Мҳт ва бухгалтерия ҳисоби

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

125 KB

Ko'chirib olish

Мҳт ва бухгалтерия ҳисоби Режа: 1. Бухгалтерия миллий стандартлари 2.Бухгалтерия ҳисоби ва миллий ҳисобчилик, умумийлик ва асосий фарқланишлар

$1. Бухгалтерия миллий стандартлари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1999 йил 5 – февралдаги 54 – сонли қарори билан тасдиқланган «Маҳсулот (ишлар , хизматлар) ни ишлаб чиқариш ва сотиш харажатларининг таркиби ҳамда молиявий натижаларининг шакллантириш тартиби тў\рисида»ги Низоми ишлаб чиқилди. Бу Низомга кўра хўжалик юритувчи субъектларнинг молиявий – хўжалик фаолияти билан бо\лиқ бўлган барча харажатлари иқтисодий мазмунига кўра анча такомиллаштирилди. Бу Низом таннарх ҳисоби ва ҳисоботига қуйидаги янгиликларни олиб киритди: 1. Корхона харажатларини янгичасига ҳисобга олиш, бозор муносабатларига мосланиб, халқаро андозаларга жавоб берадиган даражада ишлаб чиқилди. 2. Корхона харажатларининг шаклланиши унинг молиявий ҳолати билан , корхона молиявий натижаларини солиққа тортиш билан бо\ланди. 3. Таннарх кўрсаткичлар тизими такомиллаштирилди, илгари қабул қилинган фабрика – завод ва тўлиқ таннарх кўрсаткичлари ўрнига битта кўрсаткич тавсия этилди. Бу ишлаб чиқариш таннархи, яъни маҳсулот ишлаб чиқариш билан бевосита бо\лиқ бўлган харажатлар йи\ индиси. Илгариги қўшимча харажатлар «давр харажатлари» номи билан маҳсулот таннархига киритилмасдан корхона фойдаси ҳисобидан қопланади. 4. Корхона харажатларини туркумлаштириш ҳам такомиллаштирилди. Лекин республикамизда бозор муносабатларига тўлиқ жавоб берадиган таннарх ҳисоби ва ҳисоботи ҳали тўла шакллангани йўқ. Юқорида кўрилган Низомни ўзида ҳам камчиликлар, ечилмагшан муаммолар оз эмас. Фикримизча улар қуйидагилардан иборат:$ $1. Низомда авваломбор таннарх кўрсаткичлари тизими жуда чегараланган. Унда асосий таннарх кўрсаткичи – ҳар бир сўмлик товар маҳсулоти учун сарф қилинган харажатлар, ялпи ва товар маҳсулоти таннархи тў\рисида кўрсатмалар келтирилмаган. Маҳсулотни тўлиқ таннархини аниқлаб бўлмайди. Бу кўрсаткичлар тикланса таннархини таҳлил этиш чегараланмаган бўлиб, унинг таҳлили тўлиқ бўларди. 2. Таннарх кўрсаткичлари бўйича илгари фойдаланилган 5- шакл «ишлаб чиқариш харажатлари » ва 6- шакл «товар маҳсулоти таннархи» ҳисоботларидан воз кечилиши муносабати билан таннархни элементлар ва моддалар бўйича таҳлили ҳамда ундан ташқари таннархга таъсир кўрсатувчи омилларни таҳлил қилиш имкониятлари бартараф этилган.Сақланган Давлат Статистика +ўмитаси 5 – с «Корхона харажатлари тў\рисида» ги статистик ҳисоботда маълумотлар ҳаддан ташқари чегараланган. 3. Низомда корхона харажатларининг туркумлаштиришда такомиллаштириш билан биргаликда харажатларни асосий ва қўшиимча харажатларга ажратишдан воз кечилган. «+ўшимча харажатлар» атамаси ўрнига «Давр харажатлари» қабул қилинган, натижада қўшимча харажатларни таҳлил қилиш имконияти йўқ қилинган, чунки «Давр харажатлари» таркибида бир гуруҳ асосий ҳаражатлар ҳам ҳисобланади. 