Ресторан ишини ташкил этиш - Iqtisodiyot - Referatlar

Ресторан ишини ташкил этиш

Yuklangan vaqt:

27.04.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

70 KB

Ko'chirib olish

Ресторан ишини ташкил этиш Режа: 1. Ресторан ишини ташкил этиш фанининг мақсад ва вазифалари. 2. Хизматлар сохасининг шаклланишида умумий овқатланишнинг ўрни ва роли

Республикамиз мустақиллика эришгандан бошлаб мамлакатимизда хизмат кўрсатиш ва туризим соҳаси жадал суратлар билан рувожланиб бориши ва хориждан келаётган туристлар оқимининг ўсиб боришига, ахоли ва туристларга сифатли хизмат кўрсатишни ташкил этишни яхшилаш, хизмат кўрсатиш сохасини рувожлантиш ишларини олиб бориш мақсадида мамлакатимизда кадрлар тайёрлашга катта этбор қаратилмоқда. Хизмат кўрсатиш соҳасини жадал ривожлантириш, ялпи ички маҳсулотни шакллантиришда хизматларнинг ўрни ва улушни ошириш, кўрсатилаётган хизматлар таркибини, энг аввало, уларнинг замонавий юқори технологик турлари ҳисобига тубдан ўзгартириш борасида мамлакат миқёсида амалга оширилиши зарур бўлган вазифаларни Президентимиз Ш.М. Мирзиёев белгилаб берди. Хизмат кўрсатиш соҳаси давлатимиз иқтисодиётида муҳим ўрин эгаллайди. Республикаси Давлат статистика қўмитаси хабар беришига кўра 2017 йил январьдекабрь ойларида хизматлар ишлаб чиқариш ҳажми 116,8 трлн сўмни ташкил этди ва 8,9%га ортди. Ҳажмнинг ошиши бир қатор омиллар таъсири билан изоҳланади, жумладан бозорда янги турдаги хизматларнинг пайдо бўлиши, кредит карталари орқали тўловлар, интернет- савдо, янги савдо-сотиқ марказлари, овқатланиш корхоналари, Мехмонхоналар очиш, таълим хизматларини кенгайтириш, дам олиш ва спорт-соғломлаштириш соҳасига тўғри келмоқда. Республикамизда овқатланиш корхоналарининг ҳажмининг ошиб бориши билан бирга уларда кўрсатилаётан сервисга талаб ҳам ўсиб бормоқда. Бугунги кунда овқатланиш корхоналарида тақдим этилаётган сервисни янада ривожлантириш, истеъмолчилар талабларини чуқур ўрганган ҳолда ва унга мос равишда ташкил этиш бугунги кун талаби ҳисобланади. Овқатланиш хизматларини тақдим этаётган корхоналар ишини такомиллаштириш мақсадида замонавий ёндашиш талаб этилмоқда. Хизматлар кўрсатиш соҳаси ҳар бир мамлакатнинг ижтимоий иқтисодий ривожланишида катта аҳамиятга эга экан, ушбу соҳа нафақат

инсонни, балки бутун бир тизимни такомиллаштириш ва ривожлантириш имконини яратади. Мамлакатимизда ҳеч кимдан кам бўлмаган янги авлод кадрларини тайёрлаш иши жамиятнинг бугунги, келажакдаги талаб ва эхтиёжларини аниқ ҳисобга олинган холда хуқуқий демократик давлат қуриш йўлидаги кенг кўламли ислоҳатлар ва модернизация жараёнларига уйгун тарзда олиб борилмокда. Мамлакатнинг иқтисодий, ижтимоий ривожланиш истиқболлари ҳамда жамият эҳтиёжларидан келиб чиқиб, фан, техника, илғор технология, иқтисодиёт ва маданиятнинг замонавий ютуқлари асосида кадрлар тайёрлашни ташкилий ва услубий жиҳатлари мунтазам такомиллаштирилмоқда. Дунёдаги ривожланган мамлакатлар ривожланиш моделида илмий ғоялар ва илмий технологиялар яратадиган ҳамда инноватор одамларни тарбиялашга кенг аҳамият берилган. Бу борада Ўзбекистоннинг тараққиёт моделида илм-фан ва таълимга, соғлиқни сақлашга, оилага алоҳида эътибор белгилаб берилган. Шу асосда юқорилардан келиб чиқиб хизмат кўрсатиш, сервис ва туризм соҳаларида ҳам хозирда ижобий юксалишлар юз бермокда, зеро бу соҳа янада ривожлантириш малакали кадрларга боғлиқ. Бозор иқтисодиёти шароитида малакали кадрлар турли соҳалар билан бирга хизмат кўрсатиш ва сервис корхоналари учун қадрли ҳисобланади. Ходимларнинг сервис айниқса Мехмонхона ва ресторан соҳасидаги билимларини кучайтириш туризм инфратузилмасини ривожлантиришда, янги Мехмонхоналар ва ресторанлар пайдо бўлгани сайин ва туристлар сони кўпайган сайин жуда муҳим аҳамиятга эга бўлиб боради. Умумий овкатланиш корхоналари ичида ресторан, кафе, бар асосий ўринни эгаллайди. Булар аҳолининг ҳордиқ чиқаришини ташкил қилишда муҳим аҳамиятга эга. У ерларга одамлар фақат овқатланиш учунгина эмас, балки юбилейларни нишонлаш, киши ҳаётидаги муҳим воқеаларни, у ёки бу жамоа аъзоларининг қувончига шерик бўлиш, тўй тантаналарини ўтказиш, иш бўйича ёки расмий учрашувлар ўтказиш, шунингдек, дилкаш дўстлар

