logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Iqtisodiyot
  4. Ijtimoiy menejment

Ijtimoiy menejment

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

52 KB
Ko'chirib olish
Ijtimoiy menejment Reja: 1. Ijtimoiy boshqaruv obyekti. 2. Jamoaning ijtimoiy rivojlanishi. 3. Jamoa ijtimoiy rivojlanishini boshqarish. 4. Inson xulqi omillari tizimi. 1. Ijtimoiy boshqaruv obyekti. Iqtisodiyotni boshqarish ishlab chiqarishni boshqarishigina emas , balki kishilar , ular munosabatlari , shu jumladan , ijtimoiy munosabatlarini xam boshqarish demakdir . Keng ma’noda iqtisodiy munosabatlar xam ijtimoiy munosabatlarni bildiradi, chunki ular kishilar urtasidagi munosabatlarni bildiradi. Ijtimoiy munosabatlarning ikkinchi darajasi - ishchilar, dexkonlar va ziyolilar urtasidagi, millatlararo va millatlar ichidagi munosabat, shaxar va qishloq urtasidagi munosabat, aqliy va jismoniy mexnat bilan shug’ullanuvchilar urtasidagi munosabatlardir. Ijtimoiy munosabatlarning to’rtinchi darajasi - mexnat jamoalari urtasidagi va jamoa a’zolari munosabatlaridir. Ijtimoiy munosabatlarning bu uch darajasi bir-biri bilan chambarchas bog’liq. Ijtimoiy boshqaruvning xar bir darajasining obyekti - inson. Ijtimoiy munosabatlarni boshqarish - insonni , kishilarni boshqarishdan iboratdir. O’z navbatida, ijtimoiy munosabatlar moxiyatini aks ettiruvchi insonni boshqaruv bu munosabatlarni boshqarishni bildiradi. Birinchi ikki darajada ijtimoiy munosabatlarni boshqarish davlat tomonidan, Konstitusiya, qonun va qarorlarga muvofiq amalga oshiriladi. Mexnat jamoalari darajasida mexnat jamoalarini boshqarish korxona ma’muriyati tomonidan mexnat jamoasi ishtirokida amalga oshiriladi. Korxona faoliyatida asosiy o’rinni ishlab chiqarish jamoasi egallaydi. Korxona faoliyati samaradorligi qadrlar tanlashga, ular topshirilgan vazifaga kay darajada unumli mexnat qilishlariga bog’liqdir. Kishilarni boshqarish quyidagilarni ko’zda tutadi: – Xar bir insonning ijtimoiy ahamiyatiiyati, ishlab chiqarishdagi urni, vazifalari, xuquq va majburiyatlarini belgilash. Kishi tomonidan egallashuvchi o’rin jamoa xal etuvchi masalalar, kishining tayyorgarlik darajasi kobiliyat va kizikishlariga bog’liq bo’ladi. Bu o’rin turli xuquq, texnika-texnologik meyor va vakolatlar bilan belgilanadi; – Xar bir inson o’z ijtimoiy urni, vazifasi, majburiyat a xukkularini bilishi. Bunga ilm olish, tarbiya, mutoala orqali erishiladi; – Xar bir inson o’z ijtimoiy vazifasini bajarish, bunga eng avvalo moddiy va ma’naviy ragbatlantirish tizimi, uning umumiy va kasbiy tayyorgarligi, intizomliligi va javobgarlik darajasi bilan erishiladi. Kishi ma’lum bir jamoa a’zosi bo’lgani sababli uning egallaydigan ijtimoiy urni ko’p jixatdan jamoaga bog’liq bo’ladi. 2. Jamoaning ijtimoiy rivojlanishi. Jamoaning ijtimoiy rivojlanishiga inson xayoti bilan bog’liq xal qilinishi lozim bo’lgan masalalar majmui, iqtisodiy va ijtimoiy masalalar to’plami sifatida karaladi. Bozor munosabatlari sharoitida