Раҳбар сифати структураларининг хусусиятлари - Iqtisodiyot - Referatlar

Раҳбар сифати структураларининг хусусиятлари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

93.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Режа: 1. Раҳбар сифатининг умумий структураси. 2. Ишлаб чиқаришда раҳбарнинг сифат структураси. 3 . Бош менежер раҳбарларнинг сифат структураларининг хусусияти. 4. Раҳбарнинг мутахассислик тайёргарлиги. 5. Раҳбарга ташкилотчи сифатида психологик талаблар. 6. Раҳбарга қарор қабул қилишдаги психологик талаблар.

www.arxiv.uz Раҳбар сифатининг умумий структураси. Замонавий раҳбар жамоа ишлаб чиқаришида бошқарувчи, дипломат, етакчи, мураббий, инноватор бўлиши лозим. Бу эса раҳбарнинг сифат структурасига киради. 1. Б ошқарувчи – раҳбарнинг бу функцияси анъанавий ҳисобланиб, бошқарувчи вазифасини билдиради. Б ошқарувчи раҳбар ҳ алол, ў з сўзидан чиқадиган: юксак касб маҳоратига эга бўлиб, иш юзасидан муомала қилиш к ў никмаларини ў злаштирган ноти қ , маслахатчи, педагог ва ў з навбатида руҳиятчи маҳоратига эришган бўлиши лозим. 2. Дипломат – раҳбар с ў нгги ў н йиллар давомида, айниқса кенг ёйилган бошқарув малакалари ва к ў никмалари орасида буларнинг аввало музо к аралар олиб бориш билан боғлиқ хилларни тилга олиб ў тиш лозим. Ў рта ва олий б ўғ ин функционал раҳбарлари ҳозирги кунда ў зларининг иш вақтларини асосан одамлар билан алоқа бо ғ лаш ва бу алоқаларни кенгайтиришга, иш соҳасидаги алоқаларни чуқурлаштириш, шартномалар, битимлар тузиш, бахсларни ҳ ал қилиш, ҳ укумат билан ў рнатилган муносабатларни йўлга қўйишга сарфлайдилар. Ҳозирги шароитда ҳар хил воситачилар ишларида менежерларнинг иштирок этиши тобора к ў про қ зарур бўлиб қ олди. Мана шуларнинг ҳаммаси кишида алоҳида, яъни дипломатларга хос қобилиятлар шаклланган бўлиши ни талаб этмоқда . 3. Етакчи – раҳбар. Замонавий раҳбар менежерлик ишларидан ташқари етакчилик ишлари билан ҳам шуғулланади. Менежер ва менежмент хусусидаги Америка назариётчилари ҳар бир менежер етакчи бўлиши керак деган шиорни илгари сурадилар. Менежерлик вазифаси билан етакчилик вазифаси бир маънони англатмайди. Бизда менежерлик вазифаси дейилар экан, к ў пинча бизнеснинг моддий кенжа тизими фаолиятини ишлаб чиқариш заҳиралари, муомалалар, технологик жараёнларни қувватлаб бориш учун зарур бўлган жами профессионал ҳаракатлар тушунилади. Бу вазифани яхши уддалаш учун менежер инсонларни ў зига эргаштириб бориш қобилиятига эга бўлиши, яъни етакчи вазифасини бажариши лозим.

