Қишлоқ хўжалигининг моддий-техника ресурслари - Iqtisodiyot - Referatlar

Қишлоқ хўжалигининг моддий-техника ресурслари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

69 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Режа: 1. “Қишлоқ хўжалиги моддий-техника ресурслари” тушунчаси, унинг моҳияти ва аҳамияти 2. Қишлоқ хўжалигида асосий фондлар ва улардан фойдаланиш кўрсаткичлари 3. Асосий фондлардан фойдаланиш самарадорлигини ошириш йўллари 4. Айланма маблағлар ва улардан фойдаланиш 1

www.arxiv.uz “Қишлоқ хўжалиги моддий-техника ресурслари” тушунчаси, унинг моҳияти ва аҳамияти Қишлоқ хўжалигининг моддий – техника ресурслари деганда тармоқда, унинг хўжалик юритувчи субъектлари мавжуд барча асосий фондлар, хўжалик инвентарлари йиғиндиси тушинилади. Агросаноат мажмуаси тармоқларининг, айниқса, қишлоқ хўжалигининг моддий – техника базасини мустаҳкамлаш катта аҳамиятга эга. Чунки ишлаб чиқаришнинг механизациялашганлик даражаси бевосита тармоқда, хўжаликларда мавжуд техниканинг миқдори ва сифатига боғлиқ. Агар техникалар етарли миқдорда бўлмаса, демак, қишлоқ хўжалиги ишларини агротехник муддатларида бажариш мумкин эмас. Бу, ўз навбатида, барча натижавий кўрсаткичларнинг пасайишига олиб келиши турган гап. Биргина шу мисолнинг ўзи ишлаб чиқаришда моддий – техника ресурсларининг аҳамияти қанчалик катта эканлигини кўрсатади. Ҳар қандай тармоқнинг моддий – техника базаси ишлаб чиқаришнинг асосий омилларидан биридир. Маълумки, ишлаб чиқариш жараёни юз бериши учун, асосий фондлар, ҳомашёлар, меҳнат ресурслари ва тадбиркорлик қобилиятлари бўлиши ва улар биргаликда фаолият кўрсатиши лозим. Мамлакатда олиб борилаётган иқтисодий сиёсат натижасида қишлоқ хўжалигининг моддий – техника базаси кейинги йилларда янада мустаҳкамланиб бормоқда. Қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришига “Кейс”, “Магнум” каби юқори унумли техникалар кириб келмоқда. Оз бўлсада, фермер ва деҳқон хўжаликларида кичик техникалар пайдо бўлмоқда. Қишлоқ хўжалигининг моддий – техника базаси бошқа тармоқларникидан фарқ қиладиган хусусиятларга эга. Уларнинг энг асосийлари қуйидагилардан иборат: Биринчидан, қишлоқ хўжалиги моддий – техника базасининг таркибига ер киради. Ер қишлоқ хўжалигида асосий ишлаб чиқариш воситаси сифатида иштирок этиши бизга маълум. Ернинг ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда хўжаликларнинг моддий – техника базасини ривожлантириш 2

www.arxiv.uz зарур. Ернинг ҳолатига қараб ўғит турлари, ўғитнинг миқдори, техникаларнинг тури ва бошқалар танланади. Агарда ернинг мелиоратив ҳолатларини қисобга олмасдан экин тури, минерал ўғитлар, унга ишлов берадиган техникалар танланса, ишлаб чиқаришнинг натижаси паст бўлиши турган гап. Баъзи ҳолларда ерга бундай муносабатда бўлиш унинг ишлаб чиқариш оборотидан чиқиб кетишига ҳам олиб келиши мумкин. Иккинчидан, қишлоқ хўжалигининг моддий – техника базаси табиат қонунларига бошқа тармоқларникига нисбатан кўпроқ боғлиқ. Бунинг натижасида турли регионларда турлича техника ва бошқа ресурслардан фойдаланиш зарурати келиб чиқади. Шимолий зоналарда экин турлари жанубий зоналардагидан фарқ қилади. Шимолий зоналарда иссиқ кунларнинг нисбатан кам бўлиши, энг аввало, қисқа муддатларда пишиб етиладиган экин турларини жойлаштиришни талаб қилади. Жанубий регионларда эса экин турларини танлаш имкониятлари каттароқ. Бундай ҳолатлар эса моддий – техника ресурсларининг турли регионларда турлича бўлишини талаб қилади. Учинчидан, қишлоқ хўжалигида моддий – техника ресурсладидан фойдаланиш самарадорлиги ишлаб чиқаришнинг мавсумийлиги билан боғлиқ. Қишлоқ хўжалигида иш даври билан ишлаб чиқариш даврининг мос келмаслиги оқибатида айрим техника воситалари йилда бир неча кун ёки ой ишлатилади, холос. Масалан, дон ўриш комбайиналари асосан ўтим – йиғим даврида 2 ой ишлатилади. Хўжаликлар қимматбаҳо техникани (комбайинларни ) йил давомида сақлашга мажбур. Бу эса катта миқдорда қўшимча харажатларни талаб қилади. Натижада, асосий фондлардан, техникалардан фойдаланиш самарадорлиги пасаяди. Тўртинчидан, қишлоқ хўжалигида моддий – техника ресурсларинингкатта қисмини тирик организмлар (чорва моллари, кўп йиллик дарахитлар ва бошқалар) ташкил этади. Бу эса ишлаб чиқариш жараёнида биологик қонуниятларни хам хисобга олишни талаб этади. Акс ҳолда натижа паст бўлиши мумкин. Бу хусусиятни ҳисобга олмаслик 3

