Pul oqimlari to`g`risidagi hisobot - Iqtisodiyot - Referatlar

Pul oqimlari to`g`risidagi hisobot

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

195 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Reja: 1. Pul oqimlari to`g`risidagi hisobotning maqsadi va zarurati 2. Pul oqimlari to`g`risidagi hisobotning mazmuni va shakli 3. Pul oqimlari to`g`risidagi hisobotni tayyorlash uslubiyoti 4. Х orijiy valyutadagi pul oqimlari . 5. Pul o q imlari to`g`risidagi hisobot b o` yicha yoritishlar

www.arxiv.uz Pul oqimlari to`g`risidagi hisobotning maqsadi va zarurati Х alkaro va ma h alliy amaliyotda pul o q imlari t o`g` risidagi hisobot majburiy hisobotning tarkibiy q ismi b o`l ib h isoblanadi. Uning asosiy ma q sadi, moliyaviy hisobotlarning foydalanuvchilarini korxonada hisobot yilida pul mabla g` larining kelib tushishi va sarflanishi t o`g` risida axborot bilan ta`minlashdir. Bu axborot q uyidagi savollarga javob berishi lozim: ■ korxona o` z faoliyatini rivojlantirish ma q sadida asosiy va aylanma aktivlarni sotib olishi uchun etarli mi qd orda pul mabla g` lari bilan ta`minlanganmi ? ■ korxona faoliyatini rivojlantirishni ta`minlash uchun tash q i manbalardan qo` shimcha moliyalashtirishga extiyoj mavjudmi ? ■ korxona o` z q arzlarini uzishi uchun yoki yangi mahsulotni o` zlashtirish ma q sadida ishlab chi q arishga etarli darajada mabla g` sarflash imkoniyatiga egami ? ■ korxona hisobot davrida q immatli q o g` ozlar emissiyasini amalga oshirganmi va bu x o`j alik muomalalaridan olingan mabla g` lar q aysi ma q sadlarda ishlatilgan ? Pul oqimlari to`g`risidagi hisobotning ahamiyati O`zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 1998 yilning 4 noyabrida 519 raqam bilan ro`yxatga olingan «Pud oqimlari to`g`risidagi hisobot» deb nomlangan buxgalteriya hisobning milliy standartida o`z aksini topgan. Unga ko`ra, boshqa moliyaviy hisobotlar bilan birga foydalanish chog`ida pul oqimlari to`g`risidagi hisobot axborotlari moliyaviy hi- sobotdan foydalanuvchilar uchun xo`jalik yurituvchi sub`ektning pul mablag`larini va ularning ekvivalentlarini jalb etish qobiliyatini baholashga baza bo`lib xiz-mat kilishi bilan foydalidir. Pul oqimlari to`g`risidagihisobotning mazmuni va shakli Pul oqimlari to`g`risidagi hisobot pul tushumlari va to`lovlarini uchta asosiy toifaga ajratadi: asosiy faoliyat, investitsiya faoliyati va moliyaviy faoliyat. Har uch toifaning pul mablag`iga birgalikda ta`siri hisobot davrida pul mabla-g`ining sof o`zgarishini belgilab beradi. Pul oqimlari harakati to`g`risidagi ax-borot

