва сариёғ қўшилиб тансиқ таом тайёрланади ва узоқ сақланиб етилган пиво ва музда совутилган ароқдан кейин истеъмол қилинади. Швецияда сельд балиғидан тайёрланадиган таомлар ассортименти шунча каттаки, Скандинавия бошқа мамлакатларининг биронтасида ҳам балиқдан бунча кўп таом тайёрланмайди. Швед пазандалигининг асосий хусусиятларидан яна бири шундан иборатки, улар жуда ҳам кўп миқдорда укроп, шпинат истеъмол қилишади. Умуман, Скандинавия мамлакатларида, шу жумладан Швецияда, шпинатни

жуда ҳам яхши кўришади. У барча гўштли, балиқли таомлар таркибига киради. Бундан ташқари шпинат гарнир сифатида ҳам берилади. Миллий швед пазандалигида оқ нон билан бирга жавдар нонини ҳам кўп ейишади. Шунинг учун шведлар дастурхонига бирданига икки хил нон қўйилади. Бундан олдин таъкидланганидек, швецияда кофе миллий ичимлик ҳисобланади. У куннинг ҳоҳлаган вақтида истеъмол қилинади. Шведлар пивони ҳам кўп истеъмол қилишади. Бу ерда қуввати бўйича 3 хил пиво ишлаб чиқарилади. Энг қувватли пивода 4,6% алкогол бўлади. Спиртли ичимликлардан шведлар ароқни афзал кўришади. Ҳар бир халқнинг севимли таомлари бўлганидек, шведларнинг ҳам севимли таомлари мавжуд: газаклар: горчица соусига солинган маринадланган ласос балиғи; сельд балиғи салати; малюска чиғаноқларидан тайёрланган салат; пиёз, шивит, қайнатилган ёш картошка билан бериладиган балтиқ сельди, черника ва кўпиртирилган қаймоқ билан бериладиган шимол буғуси тили ва бошқалар; суплар: швед халқи пазандалигида суплар ассортименти унча катта эмас. Улардан ҳам севимли ва тансиқлари қўйидагилар ҳисобланади: чўчқа ёғи-шпик, шакар солинган ловияли қора суп, нўхатли суп; бодом ва кўпиртирилган қаймоқ солинган наматак супи; иккинчи таомлар: балиқ ва бошқа денгиз маҳсулотларидан тайёрланадиган таомлар - нон талқонига буланган денгиз тили, сметанали соус билан бериладиган қовурилган камбала; угор балиғи билан қатириб пиширилмаган тухум, картошка пюреси билан бериладиган сардина, қайнатилган омар, креветка ёки краб ва бошқалар ; гўштли таомлар: пиёз солинган чўчқа гўшти олма ва олхўри билан, гўшт ва колбаса кубикларидан, картошка, пиёз ва петрушкалардан иборат қовурилган ассорти; челтбуллар (тузланган картошка ва черника билан бериладиган думалоқ гўшт бўлаклари); хом шолғом ва қовурилган картошка билан бериладиган бифштекс, буғу гўшти рагуси ва бошқалар;

