Ишлаб чиқариш режаси - Iqtisodiyot - Referatlar

Ишлаб чиқариш режаси

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

180.5 KB

Ko'chirib olish

Ишлаб чиқариш режаси Режа 1. Ишлаб чиқариш режаси таркиби ва кўрсаткичлар тизими 2. Ишлаб чиқариш режасининг ишлаб чиқариш қувватлари билан асослаб берилиши 3. Ишлаб чиқариш режасининг ресурслар билан таъминланганлиги

Маҳсулотни ишлаб чиқариш режаси бизнес-режанинг мухим бўлими бўлиб, одатда ишлаб чиқариш фаолияти билан шуғулланувчи корхона томонидан ишлаб чиқилади. Ушбу бўлимда корхонанинг ишлаб чиқариш стратегияси акс эттирилиб, ишлаб чиқариш жараёни технологик ва ташкилий нуқтаи назарлар кўрсатилган ҳолда батафсил баён қилинади. Ишлаб чиқариш режасининг асосий вазифаси корхонанинг белгиланган муддатда керакли маҳсулотни керакли миқдорда ишлаб чиқариш имкониятларини асослаб беришдан иборат. Ишлаб чиқариш режасининг таркибини умумий кўринишда қуйидаги схема ёрдамида акс эттириш мумкин. 9.1-расм. Ишлаб чиқаришни режалаштириш Ишлаб чиқариш дастури бозорни ўрганиш, корхона қувватларини баҳолаш ва сотув хажмини башорат қилишдан сўнг ишлаб чиқилади. Гап шундаки, лойиҳаларнинг аксари қисми учун корхона иш бошлаган дастлабки йилдаёқ муваффақиятга эриши реал вазифа эмас. Ишлаб чиқариш фаолияти бошланган заҳоти хисоб-китоб қилинган куч-қувват билан маҳсулот ишлаб Тайёрлашнинг цех тамойили ОммавийИшлаб чи=аришни режалаштириш Ишлаб чи=ариш дастурини режалаштириш Дизайнни режалаштириш Ассортиментни режалаштириш Мащсулот щажмини режалаштири ш Ишлаб чи=ариш дастурини бажаришни режалаштириш Ишлаб чи=ариш технологиясини режалаштириш О=им тарзида ишлаб чи=ариш чи=аришчи=ариш Тайёрлаш турини режалаштириш Доналаб Серияли

чиқариш мумкин бўлган енгил ва озиқ-овқат саноати учун ҳам биринчи йилда ишлаб чиқариш хажми корхона қувватлари йўл мумкин бўлгандан кам миқдорда режалаштирилади. Бироқ бу доимий қоидага айланиб қолмаслиги керак. Ишлаб чиқариш дастурининг асосий кўрсаткичлари ялпи маҳсулот, тайёр (товар) маҳсулот ва тугалланмаган ишлаб чиқариш (ишлов бериш тугалланмаган маҳсулот) хисобланади. Тайёр (товар) маҳсулот хажми ишлаб чиқариш дастурига мувофиқ, хар бир маҳсулот тури учун белгиланган нархлар бўйича қуйидагича аниқланади:n n n b b b а а a г Ц N Ц N Ц N П        1 1 1 ... , бу ерда П г — тайёр маҳсулот қиймати – сўм; а, Ь, ... n — маҳсулот (иш, хизмат) номенклатураси; N а , N b ,… N n – мос келувчи маҳсулот турлари ишлаб чиқариш йиллик хажми (бирл.); Ц а , Ц b , ... Ц n — мос келувчи маҳсулот бирлигининг бозор нархи (сўм/бирл.). Тугалланмаган ишлаб чиқариш хажми қуйидаги формулага асосан хисобланади: П туг қ В с  Т ц  С р  К маҳ бу ерда П туг — тугалланмаган ишлаб чиқариш хажми (сўм); В с — ўртача 1 суткада маҳсулот чиқариш (бирл.); Т ц — ишлаб чиқариш даври (цикли) муддати (кун); С р — режадаги маҳсулот таннархи (сўм/бирл.); К маҳ — маҳсулот бўйича харажатлар ўсишининг ўртача коэффициенти (0,5— 0,75 атрофида). Ялпи маҳсулот қуйидагича аниқланиши мумкин:

М я қ П г   П туг бу ерда  П туг — йил бошида ва йил охирида тугалланмаган ишлаб чиқариш қолдиқларининг ўзгариши. 9.2. Ишлаб чиқариш режасининг ишлаб чиқариш қувватлари билан асослаб берилиши Корхонанинг ишлаб чиқариш қуввати бу белгиланган муддат ичида тайёрланиши мумкин бўлган маҳсулот бирлиги ёки хажмидир. Қисқа вақт учун олинган корхона қувватлари доимий катталик бўлиши мумкин. Бунда ишлаб чиқариш хажми ва чиқарилаётган маҳсулот номенклатураси ўзгарган сари ўзгартиришлар киритиш зарурлигини назарда тутиш керак. Корхонанинг зарур қувватларини аниқлаш қуйидагиларни хисобга олган ҳолда техник-иқтисодий тадқиқот давомида амалга оширилади:  муайян маҳсулот тури учун бозорга кириб бориш даражаси ва талаб башорати;  талаб қилинувчи ресурсларнинг мавжудлиги;  ишлаб чиқариш тури (доналаб, серияли ва ҳоказо);  чиқарилаётган маҳсулот ёки кўрсатилаётган хизмат тури;  қўлланаётган технология;  мазкур ишлаб чиқаришнинг ўзини қопловчи (рентабелли) минимал хажми. Корхонанинг бошланғич (йил бошидаги), чиқиш (йил охиридаги), ўртача йиллик ва лойиҳа қувватини ажратиб кўрсатиш мумкин. Булардан охиргиси қурилиш лойиҳасида кўрсатилган қувватдир. Қайта таъмирлаш, кенгайтириш ва техник жиҳатдан қайта жиҳозлашдан сўнг лойиҳа қувватига ўзгартириш киритиш мумкин. Шу сабабли амалиётда кўпинча лойиҳа қуввати корхонанинг амалдаги қуввати билан таққсолаб кўрилади. Корхонанинг амалдаги қуввати ишлаб чиқариш дастурини тайёрлаш учун

асос бўлиб хизмат қилади. Корхонанинг ишлаб чиқариш қуввати одатда етакчи (асосий) цехларнинг қувватига, цехлар қуввати етакчи участкалар қувватига, участкалар қуввати эса етакчи асбоб-ускуналар қувватига асосан аниқланади. Корхонанинг ишлаб чиқариш қувватини белгилаб берувчи асосий элементлар қуйидагилардан иборат:  асбоб-ускуналар таркиби ва турлар бўйича сони;  асбоб-ускуна, қурилма ва станоклардан фойдаланишнинг техник- иқтисодий нормалари;  асбоб-ускуналарнинг ишлаш вақти фонди;  ишчилар сони;  чиқарилаётган маҳсулот номенклатураси ва ассортименти. Корхонадаги етакчи бўғин (цех) ишлаб чиқариш қувватини қуйидаги формула асосида хисоблаш мумкин:т макс М Ф n М   бу ерда: М – цехнинг, участканинг белгиланган ўлчам бирлигида ишлаб чиқариш қуввати; n – цехда (участкада) етакчи асбоб-ускуналар сони; Ф макс – етакчи асбоб-ускуна ишлаб бериши мумкин бўлган максимал вақт фонди, соат; М m – етакчи асбоб-ускунада маҳсулот тайёрлаш учун меҳнат сиғими прогрессив нормаси, соат. Корхонада мавжуд қувватларнинг ишлаб чиқариш дастурига мос келишини аниқлаш учун ўртача йиллик ишлаб чиқариш қуввати хисоблаб чиқилади . У қуйидагича топилади: 12 12 21 . n М n М М М лв нгодср     