даврасида дам олиш учун йиғиладилар. Шундай ҳолларда бу хизмат кўрсатувчи ташкилотларнинг ходимлари Мехмонларни хурсандчилик билан кутиб олишлари, тез ва лаззатли таомлар қўйишлари, тўлақонли дам олишлари учун ҳамма шароитларни яратишлари зарур. Мехмонхоналарда, аэропорт, темир йўл вокзали, теплоходларда жойлашган умумий овқатланиш шаҳобчалари туристларга, жумладан хорижий туристларга хизмат қилишда етакчи ўринга эга. Автотуризм анча кенг қўламлидир. Автосайёҳлар тўхтайдиган махсус дам олиш жойларида (кемпингларда) сайёҳлар ресторан, кафе, барларда овқатланадилар. Бу ерларда хизмат қилувчи ходимларнинг ишни тўғри ва изчил ташкил қилиниши келган Мехмонлар кайфиятини кўтаради, уларнинг хурсандчилиги, хушчақчақлигини янада оширади. Умумий овқатланиш ходимлари фаолиятига бериладиган баҳо хизмат қилиш маданиятининг юксаклигига боғлиқ. Хизмат маданияти фақат умумий овқатланиш биносининг санитария ҳолати ва асосий ишлаб чиқариш жарёнини механизацияланишгина эмас, балки шу билан бир қаторда реклама ва ахборотнинг мавжудлиги, залларнинг безатилиши, хуш табиатлиги ҳамдир. Хизмат маданияти хизмат қилувчиларнинг иш шакллари ва усулларидан, хизматнинг илғр турларидан фойдаланишига боғлиқ. Овқат сифатига, маҳсулотларнинг ассортиментига риоя қилиш умумий овқатланиш муас-сасасининг ишига баҳо беришда муҳим роль ўйнайди. Мижозларга қўшимча хизмат кўрсатиш ҳам алоҳида аҳамиятга эга: уйларига овқат олиб бориб бериш, тантаналарда — уйларда бўладиган тўй, юбилейларда хизмат қилиш, кулинар ва қандолат маҳсулотлари тайёрлаш учун буюртмалар қабул қилиш, такси чақириб бериш, столларни банд қилиб қўйиш ва бошқалар. Ресторанда хизмат кўрсатиш даражаси моддий-техник база ва яхши хизмат қилишдангина иборат бўлмай, хизмат қилувчи ходимларнинг хушмуомалалиги, чиройи, айниқса бош официант ва бошқа официантларнинг юксак кайфиятларига боғлиқ.