www.arxiv.uz bo`lajak pul oqimlari itiqboli to`g`riligini tekshirish chog`ida, foyda olish va pul oqimlarining sof harakati va narx o`zgarishi ta`siri o`rtasidagi alo-qalarni tahlil qilish chog`ida zarur bo`ladi. Asosiy faoliyat. Pul o q imlari t o`g` risidagi hisobotning «asosiy faoliyat» b o` limida korxonaning sof foydasini asosiy faoliyat h isobiga yuzaga keltirgan pul mabla g` lari t o` risidagi ma`lumotlar aks ettiriladi. Х o`jalik yurituvchi sub`ektning asosiy faoliyati natijasida vujudga keladigan pul oqimi hajmi xo`jalik yurituvchi sub`ekt amalga oshiradigan asosiy faoliyati natijasida olinadigan pul oqimlari harakati, ssudalarni to`lash, xo`jalik yurituvchi sub`ektning ishlab chiqarish quvvatlarini saqlab turish, dividendlarni to`lash va moliyalashtirishning tashqi manbalariga murojaat qilinmay yangi investitsiyalar uchun qanchalik etarli ekanini aks ettiruvchi asosiy ko`rsatkich hisoblanadi. Asosiy faoliyatidan keladigan oldingi pul oqimining ayrim qismlari to`g`risidagi axborotdan korxona asosiy faoliyatidan bo`lajak pul oqimlarini istiqbol qilish uchun axborotning boshqa turlaridan qo`shib foydalanishi mumkin bo`ladi. Asosiy faoliyatidan pul oqimi xo`jalik yurituvchi sub`ektning asosiy faoliyatidan kelib chiqadi. Odatda xo`jalik yurituvchi sub`ektning asosiy fao-liyati mahsulotni sotishga, ishlarni bajarishga yoki xizmat ko`rsatishga qaratilgan bo`ladi. Asosiy faoliyatdan olingan pul oqimlari kirimiga quyidagilarni misol qilib keltirish mumkin: - mahsulot, tovarlarni sotish va xizmat ko`rsatishdan tushgan pul mablag`i ; - royalti, badallar, vositachilik haqi va o`zga yullar bilan pul mablag`larining tushumi; - debitorlik qarzlarining kelib tushishi ; - xaridorlardan olingan bo`nak to`lovlari ; - savdo yoki dilerlik maqsadlarida tuzilgan bitimlar bo`yicha pul tushumlari; - sug`urta holati bo`yicha kelib tushgan sug`urta to`lovlari ; - tovar-moddiy zahiralar qoldig`ining kamayishi ; - boshqalar

www.arxiv.uz Asosiy faoliyat bo`yicha yuzaga kelishi mumkin bo`lgan pul oqimlarining chiqimi quyidagilardan iborat bo`lishi mumkin: - olingan mahsulot, tovarlar va foydalanilgan xizmatlar uchun ularni etkazib beruvchilarga to`langan to`lovlar; - ish haqi to`lovlari; - savdo yoki dilerlik maqsadlarida tuzilgan bitimlar bo`yicha pul to`lovlari; - sug`urta kompaniyasining sug`urta polislarini olish bo`yicha to`lovlar; - soliqlar va ijtimoiy ajratmalar bo`yicha pul to`lovlari; - bank kreditlari bo`yicha to`langan foizlar ; - turli xayriya va homiylik uchun qilingan pul to`lovlari; - tovar-moddiy zahiralar qoldig`ining ko`payishi ; - boshqalar Investitsion faoliyat — bu pul ekvivalentlariga kirmaydigan uzoq muddatli ak-tivlarni va boshqa investitsiyalarni sotib olish va sotish, h amda ulardan olingan daro-madlarni aks ettirish bilan bo g` liq faoliyatdir. Investitsion faoliyat natijasida sodir bo`ladigan pul mablag`larining kirimiga quyi-dagilar misol bo`lishi mumkin: - asosiy vositalarni, nomoddiy va o`zga uzoq muddatli aktivlarni sotishdan olin- gan pul tushumi; - boshqa sub`ektlarning aktsiyalari va qarz majburiyatlarini hamda qo`shma korxo- nalarda ishtirok etish huquqini sotishdan kelgan pul tushumlari ; - uzoq muddatli moliyaviy qo`yilmalardan olingan dividend va foizlar ko`rini- shidagi pul tushumlari ; - boshqa taraflarga berilgan bo`naklar va ssudalar qaytarilishidan pul tushumlari (moliyaviy muassasalarga berilgan bo`naklar va kreditlardan tashqari); - f ь yuchers va forvard bitimlari, optsion bitimlar va svop bitimlar bo`yicha pul tushumlari, ular diller yoki savdo maqsadlariga mo`ljallangan holatlar bundan mustasnodir yoki to`lovlar moliyaviy faoliyat sifatida tasnif etiladi. - boshqalar ;