www.arxiv.uz хўжаликларда мавжуд техникада, фондлардан фойдаланиш самарадорлиги пасайишига олиб келиши мумкин. Бешинчидан, ишлаб чиқариш кенг майдонларда олиб борилиши хўжаликларда яхши ривожланган транспорттизими, йўл ва алоқа коммуникациялари бўлишини талаб қилади. Техникаларни бир майдондан иккинчисига олиб бориш, уларни тамирлашини ташкил этиш жараёнида қишлоқ хўжалиги моддий – техника ресурсларини ташки л этишнинг ўзига хослиги намоён бўлади. Бу хусусият катта қўшимча маблағларни талаб қилади. Олтинчидан, қишлоқ хўжалигининг моддий техника базаси кўп жиҳатдан саноанинг ривожланганлигига боҳлиқ. Шу билан бирга моддий – техника ресурсларининг (ем – хашак, зодли чорва моллари, уруғликлар кабилар) бир қисми қишлоқ хўжалигининг ишлаб чиқарилади. Бу эса сарфланаётган маблағларнинг сотиб олинаётган ва ўзида ишлаб чиқарилаётган моддий – техника ресурсларига мос равишда тақсимланишини талаб қилади. Акс холда ишлаб чиқаришнинг натижавий кўрсатгичлари пасайиши мумкин. Ҳозирда мамлакатимиз қишлоқ хўжалигининг механизациялашганлик даражасини ошириш, аста – секинлик билан уни саноат асосига ўтказиш борасида ишлар олиб борилаяпти. Бу қишлоқ хўжалиги тараққиётининг обектив йўналишлариданбиридир. Қишлоқ хўжалигида асосий фондлар ва улардан фойдаланиш кўрсаткичлари Маьлумки, асосий фондларсиз ҳозирги замон ишлаб чиқаришини ташкил этиш мумкин эмас. Уларнинг мавжудлиги, сифати, унумдорлиги ишлаб чиқаришнинг самарасини ҳал қилишда асосий ўринни эгаллайди. Хўжаликларда мавжуд фондлар икки катта гуруҳга бўлинади. Булар асосий ва айланма фондлардир. 4