бу ерда: М ср.год – корхонанинг ўртача йиллик қуввати; М н – йил бошидаги корхона қуввати; М в – йил давомида киритилган қувват; М л – йил давомида ишлаб чиқаришдан чиқиб кетувчи (йўқ бўлувчи) қувват; n 1 , n 2 – мос ҳолда қувватларни киритиш ва чиқиб кетиши давридан йил охиригача бўлган тўлиқ ойлар сони. Қувватларни киритиш, чиқиб кетиши ва асосий ишлаб чиқариш фондларидан фойдаланишни яхшилаш билан боғлиқ бошқа тадбирлар кўпинча ишлаб чиқариш қувватларининг балансини тузиш йўли билан ҳал қилинади. Бунда корхонанинг зарур қувватларга эхтиёжи ва уарни қоплаш манбалари аниқланади. 9.3. Ишлаб чиқариш режасининг ресурслар билан таъминланганлиги Ишлаб чиқариш дастури хисоб-китоб қилинган ва қувватлар танлангандан сўнг моддий ресрусларга эхтиёж аниқланади. Бунинг учун материаллар оқими диаграммасидан фойдаланиш мумкин бўлиб, унда ишлаб чиқаришнинг турли босқичларида материаллар ва ўрдамчи воситалар баланси акс эттирилади. Моддий ва молиявий ресурслар эхтиёжларини хисоблаш қуйидагилар бўйича амалга оширилади:  асосий материаллар, масалан, хом-ашё, ярим тайёр маҳсулотлар, эҳтиёт қисмлар;  ёрдамчи материаллар;  асосий ёрдамчи материаллар;  ишчи кучи. Ресурсларга эхтиёжни аниқлаш учун детерминант (норматив), статистик ва эмпирик каби турли усуллар қўлланиши мумкин:.

Детерминант (норматив) йўл билан маҳсулот чиқариш учун ресурсларга бўлган эхтиёжни аниқлаш мақсадга мувофиқ. Бошқа материаллардан таъмирлаш ва эксплуатация харажатлари, заҳираларни шакллантириш учун фойдаланиш мумкин. Моддий заҳиралар хажмини аниқлаш. Заҳиралар асосан ишлаб чиқариш жараёнини номаълум характерли харидларга боғлиқлигини камайтириш, технологик ишлов бериш бўйича келгуси операцияларни ишлаб чиқариш босқичидаги аввалги хатолардан мустақил бўлиши, шунингдек, харидорлар талаби барқарор бўлмаган ҳолларда тайёр маҳсулотнинг барқарор таклифини таъминлаш учун мўлжалланади. Моддий заҳираларни режалаштиришда уларнинг оптимал хажмига риоя қилиш керак, чунки заҳираларнинг камайиб кетиши маҳсулот ишлаб чиқариш ва сотишда узилишларга сабаб бўлиши, ортиқча заҳираларнинг тўпланиб қолиши эса айланма воситаларнинг боғланиб қолиши, кердиторлик қарзларининг кўпайиши, материалларни олиб келиш ва сақлаш учун харажатларнинг ортишига олиб келиши мумкин. Бу эса корхонанинг молиявий ҳолатини ёмонлаштиради. Ушбу вазифани ҳал қилиш учун корхона заҳираларнинг белгиланган нормаси – моддий ресурслар минимал хажмига амал қилиши лозим бўлиб, бу ресурслар корхонанинг тўхтовсиз суратларда ишлашини таъминлаши лозим бўлади. Заҳиралар хажмини учта асосий омил белгилаб беради:  кундалик материал истеъмоли хажми;  материаллар сарфланиши характери (истеъмолнинг бир хиллик даражаси);  иккита марта материал олиб келиш ўртасидаги вақт. Хом-ашё ва материаллар хариди корхонанинг хўжалик фаолиятида мухим қадам хисобланади. Бунда вазифа харид қилинаётган материаллар оптимал хажми қандай бўлишини аниқлашга бориб тақалади, чунки бир марталик харид қилинадиган материаллар партияси қанчалик катта бўлса,