Умумий овқатланиш тармоқларида хизмат кўрсатиш жараёнининг назарий ва амалий асослари: хизматнинг шакл ва усуллари, мижозларни кутиш учун залларни тайёрлаш, хизмат ходимларининг мижозлар билан ўзаро муносабат тамойиллари, хорижий туристлар учун овқат тайёрлашнинг ўзига хос хусусиятлари муҳим аҳамиятга эга. Хизмат қилиш техникаси билан бирга баъзи овқат ва ичимликларнинг тавсифини билиш ва бу ҳолат хўрандалар саволларига официант томонидан тўғри ва ишончли жавоб бериш, уларга мазали таомлар тавсия қилиш имконини туғдиради. Ўзбекистон Республикаси мустақилликка эришгач туризм мамлакатига айланмоқда. Тошкент, Самарқанд Бухоро, Хива, Фарғона водийсида ўтган йиллар ичида жаҳон талабларига жавоб берадиган Мехмонхоналар бунёд этилди ва этилмоқда. Юртимизда хорижий меҳ монлар, туристлар бўлмаган кунни учратмайсиз. Ўз халқимизга ва хориждан келувчиларга аъло даражада хизмат қилаётган умумий овқатланиш корхоналари ходимлари учун шу соҳа бўйича билим ва куникмалар зарур бўлади. Хизматлар сохасининг шаклланишида умумий овқатланишнинг ўрни ва роли Бозор иқтисодиётига ўтиш шароитида аҳолига хизмат кўрсатувчи соҳаларнинг аҳамияти ва роли кундан-кунга ортиб бормокда. Бу эса ўз навбатида иқтисодиётда фаолият кўрсатаётган барча тармокдарни, шахсларни бу жараёнда у ёки бу даражада қатнашишини тоқазо этади. Аҳолига хизмат кўрсатувчи тармокдар муҳим ахамият касб этиб, бошқа соҳаларни ривожланишида сезиларли ахамиятга эгадир. Савдо, умумий овқатланиш ва уларда амалга ошириладиган турли хилдаги хизматлар иқтисодиётни бошқа соҳаларида содир бўладиган жараёнларни осон ва тез бажарилишига сабабчи бўлади. Маълумки, бозор иқтисодиёти учта асосий элементдан иборат бўлиб, булар - талаб, таклиф ва нарх-навонинг эркин

шакилланишидир. Мана шу уч таркибий қисм бозор иқтисодиётини бошқа функцияларини аниқлаб беришда иштирок этиши, шу жумладан ҳар бир тармокда уларнинг қўлланиши умумий овқатланишга ҳам тааллуқлидир. Умумий овқатланишнинг бозор иқтисодиётида тутган ўрни шундан иборатки, бу соҳадан фойдаланиш учун талаб ортиб боради, шунга қараб таклиф ҳам жавоб бера олиши керак. Умумий овқатланишнинг ўрни яна шу нарсада намоён бўладики, у уй шароитида овқат тайёрлашдан ва шу асосда умумий овқатланишдан фойдаланувчиларни вақтини тежаш ва бу вақтни маданий, маиший ишларга сарфлаш, малакасини ошириш, китоб ўқиш, фикр доирасини кенгайтириш учун йўналтириши мумкин. Умумий овқатланиш шаҳар шароитида сезиларли даражада ривожланган бўлади. Бу албатга шаҳар ҳаётини кўп қирралилиги, турли тоифадаги Мехмонларни шаҳарга ташриф буюриши ва уларни умумий овқатланиш корхонасидан фойдаланиши билан боғликдир. Умумий овқатланиш бозор иқтисодиёти шароитида янада ривожланади. Чунки бу соҳани ривожланиши учун Ўзбекистон шароитида етарли шарт- шароит ва имкониятлар яратилган ва айниқса аҳолининг ўзида унинг хизматидан фойдаланиш учун зарурият бор. Бозор иқтисодиёти шароитида аҳолига пуллик хизмат кўрсатиш соҳалари янада кучаяди. Бунинг асосий сабаби пуллик хизмат кўрсатувчи фирмалар ва шахслар фаолияти рақобатга чидаш бера олиш доирасида ўзининг фаолиятини янада тезлаштиради. Пуллик хизматни ривожланиши аҳолининг талабидан келиб чиқади. Фан ва техника ривожланиши, аҳолининг даромадини ошиб бориши, бир мамлакатдан иккинчи мамлакатга келадиган туристлар сонини кўпайиши пуллик хизматга бўлган талабни кучайтиради. Савдо, умумий овқатланиш, маиший хизмат ва бошқа соҳаларда пуллик хизматни ташкил қилиш, унинг иқтисодиёти самарадорлигини ошириш хозирги куннинг энг муҳим вазифаларидан биридир. Пуллик хизмат доираси жуда ҳам кенг бўлиб у аҳолига хизмат кўрсатувчи тармоқларда жуда кенг қўлланилади. Жумладан, умумий

