Jismoniy shaxslardan olinadigan soliqlar va ularni byudjetga undirish tartiblari - Iqtisodiyot - Referatlar

Jismoniy shaxslardan olinadigan soliqlar va ularni byudjetga undirish tartiblari

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

90.5 KB

Ko'chirib olish

Jismoniy shaxslardan olinadigan soliqlar va ularni byudjetga undirish tartiblari Reja: I.Kirish. II.Asosiy qism. 1. Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’i. 2. Jismoniy shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliq. 3. Jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig'i. III. Xulosa. IV.Foydalanilgasn adabiyotlar.

Kirish. Oʻzbekiston Respublikasi mustaqilikka erishgach, jamiyatning barcha sohalarida boʻlgani kabi davlat boshqaruvi mexanizmining asosiy tayanchi boʻlgan soliq sohasidagi islohotlar ham izchillik bilan amalga oshirilib borilmoqda. Istiqlol yillarida soliq siyosatimizning eng muhim yutuqlari shundaki, bu yoʻnalish yosh mustaqil davlat uchun yangi soha boʻlsada, iqtisodiy , siyosiy, milliy oʻziga xos xususiyatlarimiz, uzoq yillik davlatchilik anʼanalari hamda rivojlangan xorijiy davlatlarning ilgʻor tajribalaridan ijobiy foydalangan holda milliy soliq tizimi va davlat soliq xizmati boshqaruvi organlari tizimi shakllantirildi.Bozor iqtisodiyoti asosida rivojlangan mamlakatlar tajribasi shuni koʻrsatadiki, faqatgina iqtisodiy jihatdan erkin boʻlgan subyekt tadbirkorlar faoliyati subyektlari haqiqiy mulk egasi boʻlib, u oʻz mulkidan samarali foydalanishi va shu orqali mamlakat iqtisodiyotiga ijobiy taʼsir etishda faol ishtirok etishmoqda.Istiqlolning dastlabki yillarida qabul qilingan besh tamoyilga asoslangan ijtimoiy yoʻnaltirilgan erkin bozor iqtisodiyotiga oʻtish modeli yildan-yilga ilgarilab borganimiz sari oʻzini amalda oqlab, naqadar toʻgʻri va puxta ekanligini isbotlamoqda. Jamiyatni yangilash va demokratlashtirish , mamlakatni modernizatsiya va isloh qilish sharoitida amalga oshirilayotgan huquqiy va iqtisodiy sohadagi islohotlarning asosiy maqsadi inson manfaatlarini himoya qilish, mavjud qonunchilikni takomillashtirish va bozor iqtisodiyotining asosiy negizlaridan biri boʻlgan tadbirkorlik bilan bogʻliq munosabatlarni rivojlantirish kabi vazifalar hisoblanadi. Mamlakatni modernizatsiya qilish, jamiyatni yangilash , iqtisodiyotning jadal surʼatlar bilan oʻsishi va uning makroiqtisodiy mutanosibligini taʼminlashga qaratilgan islohotlarni yanada chuqurlashtirish, bu yoʻnalishlarni amalga oshirishning asosiy sharti boʻlmish tadbirkorlik, kichik biznes va fermerlik harakatining izchil qadamlar bilan erkin rivojlanishiga kafolat va imtiyozlar beradigan siyosatni davom ettirish - bosh vazifamiz boʻlib qolishi zarur. Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’i.

