Moliyaviy oqimlar indikativ rejalashtirish va tartibga solishning obyekti sifatida - Iqtisodiyot - Referatlar

Moliyaviy oqimlar indikativ rejalashtirish va tartibga solishning obyekti sifatida

Yuklangan vaqt:

20.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

128.5 KB

Ko'chirib olish

Moliyaviy oqimlar indikativ rejalashtirish va tartibga solishning obyekti sifatida Reja: 1. Budjetlashtirish va budjetning asosiy tushunchalari. 2. Davlatning makroiqtisodiy siyosati va ularni boshqarishda budjet resurslarining ahamiyati. 3. Davlat budjeti rejasi va budjetni rejalashtirish shakllari.

Budjetlashtirish va budjetning asosiy tushunchalari Davlat tomonidan o`z zimmasiga yuklatilgan funksiyalarning bajarilishi unda zarur moliyaviy resurslarning mavjudligi bilan bog`liq, bu birinchi navbatda davlatda hosil bo`ladigan pul mablag`lari bir qismining budjetda jamlanishini talab qiladi. Ushbu mablag`larning budjetga yo`naltirilishi va ulardan foydalanish jarayonida davlat, soliq to`lovchilar va budjetdan mablag` oluvchilar o`rtasida moliyaviy munosabatlar yuzaga keladi. Ushbu munosabatlar hokimiyat organlari tomonidan ishlab chiqiladigan va amalga oshiriladigan moliya-budjet siyosatiga muvofiq quriladi. Moliya-budjet siyosati davlat va hududiy hoqimiyat organlarining soliq, pul-kredit, narx-navo va moliyaning boshqa sohalaridagi harakatlarini o`z ichiga oladi. Moliya-budjet siyosati (budjetlar) - bu hokimiyat organlari tomonidan amalga oshiriladigan o`z funksiyalarini bajarish uchun moliyaviy munosabatlardan foydalanish va budjet tizimini boshqarish bo`yicha harakatlar va tadbirlar yig`indisidir. Moliya-budjet siyosati moliya sohasidagi maqsadlar va vazifalarni belgilashni, pul mablag`larini budjetga safarbar etish mexanizmini ishlab chiqishni, budjet mablag`laridan foydalanish yo`nalishlarini belgilashni, moliya va budjet tizimini boshqarishni, moliya-budjet vositalari yordamida iqtisodiy va ijtimoiy jarayonlarni tashkil etishni nazarda tutadi. Ijroiya va vakillik hokimiyati organlarining budjetni ishlab chiqish va budjetlashni amalga oshirish va budjet tizimini boshqarish bo`yicha harakatlarining yig`indisi budjet jarayoni hisoblanadi. Davlatning moliya-budjet siyosati moliya va soliq organlari, pul-kreditni tartibga solish organi (Markaziy bank), nazorat-hisoblash organlari (nazorat- hisoblash, ijroiya hokimiyatining boshqa organlari) faoliyati orqali amalga oshiriladi. Odatda budjet davri, ya’ni budjetni ijro etish jarayonini amalga oshirish vaqti 1 yanvardan 31 dekabrgacha qilib belgilangan bo`lib, u taqvim yiliga mos keladi.