www.arxiv.uz Investitsion faoliyat natijasida sodir bo`ladigan pul mablag`larining chi q imiga quyi- dagilarni misol kilib keltirish mumkin: - asosiy vositalarni, nomoddiy va o`zga uzoq muddatli aktivlarni xarid qilishga pul to`lovlari. Bu to`lovlar tajriba-konstruktorlik ishlariga ajratilgan sarmoyalashtirilgan xarajatlar, shuningdek xo`jalik sudi bilan amalga oshirilgan qurilishlar bilan bog`lik bo`lgan to`lovlarni o`z ichiga oladi; - boshqa sub`ektlarning aktsiyalari yoki qarz majburiyatlarini hamda qo`shma korxo-nalarda ishtirok etish huquqini sotib olishga doir pul to`lovlari; - boshqa taraflarga berilgan bo`naklar va kreditlar (moliyaviy muassasalarga be- rilgan bo`naklar va kreditlardan tashqari); - f ь yuchers va forvard bitimlari, optsion bitimlar va svop bitimlar bo`yicha tu- lovlar, ular diller yoki savdo maqsadlari uchun mo`ljallangan holatlar bundan mus- tasno bo`ladi yoki to`lovlar moliyaviy faoliyat sifatida tasnif etiladi. - boshqalar. Moliyaviy faoliyat - bu faoliyat kreditlarning olinishi yoki aktsiyalar (obligatsiyalarning) emissiyasi natijasida kelib tushgan pul mablag`lari va avval olingan kreditlarni q aytarilishi h amda korxona aktsiyalari bo`yicha chiqarilgan dividendlarning to`lanishi bilan bog`lik faoliyatdir . Moliyaviy faoliyatdan kelib tushayotgan pul o q imlariga q uyidagilarni kiritish mumkin: - korxona aktsiyalarini sotishdan olingan pul tushumlari; - chiqarilgan obligatsiyalar va veksellarni sotishdan olingan pul tushumlari ; - qisqa va uzoq muddatli bank kreditlarini olinishidan pul tushumlari; - maqsadli moliyalashtirish mablag`lari (grantlar, subsidiyalar va a`zolik badal- lari)ning kelib tushishi; - sub`ektlar aktsiyalarining haqini to`lash yoki sotib olish uchun ularning ega- lariga to`lovlar; - moliyalashtirilgan lizing shartnomasi bo`yicha ijara to`lovlarining kelib tu- shishi; - boshqalar; Moliyaviy faoliyat bo`yicha pul chiqimlari quyidagi yo`nalishlar bo`yicha amalga

www.arxiv.uz oshirilishi mumkin: - sotib olingan o` z aktsiyalari uchun t o` lovlar ; - chiqarilgan obligatsiyalar,veksellar va boshqa qarz qog`ozlari bo`yicha majburiyat- larning uzilishi; - aktsionerlarga dividendlarni pul holida to`lanishi; - qisqa va uzoq muddatli bank kreditlarini qaytarilishi; - moliyalashtirilgan lizing shartnomasi bo`yicha ijara to`lovlarini to`lanishi; - boshqalar; Investitsion va moliyaviy faoliyat bilan bog`liq pulsiz muomalalar. Bular korxonaning investitsion va moliyaviy faoliyati bilan bo g` li q b o` lgan lekin pul mabla g` larining h a-rakati bilan bo g` li q b o` lmaganliklari uchun «Pul o q imlari t o`g` risidagi hisobot»da aks ettirilmagan muomalalardir. Investitsion va moliyaviy tavsifdagi pulsiz muoma-lalarga : uzoq muddatli kreditlar h isobiga asosiy vositalarni sotib olish, kreditorlik qarzini kreditorlarga qo`shimcha aktsiyalarni berish va chiqarish orqali to`lash va boshqalar kiradi. Masalan, kompaniya er yoki binoni sotib olish uchun uzoq muddatli garovni yozib berishi mumkin yoki uzoq muddatli obligatsiyalarni odtsiy aktsiyalarga aylantirishi mumkin. Bu muomalalar oddiy investitsion va moliyaviy faoliyatni aks ettiradi, ammo ular pul oqimlari to`g`risidagi hisobot da aks ettirilmasligi mumkin, chunki ular kompaniyaning pul mablag`lariga ta`sir qilmaydi. Ammo, pul oqimlari to`g`risidagi hisobotning maqsadlaridan biri - investitsion va moliyaviy faoliyatni aks ettirish bo`lganligi uchun va bu kabi muomalalar kompaniyaning pul mablag`larining h olatiga kelgusida ta`sir ko`rsatgani uchun, bu muomalalar pul mablag`larining h arakat to`g`risidagi hisobotda aks ettirilishi kerak, buning uchun hisobotga «Investitsion va moliyaviy tavsifdagi pulsiz muomalalarning ro`yxati» deb nomlangan maxsus bo`lim kiritilgan. 1. Pul oqimlari to`g`risidagi hisobotni tayyorlash uslubiyoti