гарнирлар: шведларнинг энг севимли таомларидан бири ҳар хил усуллар билан турли хил шаклларда тайёрланган картошка ҳисобланади. Кўпинча картошкали таомлар мармелад қўшиб тайёрланади. Гарнирлар ҳам асосан картошкадан тайёрланади; десерт таомлар: хўл мевалар, боғ ва ўрмон меваларидан тайёрланган компотлар, мева салатлари, музқаймоқ, желе, мусс, винода сақланган олма ва мева солинган хамир маҳсулотлари; хамирли маҳсулотлар: шведлар пирогларни, блинчикларни жуда ҳам яхши кўришади. Скандинавиянинг ҳамма мамлакатларида ҳафтанинг ҳар пайшанба куни блинчиклар куни деб ҳисобланади. Хамирли маҳсулотлардан энг севимлиси қуйидагилар ҳисобланади: ичига брусника солинган пирожка, олма пироги; пишлоқли пирог. Пишлоқли пирог аксарият ҳолларда илиқ компот, мевалар ёки кўпиртирилган қаймоқ, ёввойи ёки шимолий малина билан берилади. У тухум, ром соуси ёки вафлилар билан узатилади. 3. Данияликларнинг о в қатланишига хос хусусиятлар Данияликларнинг ҳам, худди шведлардек, севимли маҳсулотлари ва улардан тайёрланадиган севимли таомлари бор. Уларнинг ҳам энг севимли маҳсулотлари балиқ, чўчқа ёғи-шпик ҳисобланади. Бу ерда сельд, скумб р ия, угор, камбала ва ласос балиқлари катта талабга эга. Данияда ҳам сельд балиғи жуда машҳур. Ундан данияликларнинг севимли таоми бўлган яшил ловия солинган сельд салати, қовурилган сельд таоми тайёрланади. Данияликлар дутланган ва сурланган балиқларни ҳам яхши кўришади. Гўшт маҳсулотларидан данияликлар миллий таомларини тайёрлаш учун асосан чўчқа гўшти ва унинг ёғи-шпиги ишлатилади. Бундан ташқари мол, бузоқ ва буғу гўштларидан ҳам фойдаланишади. Авваллари данияликлар таомлар тайёрлашда қўй гўштини ишлатишмаган. Лекин охирги йилларда қўй гўшти ҳам озиқ-овқат маҳсулоти сифатида ишлатилиб бошланди. Шпиг қўшиб сабзавотлардан тайёрланган таомлар, қовурилган

гўшт ва шницель данияликларнинг энг севимли гўштли таомлари ҳисобланади. Улар жуда ҳам тез-тез тайёрланилиб турилади. Данияликлар гўштни пиширишда иссиқлиқ таъсирида ишлов беришнинг қайнатиш ва димлаш усулларидан кенг фойдаланишади. Данияликларнинг ҳам баъзи бир анъанавий таомлари ёрмалардан тайёрланади. Ёрмалардан асосан буғдой, сўли, арпа, манна ёрмалари ва гуруч ишлатилади. Бу ерда ёрмалар қадимдан ишлатилиб келинган. Данияликларнинг энг қадимий ва хушхўр ёрма таоми фледегрет ҳисобланади. У буғдой ёрмасидан қаймоқ ва малина қўшиб тайёрланади. Бу таом интернационал характерга эга. Уни норвеглар ҳам ўзларининг миллий таоми деб ҳисоблашади. Ёрмалар колбаса тайёрлашда ҳам ишлатилади. Масалан, майиз солиниб гуручдан тайёрланган бўтқа билан тўлдирилган колбаса Данияда жуда ҳам катта талабга эга. Данияликлар ҳам, Скандинавиянинг бошқа мамлакатлари халқларидек, сут ва сут маҳсулотларини ҳамда улардан тайёрланган таомларни жуда ҳам яхши кўришади. Улар кунига қайнатилган сутни бир неча марта ичишади. Данияликларнинг энг севимли таомлари қуйидагилар ҳисобланади: - газаклар: хамирга булаб пиширилган турли гўшт ва балиқ паштетлари, қисқичбақа салатлари, қайнатиб пиширилган лосос ва угор балиқлари; уй паррандалари гўштларидан тайёрланган салат; - суплар: уларни данияликлар асосан қишда истеъмол қилишади, айниқса тўйимли супларни. Улар қуйидаги супларни севиб ичишади: сутли суп, пивода тайёрланган суп, балиқ супи, нўхатли колбаса солинган суп; - иккинчи таомлар: қайнатилиб пиширилган ёки маринадланган ласос; картошка гарнирли қовурилган угорь балиғи, картошка салати ва горчица соуси билан бериладиган атлантика трескаси, креветка ва спаржа билан бериладиган денгиз камбаласи; қайнатилган мол гўшти картошка билан; нон толқонига буланиб қовурилган мол гўшти, тузланган карам билан бериладиган чўчқа гўшти, черника билан бериладиган косуля (буғунинг бир тури) гўшти;