Budjet jarayonining davom etishi budjet davriga qaraganda ancha uzoq, chunki budjet jarayoniga budjetni rejalashtirish, keyingi budjet nazorati va boshqa harakatlar ham kiradi. Qonun hujjatlariga muvofiq budjet vakolatlariga, ya’ni budjet jarayoni ishtirokchilarining huquq va majburiyatlariga ega bo`lgan organlar budjet jarayonini amalga oshiradi. Quyidagilar ana shunday vakolatlarga egadirlar: ijroiya va vakillik hokimiyati organlari; moliya va soliq organlari; • pul-kreditni tartibga solish organlari va davlat moliya nazorati organlari; • budjet mablag`larining bosh taqsimlovchilari va budjet mablag`larining taqsimlovchilari; • davlat budjetdan tashqari maqsadli fondlari. Vakillik hokimiyati organlari budjetlar loyihalarini va ularning bajarilishi to`g`risidagi hisobotlarni ko`rib chiqadi va tasdiqlaydi. Ijroiya hokimiyati organlari yig`ma moliyaviy rejalashtirishni amalga oshiradi, budjetlar loyihalarini tuzadi, budjetlar loyihalarini vakillik hokimiyati organlariga ko`rib chiqish uchun kiritadi, budjetlarni ijro etadi, budjet ijrosi tahlil va nazorat qiladi. Markaziy bank hokimiyat bilan birgalikda davlatning pul-kredit siyosatining asosiy yo`nalishlarini ishlab chiqadi va qonun chiqaruvchi organlarga ko`rib chiqish uchun taqdim etadi va G`aznachilik pul hisobvaraqlariga, davlat budjetdan tashqari maqsadli fondlari hisobvaraqlariga, hududiy budjetlar hisobvaraqlariga xizmat ko`rsatadi. Budjet mablag`larining bosh taqsimlovchisi - bu budjet mablag`larining birinchi bevosita oluvchisi hisoblanib, mablag`larni budjet mablag`larini taqsimlovchilar va oluvchilar o`rtasida taqsimlash huquqiga ega bo`lgan ijroiya hokimiyati organi. U budjet mablag`lari taqsimlovchilari va budjetdan mablag` oluvchilar bo`yicha budjet xarajatlari ro`yxatini tayyorlaydi, ularga budjet yo`nalishlari haqidagi xabarnomani yetkazadi, ular uchun daromadlar va xarajatlar smetalarini tasdiqlaydi, zarur hollarda mablag`larning ular uchun tasdiqlangan moddalar o`rtasida taqsimlanishini o`zgartiradi, budjetdan mablag` oluvchi tomonidan budjet mablag`laridan oqilona, maqsadli foydalanilishini nazorat qiladi.

Budjetdan mablag` oluvchi (budjet muasasasi) - bu ijroiya hokimiyati organi tomonidan notijorat xususiyatiga ega bo`lgan funksiyalar (boshqaruv, mudofaa, ijtimoiy- madaniy tadbirlar va b.) ni amalga oshirish uchun tashkil etilgan va smeta tartibida moliyalanuvchi tashkilot. Nazorat-hisoblash organlari tegishli budjet va budjetdan tashqari fondlardan foydalanish ustidan nazoratni amalga oshiradi, budjet va budjetdan tashqari fondlarning ijrosi haqidagi hisobotlar tashqi auditini o`tkazadi. Yuqorida sanab o`tilgan barcha hokimiyat organlari va muassasalar budjet jarayonining ishtirokchilari hisoblanishadi. Budjet jarayoni quyidagilarni o`z ichiga oladi: • yig`ma moliyaviy rejalashtirish va prognoz qilish; • budjet loyihasini tuzish, ko`rib chiqish va tasdiqlash; • budjet yili mobaynida budjetni ijro etish; • budjet ijrosini tahlil va nazorat qilish . Davlatning makroiqtisodiy siyosati va ularni boshqarishda budjet resurslarining ahamiyati Hozirgi sharoitda davlat moliyasining ahamiyati g`oyat yuksak. Davlat moliyasi yordamida va uning hisobidan umumiy talab rag`batlantiriladi; tarkibiy va ilmiy-texnik siyosat amalga oshirilib, iqtisodiyot barqarorlashtiriladi. Davlat moliyasi vositasida turmushning ma’lum darajasiga erishishni ta’minlovchi ijtimoiy dasturlar va tadbirlar amalga oshiriladi. Moliyaviy siyosatning asosiy vazifasi umumiy talab bilan umumiy taklif o`rtasida makroiqtisodiy barqarorlikka erishishdan iborat. Budjet quyidagi vazifalarni bajaradi : YAIMni qayta taqsimlash; iqtisodiyotni davlat yo`li bilan tartibga solish va rag`batlantirish; • budjet sohasini moliyaviy ta’minlash va davlatning ijtimoiy siyosatini amalga oshirish; • pul mablag`larining markazlashtirilgan fondlarini shakllantirish va ulardan foydalanishni nazorat qilish.

