Инновацион фирмаларни стратегик бошқариш - Iqtisodiyot - Referatlar

Инновацион фирмаларни стратегик бошқариш

Yuklangan vaqt:

01.05.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

626 KB

Ko'chirib olish

Инновацион фирмаларни стратегик бошқариш Режа: 1. Инновацион стратегиянинг моҳияти ва вазифаси 2. Бозор шароитида фирмалар стратегиясининг ўзига хос хусусиятлари 3. Фирмаларни ривожлантиришнинг стратегик аҳамияти 4. Венчур фирмани бошқариш 5. Консорсиумни бошқариш

Инновацион стратегиянинг моҳияти ва вазифаси Инновацияларни стратегик бошқариш инновацион менежментнинг ажралмас қисми ҳисобланиб, у бошқариш, режалаштириш ва инновацион лойиҳаларни реализация қилиш масалаларини ҳал этади. У иқтисодий аҳволни ўзгаришини олдиндан кўра билиш, йирик масштабдаги қарорларни қидириб топиш, амалиётга татбиқ этиш, юқори самарага еришишнинг келгусидаги омилларини аниқлаш ҳисобига иқтисодиётнинг қатъий ўсишига ҳизмат қилади. Инновацияни стратегик бошқариш – янгиликларни истиқболли режасини ишлаб чиқишга нисбатан кенг қамровли тушунчадир. У ўз таркибига: ишлаб чиқариш ва тадбиркорлик омиллари бўйича ҳолатни таҳлил этиш ва башорат қилиш, шу жумладан, ички ва ташқи салоҳиятни тадқиқ этиш, бошқарув тизими, уни ташкилий ҳуқуқий шакллари, тадбиркорлик маданияти каби масалаларни қамраб олади. Фирма томонидан қабул қилинган инновацион ҳарактерга ега стратегик тадбирлар иқтисодий, ишлаб чиқариш, сотиш, салоҳиятидаги янгиликга асосланган. Шу боисдан ҳам барча корхонанинг ривожланиш стратегияси фан-техника ютуқларидан, илҳор технологиялардан фойдаланишни назарда тутади. Ҳозирги кунда ишлаб чиқаришга янгиликлар киритиш фирма ривожланишининг асосий йўналишларини белгилаганлиги сабабли инновацион стратегиянинг роли кескин ортиб бормоқда. Янгилик киритиш стратегияси – бу янги турдаги маҳсулот ишлаб чиқариш, янги техника ва технологияни жорий этиш мақсадида техник ва капитал маблағлар сиёсатининг бирлашувини англатади ва у маълум бир тадқиқот обйектни танлаш, унинг ёрдамида янги технологик имкониятларни қидириб топишга кўмаклашади. Бир сўз билан айтганда, инновацияни бошқариш, инновацион жараёнлар орқали ижобий натижаларга еришишдир.

Одатда, умумий менежмент стратегик тараққиётнинг бош йўналишини аниқлайди. У норматив, стратегик ва оператив менежментни ўз ичига олади. Норматив менежмент – тадбиркорлик сиёсати фалсафасини яратиш, маълум бир бозорда корхонани тутган ўрни(позицияси)ни аниқлаш ва умумий кўзланган мақсадларни шакллантириш ҳисобланади. Стратегик менежмент – стратегик тўпламларни танлаш, уни ўз вақтида амалиётга татбиқ этиш, стратегияни қайта номлаш, стратегик контрол ва бутун стратегик қарорларни бошқаришни ўз ичига олади. Оператив менежмент – оператив тадбирлар ишлаб чиқиш ва амалиётда қўллаш билан ҳарактерланади. Инновацияни стратегик бошқаришда корхонадан ўзининг келгусидаги тараққиётини таъминлаш мақсадида реал (аниқ) маълумотлар ва кучли имкониятларни ҳисобга олиши талаб етилади. Инновацияларни стратегик бошқариш барча корхоналар учун бир хил эмас, чунки ҳар бир корхона ўзининг ўзига хос томони билан бир - биридан ажралиб туради. Шу боисдан инновацион стратегияни танлашда кўп омилларни ҳисобга олиш лозим. Бу омиллар қуйидагиларни ўз ичига олади: фирманинг бозордаги позицияси, уни ўзгариши динамикаси, корхонанинг ишлаб чиқариш ва технологик салоҳияти, фирмада ишлаб чиқарилаётган товар турлари ва ҳоказо. Инновацион стратегия ишлаб чиқишнинг асосий тамойилларига асосланган бўлиб, у қуйидаги расмда келтирилган (расмга қаранг).