www.arxiv.uz H isobot davri uchun pul o q imlari t o`g` risidagi hisobotni tuzish uchun q uyidagi axborotlar zarur b o` ladi: -hisobot davrining balansi ; -hisobot davrining moliyaviy natijalar t o`g` risidagi hisoboti; - aktivlarning sotilishi va sotib olinishi h amda, mol etkazib beruvchilar bilan h isoblashishlar va xaridorlardan pul mabla g` larini olish usullari t o`g` risidagi ayrim qo` shimcha ma`lumotlar Pul o q imlari t o`g` risidagi hisobotni tuzishning ikkita usuli mavjud: ■ t o`g` ri usul ■ egri usul Ushbu usullardan foydalanishdagi far q fa q at hisobotning «asosiy faoliyat» b o` li-migagina tegishli. Т o`g`ri usul asosiy faoliyatning pul tushumlari va chiqimining asosiy toifa- larini hisobga olib, mohiyati bo`yicha foyda va zararlar to`g`risidagi hisobot malumotlarini kassa usulida tuzib chiqishni anglatadi. Egri usulga muvofiq hisobot davrining sof daromad yoki zarariga joriy aktivlar va majburiyatlarning o`zgarishiga, shuningdek investitsiya yoki moliya faoliyati na-tijasida olingan daromadlar va ko`rilgan zararlarga qarab o`zgartirish kiriti-ladi. Investitsion va moliyaviy faoliyatdan pul o q imlari t o`g` risidagi hisobot. Sub`ektlar pul o q imlari netto-asosida (sub`ektning na q d pulning tushum va t o` lovi orasidagi far q ) aks ettirilgan h odisalardan tash q ari, investitsion va moliyaviy faoliyatdan kelib chi q adigan asosiy yalpi tushumlar va pul mabla g` larining yalpi t o` lovlari b o` yicha alo h ida h isobot beradilar. Favkuloddagi moddalar bilan bo g` lik b o` lgan pul o q imlarining h arakati. Favkulodda moddalar bilan bo g` li q b o` lgan pul o q imlari, moddalarning tavsifiga k o` ra asosiy, investitsion va moliyaviy faoliyatdan vujudga keladigan pul o q imlari sifatida tavsif lanadi. Favkuloddagi moddalarni tushuntirish va ularni h ozirgi va kelajakdagi pul o q imlari h arakatiga ta`sirini aniklash uchun, favkulotdagi moddalar bilan bo g` li q pul

www.arxiv.uz o q imlar «Pul o q imlari t o`g` risidagi hisobotda» asosiy, investitsion va moliyaviy faoliyatlar b o`li mlarida alo h ida k o` rsatiladi.BALANS 200_y 31 dekabr h olatiga «XYZ» Korporatsiyasi Kursatkichlar Yilning boshida Yilning oxirida Far q Aktivlar Joriy aktivlar Pul mablag`lari 10000 30000 + 20000 Olinadigan h isob varaqlar 34000 39000 + 5000 Тovar-moddiy zahiralar 60000 54000 - 6000 Kelgusi davr xarajatlari 4000 17000 + 13000 Jami joriy aktivlar 108000 140000 + 32000 Uzo q muddatli aktivlar Asosiy vositalar 200000 200000 0 H isoblangan eskirish 40000 50000 + 10000 Asosiy aktivlarning jami 160000 150000 - 10000 Jami aktivlar 268000 290000 + 22000 Majburiyatlar Joriy majburiyatlar 19000 10000 - 9000 Тo`lanadigan h isob varaqlar 2000 2500 + 500 Byudjet bilan h isob- kitoblar 3500 2000 - 1500 Jami joriy majburiyatlar 24500 14500 - 10000 Uzoq muddatli majburiyatlar Тo`lanadigan obligatsiyalar 50000 50000 0 Jami majburiyatlar 74500 64500 - 10000 Aktsiyadorlik kapitali Oddiy aktsiyalar 140000 140000 0 Тaqsimlanmagan foyda 53500 85500 + 32000 Jami 193500 225500 + 32000 Majburiyat va kapital summasining jami 268000 290000 + 22000 Foizlar va dividendlarni t o` lash va olish bilan bo g` lik pul o q imlari. Foizlar va dividendlar t o` lash va olish bilan bo g` lik b o` lgan pul mabla g` larining h arakati alo h ida ochib beriladi. Ular sub`ektning xo`jalik faoliyati turiga bir hisobot davridan ke- yingisiga bir maromda asosiy, investitsion yoki moliyaviy faoliyat kabi tasniflanadi. H isobot davri davomida t o` lanadigan foizlarning umumiy summasi ularni xarajat sifa-tida moliyaviy natijalar t o`g` risidagi hisobotda tan olinishi yoki olinmasligiga q ara-masdan