Budjetning taqsimlash funksiyasi davlat va hududiy hokimiyat va boshqaruv darajalari bo`yicha pul mablag`larining markazlashtirilgan fondlarini shakllantirish orqali namoyon bo`ladi. Rivojlangan mamlakatlarda turli darajadagi budjetlar orqali YAIMning 50 foizigachasi qayta taqsimlanadi. Budjet yordamida davlat budjet mablag`larini tarmoqlar, mintaqalarni qo`llab-quvvatlash yoki rivojlantirishga yo`naltirgan holda mamlakatning xo`jalik faoliyatini, iqtisodiy munosabatlarni tartibga soladi. Shu tariqa iqtisodiy munosabatlarni tartibga solish orqali davlat ishlab chiqarish sur’atlarini oshirshiga yoki pasaytirishga, sarmoyalar va xususiy jamg`armalar o`sishini jadallashtirishga yoki susaytirishga, talab va iste’mol tarkibini o`zgartirishni tartibga soladi. YAIMni budjet orqali qayta taqsimlash bir vaqtning o`zida va uzluksiz kechadigan ikkita o`zaro bog`liq bosqichga ega : 1) budjet daromadini shakllantirish; budjet mablag`laridan foydalanish (budjet xarajatlari). Budjet daromadlari - davlatning qonun hujjatlariga muvofiq davlat hokimiyati va mahalliy o`zini o`zi boshqarish organlarining ixtiyoriga beg`araz va qaytarishsiz tartibda kelib tushuvchi pul mablag`lari. Budjet daromadlarini shakllantirish jarayonida ijtimoiy takror ishlab chiqarish jarayonida yaratilgan YAIMning bir qismi davlat foydasiga majburan olib qo`yiladi. Shu asosda davlatning soliq to`lovchilar bilan moliyaviy munosabatlari paydo bo`ladi. Budjet daromadlari ularni to`lovchilar, soliq solish obyektlari, olib qo`yish usullari, to`lash muddatlari bo`yicha katta farq qiladi. Lekin shu bilan birga ular yagonaligi bilan farq qiladi, chunki turli darajadagi budjetlarning daromad qismini shakllantirishdan iborat yagona maqsadni ko`zlaydi. Ularga pul shakli va naqsizlanish xos xususiyatdir. Budjet daromadlari soliq va soliqdan tashqari xususiyatga ega. Yangidan shakllantirilgan qiymat va uni dastlabki taqsimlash natijasida olingan daromadlar (foyda, ish haqi, qo`shilgan qiymat, ssuda foizi, renta, dividendlar va h.k.), shuningdek jamg`armalar soliq daromadlarining asosiy manbasi hisoblanadi.