расм. Инновацион стратегияни ишлаб чиқишнинг асосий тамойиллари Стратегик бошқариш – бу инновацион фирмаларни шундай бошқаришки, у илмий салоҳиятга таянади, инновацион фаолиятни истеъмолчи сўровига қаратади, авзалликка еришиш ва рақобат талабларига жавоб берадиган ҳозирги давр тадқиқотларни олиб боради ва охири-оқибатда бозорда узоқ давр ўз ўрнини сақлаб қолади. Таниқли америкалик, стратегик менежмент бўйича йирик мутахассис И.Ансофф қарор қабул қилишнинг асоси стратегия еканлигини аниқлаб, у маълум қоидалар мажмуига асосланишини кўрсатиб берган. Бу қоидалар билан ташкилотлар фаолияти бошқариб борилади. У бу қоидаларини тўрт гуруҳга ажратиб кўрсатади. 1 – стратегияни фирма фаолиятини натижаларини баҳолашда қўлланиши; 2 – стратегияни ташқи муҳитга нисбатан тартибга солувчи ва йўналтирувчи муносабат сифатида қаралиши; Strategiya - ni amalga oshirish Firma strukturasi ni ishlab chiqish Strategi yani tanlash Budjet Taktika Maqsadli boshqarish Siyosat Firma tashrifini aniqlash Firma maqsadini aniqlash Tashqi mu h it omili Firma ichki imkoniyat la r i ta h lili Strategiya alternativ o‟rganish Strategi k ba h olash Operativ boshqarish va reja - lashtirish ( protsedura ) Qoida

3 – стратегияни корхона ичидаги муносабатларни белгилаши; 4 – стратегия асосида фирма кунлик фаолиятини бошқарилиши. Инновацион жараёнларни бошқаришнинг асосий вазифаси хўжалик юритишда инновацион стратегияни ишлаб чиқишдир. Амалиётда стратегик бошқариш қуйидаги вазифаларни ҳал этади: – муаммо билан танишиш; – бошқарув инструменти (воситаси)ни ишлаб чиқиш; – қарор қабул қилиш учун маълумотларни баҳолаш мезонларини аниқлаш; – қарор қабул қилишда келишмовчиликларни олдини олиш, мувофиқлаштириш; – келгусида назоратни амалга оширишни таъминлаш; Мақсадлар турлари бўйича фарқ қилади: қуйидаги расмга қаранг. Инновацияларни стратегик бошқаришда мақсадлар турлари бўйича қуйидагича фарқланади (расмга қаранг). Фирманинг стратегик мақсадлари кутилаётган натижанинг миқдор ва сифат томонларини атрофлича ифодалайди. Мазкур натижаларга: бозор (оборот, ўсиш, бозор улуши), сифат натижаларга маҳсулот сифати андозаси, фирма мустақиллиги, мижозларга кўрсатилаётган сервис хизмати, фирмани бошқариш даражаси, ижтимоий сиёсат таъсири ва ҳоказоларни киритиш мумкин. - Пулда ифодаланиши бо‟йича: - пуллик - пульсиз - Мақсадни о„згарувчанлиги бо‟йича: - битта о‟згариш - ко„п о‟згариш - Қамров доираси бо‟йича: Мақсад турлари - Аҳамияти бо„йича:

- умумий - қисман - бош - иккинчи даражали Мақсадни мавзуси бо‟йича: умумий натижа ишлаб чиқариш натижаси Мақсадни бог„лиқлиги бо‟йича: -комплиментар - рақобатлашувчи - Мақсад жойи ва иэрархия: - олий - оралиқ - паст расм. Стратегик мақсадлар қўлланиши Умумий кўринишда фирма стратегияси ишлаб чиқиш технологияси қуйидаги схэмада келтирилган: расм: Фирма стартегиясини ишлаб чиқиш тартиби - Стратегик ташхис (диагноз) – бу бошланғич бошқичда ҳолатни англашни билдиради - Стратегик таҳлил – бу стратегик зонани аниқлаш, атрофмуҳитни таҳлил этишдан иборатдир. - Стратегияни шаклланиши – бу стратегияни танлаш, дастурлар ишлаб чиқишни ифода этади. Strategik tashxi s ( diagnoz ) Strategik ta h lil Strateg iya shakllanishi Dasturni ba h olash Strategiyani amaliyotga ta t big„i Strategik nazorat

- Дастурни баҳолаш – бу ҳар бир дастур корхонанинг умумий сиёсатига муносабатини англатади. Стратегияни амалиётга тадбиғи – бу функсионал, лойиҳавий маҳсулдор менежментдан иборат бўлиб, у стратегиядан амалиётда фойдаланишни англатади. Стратегик назорат – стратегияни амалга ошируви натижасини тўла баҳолаш. Корхона ривожланиши стратегияси ўзининг ташкил топишига кўра базис ва функсионал бўлади. Базис бу стратегик бошқаришни асоси ҳисобланиб, аниқ бозор ҳолатида корхонанинг ўзини тутиш моделидир. Масалан: бозорни танлаш стратегияси, танланган бозорда рақобат стратегияси. Функсионал стратегия – бу танланган базис стратегияни асосий йўналишлари бўйича аниқлаштириб ифода этишидир. Б. Санто ўзининг “Инновация как средства економического развития” асарида стратегияни қуйидагича бўлиб тарифлайди: 1.“Иқтисодчилар” ва “сотувчилар” қарашида инновация институтесионал (корхона даражасида) ва марказий (ҳалқ хўжалиги даражасида) бўлади. 2. Корхона даражасида стратегия мазмуни ва моҳияти бўйича қуйидагиларга бўлинади: - тадқиқот ва яратувчанлик стратегияси; - маҳсулот тузилиши стратегияси; - бозор стратегияси; - молия стратегияси; - ташкил этиш стратегияси ва ҳоказо. 3. Менежер хатти – ҳаракати бўйича: К.Фридман корхона ииновацион стратегия сини қуйидагича турлайди:

- анъанавий – бу йерда корхона фақат мавжуд маҳсулотни сифатини яхшилашга ҳаракат қилади; - оппортунистик – бу йерда корхона шундай маҳсулотни яратиш бўйича ҳаракат қиладики, уни яратиш ўта катта миқдордаги ҳаражатни талаб етмайди, аммо маълум бир давр ўтгандан сўнг корхонани маълум бир маҳсулот тури бўйича бозорда якка ишлаб чиқарувчига айланишини таъминлайди; Имитацион стратегия – кучли бозор ва технологик позицияга ега бўлган фирма имкониятидан унинг лицензиясини сотиб олиш орқали фойдаланишини англатади. Мудофаа стратегияси корхона илғор позицияда туърган фирмаларнинг еътирозисиз тадқиқод ва яратувчанлик ишларини олиб боради. Бўйсунувчи стратегия – йирик корхоналар томонидан янги маҳсулотни ёки ишлаб чиқариш усулини кичик корхоналарга боғлиқ бўлмаган ҳолда ўзгартирилишида намоён бўлади. - Ёриб кирувчи стратегия – юқори таваккалчилик, рақобат шароитида фирма учун юқори фойда олиши учун қулайлиги билан ажралиб туради. - Қамраб олувчи – янги бозорда ва юқори фойда берувчи ўта илғор маҳсулот лицензиясини сотиб олиш стратегиясини англатади. Стратегик бошқариш қарорлари тўғри қабул қилинишлари фирманинг бошқариш тамойилларига кўп жиҳатдан боғлиқдир. Бу тамойилларнинг кенг тарқалган кўринишлари: назорат; екстрополяция; ўта янги стратегияни яратиш; оператив қарор қабул қилиш ва бошқалар ҳисобланади. Инновацион жараёнини бошқаришда маълум бир келишмовчилик ҳолатларини ҳам юзага келиши мумкин. Ушбу келишмовчилик ҳолатлари муваффақиятли ҳал этишда бошқарувчининг қуйидаги усулларга таяниши мақсадга мувофиқдир: - рақобатлашув (қатъийлик, кучга таяниш); - ўзини бартараф этиш (паст қатъийлик);