Yangi tahrirdagi Soliq kodeksining 393-moddasi 1-qismiga asosan O’zbekiston Respublikasi rezidentlari bo’lgan jismoniy shaxslarning deklaratsiya asosida soliq solinadigan daromadlariga quyidagilar kiradi: - mulkiy daromadlar, agar ushbu bo’limga muvofiq bu daromadlarga soliq agentida soliq solinmasa; - ilm-fan, adabiyot va san’at asarlarini yaratganlik hamda ulardan foydalanganlik uchun mualliflik haqi tariqasida olingan daromadlar; - moddiy naf tarzidagi daromadlar, agar bu daromadlarga soliq agentida soliq solinmagan bo’lsa; - O’zbekiston Respublikasi hududidan tashqaridagi manbalardan olingan daromadlar; - soliq agentlari bo’lmagan manbalardan olingan daromadlar; - ushbu Kodeks 385-moddasining uchinchi qismida ko’rsatilgan jismoniy shaxslar tomonidan olingan daromadlar, ular tomonidan jami yillik daromad to’g’risidagi deklaratsiya asosida soliq to’lash tartibi tanlanganda; - soliq agenti tomonidan soliq ushlab qolinmagan soliq solinadigan boshqa daromadlar. Soliq kodeksining 397-moddasiga muvofiq jami yillik daromadlari to’g’risidagi deklaratsiyani doimiy yashash joyidagi davlat soliq xizmati organiga hisobot yilidan keyingi yilning 1 aprelidan kechiktirmay taqdim etilishi va ushbu Kodeksining 398-moddasiga asosan daromad solig’i summasini o’tgan soliq davridan keyingi yilning 1 iyunidan kechiktirmay to’lanishi lozim. Mol-mulkini ijaraga berishdan to’lov manbaida soliq solinmaydigan daromadlar olayotgan soliq to’lovchilar, shuningdek ushbu Kodeks 385-moddasining uchinchi qismida ko’rsatilgan va jami yillik daromad to’g’risidagi deklaratsiya asosida soliq to’laydigan jismoniy shaxslar jami yillik daromad to’g’risidagi deklaratsiyani belgilangan muddatlarda taqdim etish bilan bir qatorda dastlabki tarzdagi deklaratsiyani ham quyidagi muddatlarda taqdim etadi: 1) mol-mulkni ijaraga berishdan daromad oladigan soliq to’lovchilar - ijaradan daromadlar paydo bo’lgan kundan e’tiboran birinchi oy tugaganidan keyin besh kun muddatda;

2) ushbu Kodeks 385-moddasining uchinchi qismida ko’rsatilgan, jami yillik daromad to’g’risidagi deklaratsiya asosida soliqni to’laydigan jismoniy shaxslar - joriy yilning 1 fevralidan kechiktirmay. Yangi ro’yxatdan o’tgan tadbirkorlik sub’ektlari - tadbirkorlik sub’ekti davlat ro’yxatidan o’tkazilgan oyning oxiriga qadar dastlabki deklaratsiyani taqdim etadi.Ko’chmas mulkning ijara shartnomasi soliq organlarida hisobga qo’yilayotganda dastlabki deklaratsiya taqdim etilmaydi. Mol-mulkni ijaraga berishdan daromad olish tugagan taqdirda soliq to’lovchi doimiy yashash joyidagi soliq organini bu haqda yozma shaklda xabardor etadi.Mol-mulkni ijaraga berishdan daromad oladigan jismoniy shaxslar soliqni taqdim etilgan dastlabki deklaratsiya yoki soliq organining xabarnomasi asosida, daromad olingan oydan keyingi oyning o’n beshinchi kunigacha har oyda to’laydi. O’zbekiston Respublikasi rezidenti bo’lgan jismoniy shaxsning daromadlariga ushbu Kodeksning 381-moddasi 1-qismiga asosan 12 foizlik soliq stavkasi bo’yicha soliq solinadi. O’zbekiston Respublikasining 2021 yil 30 dekabrdagi “2022 yil uchun O’zbekiston Respublikasining Davlat byudjeti to’g’risida”gi O’RQ-742-son Qonuni 8-ilovasi bilan mol-mulkini ijaraga beruvchi jismoniy shaxslar uchun belgilangan oylik ijara to’lovining eng kam stavkalari belgilandi. Jismoniy shaxslarning mol-mulkiga solinadigan Soliq Soliq to’lovchilar Mulkida ushbu Soliq kodeksiga muvofiq soliq solish ob’ekti deb tan olinadigan mol - mulki bo’lgan jismoniy shaxslar, shu jumladan chet el fuqarolari, agar O’zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalarida boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo’lsa, shuningdek yuridik shaxs tashkil etgan holdagi yoki etmagan holdagi dehqon xo’jaliklari jismoniy shaxslardan olinadigan mol-mulk solig’ining soliq to’lovchilari deb e’tirof etiladi.Agar mol-mulk mulkdorining joylashgan yerini aniqlash imkoni bo’lmasa, shuningdek ko’chmas mulk mulkdori vafot etgan taqdirda, bu mulk qaysi shaxsning egaligida va (yoki) foydalanishida bo’lsa, o’sha shaxs soliq to’lovchi deb e’tirof etiladi. Soliq solish ob’ekti