4. Маълумки, 1958 йилдан бошлаб, мамлакатда маҳсулотлар таннархи бўйича асосий кўрсаткич қабул қилинган бўлиб, бу ҳар бир сўмлик товар маҳсулотини ишлаб чиқариш учун харажатлар кўрсаткичи эди. Бу кўрсаткич илгари фойдаланилган солиштиришга эга бўлган товар маҳсулоти таннархи ўрнига тасдиқланганди. Янги кўрсаткич бутун ишлаб чиқарилган товар маҳсулоти бўйича аниқ\ланиб, ҳақиқатан ҳам$ $корхоналарнинг товар маҳсулоти учун кетган харажатларининг ҳоҳлаган даврда ўзгаришини кўрсатиб беради. Афсуски, Низомда бу кўрсаткич тў\рисида гап юритилмайди. 5. Илгари корхона харажатларини туркумлашда харажатлар « асосий ва қўшимча », « тў \ ри ва эгри » харажатларга бўлинар эди . Низомда бу туркумлашлар сақланилган . Лекин алмаштириб юборилган . « Асосий ва қўшимча » харажатлар тў \ рисида гап борар экан , мазмунида эса тў \ ри ва эгри харажатлар фараз этилган ва аксинча . Бу туркумлашлар ўз мазмунига эга бўлиб , ҳар бири ўзига хос вазифани бажаради . Харажатларни « асосий ва қўшимча », харажатларга туркумлаш ҳамма корхонада мавжуд . Асосий харажатлар бевосита маҳсулот ишлаб чиқариш билан бо \ ланган бўлиб , қўшимча хавражатлар эса бошқарувчилик билан бо \ ланган харажатларни ифодалайди . Харажатларни « тў \ ри ва эгри » харажатларга бўлиш ҳамма корхоналарда бўлмасдан , фақат бир хил маҳсулот эмас , балки кўплаб хилдаги маҳсулотлар ишлаб чиқарилса , корхона харажатлари шу ишлаб чиқарилган турли хил маҳсулотларнинг таннархига эгри йўллар билан киритилса , натижасида харажатлар « тў \ ри ва эгри » га бўлинади . 6. Маҳсулотлар таннархи таркибини таҳлил этишда харажатларнинг элемент ва моддаларидан фойдаланиш катта аҳамиятга эга . Низомда бунинг учун имкониятлар йўқ . Бу таҳлилни ўтказиш учун бухгалтериянинг бирламчи маълумотларидан фойдаланишга тў \ ри келади . Бунинг учун ҳаддан ташқари кўп вақт сарфланади. 6. Пировардида яна бир нарсани айтиш мумкинки, Низомда илгари асосланиб қабул қилинган бир қанча атамалардан асоссиз воз кечилган. Масалан, балансдаги фойда «Солиқ тўлашдан олинган фойда»,$ $«Маҳсулот сотишдан фойда», «Маҳсулот сотишдан ялпи фойда» билан алмаштирилгапн ва хоказо. 5-с давлат статистика ҳисоботи маълумотларидан фойдаланиб, корхона харажатларининг таркибий ўзгариши таҳлил этилади.Лекин на харажатлар тў\рисидаги низомда, на статистика ҳисоботида корхона харажатларининг элементлари ва моддалари бўйича аниқ таснифи келтирилган эмас. Бу ҳолат таннархни таҳлил қилишни о\ирлаштиради. 2. Бухгалтерия ҳисоби ва миллий ҳисобчилик , умумийлик ва асосий фар қ ланишлар Йи \ ма макроиқтисодий кўрсаткичларни таҳлил қилишни муҳим воситаси иқтисодий сиёсатни ишлаб чиқиш ва бозор иқтисодиётини тартибга солишга доир бошқарув қарорларини қабул қилиш шунингдек , моделлар ва прогнозларни ишлаб чиқиш учун ахборот манбаи Миллий ҳисоблар тизими хиобланади . Моҳиятан Миллий ҳисоблар тизими - миллий хўжаликнинг макростатистик модели бўлиб , « хўжалик айланмаси » қ оидалари асосида