korxonalar iqtisodiy va ijtimoiy masalalarni xal etishda ancha erkinliklarga ega buldilar. Korxona jamoasi o’z mablagi bilan o’zi mustaqil ravishda foydalanish xuquqiga ega, jamoaning xar bir a’zosi uning va u okali butun jamiyatning iqtisodiy, ijtimoiy ma’naviy masalalarni xal qilishda faol katnashish uchun kengrok imkoniyatlarga ega bo’ladi. Korxona jamoasi texnikaviy iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan bir qatorda o’z ijtimoiy muammolarini yechishga xam xarakat kiladi. bu asosan korxonani ijtmoiy iqtisodiy rivojlantirish bo’yicha ikki guruxga bo’linuvchi tadbirlar vositasida amalga oshiriladi. Birinchi gurux tadbirlar jamoa ijtimoiy tarkibini qayta tashkil etishga qaratilgan. Fan texnika yutuklarini ishlab chiqarishga joriy qilish bilan uning samaradorligi ortadi, ishlovchilar malakasi, madaniyatiga bo’lgan talab ortadi, yangi kasblar vujudga kelib, eskilari yukolib boradi. Fan texnika tarakkiyoti, mexanizasiyalash va avtomatlashtirish ko’pchilikni oldin shug’ullangan ishidan bushatadi. Kachon, qancha ishchi ishdan bushashi, ularning qanchasini qayta tayyorlash, kayerga ishga joylashni oldindan kura bilish zarur. Bozor munosabatlariga utish shuningdek, ishlovchilar ijtimoiy tabakalanuviga o’zgartirish kiritadi. Bozor iqtisodiyoti uchun tadbirkor, mexnat ijodiy yondashuvchi, bilimlarini qo’llay oluvchi, menejment, marketing, va biznesni biluvchi kishilar kerak. Ijtimoiy rivojlanish tadbirlari ichida qadrlarni barqarorlashtirish va ularning kunimsizligini tugatish bo’yicha tadbirlar aloxida o’rin egallaydi. Ikkinchi guruxga kiruvchi tadbirlar ishchilar moddiy farovonligini oshirish(ish xakini tartibga solish, moddiy ragbatlantirish tizimini takomillashtirish), madaniy- maishiy xayot sharoitini yaxshilashga (yashash sharoiti, madaniy maishiy xizmat ko’rsatish, umumiy ovkatlanish, dam olishni tashkil etish va x.k.) qaratilgandir. Ijtmoiy rivojlanish bo’yicha tadbirlar iqtisodiy jixatdan asoslangan va texnikaviy- iqtisodiy tadbirlar bilan uzviy bog’liq bo’lishi kerak. Boshqa tomondan texnik iqtisodiy tadbirlar ijtmoiy tadbirlarni amalga oshirish uchun asos bo’lib xizmat kiladi va mexnat jamoasi a’zolari extiyojlari va manfaatlarini xar tomonlama kondirishga qaratilgan bo’lishi kerak. Shunday qilib, mexment jamoasining ijtimoiy rivojlanishi korxona umumiy biznes-rejasining tarkibiy qismidan iboratdir. 3. Jamoa ijtimoiy rivojlanishini boshqarish. Korxonani muvaffaqiyatli boshqarish uchun mexnat jamoasida normal ruxiy sharoit yaratish, xamkorlik va o’zaro yordam munosabati o’rnatish, intizomni mustaxkamlash va jamoa oldida javobgarlik xissini tarbiyalash zarur. Inson shaxsiyatiga uning imkoniyatlari va talablariga e’tiborni kuchaytirish xam muvaffaqiyatli boshqaruv gorovidir. Korxonani ijtimoiy boshqarishda butun boshqaruv apparati, raxbar esa ayniqsa ayniqsa faol ishtirok etadi. Bunda boshqaruvning funksional tashkilotlari - korxona ijtimoiy-psixologik xizmati, sosiolog, psixolog, qadrlar