www.arxiv.uz 4. Мураббий раҳбар - ишлаб чиқариш жараёнлари мураккаблашиб боргани сари ходимларга қў йиладиган талабларни оширади. Бир томондан ходимларнинг технологик билимларини ошириш эҳтиёжи пайдо б ў лса, иккинчи томондан уларда ҳаёт фаолиятининг маънавий томонларини камолотга етказиш зарурияти ту ғ илади. Мураккаблашиб бораётган техника – технология мутахассисларга узлуксиз касб – таълим бериб бориш заруриятини ту ғ дириш ҳ еч кимда шуб ҳ а уй ғ отмайди. Бунинг учун бу ишга талайгина маблағларни сарфлашга тўғри келади. Лекин ходимларни маънавий томондан камолотга етказиш борасида сусткашлик қилинди ва шунинг учун ишлаб чиқаришда ҳам зарар к ў рилмо қ да. Ваҳоланки, ходимларнинг яхши тарбия кўрганлиги, юксак маънавий аҳлоқка эга эканлиги иқтисодиётнинг ижтимоий минта қ асидан ў тиб бориши учун ҳ ал қ илувчи шарт бўлиб ҳисобланади. Муваффақият қ озониш учун менежер ходимларни одоб – аҳлоқ, ҳ ис – ҳ аяжон томонидан тарбиялаб бориши барча менежерлик ишларининг муҳим томонидир. Инноватор – раҳбар фан–техника тараққиётининг информацион юксалиш шароитларида (биринчи юксалиш қишлоқ экинларини жорий этиш билан, иккинчиси саноатни тубдан ўзгариши билан бо ғ ланган) менежерлик ишининг энг муҳим томонларидан бири инновациялар бўйича фаолият олиб боришдир. Шиддат билан давом этаётган фан- техника ин қ илоби шароитларида инновациялар хусусида кимки сусткашлик қ иладиган б ў лса, у тез орада ор қ ада қ олади. Инновацияларнинг зарурлигини туш у нтириш жуда осон. Эскириб қ олган асбоб-ускуналарни тиклаш, янгиларини жорий этишдан, маблағ тежаб қ олишдан к ў ра к ў про қ янги техника ва технология базасидан меҳнат унумдорлиги ва ма х сулот сифатини к ў тариш анча осон ва тезро қ бўлади деб ҳисобланади.

www.arxiv.uz Ишлаб чиқаришда раҳбарнинг сифат структураси Ҳар бир корхонада бошқарув ходимлари лавозими бўйича раҳбарлар, хизматчилар ва мутахассисларга бўлинади. Раҳбарлар туркумига кирувчи шахслар бажараётган ишининг хусусиятларига боғлиқ ҳолда бош раҳбарга, сафдаги раҳбарга, функционал раҳбарга – мулкдор томонидан тайинланган (жиҳозлар) ниҳоятда чегараланган шахслар доираси бўлиб оператив ёки хўжалик бошқарув ҳуқуқларида, мулкдор белгиланган чегараларида, ёки мулкий ҳуқуқларга вакиллик қилиш асосида мулкни бошқаради. Сафдаги раҳбарлар қаторига корхонада ишлаб чиқариш бўлинмаси жамоасини, маъмурий бошқаришнинг барча вазифаларини бажарувчи раҳбарлар ва уларнинг ўринбосарлари киради. Улар юқоридаги бошлиқка тўла ва бевосита бўйсунади. Сафдаги раҳбарга бригадир, участка мастери, цех бошлиғи ва бошқалар киради. Функционал раҳбарлар – бошқарув вазифаларини функционал муаммоларини ечиш билан боғлиқ бўлган ходимлар киради. Бу туркумга бош муҳандис, бош механик, ҳисобчи, конструктор, архив мудири, сотиш бўлимининг бошлиқлари ва бошқалар киради. Ишлаб чиқариш ходимларига махсулот яратишда бевосита иштирок этувчи ёки ишлаб чиқариш жараёнида бир меъёрда боришни таъминловчи ишчилар киради. Бажарадиган вазифаларининг ҳарактерига кўра ишчилар икки гурухга бўлинади: 1. Махсулот тайёрлаш бўйича технологик операцияларни бажариш билан банд бўлганлар; 2. Асосий технологик жараёнларни бир меъёрда боришни таъминлаш учун зарур бўлган хизматни кўрсатиш (товар, материал бойликларни ташувчилар). Бугунги раҳбардан қ андай инсоний фазилатлар талаб этилади. Албатта, раҳбар а қ л-идрокли, иродали, иймонли, инсофли, ориятли ба ғ ри кенг, талабчан, қў йингки энг яхши аҳлоқий сифатлар эгаси бўлмоғи лозим.