- келишувчан (компромис); - мослашиш. Бу усулларнинг қай биридан корхона ва фирмалар фаолиятида фойдаланиш муайян бир ҳолатга бевосита боғлиқ бўлиб, унинг тўғри татбиқ етилиши ишлаб чиқариш самарадорлигини оширишни таъминлайди. Бозор шароитида фирмалар стратегиясининг ўзига хос хусусиятлари Корхонанинг умумий стратегияси инновацион стратегияни шаклланишига тўғридан тўғри таъсир этади. Инновацион стратегияни белгилашда корхона инновацион фаолиятини турли вариантлари ва унга таъсир етувчи омилларни ҳисобга олиниши шарт. Бунга қуйидагиларни киритишимиз мумкин: - илмий-техник салоҳият; - тажриба експерементал базани ривожланиш даражаси; - номоддий активлар ҳолати ва илмий текширишлар, тажриба конструкторлик ишларини бажариш учун тайёргарликнинг мавжудлиги; - товарнинг ҳаётийлик даври ва бозордаги талабни ҳиссасини ҳисобга олган ҳолда ишлаб чиқарилаётган маҳсулот тузилиши; - Технологик ва функсионал чигалликларни келиб чиқиш хавфи. Я.Кудиковнинг фикрича, корхона инновацион стратегиясини иккита асосий гуруҳга бўлиш мумкин: 1. Илмий текшириш ва тажриба конструкторлик ишлари олиб бориш стратегияси. 2. Янгиликларни кўниктириш (адаптация) стратегияси. Илмий текшириш ва тажриба конструкторлик ишларни ўтказиш стратегияси бевосита илмий тадқиқот олиб бориш ва янгиликлар яратиш билан боғлиқ. Янгиликни адаптацияси ишлаб чиқаришни янгиланиш тизими, бозорга янги маҳсулотни олиб кириш, технологик имкониятлардан фойдаланишни

англатади. Одатда, корхонанинг инновацион стратегиясини қуйидагича гуруҳлаш мумкин (схэмага қаранг): Лицензион стратегияда – корхона ўзининг илмий текшириш ва тажриба конструкторлик фаолиятини сотиб олинган тадқиқот лицензияси асосида ташкил этади. У тугалланган ёки тугалланмаган тадқиқот иши бўлиши мумкин. Корхона уни келгусида кам сарф билан ривожлантира бориб қисқа вақт ичида ижобий натижага еришади. Тадқиқот йетакчилиги стратегиясида корхона илмий текшириш ва тажриба конструкторлик ишларида узоқ давр илғорлар қаторида бўлишни мақсад қилиб олади. Ҳаётийлик даврини кузатиш стратегияси шуни англатадики, илмий текшириш ва тажриба конструкторлик ишлари ишлаб чиқарилаётган товар ҳаётийлик даври ва қўлланилаётган жараёнлар билан узвий боғлиқ бўлиб, бу жараёнлар маълум усуллар ёрдамида кузатиб борилади. Параллел яратувчанлик стартегияси – тайёр маҳсулот ёки жараёнга технологик лицензия сотиб олинишига асосланади. Илм сиғиимидан ўзиб кэтиш стратегияси – бу йерда корхона ўртача тармоқ даражасида илм ҳаражатларини орттириб юборади. Бу кескин рақобат шароитида қўлланиши мумкин. Маҳсулдор қаторни қўллаб-қувватлаш стратегияси – бу йерда корхона манавий ескирмаган анъанавий товарларни истеъмол хусусиятини оширишга интилади.