ўзаро мувофи қ лаштирилган ва бозор и қ тисодиёти принципларига жавоб бера оладиган макрокўрсаткичлар йи \ индисидан иборат . Миллий ҳисоблар тизимининг жадваллари бухгалтерия ҳисоб - китобларини юритиш услуби бўйича тузилади , яъни и қ тисодий операциялар икки томонлама : ресурс ва фойдаланувчи томонидан акс эттирилади . Ҳисобларни тузиш учун зарур бўлган маълумотлар энг аввало корхона ва хўжаликларнинг бухгалтерия ҳисоб - китоб тизимида юзага келади . Лекин бухгалтерия ҳисоб - китоб маълумотларини оддий бириктириш ( агрегирование ) Миллий ҳисоблар тизимини зарурий кўрсаткичларини олиш имкониятини бермайди . Шунинг учун Ўзбекистон республикасида бухгалтерия ҳисобини такомиллаштириш , уларни хал қ аро амалиётда қ абул$ $қ илинган қ оидаларга ўтказиш ма қ садида жаҳон андозаларига жавоб берадиган « ҳисоб режа » ларини тайёрлаш ва уни корхона ва хўжаликларни амалиётига киритиш зарурдир . Бизнинг фикримизча , бухгалтерия ҳисобининг « ҳисоб режа » сининг мазмуни ва тузилиши қ уйидагиларга қ аратилган бўлиши керак : - корхоналарнинг ихтиёрида мавжуд бўлган асосий ва айланма фондларнинг ҳаракати , моддий активлар , узо қ муддатли қ ўйилмалар ва резерв фондлари тў \ рисида умумлашган маълумотларни олиш ва уларга тавсиф бериш ; - корхона ва хўжаликларнинг устав фаолияти билан бо \ ланган ҳаражатлар ва ишловчиларга кўрсатиладиган ижтимоий - маиший хизматларни ифодаловчи умумлашган маълумотларни тўплаш ; - республика ва хорижий давлатлар банкининг ҳисоб - валюта ва бош қ а ҳисоб - китобларида турувчи қ о \ оз пуллар , миллий ва хорижий валюта ҳисобланган пул мабла \ ларининг мавжудлиги ва ҳаракатини акс эттириш ; - корхона ва хўжаликларинг молиявий воситалари ва уларнинг шаклланиши , молиявий фаолият натижаларидан ( хорижий мамлакатлардан ) молиялаштирилиши ( банк кредитлари турли тадбирлар ўтказиш учун хорижий давлатлардан ажратилган мабла \ лар ) тў \ рисидаги маълумотларни умумлаштириш ва тавсиф бериш . Корхона ва хўжаликларда молиявий фаолиятнинг тўла баҳолашнинг ягона йўли бухгалтерия ҳисобини кўрсаткичларини бир хил асосга келтиришдир . Бу ўз навбатида мамлакат молиявий ҳолатини объектив баҳолашда муҳим аҳамият касб этади . Бундан ташқари кўрсаткичлар тизимини яратиш учун шароит тайёрлайди . Хорижий мамлакатлар тажрибаси кўрсатишича , Миллий ҳисоблар тизимини жорий қилиш учун бухгалтерия ҳисоб - китобларини , статистика маълумотларини турли йўллар билан олиш$ $мумкин : бухгалтерия ва статистика ҳисоботларини шаклларини бериш орқали ; иқтисодий рўйхатга олишларни ўтказиш орқали ; танланма текшириш ўтказиш орқали ва хоказолар . Кўп ҳолларда танланма текширишлар маълумотларни кам ҳаражатлар ва энг қисқа муддатларда олиш имкониятини беради . Келгусида айниқса уй хўжаликлари ва якка тартибда меҳнат фаолияти билан шу \ улланувчилар хақида махаллий бошқарув органлари ва бошқалар хақидаги маълумотларни тўплашда уларнинг қўлланиши кенгайиши зарурдир . Лекин ялпи ҳисоб беришдан танланма текширишга ўтиш