www.arxiv.uz Бугун Ўзбекистон мустақиллиги ҳақида самимий ва ў ринли фикрлар билан бирга го ҳ о ғоят чиройли, лекин фойдасиз сўзлар ҳам айтилади, баландпарвоз ваъдалар берилади. Баъзи раҳбарларнинг ёл ғ он гап-сўзларини, олдинги замонлардан мерос бўлиб қ олган мадхиябозликларни учратиб туриш мумкин. Шунда бу эски сўзи бошқа, дили бошқа раҳбарларнинг бундай хислатлари , албатта , меҳнат жамоасига катта таъсир кўрсатади. Президентимиз шундай кишилар ҳақида бундай деган эдилар: «Халқ ишонч билдирган раҳбарнинг сўзи ва иши, яъни тили ва дили бир бўлиши учун энг муҳим ҳаётий заруратга айланади. Баландпарвоз, хавойи гапларнинг даври ў тди. Бундай вазиятнинг энг хавфли томони шундаки, сўзи бошқа иши бошқа, қ илмиши бошқа раҳбарларнинг ва икки юзламачи шахсларнинг «фаолияти» туфайли эзгу ғояларимиз, халқнинг олийжаноб умидлари ў з қ адр- қ имматини й ўқ отиши мумкин. Одамларнинг улу ғ мақсадларга бўлган ишонч, интилишлари с ў нади». «Раҳбарлик - лавозим, мансаб эмас, аввало, одамларга хизмат қилиш масъулияти эканини билишимиз зарур. Раҳбар дегани ҳаммадан кўпроқ ишлаб, фуқоролар саодати ва юрт равна қ и учун елиб - югурадиган фидоий инсон бўлиши керак», - дейди Ўзбекистон Президенти Ислом Каримов - халқ ҳамиша ў з дастурхонига, туриш-турмушига қараб раҳбарларнинг ишига баҳо беради. Ўзининг хатти-ҳаракати билан ҳурмат шаънига до ғ тушурадиган раҳбарлар б ў лмаслиги керак. Бошқариш санъатига келсак, г ў ёки раҳбарлик фақат аниқ ҳисоб- китобларга боғлиқдек бўлиб туюлади. Шунга қарамай юксак иқтисодий кўрсаткичларга эришиб бораётган бир қатор мамлакатлар хўжалик раҳбарлари, менеджерлари бошқариш санъатига фан сифатида катта эътибор беришади ва бу санъатни эгаллаш учун бир қ атор билимларни пухта ўрганишади. Бозор иқтисодиёти шароитида янги илм заҳираларига, менеджерлик асослари тўғрисидаги билимларга эга бўлганларигина раҳбарликка лойи қ дирлар. Раҳбарлик - бу оддий унвон эмас, бу истеъдоддир. Раҳбар

www.arxiv.uz бозор шароитида янгилик яратувчи, ижодкор ва инсоний омилларни эътиборга олувчи бўлиши керак. Бош менежер раҳбарларнинг сифат структураларининг хусусияти. Бош менежер, яъни раҳбар аввало инсондир. Шунинг учун ҳам инсонга хос бўлган хусусиятларнинг ҳ еч бири унга бегона эмас. Бош менежер тарбия натижасида етиштирилган ижтимоий сифатларнинг мураккаб сифатларининг мураккаб бир тизими, яъни шахсиятли кишидир. Ҳар бир раҳбарнинг ў з хулқ-атвори билан белгиланадиган ў з табиати бор. Лекин инсон табиатининг ҳар қ айси томони ҳам менежерлик вазифаларини адо этишга ёрдам бермайди. Япон «Мацусита денки» фирмасининг менежерлари ишчилар меҳнатини самарасини ошириш ва уларни махсулот сифатини яхшилаш ва тинмай такомиллаштириб боришга ундаш учун мана бундай маънавий қоидага амал қ илиб боришади. Жамиятни ривожлантириш ва уни фаравонлигини ошириш, ў з масъулиятларини англаб етиш, жаҳон маданиятини янада тара ққ ий эттиришга ў з улушларини қў шиб боришни ҳар бир ишчи буни доимо ёдда тутиши керак. Ҳар ишда фирмага садо қ атли бўлиш муваффақият калитидир. Маънавий қадриятлар: а) ишлаб чиқаришни такомиллаштириш й ў ли билан миллатга хизмат қилиш; б) ҳалоллик, поклик; в) уй ғ унлик ва ҳамкорлик; г) сифат учун кураш; д) ў з қ адрини билиш ва б ў йсуниш; е) фирма билан пайваста бўлиб ишлаш; ж) фирмага миннатдорчилик . Бошқарув тизимида раҳбарнинг фаолияти муҳим ўрин эгаллайди. Бу эса ў з ҳарактери бўйича сиёсий ва классик фаолиятдир. Раҳбар ташкилотчи деганда биз корхона фаолиятини яхши йўлга қўйиши, яхши рақобатбардош