www.arxiv.uz Асосий фондлар бир неча ишлаб чиқариш жараёнида қатнашади, ўзининг қийматини ишлаб чиқарилаётган маҳсулотга бўлиб – бўлиб ўтказади. Бу эскирган қиймат амортизация шаклида намоён бўлади. Ишлаб чиқариш жараёнларида иштирок этиб, тамомам эскириб бўлганда ҳам ўзининг физик шаклини ўзгартирмайди. Ана шу хусусиятларга эга ва талабларга жавоб берадиган фондлар асосий фондлардир. Буларга иморат ва иншоатлар, машиналар (комбайнлар, тракторлар ва ҳ.қ.), транспорт воситалари, асбоб – ускуналар, кўп йилллик дарахтзорлар, узумзорлар, маҳсулдор чорва моллари ва ишчи ҳайвонлар киради. Асосий фондлар асосий воситаларнинг қиймат кўринишига эга қисм бўлганлиги учун ҳам асосий ишлаб чиқариш воситаси бўлган ер асосий фондлар таркибига киритилмайди. Ишлаб чиқаришда қатнашишига қараб асосий фондлар иккига, яъни ишлаб чиқаришга тайин этилган ва ишлаб чиқаришга тайин этилмаган асосий фондларга бўлинади. Ишлаб чиқаришга тайин этилмаган асосий фондларга ижтимоий соҳанинг асосий фондлари киради. Хўжаликлар ўз балансларида мавжуд асосий фондлардан фойдаланишнинг ҳолатини кўрсаткичлар тизими билан аниқлаб боради. Қишлоқ хўжалиги корхоналарининг фонд билан таъминланиш даражаси шу кўрсаткич хўжаликда мавжуд асосий фондларнинг ўртача йиллик қийматини ер мойдонлартга (қишлоқ хўжалигига яроқли ерлар, ҳайдаладиган ерлар, экин майдонлари) бўлиши йўли билан аниқланади. Асосий фондлардан фойдаланишнинг иқтисодий самарадорлиги фонд қайтими ва фонд сиғими кўрсаткичлари ёрдамида аниқланади. Фонд қайтими йил давомида ишлаб чиқарилган ялпи маҳсулотни ёки фойдани асосий фондларнинг ўртача йиллик қийматига тақсимлаш йўли билан аниқланади. Фонд қайтими хўжаликда мавжуд 1 сўмлик асосий фондлар эвазига қанча сўмлик ёки тийинлик ялпи маҳсулот ишлаб чиқарилганини билдиради. Бу кўрсаткич натижаси қанча юқори бўлса, фондлардан фойдаланиш самарадорлиги шунчалик юқори бўлади. 5

www.arxiv.uz Фонд сиғими фонд қайтимининг акси бўлиб, асосий фондларнинг ўртача йиллик қийматини хўжаликнинг ялпи маҳсулотига бўлиш натижасида аниқланади. Фонд сиғими хўжаликда 1 сўмлик ялпи маҳсулот ишлаб чиқариш учун қанча сўмлик асосий фонд ишлаб чиқариш жараёнида қатнашганини кўрсатади. Фонд сиғими кўрсаткичи қанчалик паст бўлса, асосий фондлардан фойдаланиш самарадорлиги шунчалик юқори ҳисобланади. Фонд қайтими ва сиғимини фойдага нисбатан ҳам аниқлаш мақсадга мувофиқ. Хўжаликларнинг асосий фондлари беш хил (дастлабки, қолдиқ , тиклаш, баланс ва тугатиш баҳоларида) баҳоланади. Асосий фондларнинг дастлабки қиймати уларни биринчи бор сотиб олиш билан боғлиқ харажатлардир. Асосий фондларнинг сотишдага қиймати, уларни ташиб олиб келиш ва ўрнатиш харажатлари ҳам даслабки баҳосига киради. Асосий фондларнинг тиклаш қиймати деганда ишлаб турган асосий фонднинг ҳозирги бозор нархида қанчага баҳолаб туриш зарур. Акс ҳолда мавжуд инфляция таьсирида йиғилган маблағга ҳудди шундай техника сотиб олиш мумкин эмас. Чунки унинг нархи ошиб кетган бўлиши мумкин. Асосий фондлар ишлаб чиқаришда қатнашади ва вақт ўтиши билан эскиради. Асосий фондларнинг эскириши икки хил бўлади. Биринчиси, маънавий эскириш. Асосий фондларнинг маънавий эскириши қуйидаги ҳолларда юз беради: биринчидан, мавжуд асосий фонддан унумлироқ бўлган янгиси яратилганда. Фан, техника тараққиёти техниканинг янги, унумли турларини ишлаб чиққан ҳолда эски фондлар янгисига нисбатан унумсизроқ бўлганлиги учун маънавий эскирган ҳисобланади. Масалан, хўжаликда ишлатилаётган, секундига 12кг. буғдой ўрадиган комбайн ўрнига секундига 16кг. буғдой ўра оладиган янги комбайн яратилди, дейлик. Бу ҳолда секундига 12кг. буғдой ўрадиган комбайн маънавий эскирган ҳисобланади. Иккинчидан, хўаликда мавжуд теҳникадан нархи арзонроқ янги техника чиқарилган ҳолда ҳам маънавий эскириш юз беради. Масалан, ҳозирда ишлаётган дон ўриш комбайни 30 млн. сўм туради. 6