шунча кўп айланма маблағларни «боғлаб» қўйишга тўғри келади ва аксинча. Ресурслардан фойдаланишни баҳолаш. Бизнес-режани ишлаб чиқишда корхонанинг ресурслардан фойдаланишини ёритиб бериш зарур. Гап шундаки, талаб қилинувчи ресурслар хажмини аниқлаш бу ҳали режалаштиришнинг бошланиши бўлиб, амалдаги бизнесда бу ресурслар қандай фойдаланилиши мухим аҳамият касб этади. Ресурслардан фойдаланиш стратегиясини қуйидаги кетма-кетликда амалга ошириш мақсадга мувофиқ: 1. Барча ресурслардан фойдаланиш кўрсаткичларини аниқлаш. 2. Асосий ишлаб чиқариш фондларидан фойдаланиш кўрсаткичларини аниқлаш. 3. Айланма ишлаб чиқариш фондларидан фойдаланиш кўрсаткичларини аниқлаш. Натурал ва қиймат ўлчамидаги амалдаги (ўтган йилги) ва режадаги (башорат қилинган) кўрсаткичлар ресурслардан фойдаланишни тавсифлаш учун асос бўла олади. Режадаги кўрсаткичларнинг амалдаги кўрсаткичлардан ортиб кетиши корхонанинг ресурслардан фойдаланиш сиёсатида ижобий ўзгаришлар рўй берганлигидан дарак беради. Айланма воситалар таркиби. Айланма воситалар бу айланма ишлаб чиқариш фондлари ва муомала фондларига аванс тариқасида берилган пул маблағларидир. Хўжалик фаолияти жараёнида айланма воситалар тўхтовсиз айланишда бўлиб, буни шартли равишда уч босқичга жаратиш мумкин. Биринчи босқичда (П—Т) айланма воситалар (П) ишлаб чиқариш мақсадлари учун харид қилинувчи товарга (Т) айланади. Иккинчи босқичда (Т—П—Т) харид қилинган товар шаклидаги айланма воситалар ишлаб чиқаришга киритилади ва бу жараёнда тайёр маҳсулот, ярим тайёр маҳсулот ва ишлов бериш тугалланмаган маҳсулот шаклини олади. Учинчи босқичда (Т—П) тайёр маҳсулот шаклидаги айланма воситалар уни сотиш жараёнида яна пулга айланади. Айланма воситалар битта ишлаб чиқариш циклида тўлиқ истеъмол

қилинади ва ўз қийматини ишлаб чиқарилган маҳсулот таннархига ўтказади. Айланма воситалардан фойдаланишнинг асосий кўрсаткичи айланиш коэффициенти (К о ) ва битта айланиш муддати (Т о ) хисобланади. Айланиш коэффициенти йил давомида асосий воситаларнинг айланиш сонини тавсифлайди ва (ПТ) пул тушуми хажмининг фойдаланилган ўртача айланма маблағларга (АМ) нисбати сифатида аниқланади: К о қ ПТ / АМ Битта айланиш муддати айланма воситалар хажми ва маҳсулот (пул тушуми) хажми билан аниқланади: Т о қ (АМ х 360) / ПТ, ёки 360 / К о Режадаги йилда асосий воситаларнинг айланиш муддатини аввалги йилдаги кўрсаткич билан солиштириш унинг тезлашгани ёки секинлашганидан дарак беради. Юқорида келтирилган мисолда ишлаб чиқариш режаси қуйидагича тузилади. Мазкур лойиҳани амалга ошириш учун 30 кв.м хажмидаги бинони ижарага олиш талаб қилинади. Ижара тўлови ойига 200 минг сўмни ташкил этади. Асбоб-ускуналар Минск шаҳридаги фирмадан харид қилиниб, унинг умумий қиймати 5-жадвалда акс эттирилган. 5-жадвал. И н в е с т и ц и я л а р г а э х т и ё ж н и х и с о б л а ш Харид қилинган қурилма номи Миқдори Биттаси- нинг нархи, минг сўм Ҳаммасининг нархи, минг сўм Компьютерлар 10 1223 12230 Столлар 10 80 800 Стуллар 10 40 400

Сканер 1 110 110 Принтер 1 160 160 Жами асосий фондлар - - 13700 Транспорт харажатлари - - 200 Ўрнатиш ва ходимларни ўқитиш - - 100 Жами инвестициялар - - 14000 Мўлжалга кўра « Star » компьютер клуби бир суткада 14 соат (8.00– 23.00) ишлайди, техник танаффус – 14.00 дан 15.00 гача, дам олиш куни - душанба. Рақобатчилар ишини таҳлил қилиш натижасида 1 та компьютер кунига 10 соат (10 та компьютер-100 соат) ишлаши, кунига 50 бет матн чоп этилиши ва 20 бет матн сканер ёрдамида ишлов берилиши хисоб-китоб қилинган. 6-жадвал. Хизмат кўрсатиш хажмини хисоблаш Хизмат тури 1 йилда кўрсатилган хизмат хажми 2003 йил 2004 йил Компьютерда 1 соат ишлаш 22500 30000 1 бет чоп эттириш 11250 15000 1 бет сканер билан ишлов бериш 4500 6000 Клубда ишлаш учун 3 киши ёлланган. Ходимлар меҳнати тақсимланган ҳолда штатлар рўйхати 7-жадвалда келтирилган. 7-жадвал. Хизмат кўрсатувчи ходимларнинг штатлар рўйхати Лавозими Вазифаси Кишилар сони Техник персонал ЭҲМ оператори Бинони тозалаш Қурилмалар билан ишлаш, 1 2