1) uy-joylar, kvartiralar, dala hovli imoratlari; 2) tadbirkorlik faoliyati va (yoki) daromad olish uchun mo’ljallangan yashash uchun mo’ljallanmagan ko’chmas mulk ob’ektlari; 3) qurilishi tugallanmagan yashash uchun mo’ljallanmagan ob’ektlar. Qurilishi tugallanmagan yashash uchun mo’ljallanmagan ob’ektlarga ushbu ob’ektni qurishga doir loyiha-smeta hujjatlarida belgilangan normativ muddatda qurilishi tugallanmagan ob’ektlar, agar qurilishning normativ muddati belgilanmagan bo’lsa, ushbu ob’ektning qurilishiga vakolatli bo’lgan organning ruxsatnomasi olingan oydan e’tiboran yigirma to’rt oy ichida qurilishi tugallanmagan ob’ektlar kiradi; 4) ko’p kvartirali uylarga uzviy bog’liq bo’lgan avtomashina turar joylari, shuningdek boshqa imoratlar, binolar va inshootlar. Soliq bazasi Ko’chmas mulkka bo’lgan huquqlarni davlat ro’yxatidan o’tkazuvchi organ tomonidan belgilanadigan soliq solish ob’ektlarining kadastr qiymati soliq bazasi hisoblanadi. Soliqni hisoblab chiqarish maqsadida soliq bazasi 42 million so’mdan kam bo’lishi mumkin emas. Jismoniy shaxslarning mol-mulkini baholash bo’yicha vakolatli organ tomonidan aniqlangan soliq solish ob’ektining bahosi mavjud bo’lmagan taqdirda, mol - mulkning shartli qiymati Toshkent va Nukus shaharlarida, shuningdek viloyat markazlarida — 210 million so’m miqdorda, boshqa shaharlarda va qishloq joylarda esa — 82 million so’m miqdorda soliq bazasi hisoblanadi. Bitta jismoniy shaxs bir nechta soliq solish ob’ekti bo’yicha soliq to’lovchi bo’lgan taqdirda, soliq bazasi har bir ob’ekt bo’yicha alohida hisoblab chiqiladi. Soliq imtiyozlari Quyidagilarning mulkida bo’lgan mol-mulk soliq solishdan ozod etiladi: 1) “O’zbekiston Qahramoni”, Sovet Ittifoqi Qahramoni, Mehnat Qahramoni unvonlariga sazovor bo’lgan, uchala darajadagi Shuhrat ordeni bilan taqdirlangan fuqarolarning.