www.arxiv.uz Ҳудди шундай комбайннинг янги авлоди яратилди, дейлик ва унинг нархи 25 млн. сўм. Бу ҳолда биз ишлатаётган 30 млн. сўмлик комбайн янги 25 млн. сўм турадиган камбайнга нисбатан маънавий эскирган ҳисобланади. Иқтисодчиларнинг бундай вазиятдаги асосий вазифаси маънавий эскирган техникалардан яна қанча давр фойдаланиш зарурлигини белгилашдир. Асосий фонлар эскиришининг иккинчи тури уларнинг жисмоний эскиришидир. Вақт ўтиши, фаолият кўрсатиши натижасида асосий фондлар жисмоний эскирадилар. Бу эскириш “амортизация” тушунчаси билан белгиланади. Одатда, заводларда ишлаб чиқарилган техникаларнинг паспортида уларнинг хизмат кўрсатиш муддати, амортизация ажратиш нормаси белгиланган бўлади. Лекин айрим асосий фрондларда бу маълумотлар берилмаган тақдирда амортизация нормасини ҳисоблаб топиш мумкин. Умумий йиллик амортизация нормаси қуйидагича аниқланади: 100)(     БN ЛДКБ Но Бунда: Но – умумий йиллик амортизация нормаси, %; Б – асосий фондларнинг дастлабки ёки баланс қиймати, сўм; Д – асосий фондларни тугатишдаги харажатлар, сўм; Л – асосий фондларни тугатишдан олинган даромад, сўм; N – асосий фондларнинг ўртача хизмат қилиш муддати, йил. Ҳозирда асосий фондларнинг эскиришини белгилашда тезлаштирилган амортизация ажратмаси ажратиш йўлидан ҳам фойдаланилмоқда. Бу инфляция даражаси юқори пайтда инфляциянинг салбий таъсирини камайтиради. Бундан ташқари фан, техника тараққиёти тезлашган пайтда асосий фондларни тезликда алмаштириш имконини беради. Асосий фондлар қолдиқ баҳоларда ҳам нархланади. Асосий фондларнинг дастлабки нархларидан эскириш суммаси ўртасидаги фарқ уларнинг қолдиқ баҳосини билдиради. Бухгалтерия балансларида акс эттирилган қиймати миқдор 7

www.arxiv.uz жиҳатидан асосий фондларнинг дастлабки қийматига мос тушади. Асосий фондларнинг тугатилиш қиймати деганда уни тугатиш билан боғлиқ ҳолат тушунилади. Асосий фондлар тугатилиши жараёнида қўшимча харажатлар қилинади. Уларни тугатишдан маълум материал бойликлар олинади. Асосий фондлар хизмат муддатини тўла ўтамаган ҳолда ва бошқа сабабларга кўра, уларга тўлиқ амортизация ажратилмаган бўлиши мумкин. Амортизация ажратилмай қолган миқдорга уни тугатиш учун сарфланган харажатлар қўшилади ва тугатиш натижасида олинган қийматни ажратиш йўли билан асосий фондларнинг тугатилиш қиймати аниқланади. Асосий фондлардан фойдаланиш самарадорлигини ошириш йўллари Асосий фондлардан фойдаланиш самарадорлигини оширишнинг асосий йўллари қуйидагилардан иборат: 1). Қишлоқ хўжалиги экин турларининг ҳосилдорлигини, чорва молларининг маҳсулдорлигини ошириш. Нимаики ҳосилдорликни, чорва молларининг маҳсулдорлигини оширишга таъсир кўрсатса, ўша нарса фондлардан фойдаланишнинг самарадорлиги ошишига ижобий таъсир қилади. Демак, фан – техника тараққиёти натижасида янги, серҳосил экин турларини ва маҳсулдор чорва молларини ишлаб чиқаришга жорий этиш фондлардан фойдаланиш самарадорлигини оширишнинг асосий йўлларидан биридир. 2). Асосий фондларнинг актив қисми бўлган техника, асбоб – ускуналардан фойдаланишнинг сменалик коэффициентларини кўтариш улардан фойдаланиш самарадорлигини оширишнинг асосий йўлларидан бири ҳисобланади. 3). Асосий фондлар таркибини такомилаштириш улардан фойдаланишнинг жуда муҳим йўлларидан биридир. Бугунги кунда ишлаб чиқаришда мавжуд куч берувчи техникалар (трактор ва ҳ.қ.) билан ишчи машиналар ўртасидаги оптимал нисбатни таъминламаслик асосий 8