Budjetlarning soliqdan tashqari daromadlari davlatning iqtisodiy faoliyati yoki olingan daromadlarni budjet tizimining darajalari bo`yicha qayta taqsimlash natijasida hosil bo`ladi. Budjet daromadlarining tarkibi harakatchan bo`lib, u ko`p jihatdan muayyan iqtisodiy sharoitlar bilan belgilanadi. Masalan, aholining turmush darajasi yuqori bo`lgan mamlakatlarda jismoniy shaxslardan olinadigan daromadlar, aholining turmush darajasi past bo`lgan mamlakatlarda esa bilvosita soliqlar va yuridik shaxslardan olinadigan soliqlar asosiy soliq daromadlari hisoblanadi. Budjet xarajatlari - davlat va mahalliy o`zini o`zi boshqarish organlari vazifalari va funksiyalarini moliyalashga yo`naltiriladigan pul mablag`lari. Budjet xarajatlari orqali budjetdan mablag` oluvchilar - budjet mablag`larining oluvchilari yoki taqsimlovchilari hisoblangan ishlab chiqarish va noishlab chiqarish sohasining tashkilotlari moliyalanadi. Shunday qilib, budjet xarajatlari tranzit xususiyatga ega. Budjetda faqat xarajatlar moddalari bo`yicha budjet xarajatlari aniqlanadi, bevosita xarajatlarni esa budjetdan mablag` oluvchilar amalga oshiradi. Bundan tashqari, budjet xarajatlari hisobidan dotatsiya, subvensiya, subsidiya va budjet ssudalari orqali budjet tizimining darajalari bo`yicha budjet mablag`lari qayta taqsimlanadi. Budjet xarajatlari asosan beg`araz xususiyatga ega bo`ladi. Qaytarishli asosda budjet kreditlari va budjet ssudalari berilishi mumkin. Budjet xarajatlarining tarkibi har yili bevosita budjet rejasida belgilanadi va huddi budjet daromadlari singari, iqtisodiy vaziyatga va ijtimoiy yo`nalishlarga bog`liq. Budjetning nazorat funksiyasi taqsimlash funksiyasi bilan bir vaqtning o`zida amal qiladi va budjet mablag`larining kelib tushishi va ulardan foydalanish imkoniyatini va majburiyligini nazarda tutadi. Davlat budjeti rejasi va budjetni rejalashtirish shakllari Yalpi ichki mahsulot aylanishi moddiy-ashyoviy va qiymat shaklida amalga oshadi. Yalpi mahsuloting qiymat shaklida aylanish jarayonida moliyaviy resurslarni hosil qilish, taqsimlash, qayta taqsimlash va iste’mol qilish yuzasidan moliyaviy munosabatlar yuzaga keladi. Moliyaviy resurslarni hosil qilish, taqsimlash, qayta

taqsimlash va iste’mol qilish jarayonlarini boshqarish moliyaviy rejalashtirish yordamiga amalga oshiriladi, pul mablag`lari esa uning obyekti hisoblanadi. Moliyaviy rejalashtirish orqali xalq xo`jaligining mutanosibligi, tarmoqlararo ulushlar ta’minlanib, mehnat, moddiy va moliyaviy resurslardan oqilona foydalanish yo`llari aniqlanadi. Umumdavlat va hududiy darajalarda moliyaviy rejalashtirish qiymat ifodasidagi moddiy va mehnat muvazanati bilan bog`lanuvchi moliyaviy rejalar tizimi bilan ta’minlanadi. Har bir moliya yili boshqaruvning muayyan bo`g`inida moliyani tashkil qilish va boshqarish vazifalarini hal qiladi. Moliyaviy rejalar tizimiga quyidagilar kiradi : • istiqbolli moliyaviy rejalar; • boshqaruvning umumdavlat va hududiy darajalarida tuziladigan yig`ma moliyaviy balanslar . Istiqbolli moliyaviy rejalashtirish hokimiyatning barcha darajalarida quyidagi maqsadlarda amalga oshiriladi: • • iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish hamda moliyaviy siyosatni muvofiqlashtirishni ta’minlash; • • rejalashtirilayotgan tadbirlarning bajarilishini ta’minlash uchun zarur bo`lgan moliyaviy resurslar hajmini prognoz qilish; • islohotlar, dasturlarning moliyaviy natijalarini prognoz qilish; • moliya sohasidagi turli tadbirlarni amalga oshirish imkoniyatlarini aniqlash. Istiqbolli moliyaviy reja davlatning iqtisodiy va ijtimoiy prognozining ko`rsatkichlari asosida ishlab chiqiladi. Unda budjetning daromadlarni safarbar etish va xarajat moddalarini moliyalash imkoniyatlari haqidagi ma’lumotlar mavjud. Mazkur reja budjetning yiriklashtirilgan ko`rsatkichlari bo`yicha 3-5 yilga mo`ljallab tuziladi. Rejaga har yili davlatning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi prognozining ko`rsatkichlari bilan tuzatishlar kiritiladi. Yig`ma moliyaviy balans - bu davlatda yoki muayyan hududda yaratilgan va foydalanilgan moliyaviy resurslar balansi. Yig`ma moliyaviy balans barcha