- гарнир: турли усуллар ёрдамида пиширилган ва ҳар хил кўринишдаги картошка; - десерт: кўпиртирилган қаймоқ билан бериладиган ширин бўтқа, лимонли крем, Данияда ишлаб чиқарилган пишлоқлар ва ш.ў. 4. Норвеглар ва финларнинг овқатланишига хос хусусиятлар Бундан олдин таъкидланганидек, норвегларнинг ҳам, финларнинг ҳам севимли таомлари бутерброд ҳисобланади ва балиқлардан тайёрланади. Норвеглар ҳам, финлар ҳам сельд балиғини жуда яхши кўришади. Таомларни тайёрлашда норвеглар қўй гўштидан азалдан фойдаланишиб келишган. Лекин қўй гўшти таомлари онда-сонда тайёрланади. Асосан балиқ таомлари истеъмол қилинади. Сут маҳсулотлари ҳам жуда кўп истеъмол қилинади. Норвегларнинг кичигидан бошлаб каттасигача сут ичишади. Балиқ таомларидан ҳам норвегларнинг энг севимли таоми - бу картошка билан бериладиган тузланган балиқ, қовурилган треска, камбала ва полтус. Бундан ташқари норвеглар, калласи олиб ташланиб, тоғ қояларида қуритилган трескани (клипфикс) яхши кўришади ва дудланган ҳамда сурланган балиқларни ҳам севиб истеъмол қилишади. Норвегларнинг энг севимли таоми клопс ҳисобланади. У балиқ ва қўй гўштларидан тайёрланади, кўпинча балиқдан тайёрлашади. Балиқли клопс одатда сметанали соус ва кўкатлар билан берилади. Норвеглар совуқ газаклари ассортиментини бутербродлар, қайнатилган балиқ ва гўшт, қотириб қайнатилган тухум, сариёғ, ласос, угор ва сельд балиқларидан тайёрланган салатлар, дутланган балиқ, маринадланган сельд ташкил қилади. Финлар эрталаб тўйиб нонушта қилишни яхши кўришади. Улар тозаланган балтик килька балиғини жуда ҳам яхши кўришади. Уни уксус сепиб майда кесилган пиёз билан истеъмол қилишади. Финлар жуда ҳам кўп

нон ейишади ва уйда овқатланишни яхши кўришади. Финлар овқатланишининг асосий хусусиятларидан бири шундан иборатки, улар гўштни жуда ҳам кам истеъмол қилишади ва рационининг асосини балиқ таомлари ташқил этади. Финларнинг миллий таомларини тайёрлаш технологияси жуда ҳам мураккаб. Уларнинг севимли таомларини тайёрлаш энг камида 6 соат вақтни талаб қилади. Буларга колекукко таоми мисол бўла олади. Финлар эрталаб сут, сутли кофе ва кефир ичишади.

Фойдаланилган адабиётлар рўйхати : 1. «Туризм тўғрисида» ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни. 2. «Ўзбекистон Республикасида 2006-2010 йилларда хизмат ва сервисни ривожлантиришни жадаллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Президенти қарори. 2006 йил 17 апрел, Тошкент. 3. З. Романович Ж.А., Калачев С.Л. Сервисная деятельность. Учебник.- М.: Изд. Торг. Корпорация «Дашков и К», 2007.- 268с 4. Э. Мухамадиев. Рангшунослик: Ўқув қўлланма.-Самарқанд, 2002 й 5. В.С. Сенин. Организация международного туризма: Учебник, 2-е изд., перераб.и доп.-М.: Финансы и статистика, 2004 г. 6. Туризм, гостеприимство, сервис: Словарь-справочник/ Г.А.Аванесова, Л.П.Воронкова, В.И.Маслов, А.И.Фролов; Под ред. Л.П. Воронковой.-М.: Аспект Пресс,2002г. 7. И.Ю.Ляпина. Организация и технология гостиничного обслуживания: Учебное пособие.-М.: ACADEMA , 2002г. 8. Д.Нозилов. Ўрта Осиё дизайни тарихидан. Халқ амалий-бадий саньати: Қўлланма.-Т.: «Ўзбекистон», 1998 й. 9. Т.З.Соибов. Дизайн: Қўлланма.-Т.: 2003 й. 10. В.П.Скараманга. Фирменний стиль в гостеприимстве: Учебное пособие.-М.: Финансы и статистика, 2005 г.

O'xshashlar

Мустақил давлатлар ҳамдўстлиги мамлакатлари иқтисодиёти

Иқтисодиётни эркинлаштириш шароитида инновацион ташкилотларнинг хусусиятлар

Туризмнинг мазмуни ва ўзига хос хусусиятлари

Ўзбекистон туризм бозорининг ўзига хос жиҳатлари

Ахборот хавфсизлигини таъминлашнинг ўзига хос хусусиятлари