2) urush nogironlari va qatnashchilari, shuningdek doirasi qonunchilik bilan belgilanadigan ularga tenglashtirilgan shaxslar. 3) sobiq SSSRni, O’zbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy tuzumini himoya qilish yoxud harbiy xizmatning yoki ichki ishlar organlaridagi va O’zbekiston Respublikasi Milliy gvardiyasidagi xizmatning boshqa majburiyatlarini bajarish chog’ida yaralanganligi, kontuziya yoki mayib bo’lganligi oqibatida yoxud frontda bo’lish bilan bog’liq kasallik tufayli halok bo’lgan harbiy xizmatchilarning hamda ichki ishlar organlari va O’zbekiston Respublikasi Milliy gvardiyasi xodimlarining ota-onalari hamda beva xotinlari (beva erlari). 4) energiya resurslarining amaldagi tarmoqlaridan to’liq uzib qo’yilgan turar joylarda qayta tiklanadigan energiya manbalaridan foydalanuvchi shaxslar qayta tiklanadigan energiya manbalari o’rnatilgan oydan e’tiboran uch yil muddatga; 5) yetim bolalar va ota-ona qaramog’idan mahrum bo’lgan bolalar. Mazkur imtiyoz yetim bolalarga va ota-ona qaramog’idan mahrum bo’lgan bolalarga davlat tomonidan ajratiladigan uy-joy uchun ular yigirma uch yoshga to’lguniga qadar amal qiladi. Quyidagi jismoniy shaxslarning mulkida bo’lgan mol-mulk 60 kvadrat metr doirasida soliq solishdan ozod qilinadi: 1) o’n nafar va undan ortiq bolalari bor ota-onalaridan birining. Mazkur imtiyoz fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organining bolalar borligini tasdiqlovchi ma’lumotnomasi asosida beriladi; 2) pensionerlarning. Mazkur imtiyoz pensiya guvohnomasi asosida beriladi; 3) I va II guruh nogironligi bo’lgan shaxslarning. Mazkur imtiyoz pensiya guvohnomasi yoki tibbiy-mehnat ekspert komissiyasining ma’lumotnomasi asosida beriladi; Ushbu moddada ko’rsatib o’tilgan soliq imtiyozlariga ega bo’lgan shaxslar soliq imtiyozini olishga bo’lgan huquqini tasdiqlovchi hujjatlarni soliq solish ob’ekti joylashgan yerdagi soliq organlariga mustaqil ravishda taqdim etadi.

Ushbu soliq imtiyozlari mulkdorning tanloviga ko’ra faqat bitta yashash uchun mo’ljallangan ko’chmas mulk ob’ektiga tatbiq etiladi, bundan 4 - bandda ko’rsatilgan shaxslar mustasno. Soliq stavkalari Soliq stavkalari quyidagi miqdorlarda belgilanadi: Uy-joylar va kvartiralar, dala hovli imoratlari (umumiy maydoni 200 kv.m gacha bo’lganlarini qo’shib hisoblaganda), ko’p kvartirali uylarga uzviy bog’liq bo’lgan avtomashina turar joylari, shuningdek boshqa imoratlar, binolar va inshootlar-0,25 Shaharlarda joylashgan uy-joylar va kvartiralar, umumiy maydoni: 200 kv.m dan ortiq va 500 kv.m gacha bo’lgan-0,33% 500 kv.m dan ortiq bo’lgan-0,44 Boshqa aholi punktlarida joylashgan, umumiy maydoni 200 kv.m dan ortiq bo’lgan uy-joylar va kvartiralar, dala hovli imoratlari-0,33 Tadbirkorlik faoliyati uchun yoxud yuridik shaxsga yoki yakka tartibdagi tadbirkorga ijaraga berishda foydalaniladigan soliq solish ob’ektlari, shuningdek tadbirkorlik faoliyati va (yoki) daromadlar olish uchun mo’ljallangan, yashash uchun mo’ljallanmagan ko’chmas mulk ob’ektlari-1,5 Ko’chmas mulkka bo’lgan huquqlarni davlat ro’yxatidan o’tkazishni amalga oshiruvchi organlar tomonidan ro’yxatga olinmagan yangi qurilgan uy- joylarga nisbatan soliq stavkasi ko’chmas mulkka bo’lgan huquqlarni davlat ro’yxatidan o’tkazishni amalga oshiruvchi organlar tomonidan taqdim etilgan axborot asosida mulkning shartli qiymatiga nisbatan ikki baravar miqdorida qo’llaniladi.Hududlarning va faoliyat amalga oshiriladigan joylarning xususiyatlarini hisobga olgan holda Qoraqalpog’iston Respublikasi Jo’qorg’i Kengesi, xalq deputatlari, viloyatlar va Toshkent shahar Kengashlari o’rnatilgan soliq stavkalariga 0,7 dan 1,3 gacha bo’lgan oraliqdagi kamaytiruvchi va oshiruvchi koeffitsientlar belgilashga haqli. Jismoniy shaxs yoki oilaviy korxona turar joydan unda istiqomat qilish bilan bir vaqtda tovarlar ishlab chiqarish (xizmatlar ko’rsatish) uchun foydalangan taqdirda, soliq 1 - 3-bandlarida belgilangan soliq stavkalari bo’yicha