Жами мижозларга хизмат кўрсатиш 3 Штатлар рўйхатига кўра ходимлар тоифаси бўйича ойлик иш ҳақи фонди белгиланади. Олинган натижалар 8-жадвалда акс эттирилган. 8-жадвал. Л о й и ҳ а б ў й и ч а о й и к и ш ҳ а қ и ф о н д и н и х и с о б л а ш Ходимлар тоифаси Кишил ар сони Ойлик иш ҳақи фонди, минг сўм 2003 йилда иш ҳақи фонди, минг сўм 2004 йилда иш ҳақи фонди, минг сўм Техник персонал 1 80 720 960 ЭҲМ оператори 2 200 1800 2400 Жами 3 - 2520 3360 Иш ҳақи фонди плюс 32% - - 3326,4 4435,2 Ишлаб чиқариш харажатларини хисоблаш учун амортизация чегирмалари хажмини аниқлаш зарур (9-жадвал). 9-жадвал. Л о й и ҳ а б ў й и ч а а м о р т и з а ц и я н и х и с о б л а ш , м и н г с ў м Баланс қиймат и Кири тилг шан йил қийма ти Ам ор тиз а- ция нор - мас и, % Амортизация ажратмалари 2003 й 2004 й 2005 й 2006 й 2007 й 2008 й (3 ой) Компью тер 2003 2 кв. 12497, 8 20 1874, 7 2499, 6 2499, 6 2499, 6 2499, 6 624,9

Стол 2003 2 кв. 817,5 20 122,6 163,5 163,5 163,5 163,5 40,9 Стул 2003 2 кв. 408,8 20 61,3 81,8 81,8 81,8 81,8 20,5 Сканер 2003 2 кв. 163,5 20 24,5 32,7 32,7 32,7 32,7 8,1 Принте р 2003 2 кв. 112,4 20 16,9 22,5 22,5 22,5 22,5 5,6 жами 14000 2100 2800 2800 2800 2800 700 Қолдиқ қиймат и 1190 0 9100 6300 3500 700 0 10-жадвал. К ў р с а т и л г а н б и т т а х и з м а т т а н н а р х и н и х и с о б л а ш , с ў м . Харажатлар моддаси 1 соат ишлаш 1 бет принт 1 бет скан. 1. Моддий харажатлар: Электр энергияси 6 0,22 0,83 Қоғоз 0 14,5 0 Бошқа моддий харажатлар 1,2 19,95 5,4 Жами 1-бўлим бўйича 7,2 34,67 6,23 2. Номоддий харажатлар Иш ҳақи фонди (ИҲФ) 133,06 20,70 22,18 ИҲФ ажратмалари (35%) 46,6 7,2 7,8 Умумлашган солиқ (5%) 6,7 1,0 1,1 Амортизация 90 1,5 5,4 Умумхўжалик харажатлари 20,65 2,35 1,85 Ижара тўлови 78 3 2,5 Ер солиғи 0,06 0,04 0,01 Жами 2-бўлим бўйича 375,0 35,9 40,8 3. жами 1 ва 2 бўлимлар бўйича 382,2 70,5 47,0 4. фойда (3-п.дан 50 %) 114,7 21,2 14,1 5. жами (3пҚ4п) 496,8 91,7 61,1 6. маҳаллий стабилизация фондларига мақсадли йиғимлар 12,7 2,4 1,6