www.arxiv.uz кадрлар билан таъминлаши, махсулот сифатини жаҳон стандартига жавоб бера оладиган қ илиб ишлаб чиқаришни таъминлаши, ишчи ходимларнинг иш шароитларини яхшилаши лозим. Раҳбарнинг ў з қў ли остидаги ходимларга бўлган или қ муносабати ходимларнинг ў з ишларини к ў таринки ру ҳ да бажаришларини таъминлайди. Раҳбарларнинг иш жараёнида ходимларнинг ҳар қандай ҳолатларини ва шахсий хусусиятларини инобатга олиши, уларнинг қ албига й ў л топа билиши унинг билим даражасига, муомала маданиятига боғлиқдир. Раҳбарнинг мутахассислик тайёргарлиги. Корхона раҳбарлари (бош раҳбар, менежерлар, мутахассислар) айнан ўз қўллари билан қандайдир табиий махсулот яратмасаларда, махсулотни ишлаб чиқариш жараёни ва тизими ҳақида билимлари, кўникмалари, малакалари, маҳоратлари, қобилиятлари, истеъдодлари ижрочиларга нисбатан етарлича кенг. Раҳбар ва мутахассислари ў зларининг ғоялари билан, фойдали ва керакли фикрлари билан махсулотларни яратишда қайси кўлам ва ҳудуддагилардан қатъий назар олдинги қаторларда турадилар. Аксарият ҳолларда уларнинг ахборотлари, ечим қабул қилишлари ҳисобига натижага эришилади. Бу ерда махсулот ишлаб чиқаришда айнан қатнашувчилар меҳнатига аксарияти жисмоний бўлсада, раҳбар мутахассислар меҳнати физиологик жараёнда қатнашиш ифодаси орқали куч-қувват сарфлайдилар. Ишлаб чиқариш жараёни ва тизими ўз таркибида ташкил этиш, талаб ва таклифни ўрганиш, ҳисоблаш, излаш ва изланиш, лойи ҳ алаштириш, рағбатлантириш, қарор қабул қилиш, ахборот алмашиш, пайдо бўлган келишмовчиликларни бошқариш, меҳнат заҳираларни самарали бошқариш, расмий ва норасмий гурухларни бошқариш каби қатор қисм ва операциялардан иборат. Масалан, меҳнатнинг а қ лий жараёнларини ташкил этиш, режалаштириш, таҳлил қилиш, ҳисоблаш учун унинг унсурларини меъёрлаш лозим, меъёрларни белгилаш, уларга иш ҳақи т ў лашни ташкил