budjetlar, budjetdan tashqari maqsadli fonlar va tegishli hududda joylashgan korxonalarni qamrab oladi . Yig`ma moliyaviy balansni tuzish manzilli moliyaviy rejani, ya’ni budjetni ishlab chiqishning tayyorlash bosqichi hisoblanadi. Davlatning yig`ma moliyaviy balansi xalq xo`jaligida moddiy va moliyaviy ulushlarni bog`lash, moliya-kredit tizimi barcha bo`g`inlarining ko`rsatkichlarini muvofiqlashtirish; davlatning iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishi prognozining muvazanatlashganligini tekshirish, ushbu prognoz bilan belgilangan tadbirlarni moliyalash manbalarini aniqlash; qo`shimcha moliyaviy resurslar zahiralarini aniqlash; prognoz moliyaviy hisob-kitoblarni amalga oshirish; moliyaviy siyosat yo`nalishlarini ishlab chiqish. Davlatning yig`ma moliyaviy balansi odatda Moliya vazirligi ishtirokida Iqtisodiyot vazirligida makroiqtisodiy ko`rsatkichlar asosida ishlab chiqiladi. Umumdavlat darajasida tuziladigan yig`ma moliyaviy balans asosiy ko`rsatkichlarining sxemasi 3 - jadvalda keltirilgan .

Yig`ma moliyaviy rejalashtirish bilan budjetni prognoz qilish uzviy bog`langan. Muvaffaqiyatli xo`jalik yuritishning muhim sharti - uni boshqarish usullarini doimiy ravishda takomillashtirishdan iborat. Boshqarish - demak, oldindan ko`ra bilish. Shu munosabat bilan istiqbolni rejalashtirish, ya’ni ilmiy prognoz qilishning roli ortadi. Natural ko`rsatkichlar parametrlarini prognoz qilish bilan bir vaqtning o`zida moliyaviy resurslar ham prognoz qilinishi kerak, chunki ushbu resurslar hajmini oshirish istiqbollarini hisobga olmasdan turib xo`jalik rivojini sifatli prognoz qilib bo`lmaydi. Odatda, ancha uzoq davr uchun amalga oshiriladigan yig`ma moliyaviy rejalashtirishdan farqli o`laroq budjetni prognoz qilish manzilli hisoblanib, u budjet davriga, ya’ni ko`pi bilan bir yilga mo`ljallangan. Lekin yig`ma moliyaviy balans ko`rsatkichlarining katta qismi qator budjet ko`rsatkichlarini o`z ichiga olganligi bois, istiqbolga mo`ljallangan yig`ma moliyaviy balansni tuzishda asosiy budjet ko`rsatkichlarining prognoz hisob-kitoblarini amalga oshirish lozim. Budjet rivojini prognoz qilish deganda uning daromad va xarajat qismlarini rivojlantirish yo`llarini ehtimoliy baholash majmui nazarda tutiladi. Budjetni prognoz qilish - bu yuzaga kelgan tendensiyalar, muayyan ijtimoiy-iqtisodiy shart-sharoitlar va istiqbolni baholash asosida budjetni rivojlantirishning optimal yo`llarini ishlab chiqish va asoslashdan va shu asosda uni mustahkamlash yuzasidan takliflar berish demakdir. Bunday prognoz qilish natijalarini o`z vaqtida hisobga olish davlat va mintaqaning moliyaviy siyosatida eng samarali choralarni qo`llashning muhim sharti hisoblanadi. Prognoz qilinayotgan budjet ko`rsatkichlarini hisoblab chiqish yillik budjet ko`rsatkichlarini hisoblab chiqishga qaraganda boshqacha metodologik yondashuvlarga asoslangan. Agar yillik va choraklik budjetlar ko`rsatkichlari iqtisodiy va moliyaviy parametrlarni to`g`ridan-to`g`ri hisoblab chiqish asosida aniqlansa, u holda prognoz budjet ko`rsatkichlarini aniqlashda, odatda, zarur statistika va hisobot ma’lumotlarining yo`qligi tufayli bunday imkoniyat mavjud emas. Budjet rivojining prognozini ishlab chiqishda turli usullardan foydalanish mumkin. 1) Ekstrapolyatsiya u suli, ya’ni avvalgi davrlar amaliyotidan kelib chiqib istiqbollarni tuzish. Biroq ushbu usul faqat budjet xarajatlari va