to’lanadi.Normativ muddatda qurilishi tugallanmagan yashash uchun mo’ljallanmagan ob’ektlarga nisbatan soliq stavkasi, agar ushbu moddaning oltinchi qismida boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo’lsa, 3 foiz miqdorida belgilanadi.Shuningdek, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021 yil 30 dekabrdagi O’zbekiston Respublikasining “2022 yil uchun O’zbekiston Respublikasining Davlat byudjeti to’g’risida”gi Qonuni ijrosini ta’minlash chora- tadbirlari to’g’risida”gi PQ - 73 - son qaroriga asosan 2022 yilda soliq yukining keskin oshib ketmasligi uchun hisoblangan soliq summasi 2018 yilda belgilangan kadastr qiymati asosida hisoblangan, jismoniy shaxslardan olinadigan mol - mulk solig’i summasi 2021 yil uchun hisoblangan soliq summasining 1,3 baravaridan oshmasligi belgilangan. To’lov muddatlari. Soliqni to’lash to’g’risidagi to’lov xabarnomasi soliq organlari tomonidan soliq to’lovchilarga imzo qo’ydirilgan holda yoki to’lov xabarnomasi olinganligini va olingan sanani tasdiqlovchi boshqa usulda har yili 1 martdan kechiktirmay topshiriladi.Soliq davri uchun soliqni to’lash teng ulushlarda 15 aprelga va 15 oktyabrga qadar amalga oshiriladi. Soliq to’lovchilar Mulk huquqi, egalik qilish, foydalanish yoki ijara huquqlari asosida yer uchastkalariga ega bo’lgan jismoniy shaxslar, shuningdek yuridik shaxs tashkil etgan yoki etmagan holdagi dehqon xo’jaliklari jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig’ini soliq to’lovchilari deb e’tirof etiladi. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, Qoraqalpog’iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, mahalliy davlat hokimiyati organlari tomonidan ijaraga berilgan yer uchastkalari uchun to’lanadigan ijara to’lovi yer solig’iga tenglashtiriladi. Soliq solish ob’ekti 1) dehqon xo’jaligini yuritish uchun meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilishga berilgan yer uchastkalari; 2) yakka tartibda uy-joy qurilishi uchun meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilishga berilgan yer uchastkalari;

3) jamoa bog’dorchiligi, uzumchiligi va polizchiligini yuritish uchun berilgan, shuningdek yakka tartibdagi va jamoa garajlari egallagan yer uchastkalari; 4) xizmat yuzasidan berilgan chek yerlar; 5) meros bo’yicha, hadya qilinishi yoki sotib olinishi natijasida uy - joy va imoratlar bilan birgalikda mulk huquqi, egalik qilish va foydalanish huquqi ham o’tgan yer uchastkalari; 6) qonunchilikda belgilangan tartibda mulk qilib sotib olingan yer uchastkalari; 7) tadbirkorlik faoliyatini yuritish uchun foydalanishga yoki ijaraga berilgan yer uchastkalari. Soliq bazasi Ko’chmas mulkka bo’lgan huquqlarni davlat ro’yxatidan o’tkazishni amalga oshiruvchi organning ma’lumotlari bo’yicha yer uchastkalarining maydoni soliq bazasidir. Dehqon xo’jaligini yuritish uchun berilgan qishloq xo’jaligiga mo’ljallangan yerlar bo’yicha soliq bazasi ushbu Kodeks 428-moddasining ikkinchi qismiga muvofiq soliq solinmaydigan qishloq xo’jaligiga mo’ljallangan yer uchastkalari chegirib tashlangan holda, yer uchastkalarining qonunchilikka muvofiq aniqlangan normativ qiymati. Jamoa bog’dorchiligi, uzumchiligi va polizchiligini yuritish uchun fuqarolarga berilgan, shuningdek yakka tartibdagi va jamoa garajlari egallagan yer uchastkalari bo’yicha soliq bazasi ushbu yer uchastkalarini bergan tashkilotlar boshqaruv organlarining ma’lumotlari bo’yicha aniqlanadi. Xizmat yuzasidan berilgan chek yer maydonlari bo’yicha soliq bazasi o’z xodimlariga yer uchastkalarini bergan korxonalar, muassasalar va tashkilotlarning ma’lumotlari bo’yicha aniqlanadi. Soliq imtiyozlari Soliqdan quyidagilar ozod qilinadi: 1) “O’zbekiston Qahramoni”, Sovet Ittifoqi Qahramoni, Mehnat Qahramoni unvonlariga sazovor bo’lgan, uchala darajadagi Shuhrat ordeni bilan taqdirlangan fuqarolar;