www.arxiv.uz қилишни талаб этади. Булардан ташқари раҳбарнинг асосий вазифалари меҳнатнинг илғор усул ва услубларини такомиллаштириш, уларнинг энг муқобилини жорий қилишни ташкил этиш, илғор ва тежамли тажрибаларни оммалаштириш, м е ҳ нат шароитини яхшилаш, меҳнат интизомини мустаҳкамлаш, ишлаб чиқариш унсурлари, операциялари ва жараёнларининг ҳисобга олиш, иш вақти сарфини, меҳнат воситаларидан фойдаланиш вақтини белгилаш каби раҳбар ва мутахассисларнинг сон-сано қ сиз меҳнатларининг унсурлари, операциялари ва жараёнлари борки, улар бирикиб катта бошқарув тизимини ташкил этади. Б ошқарувчилардан катта билим, таълим, илмий билим, маънавий қобилият, билиш воситаларидан фойдалана билиш, кўникма, узлуксиз малакасини ошириш ҳисобига истеъдод ва қобилияти ривожланади, маҳоратли устоз даражасига етишади . Бунга эришиш эса катта илмий ва амалий муаммо бўлиб қ олмо қ да. Меҳнат жараёнида ҳаётий тажриба, малака ва кўникмаларнинг зарурий мажмуаси орттирилади. Буларсиз ҳ еч қандай ижодиётнинг бўлиши мумкин эмас. Ижодий фаолият жараёнида кучларнинг алоҳида к ў таринкилик пайтлари ил ҳ омланишнинг психик ҳолати муҳим аҳамият касб этади. У азалдан истеъдоднинг ажралмас қисми ҳисобланади. Ижодий фаолиятда меҳнатга унинг асосини ташкил қ илувчи ил ҳ омланишни қарама- қ арши қўйиш учун ҳеч қандай асос йўқ. Ў з ишининг маҳоратли устаси бўлишга интилиш жамиятимиз кишисининг меҳнат фаолиятида муҳим аҳамиятга эга бўлган мотив ҳисобланади. Ҳақиқий раҳбар ходимларни камолотга етказиш учун ўз маҳоратини ва қобилиятларини ишга солади. Раҳбар ҳар бир ходими билан ўзаро мулоқотда унга таъсир эта борган сари ходимлар ишда қандайдир фойда олиш ҳақида ўйласа, ақллироқ бўлиб, ишига, ўзига ишончи ортиб борса, раҳбарнинг иш йўналиши, умумий ва махсус қобилиятлари таъсири қониқарли бўлади.

www.arxiv.uz Ташкилот раҳбарларнинг ташкилотчи бўлишда унинг жисмоний ривожланишига, ижтимоий камолотга етишига, индивидуал- психологик хусусиятларининг шаклланишига, жамиятда тутган ўрнини кўтаришга, айниқса ишлаб чиқариш(хизмат кўрсатиш)даги воситаларига мулкчилик муносабатини тараққий эттишга иштиёқи ва мойиллиги замонавий ривожланиш талаб этган даражада бўлиши лозим. Шунинг учун жамият ҳаётида ташкилотчи бўлишга интилганнинг фаоллиги ва унинг ривожланганлиги долзарб омиллардан биридир. Дунёга келган «туғма» қобилиятлар диапозони борган сари торайиб боради, ҳаёт ва фаолият диапазонида эса қобилиятлар борган сари кенгайиб боради. Оқибат натижада ташкилотчилик, маҳорат, раҳнамолик, шоирлик, санъаткорлик, конструкторлик ва бошқа тарздаги алоҳида «олий» қобилиятларининг тақдири каби ривожланади. Раҳбарга ташкилотчи сифатида психологик талаблар. Раҳбар ташкилотчилик қобилияти ва профессионал билимларни эгаллаб, бошқарув илмига доир оддий ва аниқ равшан тавсияларни бажараркан, етакчилик йўлидан тўғри боради. Агарда жамоа ихтиёрий равишда ўз раҳбарининг бебаҳолигини тан олса, бўйин тортмай унга эргашади, унинг омилкорлигига, билимдонлигига, инсонийлигига, маънавияти юксаклигига ишонади. Шахсиятнинг бундай уйғунлашуви корхона мақсадларига йўналтирилади. Корхона раҳбари жамоа аъзоларини бошқармоқ учун унинг ички дунёсини, ҳаракат манбаларини, оғишларини билиши лозим, унинг ички дунёсини ҳақиқий дунё билан ўзаро боғлиқлик тавсифини тушуниши керак. Раҳбар ҳуқуқий ва ижтимоий тавсифдаги мажбуриятни бажарса, рахнамо бўйсинувчиларнинг меҳнатидаги мойиллик ва фаоллиги учун масъул шахсдир. Улар ижтимоий ва руҳшуносликка оид илмларни билмасалар ходимларни бошқара олмайдилар, бу умумий хусусият. Корхона фаолиятини бошқаришда раҳбар шахснинг ҳамма