расм. Бирлашмаларнинг инновацион стратегияси Ретро янгилик киритиш стратегиясида бир оз ескирган, аммо талабга ега бўлган маҳсулотлардан фойдаланиш тушунилади. Технологик позицияни сақлаб қолиш стратегияси корхонанинг рақобатда муҳим ўрин тутган технологиядан фойдаланишини билдиради. Аммо бу узоқ давр яхши самара бермаслиги ҳам мумкин. Самарали стратегия ва жараёнли ёндашув – корхона четдан технологияни ёқлайди, аммо сотиб олмайди. Бу стратегия корхона рақиблардан илмий-техник салоҳиятда ортда қолиб келаётган шароитда самарали ҳисобланади. Босқичма - босқич ўтиб бориш стратегияси бу паст технологияни четлаб юқори босқичдаги технологияга ўтишдир. Технологик трансферт стратегиясида бош корхона ўз тасарруфидаги кичик корхоналарга фойдаланилган технологиясини беради. Ilmiy tekshirish va tajriba konstruktorilk ishlari strategiyasi Ko‟nikish va tatbiq etish strategiyasi Litsenzion strategiya Tadq iqot da y etakchilik strategiya si H ayotiy davri ni kuzatish strategiyasi Parallel yaratuvchanlik strategiya Ilim sig„imidan o‟zib ketish strategiyasi Ma h sul dor qatorni q o‟llab - quvvatlash strategiyasi Retro yangilik kiritish Ma h sullar immitatsiya Texno logik transfert Vertikal Bosqich ma - bosqich o „ ti sh bori sh strategiyasi Texnologik pozitsiyani saqlab qolish Jarayoni immitatsiyasi Bozorni kuzatib borish Texnologik bog„liqlik Radikal o „ zib ketish Ye takchi kutib turish Innovatsion strategiya guruhlari

Фойдаланилган технологияларни қабул қилиб олувчи корхоналар вертикал ёллаш стратегияси деб аталади. Бозорни кузатиб бориш стратегиясида корхона ўша даврда юқори самарали ва бозорда катта талабга ега бўлган маҳсулотни ишлаб чиқаришга интилади. Радикал ўзиб кэтиш стратегиясида корхона янги маҳсулот билан биринчи бўлиб бозорга кириб боришга ҳаракат қилади. - Йетакчини кутиб туриш стратегияси бу йирик фирмаларда қўлланилиб, фирманинг ҳали бозорда талаб тўла аниқланмаган маҳсулотларни бозорга олиб киришини англатади. Йирик корхона ва бирлашмалар фаолиятида юқоридаги стратегияларнинг қўлланилишини ўзига хос хусусиятлари мавжуд бўлиб, уларни амалиётда қўллаш ҳар бир муайян шароитдан келиб чиқади. Фирмаларни ривожлантиришнинг стратегик аҳамияти Стратегик бошқариш – бу корхона (фирма) лар фаолияти асосий тамойилларини, маҳсулот турларини аниқлаш сиёсатини, кескин кураш стратегиясини, техник сиёсатини, ходимларни танлаш ва молиявий аҳволни яхшилаш стратегияси ва тактикани ўз ичига олади. Стратегик бошқаришнинг асосий тамойилларига ички ва ташқи муҳит ривожланишини стратегиясини бошқариш қоидалари киради. Ички муҳит ривожланиши стратегиясини бошқариш деганда корхонанинг кўзланган мақсадига еришиш йўлида ички имкониятлардан максимал даражада фойдаланиш ва аста-секин кучсиз томонларни бартараф этиш тушунилади. Ташқи муҳит ривожланиши стратегиясини бошқаришнинг тамойили – бу корхонанинг рақиблар олдида имконият берувчи кучли томонлардан максимал даражада фойдаланишни англатади. Бугунги кунда барча