bo’limi aloxida o’rin egallaydi. Xozirgi paytda fakat yirik korxonalarda ijtimoiy psixologik xizmatlar mavjud bo’lib, ular vazifasi maxsus tadkikot olib borish bilan cheklangandir. Kichik va urta korxonalarda sosiologik izlanishlar bilan deyarli shug’ullanilmaydi. Shu sababli barcha korxonalarda ijtimoiy-psixologik xizmatlar tashkil etish dolzarb masala bo’lib xisoblanadi. Bu bo’linmalar ijtimoiy axborot bilan ta’minlash, turli tavsiyalar ishlashdan tashqari ma’lum bilim berish boshqaruv xodimlariga ijtimoiy boshqaruv bo’yicha bilim berish, mexnat jamoasi a’zolariga muomala madaniyatini urgatish, eng ko’p ruxiy vazifa yuklatilgan boshqaruv qadrlarini aniqlash va x.k.lar bilan shug’ullanishi mumkin. Mexnat, xayot, salomatlik sharoitini yaxshilash, mexnat jamoasi a’zolarini majburiy tibbiy sugurtalashni kafolatlash masalalari ijtimoiy rivojlanish masalalari bilan birgalikda mexnat va fukarolik kodeqsiga muvofiq xal etilishi kerak. Korxonani ijtimoiy boshqarishda boshqaruvning ijtimoiy-psixologik usullari keng qo’llanilib, ularni bilib qo’llash korxonada ruy berayotgan ijtimoiy xodisalarni chukur urganish, ishlovchilar kayfiyati-nerv tizimiga ta’sir etuvchi psixologik omillarni bilishni talab etadi. Boshqaruvning ijtimoiy psixologik muammolari xayot, inson xayot tarzi xar tomonlama o’zgarish uning madaniy va bilim darajasi ortishi bilan dolzarbligi ortib bormoqda. Bozor iqtisodiyoti ijtimoiy vazifalar qo’llashni kengaytiradi, chunki xozirgi davrda mexnat samaradorligi fakat ishlab chiqarishning texnika bilan qurollanish darajasiga emas, balki, ishlab chiqarish jamoasi ijtimoiy tarkibi, jamoada kishilar munosabatini boshqarish darajasi, ishlovchilar faolligi darajasiga xam bo0lik. Shuning uchn jamoa ijtimoiy riojlanishi, yuqori unumli mexnat uchun kulay sharoit yaratishga aloxida e’itbor berish kerak. «Korxonalar to’g’risida»gi Qonunda korxona o’z ishchilari va ularning oilalari mexnat va maishiy sharoitini yaxshilashga, ular manfaat va extiyojlarini kondirish to’g’risida gamxurlik qilishi zarurligi ta’kidlab utilgan. Jamoa ijtimoiy extiyojlarini kondirish extimoli korxona ishi natijalari, jamoa daromadi bilan belgilanadi. Korxonada ijtimoiy rivojlanish masalalari barcha mexnat jamoasi a’zolari bevosita ishtirokida xal etiladi. 4. Inson xulqi omillari tizimi. Kishilar jamoasini boshqarish uchun inson xulqi nimaga bog’liqligi, o’z xayotida nimaga asosolanishini bilish zarurdir. Kishi xulqi, faoliyati. Xarakatlari anglangan, biror maksadga qaratilgan bo’ladi. Biror xarakatni ragbatlantiruvchi kuch - moddiy va ma’naviy extiyojlardir. Lekin, insonning barcha xarakati xam o’z extiyojini kondrishga qaratilmagan. Masalan, inson ma’lum moddiy va ma’naviy boyliklarni fakat o’zi iste’moli uchun yaratmaydi. Inson extiyoji bilan xarakati, xulqi urtasida qator bevosita ifodalanuvchi bo’g’inlar mavjud. Bular manfaat, xoxish, kizkishdir. Ma’lum sharoitlarda ular inson xulqini ragbatlantiruvchi kuchga aylanadi. Ragbat xarakat