www.arxiv.uz фондлардан фойдаланиш самарадорлигини кескин пасайтиради. Бугунги кунда ишлаб чиаришда фойдаланилаётган куч берувчи техникалар (трактор ва ҳ.қ.) катта қувватга эга. Масалан, битта “Магнум” русмли трактордан йил давомида тўлиқроқ фойдаланиш учун 35 ва ундан кўпроқ ишчи машиналар (плуглар, экин агрегатлари ва ҳ.қ.) керак экан. Бирорта ишчи машинанинг бўлмаслиги ушбу куч берувчи машинадан фойдалаш ҳам улардан фойдаланиш имкониятлари камайишига олиб келади. 4). Асосий ва оборот фондлар мутаносиблигини таъминлаш ҳам улардан фойдаланиш самарадорлигини оширади. Ишлаб чиқаришда қатнашаётган асосий фондлар етарли миқдорда айланма фондлар билан таъминланиши керак. Масалан, чигит экиш даврида трактор ва чигит экиш агрегатидан фақат етарли миқдорда чигит бўлгандагина самарали фойдаланиш мумкин. Экиш учун зарур чигит бўлгандагина самарали фойдаланиш мумкин. Экиш учун зарур чигитнинг етишмаслиги техникалар бекор туриб қолишига олиб келади ва ҳ.қ. 5). Асосий фондлардан фойдаланишда жамоа аъзоларининг моддий манфаатдорлигини таъминлаш улардан фойдаланиш самарадорлигини оширишнинг асосий йўлларидан бири ҳисобланади. Агарда мавжуд қонун – қоидалар, асосий фондлардан фойдаланувчиларни асосий фондлардан яхши фойдаланганлиги учун моддий манфаатдор қилинса , яхши натижаларга эришиш мумкин ёки аксинча. 6). Асосий фондлардан фойдаланишнинг иқтисодий самардорлигига таъсир кўрсатувчи омиллардан бири унга хизмат кўрсатиш тизимининг ривожланганлик даражаси ҳисобланади. Фсосий фондларни вақтида техник қаровлардан ўтказиш, жорий ва капитал таъмир қилиш ишларни талаб даражасида ташкил этиш лозим. 7). Асосий фондлардан фойдаланиш даражасига кадрларнинг билим ва малакасининг аҳамияти катта. Механизатор, ишженер техник ходимларнинг ўз ишини яхши билиши фасосий фондлардан фойдаланишнинг самарадорлигини оширади ва аксинча. 9

www.arxiv.uz Айланма маблағлар ва улардан фойдаланиш Ишлаб чиқариш жараёни самарали олиб борилишида асосий фондлар билан бир қаторда айланма маблағларнинг аҳамияти чексиздир. Улар ишлаб чиқариш жараёнининг албатта бўлиши лозим бўлган шартларидан биридир. Айланма фондлар бир ишлаб чиқариш циклида иштирок этади. Ўзининг қийматини тайёр маҳсулотга тўлиқлигича бир ишлаб чиқариш жараёнида ўтказади. Улар ишлаб чиқариш жараёнида иштирок этиб, ўз физик кўринишини қисман, аксарият ҳолда эса бутунлай ўзгартиради. Ана шундай талабларга жавоб берган фондлар айланма фондлар деб юритилади. Айланма фондлар, хўжаликнинг ҳисоб рақамларида мавжуд бўлган пуллари, сотилган, лекин ҳали пули келиб тушмаган маҳсулот учун маблағларини қўшиб ҳисоблаганда, айланма маблағлартушунчаси келиб чиқади. Айланма маблағлар – ишлаб чиқаришни ташкил этиш ва маҳсулотни сотиш мақсадида зарур айланма фондларни ва муомила фондини ташкил этиш учун аванслаштирилган пул маблағлари йиғиндисидир. Бирор бир ишлаб чиқариш айланма маблағларсиз юз бериши мумкин эмас. Уларнинг туркимини қуйидаги чизма орқали кўриш мумкин. (3-чизма) 10