инновацион корхоналар рақобатбардошлигининг асосий омили – мавжуд ресурслардан самарали фойдаланишдир. Барча ташкилий тизимда мавжуд ресурслардан фойдаланиш самарадорлиги ортиши ҳисобига ишлаб чиқаришни ривожлантириш қуйидаги учта омилни ўз ичига олади: 1. Ходимларни мавжуд имкониятларни аниқлаш ва улардан тўла фойдаланиш. 2. Паст рентабелли маҳсулот турлари ва паст самарали технологиянинг ҳиссасини камайтириш ҳисобига инновацион тизимда ўзгаришларга еришиш. Бу мақсадга еришишнинг асосий йўли корхонада ишлаб чиқаришни техник қайта қуроллантириш ва реконструксияни амалга оширишдир. 3. Инновацион жараёнларни жадаллаштириш ҳисобига янги турдаги маҳсулот (хизмат)лар ишлаб чиқаришни ташкил этиш ва улардан оқилона фойдаланиш. Бу йерда асосий омил илмий текшириш ва тажриба конструкторлик ишларини ўтказиш янги маҳсулотлар ишлаб чиқиш ва янги бошқарув усулларидан фойдаланиш ҳисобланади. Венчур фирмани бошқариш Венчур фирма – бу инновацион фаолиятидаги вақтинчалик ташкилий тизим бўлиб асосан кашфиётчилик активлиги ўсиши ва тўлишида фаолият олиб борсада у илмий изланишлар активлиги пасайиб бораётганда ҳам сақланиб қолади. Одатда, венчур корхоналар самарасиз, маҳсулот ишлаб чиқаришни ташкил этиш билан шуғулланмайди, аммо ўзининг ишланмаларини бошқа експлерент, патиент ва коммутант конхоналарга берилиши билан аҳамиятли ҳисобланади. Венчур фирмалар йирик фирмаларнинг шўъба корхонаси шаклида ҳам ташкил етилиши мумкин.

Венчур фирма ташкил этиш учун қуйидаги компонентлар мавжуд бўлиши талаб етилади: - янги маҳсулот ва янги технология яратиш юзасидан инновацион ғоя; - таклиф етилган ғоя асосида янги фирма ташкил этишга эҳтиёж ва уни ташкил етувчи тадбиркорлар; - молиялаштириш учун сарфланиши лозим бўлган капитал мавжудлиги; Венчур фипмалар фаолиятини молиялаштириш икки асосий шаклда амалда оширилади: - янги фирма аксияларни сотиб олиш; - кредит маблағларини жалб этиш; Амалиётда венчур корхоналарнинг асосан икки ташкилий ҳуқуқий шакли кўзга ташланади: 1. мустақил венчур корхоналар. 2. йирик корхоналар тасарруфидаги венчур корхоналар. Бозорнинг ески сегментлари асосида мутлақо янги радикал маҳсулотлар ишлаб чиқаришга асосланган фирма – експлерент деб юритилади. Улар бозорга янгиликни олиб кириш билан шуғулланади. Експлерент фирмалар ҳажми жиҳатидан венчур фирмалар сингари унга катта бўлмайди. Бу ҳозирги кунда Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлиги Республикаларида кичик илмий-техник тадбиркорлик субъектлари шаклида кенг тарқалган. Уларнинг асосий кўриниши Олий Таълим муассасалари тасарруфидаги технопарк ва бизнес инкубаторлардир. Фирма патиент – бу тор доирадаги бозор сегменти асосида ишлайдиган, мода, реклама ва бошқа сотишни рағбатлантириш воситалари орқали юзага келган эҳтиёжни таъминлайдиган фирмалардир. Фирма - виолент – бу катта миқдордаги капитал ва юқори технология даражасига ега бўлган “кучли” стратегияга асосланган фирма кенг истеъмолчилар учун мўлжалланган катта ҳажмдаги маҳсулот ишлаб чиқаради.