эхтиётлик билан муҳим маълумотдан ва унинг ишончлилигини йўқотмасдан ва динамик қаторларни кетма - кетлигини таъминлаган ҳолда шу усулга ўтиш асосий шартдир . Ўзбекистон республикасида Миллий ҳисоблар тизимини кенг миқёсда жорий қилиш , амалда бўлган бухгалтерия ҳисоботлари тизими ва бошлан \ ич ҳисобни тубдан қайта қуришни талаб қилади . Чунки собиқ бухгалтерия ҳисоби тизими МҲТ нинг талабларига тўла жавоб бермайди . Ривожланган мамлакатларда амалда бўлган бухгалтерия ҳисоби билан собиқ иттифоқ бухгалтерия ҳисоби ўртасидаги тафовутларни шартли равишда икки гуруҳга ажратиш мумкин : 1. Собиқ совет бухгалтерия ҳисобида баъзи бирликлар , масалан , ернинг қиймати , акциялар , корхоналарнинг акциялари тў \ рисида маълумотлар йўқ . Асосий фондлар қайта тиклаш баҳосида эмас , балки тўла бошлан \ ич баҳода ҳисобга олинган ; 2. Собиқ иттифоқ бухгалтерия ҳисобини мавжуд бўлган бошлангич ахборотлари хизмат кўрсатиш соҳасидаги қиймат кўрсаткичларини на маҳсулот қийматига на моддий ҳаражатларга қўшилади . МҲТ да эса хизмат кўрсатиш қийматлари такрор ишлаб чиқаришнинг барча бў \ инларида ҳисобга олинади . Масалан , қишлоқ хўжалигининг$ $асосий кўрсаткичи бўлган « ялпи ишлаб чиқариш » қишлоқ хўжалигининг ялпи маҳсулотлари билан бир қаторда ернинг мелиоратив ҳолатини яхшилаш , химиялаштириш , зоотехника ва ветеренария , сув хўжалиги ва иншоотларини эксплуатация қилиш хизматларини ҳам қамраб олади ва шунинг учун бир номдаги фойда кўрсаткичлари ўзаро мос келмайди . Собиқ совет методологиясига кўра фан ривожи , ижтимоий - маданий ва маданий оқартув , со \ ломлаштириш тадбирлари эхтиёжлари учун сарфланган ҳаражатлар ишлаб чиқаришга киритилмасдан , фойда ҳисобига амалга оширилган ҳаражатлар сифатида ҳисобга олинар эди . МҲТ усули бўйича бу ҳаражатлар « оралиқ истемол » кўрсаткичга киритилади ва шунга кўра қўшилган қиймат миқдори ва фойда қисқаради . Бухгалтерия ҳисобини халқаро тизимга тезлик билан ўтказиш масаласи фақат статистика учунгина эмас , балки солиқ тизими учун ҳам долзарбдир . Янгича солиқ тўлаш ( шунингдек тў \ ри тўланганлигини назорат қилиш ) унга мос келадиган бухгалтерия ҳисоби бўлишини тақазо қилади . Солиқ тизимидаги ислоҳатда асосий янгилик қўшилган қийматга солиқни жорий қилинишидир . Бу маънода солиқ ислоҳати статистикага янги тизимни киритилишини анча соддалаштиради. Шундай қилиб қўшилган қийматга солиқ ва унга мос бухгалтерия ҳисоби ва ҳисоботи тизимини жорий қилиниши Миллий ҳисоблар тизими учун зарур бўлган ахборотларни салмоқли қисмини солиқ хизмати ёки солиқ деклорацияси билан мослаштирилган махсус статистик ҳисоботлардан олиш имкониятини яратади. Аммо бундан МҲТ ни тузиш учун барча ахборотларга эга бўлинди деган хулоса келиб чиқмайди. Чунки яна бир қанча қўшимча маълумотлар зарур ва бу маълумотлар танланма иқтисодий рўйхатлар - цензлар орқали олиниб, улар мунтазам ўтказиб турилиши лозим бўлади.