2) urush nogironlari va qatnashchilari, shuningdek doirasi qonunchilik bilan belgilanadigan ularga tenglashtirilgan shaxslar. 3) I va II guruh nogironligi bo’lgan shaxslar. Mazkur imtiyoz pensiya guvohnomasi yoki tibbiy-mehnat ekspert komissiyasining ma’lumotnomasi asosida beriladi; 4) yolg’iz pensionerlar. Yolg’iz yoki voyaga yetmagan bolalari bilan yoxud nogiron bolasi bilan birga alohida uyda yashovchi pensionerlar yolg’iz pensionerlar deb tushuniladi; 5) boquvchisini yo’qotgan ko’p bolali oilalar. Ota va onadan biri yoxud ota- ona vafot etgan ko’p bolali oilalar soliq solish maqsadida boquvchisini yo’qotgan ko’p bolali oilalardir; 6) Chernobil AESdagi avariya oqibatlarini tugatishda ishtirok etganlik uchun imtiyozlar oladigan fuqarolar (shu jumladan vaqtincha yuborilgan yoki xizmat safariga yuborilgan) fuqarolar; 7) energiya resurslarining amaldagi tarmoqlaridan to’liq uzib qo’yilgan turar joylarda qayta tiklanadigan energiya manbalaridan foydalanuvchi shaxslar - qayta tiklanadigan energiya manbalari o’rnatilgan oydan e’tiboran uch yil muddatga. Ushbu soliq imtiyozlari, bundan 5-bandda ko’rsatilgani mustasno, yakka tartibdagi uy-joy qurilishi, dehqon xo’jaligini yuritish uchun berilgan yer uchastkalariga bo’lgan huquqlarni davlat ro’yxatidan o’tkazishni amalga oshiruvchi organda ro’yxatdan o’tkazgan jismoniy shaxslarga beriladi. Bunda mazkur soliq imtiyozlari soliq to’lovchining tanlovi bo’yicha faqat bitta yer uchastkasiga berilishi mumkin, bundan 7-bandda ko’rsatilgan shaxslar mustasno. Soliq imtiyozlariga ega bo’lgan shaxslar soliq imtiyozlarini olish huquqini tasdiqlovchi hujjatlarini yer uchastkasi joylashgan yerdagi soliq organlariga mustaqil ravishda taqdim etadi. Soliq stavkalari