Фирма - коммутант - асосан маҳсулот ишлаб чиқаришни пасайиши жараёнида ҳаракат қилади ва уларнинг илмий-техник сиёсати маҳсулот ишлаб чиқаришни ўз вақтида йўлга қўйишдир. Консорсиумни бошқариш Консорсиумнинг асосий вазифаси инновацион фаолиятни ривожланиши билан боғлиқ бўлган йирик дастур ва лойиҳаларни қидириб топиш ва амалиётга татбиқ этишдан иборат. Консорсиумни бошқариш тузилиши қуйидаги расмда берилган (расмга қаранг). Консорсиум бошқарув тузилиши қуйидагиларни таъминлаши лозим: - юқори натижага еришишга қаратилган мақсадли фаолиятни кучайтириш; - инновацион фаолиятда молия, иқтисодий ва тижорат бўлимларининг функсионал ролини ошириш; - ички ва ташқи бозорда консорсиум рақобатбардошлигини ошириш. - консорсиум фаолиятида самарали стратегияни қўллаш; - консорсиум иштирокчилари орасида самарали инновацион сиёсат олиб бориш; - концорсиум фаолиятини бошқаришда аксиядорлар иштирокини кенгайтириш.

Moliya bo ` limi расм. Концорсиум бошқарув тузилиши Консорсиум таркибига турли ташкилий – ҳуқуқий шаклдаги корхоналар киради. Консорсиум фаолиятининг ҳуқуқий асоси қатнашчилар орасида кўп томонлама шартнома асосида иш олиб боришдир. Консорсиум бошқариш механизми қуйидаги ўзига хос хусусиятларни ҳисобга олишни тақозо этади: Konsorsium qatnashchilar k onferensiyasi Taftish komissiyasi Konsorsium vitse prezidenti Konsorsium prezidenti I. T. kengash Muvofiqlashtiruvchi kengash Strategik rejalashtirish bo „ limi Loyi h a direktori Konsorsium bosh direksiyasi Tijorat bo „ limi Tijorat bo „ limi

- молия – кредит, тижорат, банк, товар фонд биржаси каби муассасалар фаолиятида бозор муносабатларининг тараққий етмаганлиги; - корхоналар орасида марказдан қочиш тенденсиясини кучайиши, хўжалик мустақиллигига интилиш ва бозор шароитида яшаб қолиш учун янги шаклларни ахтарилиши; - ташқи иқтисодий фаолият ва истиқболли инновацион сиёсатни олиб боришнинг қийинлиги; - турли мулк шаклларини ривожланмаганлиги. Консорсиумнинг реал бошқарув аппаратини шакллантириш молиявий- иқтисодий аҳволдан келиб чиқади ва мустақил шакллантиради. Консорсиум бошқарув функсияси кўпроқ мувофиқлаштириш тамойилларига асосланади ва у ўз фаолиятида асосан аналитик назорат ва кузатув функсияларига таянади. Консорсиумнинг мулкий – ҳуқуқий муносабатлари қуйидаги тамойиллар асосида амал қилади: - консорсиум юридик шахс мақомига ега бўлиб, унинг қатнашчиларини шартнома асосида берилган мулкига егалик ҳуқуқига ега; - сотиб олинган мулкга улуш асосида егалик қилади; - бошқарув ҳуқуқи қатнашчиларнинг қўшган ҳиссасига мос равишда тақсимланади; - консорсиум мақоми ва бошқарув органлари вазифаси унинг асосий фаолият туридан келиб чиқади; - консорсиумнинг илмий текшириш ташкилотлари, лойиҳаловчилар, пудратчилар, мол йетказиб берувчилар, инновацион фаолиятни молиялаштирувчилар, инновацион лойиҳани ишлаб чиқиш ва амалга оширишда қатнашувчилар билан бўладиган муносабатлар шартнома асосида амалга оширилади. Шартнома консорсиум ёки унинг ҳар бир қатнашчиси билан мустақил тузилиши мумкин; - консорсиум тугатилгандан сўнг, унинг мулки консорсиум таркибига кирувчи ташкилотлар орасида бўлиб олинади.