www.arxiv.uz pul o q imlari t o`g` risidagi h isobotda yoritiladi. Ba ь zan ular moliyaviy va i nvestitsion faoliyatdan pul o q imlari sifatida h am tasniflanishi mumkin. Bunga sabab, ular olingan moliyaviy resurslar uchun t o` lov yoki investitsiyalardan daromad h isoblanadi. Pul o q imlari t o`g` risidagi hisobotni tuzish uslubiyotini yu q orida keltirilgan ba- lans va q uyida keltirilayotgan ma ь lumotlar yordamida tushuntiramiz. Moliyaviy natijalar to`g`risidagi hisobot 200_ i 1 yanvaridan 31 dekabrgacha bo`lgan davr uchun«XYZ » Korporatsiyasi Sotuvdan sof tushum 250000 Sotilgan tovarlarning tannarxi 140000 Yalpi foyda 110000 Davr xarajatlari (shundan eskirishso`mmasi 10000 ) 62500 Foiz ko`rinishidagi xarajatlar 4500 Asosiy vositani sotishdan olingan foyda 16000 Obligatsiyalarni to`lashdan ko`rilgan zarar 9000 Soliqni to`lashdan oldingi foyda 50000 Daromad solig`i 11000 Sof foyda 39000 Hisobot davri davomida Korporatsiyada quyidagi xo ` jalik muomalalri yuz bergan deb faraz qilamiz : Dastlabki qiymati 10000 so`m va shu kungacha hisoblangan eskirish summasi 6000 so`m bo`lgan uskuna 20000 so`mga sotildi. 40000 so`mlik yangi asosiy vosita sotib olindi. Hisob qiymati 80000 so`m bo`lgan obligatsiyani qoplash uchun 89000 so`m to`landi. Mol etkazib beruvchiga 3000 dona aktsiya berish evaziga 30000 so`mlik uskuna sotib olindi. Nominal qiymati 120000 so`m bo`lgan qo`shimcha oddiy aktsiyalar chiqarib sotildi. 11000 so`mlik dividend e ь lon qilinib, to`landi

www.arxiv.uz Masalani avval to`g`ri usul bilan ishlab ko`rsatamiz. Buning uchun esa quyidagi formulalardan foydalanamiz. 1.Sotishdan olingan pul tushumi Sotishdan Sotishdan tushum Olinadigan hisobvaraqlarning pul mablag`- = (Moliyaviy natijalar ± kamayishi yoki larining to`g`risidagi hisobot) ko`payishi (Balans) tushumi Pul oqimlari to`g`risidagi hisobot - to`g`ri usul PUL OQIMLARI Т O`G`RISIDAGI HISOBO Т 200__ 1 yanvaridan 31 dekabrigacha "XYZ" Korporatsiyasi ming so`m Asosiy faoliyatdan pul oqimlarining h arakati Хususiy Umumiy Pul mablag`larining tushumi: Mahsulot sotishdan tushum ( 250 – 5 ) 245 Olingan foizlar Jami tushumlar 245 Pul mablag`larining chiqib ketishi : Тovarlar sotib olish (140 – 6 + 9 ) 143 Operatsion xarajatlar (62,5 + 13 – 0,5 – 10 ) 65 Тo`lanadigan foizlar 4,5 Foyda solig`i ( 11 + 1,5 ) 12,5 Jami chiqimlar 225 Asosiy faoliyatdan pul mablag`larining h olati + 20 Investitsion faoliyatdan pul oqimlari h arakati