$ $МҲТ га ўтиш бухгалтерия ҳисобини халқаро андозалар асосида ўзгартиришни талаб этади. Бу бухгалтерия ҳисоби билан МҲТ ни асосий кўрсаткичларини мувофиқлашишини таъминлаши керак. Статистика амалиётига кенг кўламли МҲТ ни жорий қилиш босқичма-босқич амалга оширилади. Шуни қайд этиш лозимки, тўлақонли ва халқаро андозаларга жавоб бера оладиган Миллий ҳисоблар тизимини жорий қилиш биринчи навбатда уларни тузиш учун фойдаланиладиган маълумотларнинг сифатига бо\лиқдир. Кўпинча миллий ҳисобламалардаги камчиликлар маълумотларнинг тўлиқ бўлмаганлиги ёки йўқлиги натижасида юзага келади. Шу боисдан, статистика хизматларининг биринчи навбатдаги вазифалари янги усул ва услубиятлардан фойдаланиб, янги турдаги кўрсаткичлар тизимини яратиш, маълумотларни йи\иш ва қайта ишлаш усулларини халқаро андозаларга мувофиқлаштирилган ҳолда ислох қилишдан иборатдир. Бухгалтерия ҳисоботини халқаро талабларга мувофиқ ўзгартириш кейинги вақтларда Ўзбекистон учун ҳам тобора долзарб ишга айланмоқда. Бунга, биринчидан , халқаро бозорларда иш олиб борадиган компаниялар ўртасида муносиб муомала тили бўлишини талаб қилувчи жаҳон иқтисодиётининг рифожланиши, иккинчидан, халқаро стандартларни чуқур ўрганиш ва уларни ўзбек амадиётида кенг қўлланиш зарурлиги сабаб бўлмоқда. Бу ҳол қонунчилик базасини шакллантиришни, ҳисоб методологиясини ўзгартиришни, кадрларни тегишли тарзда тайёрлаш ва қайта тайёрлашни талаб қилади. Халқаро амалиётда қабул қилинган стандартлар ва қоидаларга мос келувчи бухгалтерия ҳисоби тизими ҳисоб шакллари ва усулларини танлашда корхоналарнинг мустақиллигини кенгайтирибгина қолмасдан, ҳисоб ахборотининг ишончлилиги учун уларнинг маъсулиятини ҳам оширади.$ $Ошкора ҳисоботни аудит ёрдамида тасдиқлашнинг роли ва аҳамияти ҳам ошади. Бу ахборот инвестиция ва молия фаолиятида турли битим ва шартномалар тузиш чо\ида бошқарувга доир қарорлар қабул қилиш учун ҳам асос бўлади. Бухгалтерия ҳисобини ўзгартириш, Ўзбекистон бозорида иш олиб бораётган хорижий инвестициялар иштирокидаги компаниялар учун ва чет – эл фирмаларига, уларни она компанияларнинг бирлаштирилган ҳисоботига киритиш мақсадида; хорижий инвестицияларни жалб этишни истайдиган корхоналар учун; жаҳон савдо бозорларида ишлашдан манфаатдор ташкилотлар учун зарурдир. Ички бозорда ишлаётган ташкилотлар учун ўз молиявий аҳволи ва фаолиятининг натижалари тў\рисида ишончли, халқаро стандартларга мувофиқ ўзгартирилган ахборотни олиш ҳам жуда муҳимдир. Ҳозирги вақтда ҳисоботни ўзгартиришнинг икки вариантидан фойдаланилмоқда. Биринчиси- инфляцияни ҳисобга олиб ҳисоботни ўзгартириш, иккинчиси- валюта курсининг ўзгаришини ҳисобга олиб ҳисоботни ўзгартириш. «Гиперинфляция шароитида молиявий ҳисобот» деган 29- халқаро стандартдан фойдаланишга асосланган биринчи ёндашувнинг моҳияти қуйидагилардан иборат: Молиявий ҳисобот инфляцияни ҳисобга оладиган, яъни ҳисобот тузилгавн санада амал қилиб турган пул бирликларида тақдим этилади. Бунинг учун маълумотла умумий харид қобилятининг ўзгаришини акс эттирувчи умумий нархлар индекси ( general price index ) ёрдамида қайта ҳисобланади. Шундай қилиб, ўзбек сўмларида тузилган ҳисоботни ўзгартириш жараёнида унга умумий нархлар индекси бўйича тузатиш киритилиши, ҳисобот тузилган санадаги курс бўйича валютага ўтказилиши ва тегишли тарзда қайта гуруҳланишҳи керак.