daromadlarining ozmi ko`pmi barqaror xususiyatga ega bo`lgan ayrim moddalarini prognoz qilish uchun yaroqli. 2) Ekspert baholash usuli, ya’ni fan va iqtisodiyotning alohida tarmoqlarida vakolatli mutaxassislar tomonidan berilgan va asoslangan baholar asosida qilingan prognoz ham kamchiliklardan holi emas, chunki u subyektiv yondashuv unsurlariga ega. 3) Ushbu ikkita usulni bir vaqtning o`zida qo`llsh; bunda rivojlanishning obyektiv tendensiyalaridan ham, ekspertlar fikrlaridan ham foydalaniladi. Chiziqli regressiya liniyalari asosiy moliyaviy qonuniyatlar ekstrapolyatsiyalash usullaridan biri bo`lib, prognoz qilinayotgan budjet ko`rsatkichlarini bir necha o`zgaruvchan ko`rsatkichlarga tobe qiluvchi ko`p qadamli korrelyatsion modellarni tuzishda ularning ishonchliligi ortadi. Shuning uchun budjetni prognoz qilish ishini budjetni shakllantirishga ta’sir ko`rsatuvchi omillar (o`zgaruvchan kattaliklar) ni ajratish va o`rganib chiqishdan boshlash lozim. Bunday omillar jumlasiga mamlakat ishlab chiqaruvchi kuchlarining rivojlanishini va umumdavlat moliyaviy resurslarning mavjudligini, demografik o`zgarishlarni, xo`jalikning rivojini va hokazolarni kiritish lozim. Istiqbolga mo`ljallangan davlat budjetining asosiy ko`rsatkichlarini hisoblab chiqish uchun budjet daromadlarining hajmi bilan ikkita o`zgaruvchan: ishlab chiqarilgan milliy daromad va yalpi sanoat va qishloq xo`jaligi mahsuloti o`rtasidagi korrelyatsion aloqalardan, shuningdek ushbu ko`rsatkichlar bilan foyda solig`i o`rtasidagi aloqadan foydalanish mumkin. Korrelyatsiya koeffitsiyentlari o`rganib chiqilayotgan aloqalardagi jipslikni darajasini qo`rsatadi. Budjet daromadlari birinchi galda milliy daromad hisobidan shakllanadi. Istiqbolga mo`ljallangan budjet resurslarining hajmini prognoz qilishda ko`plab omillar ta’sirini ma’lum darajadagi ehtimollik bilan o`rtacha barobarlashtirish, eng umumiy tendensiyalarni aniqlash imkonini beruvchi chuqur iqtisodiy va cmamucmuk tahlil qilish lozim . Yuqorida ko`rsatilgan ikkita o`zgaruvchan kattalikka ega bo`lgan regressiya tenglamasi chiziqli ko`riniga ega :