www.arxiv.uz Qimmatli qog`ozlarning sotib olinishi Qimmatli qog`ozlarning sotilishi Asosiy vositalarning sotib olinishi - 40 Asosiy vositalarning sotilishi + 20 Investitsion faoliyatdan pul mablag`larining h olati - 20 Moliyaviy faoliyatdan pul mablag`larining h arakatiObligatsiyalarni to`lash - 89 Oddiy aktsiyalarning chiqarib sotilishi + 120 Dividendlarning to`lanishi - 11 Moliyaviy faoliyatdan pul mablag`larining h olati + 20 Pul mablag`larining h olatidagi sof o`zgarishlar H isobot davri boshiga pul mablag`lari 10 H isobot davri oxiriga pul mablag`lari 30 + 20 Investitsion va moliyaviy faoliyatlar bilan bog`liq bo`lgan pulsiz muomalalarning ro`yxati Asosiy mablag`larni olishga chiqarilgan 30 2.Berilgan kreditlar uchun foiz va dividendlar ko`rinishidagi pul mablag`lari-ning kelib tushishi Foizlar va dividendlarni olish va to`lash bilan bog`lik pul oqimini alohida ko`rsatish uchun , ularni bir hisobot davridan keyingisiga izchillik bilan aso-siy, investitsiya yoki moliya faoliyatidan olingan pul oqimi sifatida tasnif etish lozim buladi. Х o`jalik yurituvchi sub`ektlar uchun to`langan va olingan foizlar asosiy fao- liyatdan keladigan pul oqimlari sifatida tasnif qilinishi mumkin, chunki ular sof daromad yoki zararni aniqlashda ishlatiladi. 3.Olingan Т MZ yoki xizmat uchun pul mablag`larining to`lanishi Olingan Т MZ Sotilgan tovar- Т MZ zahiralari- Т o`lanadigan uchun pullik = larning tannarxi ± ning ko`payishi ± hisobvaraqlarda to`lovlar (Mol. natijalar yoki kamayishi kamayish yoki to`g`ri.hisobot) (Balans) ko`payish (Balans)

www.arxiv.uz 4.Operatsion xarajatlar bo`yicha pullik to`lovlar Operatsion Operatsion Kelgusi Hisoblangan Asosiy vosita xarajatlar xarajatlar davrlar majburiyat- va NMA lar bo`yicha (Moliyaviy xarajat- larining eskirishi pullik = natijalar ± larining ± kamayishi _ (Moliyaviy to`lovlar to`g`risidagi ko`payishi yoki natijalar hisobot) yoki ko`payishi to`g`risidagi kamayishi (Balans) hisobot) (Balans) 5.Foyda solig`i bo`yicha pul mablag`larining to`lanishi Foyda solig`i Foyda solig`i Foyda solig`i bo`yicha bo`yicha pul (Moliyaviy natija- majburiyatning mablag`larining = lar to`g`risidagi ± kamayishi yoki to`lanishi hisobot) ko`payishi (Balans) Asosiy faoliyatdan olingan pul mablag`larining h arakatini aniqlash - egri usul. Egri usul h isobida to`g`ri usuldagiday tuzatishlar ishlatiladi, farki, egri usulda h ar bir modda emas, balkim sof foyda summasi tuzatiladi. Bunday usulda tuzilgan hisobotdan foydalanuvchilar moliyaviy resurslarni pul h oliga kelgunga q adar bosib o` tadigan y o` lini k o` rishlari mumkin b o` ladi. Bu unga korxonani pul o q imlarini k o` payishiga t o` s q inlik q ilayotgan t o` si q va h olatlarni ani q lash imko-nini beradi.