www.arxiv.uz қирраларини ўрганиши лозим. Раҳбар гўёки катта ансамблни бошқарувчи дирежёрга ўхшайди, дирежёр эса ҳар бир чалғувчини психологиясини билиши лозим. Корхона мустақил хўжалик фаолияти юритишда маълум тафаккур тарзи, алоҳида усул ва маълум кўринишда хўжалик юритиш ҳуқуқи ва усулларини билувчи раҳбарга мухтож. Раҳбарнинг йўналиши, ҳар томонлама тайёрлиги, умумий ва махсус қобилиятлари мустақил хўжалик юритишга нисбатан алоҳида ижодий муносабатда, ташаббуснинг эркин кўринишида, доимо янгиликка интилишида, ечимлари ва имкониятларнинг ноанъанавий йўлларини қидиришда, фаолият доираси ва кўламини кенгайтиришда, энг муҳими таваккалчиликка тайёргарлигида ва уни енгиш усулларини топишда намоён бўлади. Корхонанинг фаолият кўрсатиш шароитини тўлиқлигича шархлаш имкони чекланган. Чунки корхона бажарилиши лозим бўлган ишларнинг турлари, расмий ва норасмий гурухлар, норасмий рахнамолар билан ўзаро муносабатларда бўла билиш, тадбиркорлик ҳис-туйғусига эга бўлиш лозим. Ташкилотчи раҳбарга бир қанча талаблар қўйилади: - Касбий тайёрланган мутахассисларни танлаш ва уларни ўз лавозимларига жойлаштириш; - ходимларни самарали бошқариш, давлат томонидан корхона фаолиятини тартибга солиш; - илмий асосланган илғор усулларни корхонанинг амалий фаолиятида ишлата билиш; - илмий-техник тараққиёт ютуқларини корхона фаолиятида қўллаш, бошқарув ходимларини тайёрлаш; - бозор муносабати шароитида самарали фаолият кўрсата олиш; - меҳнатни оқилона тақсимлаш, жараёнлар ва тизимларни ташкил қила олиш; - технология ва режалаштиришни ташкил эта билиш;

www.arxiv.uz - корхонада самарали ахборот узатиш, замонавий жиҳозлар ўрнатиш, корхона фаолиятининг ҳақиқий натижалари ҳақида маълумотларни йиғиш, ишлов бериш ва таҳлил қилиш; - бизнес-режа ва таъминот, молиялаш ва бизнес режа, нархни шакллантириш ва қарз олиш ва шу кабиларни вазифалаштира билиш, махсулотларни танлай билиш ва ресурсларни оптимал миқдорда таъминлаш; - корхона фаолиятида махсулот ва жараёнларнинг стандартларини ўрнатиш; - бозор иқтисодиётидаги муаммоларнинг барчасини бозор қонунларига бўйсунган ҳолда ҳал этиш; - ишлаб чиқариладиган ва ҳарид қилинадиган махсулот хажмларини башорат қила билиш; - талаб ва таклиф қонунларини корхонанинг фаолиятидаги устувор йўналишларини танлаш кабилар ҳақида атрофлича таҳлил қилиш. Замонавий омиллар қандай хулқли одатлар ва шахсий сифатлар қандай ҳолатларга мос келишини аниқлашга уринмоқдалар. Уларнинг фикрича, ҳар хил ҳолатлар ҳар хил ҳолатлар ҳар хил ташкилий бошқариш тузилмаларини талаб этса, муайян ҳолат тавсифидан келиб чиқиб раҳбарият ҳар хил раҳбарлик усулларини қўллашлари мақсадга мувофиқ. Демак, раҳбар рахнамо бўлиб, ҳар қандай ҳолатда ўзини тута билиши лозим. Ҳолатини аниқ баҳолаш учун, раҳбар, раҳнамо бўйсинувчиларининг ва ўзининг қобилиятини, масаланинг табиатини, эҳтиёжини, ваколати ва маълумот сифатини жуда яхши кўра билиши лозим. Раҳбар, раҳнамо мулохазасини қайта баҳолашга, агар керак бўлса мос равишда ўз одатини ҳам ўзгартиришга доим тайёр бўлиши керак.