Respublika hududlari kesimida bazaviy soliq stavkalari 1 kv. m uchun mutlaq o’lchamda belgilanadi (bundan dehqon xo’jaligini yuritish uchun berilgan qishloq xo’jaligiga mo’ljallangan yer uchastkalari mustasno). Soliq stavkalarini aniq miqdori quyidagi tartibda belgilanadi: Qoraqalpog’iston Respublikasi Jo’qorg’i KenGESi va viloyatlar xalq deputatlari Kengashlari 0,5 dan 2,0 gacha bo’lgan kamaytiruvchi va oshiruvchi koeffitsientlarni qo’llagan holda, ushbu moddaning birinchi qismida belgilangan bazaviy soliq stavkalari asosida qishloq xo’jaligiga mo’ljallanmagan yerlar uchun tuman va shaharlar kesimida ularning iqtisodiy rivojlanishiga qarab, soliq stavkalarini belgilaydi; tumanlar va shaharlar xalq deputatlari Kengashlari ushbu modda ikkinchi qismining ikkinchi xatboshisida belgilangan soliq stavkalariga Toshkent shahri uchun esa — ushbu moddaning birinchi qismida belgilangan bazaviy soliq stavkalariga 0,7 dan 3,0 gacha bo’lgan kamaytiruvchi va oshiruvchi koeffitsientlarni ularning hududlarida joylashgan daha, massiv, mahalla, ko’cha kesimida kiritadi. Dehqon xo’jaligini yuritish uchun berilgan qishloq xo’jaligi uchun mo’ljallangan yerlarga soliq stavkasi qishloq xo’jaligi ekinzorlarining normativ qiymatiga nisbatan 0,95 foiz miqdorda belgilanadi. Tadbirkorlik faoliyatida foydalaniladigan yer uchastkalari uchun yoxud uylar, dala hovli imoratlari, yakka tartibdagi garajlar va boshqa imoratlar, inshootlar yuridik shaxsga yoki yakka tartibdagi tadbirkorga ijaraga berilganda, shuningdek jismoniy shaxslarning mulkida bo’lgan, yashash uchun mo’ljallanmagan ko’chmas mulk ob’ektlari egallagan yer uchastkalari uchun soliq jismoniy shaxslardan yuridik shaxslardan olinadigan yer solig’ini to’lash uchun belgilangan soliq stavkalari bo’yicha undiriladi hamda ushbu Kodeksning 436- moddasida ko’rsatilgan imtiyozlar ularga nisbatan tatbiq etilmaydi. Yakka tartibda uy-joy qurish va turar joyni obodonlashtirish uchun berilgan yer uchastkalarining tomorqa qismiga qishloq xo’jaligi ekinlarini ekish yoki uni obodonlashtirish amalga oshirilmagan taqdirda soliq uch baravar miqdorda to’lanadi. Yer uchastkalaridan hujjatlarsiz yoxud yer uchastkasiga bo’lgan huquqni

tasdiqlovchi hujjatlarda ko’rsatilganidan kattaroq hajmda foydalanilganda, soliq stavkasi belgilangan soliq stavkalarining uch baravari miqdorida belgilanadi. To’lov muddatlari Soliq organlari har yili 1 martdan kechiktirmay soliq summasi va uni to’lash muddatlari ko’rsatilgan to’lov xabarnomasini jismoniy shaxslarga imzo qo’ydirib yoki to’lov xabarnomasi olinganligi faktini va olingan sanani tasdiqlovchi boshqa usulda topshiradi. Soliq davri uchun soliqni to’lash jismoniy shaxslar tomonidan 15 aprel va 15 oktyabrga qadar teng ulushlarda amalga oshiriladi. JISMONIY ShAXSLARNING MOL - MULK VA YeR SOLIQLARI BO’YIChA ALOHIDA QARORLAR ASOSIDA BELGILANGAN IMTIYoZLAR 1. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013-yil 4-yanvardagi “Qishloq joylarda namunaviy loyihalar bo’yicha yakka tartibdagi uy-joylar qurilishining 2013-yil dasturi to’g’risida”gi PQ - 1902 - son qarorining 4 - bandi 3 - xatboshisiga asosan, 2020-yil 1-iyulgacha shartnoma imzolagan jismoniy shaxslar, qishloq joylarda namunaviy loyihalar bo’yicha yakka tartibdagi uy - joylar qurilishi Dasturi doirasida, ipoteka kreditini to’lab bo’lmagunga qadar, xarid qilingan uy - joylar bo’yicha mulk solig’ini to’lashdan ozod qilinadilar. 2. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2016-yil 22-noyabrdagi “2017 - 2020 yillarda shaharlarda arzon ko’p kvartirali uylarni qurish va rekonstruksiya qilish dasturini amalga oshirish chora-tadbirlari to’g’risida” PQ - 2660-sonli qarorining 17-bandi “a”-kichik bandiga asosan, 2020-yil 1- iyulgacha Dasturni amalga oshirish doirasida “Ipoteka bank” ATIB, “O’zsanoatqurilishbank” ATB va “Asaka bank” ATB tomonidan berilgan ipoteka kreditini to’lab bo’lgunga qadar sotib olingan kvartiralar bo’yicha jismoniy shaxslar (qarzdorlar)ning mulk solig’ini to’lashdan ozod qilinadilar. 3. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 5-apreldagi “Maktabgacha ta’lim tizimini yanada rag’batlantirish va rivojlantirish chora- tadbirlari to’g’risida”gi PQ - 3651 - sonli Qarorining 9 - bandi 3 - xatboshisida maktabgacha ta’lim nodavlat muassasasi o’z faoliyatini amalga oshira