у = a 0 + а 1 x bu yerda: у - davlat budjet resurslarining hajmi; х - 1) xalq xo`jaligi tarmoqlarida ishlab chiqarilgan mahsulot, 2) ishlab chiqarilgan milliy daromad; a 0 , a 1 - boshlang`ich ma’lumotlar asosida chiziqli regressiyaning muayyan turini belgilab beruvchi koeffitsiyentlar . Ushbu modellarni ishlab chiqishda prognoz qilinayotgan davrda mustaqil o`zgaruvchanlar (milliy daromad va ishlab chiqarilgan mahsulot) ko`rsatkichlarini topish alohida muammo tug`diradi. Ularni aniqlash uchun yuqorida ko`rsatilgan umumiy iqtisodiy ko`rsatkichlarning prognoz hisob-kitoblaridan foydalaniladi. Iqtisodiy tahlil tadqiq etilayotgan ko`rsatkichlarning rivojlanish sur’atlarini o`rganish, ularning o`zaro nisbati, tadqiq etilayotgan hodisalarning yillar bo`yicha o`rtacha yillik sur’atlarini hisoblab chiqish, ularning rivojlanishini boshqa iqtisodiy kattaliklar (ishlab chiqarilgan asosiy fondlar, aholi soni va b.) bilan taqqoslash yordamida to`ldiriladi. Bunday tahlil shuning uchun zarurki, budjet real iqtisodiy vaziyatlar bilan bog`liq va shuning uchun xalq xo`jaligining istalgan tarmog`idagi o`zgarishlarga tezda moslashadi, shuningdek u aholini ijtimoiy himoyalash sohasidagi siyosat, davlatning asosiy xarajatlarini moliyalash tartibidagi o`zgarishlar bilan bog`liq. Budjetni rejalashtirishning keyingi bosqichi - budjet loyihasini tuzish jarayoni. Budjet loyihasini ishlab chiqishning asosiy vazifasi davlat hokimiyati organlari va mahalliy o`zini o`zi boshqarish organlari zimmasiga yuklatilgan funksiyalarni ta’minlash maqsadida budjetda markazlashtiriladigan pul mablag`larining hajmini hamda davlat va hududni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish prognozida ko`zda tutilgan tadbirlarni aniqlashdan iborat. Budjet loyihasini tuzish Hukumat va mahalliy hokimiyat ijroiya organlarining vakolatiga kiradi. Ularning topshirig`iga ko`ra budjet loyihasi Moliya vazirligi va hududiy moliyaviy organlar tomonidan ishlab chiqiladi.

Adabiyotlar: 1. Каримов И.А. 2012 йил Ватанимиз тараққиётини янги босқичга кўтарадиган йил бўлади. // Халқ сўзи, 2012 йил 20 январь, № 14. 2. Каримов И.А. Бош мақсадимиз - кенг кўламли ислоҳотлар ва модернизация йўлини қатъият билан давом эттириш. // Халқ сўзи. 19.01.2013 й. 3. Каримов И.А. ―2014 йил юқори ўсиш суръатлари билан ривожланиш, барча мавжуд имкониятларни сафарбар этиш, ўзини оқлаган ислоҳотлар стратегиясини изчил давом эттириш йили бўлади. // Халқ сўзи. №12 (5342), 18.01.2014 й. 4. А.Ўлмасов, А.Вахобов. Иқтисодиёт назарияси. Т.: 2006, 420 б. 5. Владимирова Л.П. Прогнозирование и планирование в условиях рынка: Учебное пособие. - М.: 2005. 6. Пивоваров К.В. Планирование на предприятии. Учебное пособие. -М.: 2005, 230 стр. 7. Садиков А.М. Основы региональной экономики. Монография. -Т.: Иқтисод-молия, 2005. 280 б.

O'xshashlar

Indikativ rejalashtirish usullari

Indikativ rejalashtirish va iqtisodiy hodisalarning tamoyillari

Bozor iqtisodiyotida rejalashtirishning mohiyati va roli

Bozor xo'jaligida rejalashtirish metodologiyasi va ularni tashkil etish

Jahon iqtisodiyotida indikativ rejalashtirishning evolyutsion rivojlanishi va tartibga solinishi hamda ularning hozirgi holati