www.arxiv.uz Хулоса Ҳар бир корхонада бошқарув ходимлари лавозими бўйича раҳбарлар, хизматчилар ва мутахассисларга бўлинади. Раҳбарлар туркумига кирувчи шахслар бажараётган ишининг хусусиятларига боғлиқ ҳолда бош раҳбарга, сафдаги раҳбарга, функционал раҳбарга – мулкдор томонидан тайинланган (жиҳозлар) ниҳоятда чегараланган шахслар доираси бўлиб оператив ёки хўжалик бошқарув ҳуқуқларида, мулкдор белгиланган чегараларида, ёки мулкий ҳуқуқларга вакиллик қилиш асосида мулкни бошқаради. Сафдаги раҳбарлар қаторига корхонада ишлаб чиқариш бўлинмаси жамоасини, маъмурий бошқаришнинг барча вазифаларини бажарувчи раҳбарлар ва уларнинг ўринбосарлари киради. Улар юқоридаги бошлиққа тўла ва бевосита бўйсунади. Сафдаги раҳбарга бригадир, участка мастери, цех бошлиғи ва бошқалар киради. Функционал раҳбарлар – бошқарув вазифаларини функционал муаммоларини ечиш билан боғлиқ бўлган ходимлар киради. Бу туркумга бош муҳандис, бош механик, ҳисобчи, конструктор, архив мудири, сотиш бўлимининг бошлиқлари ва бошқалар киради. Ишлаб чиқариш ходимларига махсулот яратишда бевосита иштирок этувчи ёки ишлаб чиқариш жараёнида бир меъёрда боришни таъминловчи ишчилар киради. Бажарадиган вазифаларининг ҳарактерига кўра ишчилар икки гурухга бўлинади: 1. Махсулот тайёрлаш бўйича технологик операцияларни бажариш билан банд бўлганлар; 2. Асосий технологик жараёнларни бир меъёрда боришни таъминлаш учун зарур бўлган хизматни кўрсатиш (товар, материал бойликларни ташувчилар). Бугунги раҳбардан қандай инсоний фазилатлар талаб этилади. Албатта, раҳбар а қ л-идрокли, иродали, иймонли, инсофли, ориятли ба ғ ри кенг, талабчан, қў йингки энг яхши аҳлоқий сифатлар эгаси бўлмоғи лозим.

www.arxiv.uz Фойдаланилган адабиётлар : 1. Немов Р.С. Психология: Учебное пособ. Психологическое исследование с элементами математической статистики. 4-е изд. - М.: Гуманитар изд. Центр ВЛАДОС, 2003. 2. Психология и педагогика: Учеб. пособ. Составитель и отв. редактор А.А. Радугин. -М.: Центр, 2003. 3. Ғ уломов С.С. Менежмент: бошқарув санъати, назарияси ва амалиёти.Тошкент, 2003 4. Психология и педагогика: Учебник. - М.: Изд. Элит, 2004. 5. Карпова Ю.А. Введение в социологию инноватики: Учеб. пособ. СПб.: Питер, 2004. 6. www.ziyonet.uz

O'xshashlar

Рахбар сифати структураларининг хусусиятлари

Раҳбар меҳнат жамоасининг асосий бошқарувчисидир

Кадрлар ракобатбардошлиги ва малака сифати

Саноат махсулотининг сифати ва унинг ракобатбардошлиги

Овқатланиш корхоналари маҳсулотлари ва хизматларининг сифати