$ $Бундай ёндашув ҳисобга олиниши тавсия этилаётган халқаро стандартларга жавоб бермайдиган бир қатор айрим моддаларни ( масалан, асосий воситаларнинг, номоддий активларнинг амортизацияси) ўзгартиришни талаб қилади. Бунда энг мураккаб иш реал умумий нархлар индексини топиш ва қўлланилиши билан бо\лиқдир. Ҳисоботнинг валюта нуқтаи- назаридан ўзгариши яна ўша 29 – стандарт тавсиялари асосида юз беради. Бу стандарт ишончли умумий нархлар индекси таъсирини ҳисобга олмаган ҳолда баҳолашни валютанинг алмашув курси ўзгариши асосида амалга оширишни таклиф қилади. Бу қоида «Валюта курслари ўзгаришининг таъсири» деган 21 – халқаро стандартни қўллашни тақозо қилади. Мазкур стандарт молиявий ҳисоботнинг турли моддаларини қайта ҳисоблаш учун валюталар курсларини танлаб олишнинг қуйидаги қоидасини белгилайди: пул моддалари ( Monetary items ) ҳисобот тузилган санадаги курс бўйича қайта ҳисобланади; пулсиз моддалар сотиб олиш қиймати бўйича акс эттириладиган ( non - Monetary items ) сотиб олиш санасидаги курс бўйича қайта ҳисобланади (бу курс тарихий курс деб аталади); бозор қийматида акс эттириладиган пулсиз моддалар уни аниқлаш санасидаги курс бўйича қайта ҳисобланади. Шундай қилиб, бухгалтерия ҳисоботи ўзгартирилганида сўмдаги маълумотлар валютага турли курслар бўйича қайта ҳисобланади. Ҳосил бўлган фарқ “ўзгариш фарқи” ёки “умумий курс фарқи ” деб номланади ва халқаро стандартлар тавсия қилган қоидаларга мувофиқ ҳисобга олинади. Бундан ташқари, айрим моддалар ҳисоби халқаро стандартларга мос бўлмаганида уларга тузатишлар киритилади. Бухгалтерия ҳисоботининг асосий вазифаси корхона мулкий ва молиявий аҳволини, шунингдек, унинг фаолиятдаги молиявий натижаларни тў\ри кўрсатишдан иборатдир.$ $Ҳисоб маълумотларининг тў\рилиги мезонини ҳар бир мулкдор ўзи учун белгилаб олади. Лекин чет- эллик шерикларга эксперт- аудиторнинг хулосаси зарур. Эксперт- аудитор ушбу мезонларнинг узил- кесиллигини, уларнинг асослилигини ёки тасдиқланиши ёки рад этиши керак. Шундай қилиб, аудиторлик хулосаси хатто мулкдорлар ҳисоблаш методологиясига турлича ёндашганларида ҳам фойдаланувчиларга бухгалтерия ҳисобига етарли даражада ишонч билан қараш имконини беради. Бухгалтерия ҳисоботи ташкилотнинг тегишли даврдаги фаолияти ҳақида мунтазамлаштирилган молявий ахборотдир. Кўрсаткичлар таркиби мол – мулк, сармоя, мажбуриятлар ва молиявий натижаларининг энг аҳамиятли қисмлари ёритиб берилишини таъминлаши керак. Баланс ва бошқа ҳисобот моддалари ташкилотнинг молиявий аҳволини ва фаолият натижаларини баҳолаш учун қанчалик муҳимлигига қараб уларни ажратиб кўрсатиш мақсадга мувофиқ. Бошқача айтганда, агар айрим активлар, пассифлар ёки хўжалик операцияларининг ҳар бир бири алоҳида олинган ҳолда ташкилот молиявий аҳволини ёки унинг фаолияти молиявий натижасини баҳолашга таъсир кўрсатадиган бўлса, уларнинг кўрсаткичлари ҳисоботда алоҳида ( айрим моддалар тарзида) келтирилмо\и зарур. Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги халқаро стандартлар асосида бухгалтерия ҳисоби бўйича ўз стандартлари ва услубий базасини ишлаб чиқди. Булар халқаро амалиётда қабул қилинган тизимларга мосдир. Ҳозирги вақтда айрим миллий стандартлар амалиётга жорий этила бошлади. Корхона ва фирмаларнинг бош бухгалтерлари Ўзбекистон республикасининг янги миллий ҳисоб стандартларини пухта ўзлаштириб олишлари керак. Бизнинг фикримизча, бу меъёрий хужжатлар одат тусига$ $кирган низом ва йўриқномалардан шуниси билан фарқ қиладики, улар асосида корхоналар ўзларининг ҳисоб сиёсатларини мустақил белгилаб олишлари ва молиявий ҳисоботни юритишлари керак бўлади. “Молиявий ҳисоботни тайёрлаш ва тақдим этиш учун концептуал асос” молиявий ҳисобот халқаро стандатларга мослиги тў\рисида хулосалар тайёрлаётган аудиторлар учун ишлаб чиқилган ва тасдиқланган. Бундан ташқари, Ўзбекистон республикаси молиявий ҳисоботини аудит қилишнинг ривожланиши қуйидагиларни тезлик билан ишлаб чиқишни талаб қилмоқда: - аудиторлик фаолиятини хуқуқий таъминлаш (аудиторлик фаолияти тў\рисида қонун, аудит асослари ва турлари, аудиторнинг хуқуқ вамажбуриятлари, аудиторлик фаолиятини лицензиялаш масалалари, аудиторлик палатаси ва унинг вазифалари); - жаҳон амалиёти ва бухгалтерия ҳисоби миллий стандартларининг хусусиятлари ҳисобга олинган аудиторлик стандартлари ва меъёрлари; - аудиторлик хулосаси, ҳисобот, аудит дастурининг бутун дунёда қабул қилинган шаклига доир тавсиялар; - аудит методикаси, шу жумладан, молия, операция, ички ,ташқи ва бошқа турдаги аудитлар методикаси. Шундай қилиб, Ўзбекистон мустақил давлат сифатида бухгалтерия ҳисоби ва аудит бўйича хукуматлараро ва халқаро профессионал ташкилотларга кириши ҳамда молиявий ҳисобот ва аудитнинг халқаро стандартларини ишлаб чиқишда фаол иштирок этиши керак. Бу эса бизнинг ҳисоб стандартларимиз ва аудит тадбирларимизни халқаро стандарт ва тадбирлар билан мувофиқлаштириш имконини беради. Бу иш мамлакатлар ўртасида$

бир- бирларини тушинишни яхшилашга ва охир- оқибатда, Ўзбекистоннинг жаҳон молиявий – иқтисодий тизимига қўшилишига ёрдам беради. +исқача хулосалар Хулоса қилиб айтганда, МҲТни республикамиз ҳисоб ва статистикасига жорий қилишда бухгалтериянинг янги стандартларини халқаро нормаларга мувофиқлигини таъминлаш керак., Бу эса анча мураккаб иш бўлиб,бухгалтерия ва банк ҳисоботида халқаро талабларга жавоб берадиган янги ҳисоб режаларини ишлаб чиқиш ва жорий қилиш, секторлар ва кичик секторлар, иқтисодий операциялар ва шу каби таснифлагичларни тузиш лозим.

O'xshashlar

Бухгалтерия ҳисоби фанининг муқаддимаси

Бухгалтерия ҳисоби фанининг предмети ва методи

Бухгалтерия ҳисоби фанининг предмети, объекти ва тамойиллари

МҲТ нинг хорижий мамлакатларда қўлланилиши

Бухгалтерия баланси ва ҳисобот