овқатланиш соҳасида пуллик хизматни қўлланилиши хизмат кўрсатиш доирасини кенгайиши, хизмат кўрсатаётганларни пул даромадини янада ортиши учун имконият туғдиради. Пуллик хизматда истеъмолчиларга сервис хизмати кўрсатилиб, улар учун энг мақбул шарт-шароитларни яратиб бериш ва шу асосда пуллик хизмат билан шуғулланаётган субъектларни даромадини ошириш имкони туғилади. Бу ерда пуллик хизматни асосий ҳиссаси харидорларга тўғри келади. Асосий хизматдан ташқари бўлган қўшимча ишларни бажариш билан боғлиқ турлари, масалан: Мехмонлар жамоасига турли хилдаги овқатлар, ичимликлар ва шу каби нарсаларни етказиш, пляжларда, дам олиш жойларида турли ейиш ва ичиш таомларини етказиб бериш ресторанларда сигарета, қўшимча ичимликларни пуллик хизматлар асосида ташкил қилиш шулар жумласига киради. Ресторан хўжалигида пуллик хизмат турли хиллиги билан ажралиб туради. Бу ерда истеъмолчилар учун хизмат кўрсатиш якка шахс томонидан ёки жамоа томонидан кўрсатилиши мумкин. Шунинг учун ҳам айрим жойларда кўрсатилаётган хизматларнинг барчаси хисобатда тўлиқ акс этмайди. Бунинг натижасида пуллик хизматнинг ҳажми камаяди. Ресторан хўжалигида ҳар қандай вазиятда пуллик хизмат кўрсатишга интилиши, харидорларни талаб эҳтиёжини тўлиқ қондирган ҳолда даромад олишга муқаррар бўлиши билан белгиланади. Ресторан хўжалигида официантлар, швейцарлар ўзларининг асосий иш фаолиятларидан ташқари уларга хизмат кўрсатиб пуллик хизмат доирасини кенгайтириши мумкин. Иқтисодиётни ривожланиши фақат ишлаб чиқаришни йўлга қўйиш, йирик саноатни қуриш хисобига эмас, балки аҳолини ва субектларни турли туман талабларини қондириш учун хизмат қиладиган соҳаларни ҳам мавжудлигига боғлиқ. Ривожланган капиталистик мамлакатларда пуллик хизматни янада кучайиши хизмат қиладиган соҳаларни ҳам етарлича мавжудлиги билан боғликдир. Шунинг учун хам истеъмолчиларни ресторандан фойдаланиши, айниқса Ўзбекистонга ташриф буюрган мехмонларни юқори сервис асосида кутиб олиш ғоят муҳим масаладир. Чунки ўлкамизга ташриф буюрувчи ҳар бир

сайёҳ ўзининг маълум бир валютасини овқатланиш учун сарфлайди ва унинг эвазига юқори даражада сервисдан моддий ва маънавий эхтиёжини қондириши керак. Бу эса ўз навбатида ресторан фаолиятини янада ривожлантириш ва уни ижтимой-иқтисодий аҳамиятини ортиб боришини кўрсатади.

Адабиётлар: 1. Dr. John R Walke. The Restaurant: From Concept to Operation. Wiley.2013 2. Д.Асланова, Т.Худойшукуров, М.Мўминов «Дунѐ халқларини овқатланишининг ўзига хос хусусиятлари» Ўқув қўлланма ―Зарафшон‖ 2007.-112 б. 3. Тюнков Б.К. Электронная техника предприятий торговли. – М.: КНОРУС, 2006. – 192 с. 4. Қурбонов Ж.М. Овқатланиш корхоналари жиҳозларининг эксплуатацияси. Дарслик. – Т.: «IQTISODIYOT-MOLIYA», 2011. – 376 б. 5. Н.И.Кабущкин, Г.А.Бодаренко «Менеджмент гостиниц и ресторанов». – Минск, ООО ―Новоезнание‖, 2001 г. 6. «Ресторанный сервис. Основы международной практики обслуживания для профессионалов и начинающих». Изд. Центрополиграф. - М.: ЗАО, 2003 г.-188 стр. 7. В.В.Усов. «Организация производство и обслуживания в общественном питании». – М., 2002 г. 8. Каталог контрольно-кассовых машин. – М.: СПб, 2002. 9. Арустамов Э.А. Оборудование предприятий (торговли). – М.: Дашков и К 0 . 2000. 10. Арустамов Э.А., Лефанов В.А., Митрафанова Т.П. Банковское таможенное и офисное оборудование. – М.: Маркетинг. 2000. 11. Применения контрольно-кассовой техники. Серия «Налоги года». Издательский центр «МЫСЛЬ», Новосибирск, 2003.

O'xshashlar

Сабзавот цехи ишини ташкил этиш

Кондитер цехи ишини ташкил этиш

Гўшт-балиқ цехи ишини ташкил этиш

Ресторанларда пиширув цехининг ишини ташкил этиш

Ресторан корхонаси иш фаолиятини ташкил этиш менежменти