Инжиринг фирмалар Инжиринг фирмалар – бу илмий тадқиқот билан яратувчанлик ва янгиликни киритиш билан ишлаб чиқариш орасидаги ўзига хос бўғин бўлиб, унинг асосий йўналишлари қуйидагилардан иборат: 1. Кашфиёт, фойдали модел тижорат салоҳиятини таҳминан баҳолаш. 2. Келгусида яратиладиган илмий-техник маҳсулот бўйича инновацион ғояни башорат қилиш. 3. Янгиликни маҳсулот ишлаб чиқариш фаолиятига татбиқ етилгунга қадар тузатиш. 4. Ишланмаларни татбиқ этиш жараёнига хизмат кўрсатиш. 5. Ишга тушириш ишлари инжиринг фирмалар ассосациясига бирлашиб, мижозларга нисбатан мувофиқлаштириш ишларини бажаради, керакли мутахассислар ва манбаларни ноаниқлик технологияларини ишлаб чиқишига бириктиради ва бу мақсадда венчур корхона ташкил етилади. Татбиқ етувчи фирма Татбиқ етувчи фирма – бу технология егасининг фойдаланилмаётган патентлари, лицензияларни бозорга олиб кириш, кашфиётни саноат эҳтиёжи даражасига олиб чиқиш, келгусида лицензиясини сотиш шарти билан кичик партияда товар ишлаб чиқаришга ихтисослашган корхона. Профит марказ Профит марказ – янгиланишни жадаллаштирувчи бир шакл. Бу вақтинча, маълум бир мақсадда турли тармоқга таалуқли илмий ходимларни бирикиши, шу жумладан, менежерларни аниқ илмий – техник ёки ишлаб чиқариш вазифаларини ҳал этиш учун тузилади. Масалан: Ишлаб чиқаришга янги маҳсулот турини татбиқ этиш учун.

Барча кичик инновацион корхоналар юридик шахс мақомига ега бўлган, мустақил хўжалик юритувчи субъект ҳисобланади. Адабиётлар : 1. Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик кодекси, Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси томонидан тасдиқланган. 1995 - йил 21 - декабр № 163-1 ва 1996-йил 29-август №256-1 [кўчирма] –Т.: «Иқтисодиѐт ва ҳуқуқ дунѐси» 1999- йил. 2. Ўзбекистон Республикаси «Ихтиролар моделлар ва саноат намуналари ҳақида»ги Қонуни 1994-йил 6- май, – Тошкент.: «Иқтисодиѐт ва ҳуқуқ дунѐси» 1999 йил. 3. Ўзбекистон Республикасининг «Маъсулиятлар ва хизматларни сертификатлаш тўғрисида»ги Қонуни 1993-йил 28-декабр №1006- хи,Тошкент.: «Иқтисодиѐт ва ҳуқуқ дунѐси» 1999-йил. 4. Ўзбекистон Республикасининг «Стандартлаштириш тўғрисида»ги Қонуни 1993-йил 28-декабр №1002-хи,-Тошкент.: «Иқтисодиѐт ва ҳуқуқ дунѐси» 1999-йил. 5. И.А.Каримов. Истиқлол имкониятлари ва ислоҳотлар самаралари. Халқ сўзи. 2009-йил. 6. Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармойиши “Баркамол авлод йили” давлат дастурини ишлаб чиқиш ва амалга ошириш бўйича ташкилий чора тадбирлар тўғрисида. Тошкент 2009йил 9-декабр. 7. А.Абдуллаев, Қ.Муфтайдинов, Х.Айбешов “Кичик бизнесни бошқариш” дарслик. Тошкент Молия 2003й.

O'xshashlar

Стратегик бошқариш жараёни

Инновацион лойиҳаларни бошқариш

Инновацион лойиҳаларни бошқариш

Ходимларни инновацион бошқариш

Стратегик лойиҳаларни бошқариш. Асосий тушунчалар ва концептуал асослар