(п.5*2,5%/(100-2,5%)) 7. жами (5п Қ 6п) 509,6 94,0 62,7 8. республика фондига ажратмалар (п.7*2%/(100-2%) 10,4 1,9 1,3 9. жами (7пҚ8п) 520,0 96,0 64,0 10. ҚҚ C (п.9*20%/100-20%) 130,0 24,0 16,0 11.сотув нархи (п.9Қп.10) 650,0 120,0 80,0 Жами харажатлар Шундан, Доимий харажатлар Ўзгарувчан харажатлар 382,2 365.1 17.1 70,5 28.7 41.8 47,0 35.7 11.3 Қисқача хулосалар Бизнес-режанинг “Ишлаб чиқариш режаси” бўлими корхонанинг белгиланган муддатда керакли маҳсулотни керакли миқдорда ишлаб чиқариш имкониятларини асослаб беришдан иборат. Ишлаб чиқариш режаси ишлаб чиқариш жараёнини баён қилиш, корхонанинг ишлаб чиқариш қувватлари ва ресурслар таъминотини асослаб бериш, ишлаб чиқариш режаси кўрсаткичларини хисоб-китоб қилишни қамраб олиши лозим. Ишлаб чиқариш режасини ишлаб чиқариш қувватлари билан таъминланганлигшини асослаб бериш ишлаб чиқариш муддатининг узоқлиги, ишлов берилувчи деталлар хажми ва операциялар йиғиндиси каби хисоб-китобларни назарда тутади. Ишлаб чиқариш дастурининг асосланганлиги моддий ва хом-ашй ресурсларига эхтиёжлар билан мустаҳкамланади. Бундай хисоб-китобларни улардан фойдаланиш самарадорлигини, шунингдек, харид қилиш ва молиялаштириш манбаларини хисобга олган ҳолда амалга ошириш зарур. Мавзу бўйича таянч иборалар ишлаб чиқариш режаси, ишлаб чиқариш дастури, ялпи маҳсулот, тайёр

(товар) маҳсулот, тугалланмаган ишлаб чиқариш, корхонанинг ишлаб чиқариш қуввати, техник-иқтисодий тадқиқот, моддий ва молиявий ресурслар, ресурсларга эхтиёжни аниқлаш, детерминант (норматив), статистик ва эмпирик усуллар, моддий заҳиралар хажмини аниқлаш, хом-ашё ва материаллар хариди, ресурслардан фойдаланишни баҳолаш, айланма воситалар таркиби, айланиш коэффициенти, битта айланиш муддати. Адабиётлар рўйхати 1. «Микрофирмалар ва кичик корхоналарни ривожлантиришни рағбатлантиришдаги қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2005 йил 20 июндаги ПФ-620-сонли Фармони // Халқ сўзи, 21 июнь, №118. 2. «Бозор ислоҳотларини чуқурлаштириш ва иқтисодиётни янада эркинлаштириш соҳасидаги устувор йўналишлар амалга оширилишини жадаллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2005 йил 14 июндаги Фармони // Халқ сўзи, 15 июнь. 3. И.А.Каримов Ўзбекистон иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш йўлида Тошкент, 1995 й. 4. «Ўзбекситон Республикаси ижтимоий-иқтисодий ривожланиши 2005 йил 1-чорак асосий якунлари тўғрисида» // Халқ сўзи, 6 май, №87. 5. Ўзбекистон иқтисодиёти. Таҳлилий шарҳ/ №8, Самамарали иқтисодий сиёсат маркази, Иқтисодий ислоҳотлар Лойиҳаси USAID , Т.: март 2005. 6. Абдуллаев А., Айбешев Х. Бизнес режа. Ўқув қўлланма. Т.: «Молия», 2002. - 72 бет. 7. Бринк И.Ю., Савельево Н.А. Бизнес-план предприятия. теория и практика. - Ростов н/д. «Финикс», 2003. 384 с. 8. Конкурентнўе стратегии транснациональнўх компаний в 90-е гг. XX начала XXI в. Лучко Ш.Л.- М.: Эконом. Факульт., 2004.- 256 с.

9. Регион на перекрестке Востока и Запада: глобализация и конкурентоспособность. Под. Науч. Ред. Н.Я. Калюжновой, К.Л. Лидина, Н.Я. Якобсона.- М.: ТЕИС, 2003.- 359с. 10. Ценў и ценообразование. И.К. Салимжанов, О.В. Португалова, В.Е.Новиков и др.- М.: ТК Велби, Изд. Проспект, 2004.- 360с. 11. www.ziyonet.uz

O'xshashlar

Ишлаб чиқариш инфратузилмаси

Ишлаб чиқариш омиллари бозори

Ишлаб чиқариш заҳираларининг ҳисоби

Ишлаб чиқариш системаларининг ракобатбардошлиги

Эҳтиёж ва ресурслар. Товар ишлаб чиқариш ва ишлаб чиқариш омиллари