boshlagandan keyin o’n yil mobaynida barcha turdagi soliqlar va davlat maqsadli jamg’armalariga majburiy ajratmalar to’lashdan ozod qilinishlari belgilangan.

Xulosa. Men bu mustaqil ishni tayyorlash jarayonida Jismoniy shaxslarning qanday soliqlarni tulashlari haqida ko'p ma'lumotlarga ega bo'ldim. Jismoniy shaxslar to'laydigan soliqlar respublika VA ayniqsa mahalliy byudjetning asosiy qismini tashkil etadi. Bu o'z navbatidajismoniy shaxslar to'laydigan soliqlar tuman, shaharlar rivojlanishida keng ahamiyatga ega. Jismoniy shaxslar ko'p VA xilma-xil soliqlar to'lashlari bilan ajralib turadi. Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig'ining o'zi Juda keng qamrovli. Avvalgi stavkalar bo'yicha daromad solig'ini hisoblash ancha noqulayliklar tug'dirar edi, daromad solig'i 12% qilib belgilangani hisoblashlarda VA to'lovlarda Juda keng qulayliklar yaratdi. Hozirda berilayotgan imtiyozlar, yengilliklar soliq to'lovchilarga ko'proq qulayliklar yaratishga, ko'proq mablag'lari iqtisod bo'lishiga xizmat qiladi. Mamlakatimizda olib borilayotgan islohotlar inson qadrini ulug'lash va fuqarolarni rozi qilishga qaratilgan

Foydalanilgan adabiyotlar. 1. Adizov A. Jismoniy shaxslardan undiriladigan soliqlar tizimini takomillashtirishning nazariy va amaliy masalalari. O'quv qo'llanma. T.: Akademiya, 2012. 124 b. 2. Gadoyev E, Kuziyeva N. Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish. Oquv qollanma, T.: "EL PRESS", 2011 yil 240 b. 3. Gadoyev E, Kuziyeva N. Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish. Darslik. T.: “Ozbekiston”, 2012. - 336 b. 4. Vahobov A.V, Jo'rayevA.S. Soliqlarvasoliqqatortish. Darslik.T.: “IQTISOD- MOLIYA”, 2019. -408 b. 5. JorayevA.S., UsmanovaM.S., Amanov A.M., Qiyosov Sh.U. Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish. Darslik, T.: “Iqtisod-moliya”, 2019. 432 Internet Resuslari. 6. http://www.gov.uz - Ozbekiston Respublikasi hukumat portali 7. http://www.soliq.uz - Ozbekiston Respublikasi Davlat soliq qomitasi 8.http://www.lex.uz - Ozbekiston Respublikasi Adliya vazirligi 9.http://www.mf.uz - Ozbekiston Respublikasi moliya vazirligi

O'xshashlar

O`zbekiston respublikasida jismoniy shaxslardan olinadigan soliqlar va ularmng ahamiyati

Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i

Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig’i

Soliqlarning iqtisodiy mohiyati va xususiyatlari. О‘zbekiston respublikasi soliq tizimi

Jismoniy shaxslar daromad solig’ini prognozlash