www.arxiv.uz Q uyida asosiy faoliyatdan pul mablag`larining h olatini h isoblash uchun zarur barcha tuzatishlar berilgan: Sof foyda (zarar)ni asosiy faoliyatdan pul mablag`larining h olatiga transformatsiyalash uchun zarur o`zgarishlar Qo` shiladi Ayriladi Eskirish xarajatlari Obligatsiyalar b o` yicha mukofot summalarning amortizatsiyasi NMA va muddati uzaytirilgan xarajatlar amortizatsiyasi Soli q lar b o` yicha muddati uzaytirilgan maj- buriyatlarning kamayishi Obligatsiyalar b o` yicha chegirmalar amortizatsiyasi Ulushli usulda oddiy aktsiyalarga q ilingan investitsiyalardan olingan daromad Soliklar b o` yicha muddati uzaytirilgan majburiyatlarning k o` payishi Asosiy vositalarni sotishdan olingan foyda Ulushli usulda oddiy aktsiyalarga q ilingan investitsiyalardan olingan zarar Olinadigan hisobvaraqlar q oldi g` ining k o` payishi Asosiy vositalarni sotishdan olingan zarar ТMZ qo ldi q laridagi k o` payish Olinadigan hisobvaraqlar q oldi g` ining kamayishi Oldindan t o` langan xarajatlar summasining k o` payishi ТMZ q oldi q laridagi kamayish Т o` lanadigan hisobvaraqlar q oldi g` ining kamayishi Oldindan t o` langan xarajatlar summasining kamayishi H isoblangan majburiyatlar q oldi g` ining kamayishi Т o` lanadigan hisobvaraqlar q oldi g` ining k o` payishi Bosh q a foyda H isoblangan majburiyatlarning k o` payishi Bosh q a zararlar Pul o q imlari to`g`risidagi hisobot - egri usul PUL OQIMLARI Т O`o`RISIDAGI HISOBO Т

www.arxiv.uz 200__ 1 yanvaridan 31 dekabrigacha "XYZ" Korporatsiyasi mingso`m Asosiy faoliyatdan pul mablag`larining h arakati Хususiy Umumiy Sof foyda ( zarar ) + 39 Sof foyda ( zarar ) ning tuzatilishi: Asosiy vosita va NMA ning eskirishi + 10 Qimmatli qog`ozlarni sotishdan olingan foyda + 9 Asosiy vositalarni sotishdan olingan foyda - 16 Olinadigan h isobvaraqlar q oldi g` ining o` zgarishi - 5 Т ovar zahiralari q oldi g` ining o` zgarishi + 6 Kelgusi davr xarajatlarining o` zgarishi - 13 Т o`lanadigan hi sobvaraq q oldi g` ining o` zgarishi - 9 H isoblangan majburiyatlarning o` zgarishi + 0,5 H isoblangan foyda solig`ining o` zgarishi - 1,5 Sof foyda (zarar )ga tuzatishlarning jami - 19 Asosiy faoliyatdan pul mablag`larining h olati + 20 Investitsion faoliyatdan pul oqimlarining h arakati Qimmatli qog`ozlarning sotib olinishi Qimmatli qog`ozlarning sotilishi Asosiy vositalarning sotib olinishi - 40 Asosiy vositalarning sotilishi + 20 Investitsion faoliyatdan pul mablag`larining h olati - 20 Moliyaviy faoliyatdan pul oqimlarining h arakati Obligatsiyalarning to`lanishi - 89 Oddiy aktsiyalarning chiqarilishi + 120 Dividendlarning to`lanishi - 11 Moliyaviy faoliyatdan pul mablag`larining h olati + 20 Pul mablag`larining h olatida sof o`zgarishlar Х isobot davri boshiga pul mablag`lari 10 Х isobot davri oxiriga pul mablag`lari 30 + 20 Investitsion va moliyaviy faoliyatlar bilan bog`liq bo`lgan pulsiz muomalalarning ro`yxati 4. Хorijiy valyutadagi pul oqimlari Хorijiy valyutadagi xo`jalik muomalalaridan pul oqimlari O`zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan muomala amalga oshirilgan kun uchun belgilab qo`yilgan almashtirish qiymatidan foydalanib, O`zbekiston Respublika-si valyutasida aks ettiriladi. Хorijiy shu`ba jamiyatining pul oqimi O`zbe-kiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan belgilangan pul oqimi kelib chiqqan vaqtdagi almashtirish kursi bo`yicha qayta hisoblanishi kerak.