www.arxiv.uz 3 – чизма. Айланма маблағларнинг таркиби. Айланма маблағлардан фойдаланишнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагича аниқланади: 1). Айланма маблағларнинг айланиш коэффициенти: О С М P Ко    Бунда: Р – ишлаб чиқарилган маҳсулотни сотишдан ва кўрсатилган ҳизмат эвазига олинган пул тушуми, сўм; Айланма маблағлар Айланма ишлаб чиқариш фондлари Муамиладаги маблағлар Ишлаб чиқариш заҳираларидаги айланма фондлар Ишлаб чиқаришдаги айланма фондлар Тайёр маҳсулотлар Пул маблағлари Ўғит, уруғлик, ўсимлик ва чорва молларини ҳимоя қилиш воситалари, эҳтиёт қисмлар, ёқилғи-мойлаш материаллари, ем-хашак, паст баҳоли ва тез эскирадиган инвертарлар, турли идишлар ва ярим фабрикантлар Тугалланмаган ишлаб чиқариш, ўстириш ва боқишга қўйилган чорва моллари, хўжаликнинг ўзида ишлаб чиқарилган ярим фабрикатлар, келгуси йил ишлаб чиқариши учун қилинган харажатлар Саноат корхоналарига сотиш учун аҳолидан сотиб олинган деҳқончилик ва чорвачилик маҳсулотлари Банкдаги ҳисоб рақамларидаги, кассалардаги пул маблағлари, ҳисоб китоб натижасида йўлда бўлган маблағлар, дебитор қарзлар 11

www.arxiv.uz М – асосий подага ўтказилган ёш чорва молларининг қиймати, сўм; С – асосий подани сотишдан тушган пул тушуми, сўм; О – айланма маблағларнинг ўртача йиллик қолдиғи, сўм. 2) Айланма маблағларнинг ўртача бир айланиш муддати йилнинг 360 кунини айланма маблағларнинг айланиш коэффициентига бўлиш орқали ҳисобланади. 3) 1 сўмлик пул тушумига тўғри келадиган айланма маблағларнинг ўртача йиллик қолдиғи. 4) 1 сўмлик айланма маблағларнинг ўртача йиллик қолдиғига тўғри келадиган сотилган маҳсулот ҳажми. Айланма маблағлар манбасига кўра, ўз маблағлари ва четдан жалб этилган маблағларга бўлинади. 12

www.arxiv.uz Фойдаланилган адабиётлар : 1. Ўзбекистон Республикасининг «Фермер хўжалиги тўғрисида»ги қонуни. - Т.: «Адолат», 1998. - 19б. 2. Ўзбекистон Республикасининг «Деҳқон хўжалиги тўғрисида»ги қонуни. - Т.: «Адолат», 1998. - 16б. 3. Ўзбекистон Республикасининг «Давлат Ер фондининг кадастри тўғрисида»ги қонуни. - Т.: «Адолат», 1998. - 13б. 4. Ўзбекистон қишлоқ хўжалигида ислоҳотларни чуқурлаштиришга оид қонун, ҳукумат қарорлари ва меъёрий ҳужжатлар тўплами. _ Т.: «Ўзбекистонқитувчи», 1998. - 231 б. 5. “Бозор ислоҳотларини чуқурлаштириш ва иқтисодиётни янада экинлаштириш соҳасидаги устивор йўналишлар амалга оширилишини жадаллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Президентининг Фармони. “Халқ сўзи” газетаси, 15 июн 2005 йил. 6. “Тадбиркорик субъектларини ҳуқуқий ҳимоя қилиш тизиини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Президентининг Фармони. “Халқ сўзи” газетаси, 16 июн 2005 йил. 7. “Тадбиркорлик субъектлари томонидан тақдим этиладиган ҳисобот тизимини такомиллаштириш ва уни ноқонуний талаб этганлик учун жавобгарликни кучайтиш тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Президентининг Фармони. “Халқ сўзи” газетаси, 15 июн 2005 йил. 8. “Микрофирмалар ва кичик корхоналани ривожлантиришни рағбатлантииш борасидаги қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Президентининг Фармони. “Халқ сўзи” газетаси, 20 июн 2005 йил. www.ziyonet.uz 13

O'xshashlar

Жаҳон қишлоқ хўжалигининг моддий-техника базаси

Қишлоқ хўжалигининг моддий-техника ресурслари, фан-техника тараққиёти, илғор технологиялар ва улардан самарали фойдаланиш

Кишлок хўжалигининг моддий-техника ресурслари, фан-техника тараккиёти, илғор технологиялар ва улардан самарали фойдаланиш

Жаҳон қишлоқ хўжалигининг табиий шароитлари ва меҳнат ресурслари

Меҳмонхона хўжалигининг моддий-техникавий баъзаси