www.arxiv.uz Х orijiy valyutaning almashtirish kursi o`zgarishidan kelib chiqadigan amalga oshirilmagan daromad va zarar pul mablag`i harakati hisoblanmaydi. Biroq al- mashtirish kursi stavkalari o`zgarishning xorijiy valyutada saqlanayotgan yoki to`lanishi lozim bo`lgan pul mablag`iga yoki ularning ekvivalentlariga ta`siri pul mablag`lari harakatini hisobot davri boshlanishi va oxirida bir-biriga muvo- fiqlashtirish uchun pul oqimi to`g`risidagi hisobotda aks ettiriladi. Bu miqdor asosiy, investitsiya va moliya faoliyati natijasida vujudga keladigan pul oqi-midan alohida ko`rsatiladi va agar pul mablag`larining bu harakati hisobot dav-rining oxiridagi pul almashtirish kursida aks etadigan bo`lsa, tafovutga qo`-shiladi. 5. Pul o q imlari to`g`risidagi hisobot b o` yicha yoritishlar Х o`jalik yurituvchi sub`ekt korxonada mavjud bo`lgan, lekin guruh foydalana olmaydigan muhim pul mablag`lari va pul ekvivalentlari qoldig`i miqdorini rah- bariyatning tushuntirishi bilan birga yoritishi lozim. Х o`jalik yurituvchi sub`ektning pul oqimi bilan uning bo`g`inlari o`rta-sidagi aloqalarni tushunish uchun pul oqimlari bo`g`inlar bo`yicha yoritilishi lozim. Х o`jalik faoliyatining mazkur turida umuman pul oqimi harakati bilan uning ayrim tarkibiy qismlari o`rtasidagi aloqani aniqlash uchun pul oqimlari-ning bo`g`inlardagi harakatlarini yoritish zarur. Sho`ba korxonalarni yoki boshqa xo`jalik birliklarini xarid kilish yoki sotishdan buladigan pul oqimlari yig`indisi alohida yoritiladi va investitsiya faoliyati sifatida tasnif etiladi. Х o`jalik yurituvchi sub`ektlar kichik korxonalar va boshqa xo`jalik birlik- larini xarid qilish bo`yicha ham, ularni sotish bo`yicha ham, quyida keltirilgan bandlarning har birini jamlab yoritishlari lozim. Х arid qilish yoki sotishning umumiy qiymati; Х arid qilish yoki sotishning pul mablag`i va pul ekvivalentlari vositasida to`langan qismi; Х arid qilingan yoki sotilgan sho``ba jamiyatga yoki xo`jalik birligiga

www.arxiv.uz tegishli pul mablag`lari va pul ekvivalentlari miqdori; Aktivlar va majburiyatlar miqdorini, sho``ba korxonada xarid qilingan yoki sotilgan pul ekvivalentlari hamda pul mablag`laridan tashqari yoki aktivlar va majburiyatlarning turi bo`yicha.

www.arxiv.uz Foydalanilgan adabiyo t lar : 1. O`zbekiston Respublikasi Buxgalteriya hisobining milliy standartlari Т oshkent, O`zbekiston Buxgalterlar va Auditorlar Milliy Assotsia-tsiasi, 2003 yil. 2. 21-sonli Buxgalteriya hisobining milliy standarti. Т oshkent, O`zbekiston Buxgalterlar va Auditorlar Milliy Assotsiyatsiyasi, 2004 yil. 3. Mahsulot (ishlar, xizmatlar)ni ishlab chiqarish va sotish xarajatlarining tarkibi hamda moliyaviy natijalarni shakllantirish tartibi to`g`risida Nizom, Т oshkent, O`zbekiston Buxgalterlar va Auditorlar Milliy Asso-tsiatsiyasi 2002 yil. 4. Bakaev A.S. Uchetnaya politika predpriyatiya, Moskva, Izdatel ь stvo Bux.uchet, 1994 g. 5. Beloborodova V.A i dr. Kal ь kulyatsiya sebestoimosti produktsii v promo`sh-lennosti, Moskva, FiS,1989 g. 6. Blank I.A. Osnova finansovogo menedjmenta, v 2 tomax, Kiev, «Nika- TSentr» «El ь ga», 2002 g. 7. Druri K. «Vvedenie v upravlencheskiy i proizvodstvenno`y uchet», Moskva, Audit, 1998 g. 8. Medvedov A.N. «Kak izbejat ь buxgalterskix oshibok» Moskva, Infra-M 1997 g. 9. Mejdunarodno`e standarto` finansovoy otchetnosti, Moskva, Askeri,1999 g 10. Myuller G. i drugie «Uchet: mejdunarodnaya perspektiva» Moskva, Finanso` i statistika, 1993.

O'xshashlar

Pul oqimlari tahlili

Pul oqimlari tahlili

Moliyaviy hisobot

Moliyaviy tahlilni tashkil etish va axborot manbalari

Pul