qilishni qaror qilishga oilb kelsa, qaror xarakatga olib keladi. Inson xulqiga ijtimoiy muxit, moddiy ishlab chiqarish extiyojlari xam ta’sir ko’rsatadi. Ishlab chiqarish iste’molchida extiyojni vujudga keltiradi va bu bilan insonning bu extiyojlarni kondirish vositalarini yaratishga qaratilgan mexnat va ma’naviy faolligini ragbatlantiradi. Inson xulqini belgilovchi omillar tizimini quyidagicha tasavvvur qilish mumkin: – ijtimoiy va tabiiy muxit (ishlab chiqarish, ijtimoiy munosabatlar, tarbiya tizimi, madaniyat, tabiiy sharoit va x.k.); – extiyojlar (moddiy va ma’naviy); – extiyojlarni manfaat, istak, intilish, maksad va x.k. shaklida anglash; – xarakatga ragbatlantirish,; – yo ’ l - yurik ( ichki mobilizasiya , amaliy xarakat qilishga tayyorgarlik ); – maksadga erishish va extiyojlarni kondirishga qaratilgan xarakat . Omillarning bu tizimida xali extiyojlar shakllanishning asosiy manbaasi , xam ularni kondirish sharti bo ’ lgan ijtimoiy muxit muxim o ’ rin egallaydi . Bu tizimning barcha bo ’ g ’ inlari o ’ zaro bog ’ liq va bir - biriga ta ’ sir kiladi . muxitga qaratilgan xarakat uni o ’ zgartiradi , lekin bu bilan birga shaxsning o ’ zi , uning extiyoj va manfaatlari xam o ’ zgaradi . Inson xulqining bu barcha omillarini xisobga olish jamoa ijtimoiyrivojlanishini samarali boshqarish garovidir. Belgilangan maksadga erishish yo’lida kishilarni jipslashtirish uchun ular manfaat va extiyojlarini ustalik bilan muvofiqlashtirish, onglilikni shalkllantirish, ular faoliyatini moddiy va ma’naviy ragbatlantirish zarur. Kishilarda soglam va ongli extiyojlarni - avvalo, mexnatga bo’lgan, tadbirkorlikka, boshqa kishilar bilan munosabatda bo’lish ishlab chiqarishda intizom va tartibni mustaxkamlashga extiyojni tarbiyalash zarur. Jamoani boshqarish jarayonida xar br xodim extiyojini kondirish meyorini xodim extiyojini kondirish meyorini uning mexnat faolligi, sarf kilgan mexnati sifat va miqdori, ijtimoiy boylikka kushayotgan xissasi bilan muvofiqlash lozim. Ishchi yoki xizmatchi mexnat xissasi meyori va mos xolda ular extiyojlarini kondirish meyori butun korxona jamoasi mexnat xissasiga bog’liqdir. Demak, shaxsiy moddiy manfaatdorlik jamoa moddiy manfaatdorligi bilan uzviy bog’liqdir. Moddiy ragbat - mexnat faoliyatini ragbatlantiruvchi muxim kuch bo’lishi bilan birga u yagona kuch emas. Ishlovchilar uchun fakat moddiy emas, ma’naviy ragbatlantirish xam muxim. Xulosa. Bozor munosabatlariga utish shuningdek, ishlovchilar ijtimoiy tabakalanuviga o’zgartirish kiritadi. Bozor iqtisodiyoti uchun tadbirkor, mexnat ijodiy yondashuvchi, bilimlarini qo’llay oluvchi, menejment, marketing, va biznesni biluvchi kishilar kerak. Ijtimoiy rivojlanish tadbirlari ichida qadrlarni barqarorlashtirish va ularning kunimsizligini tugatish bo’yicha tadbirlar aloxida o’rin egallaydi. Adabiyotlar: 1.           О‘zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi.-T.: О‘zbekiston, 200 9 . – 40 b. 2.           О‘zbekiston Respublikasining 2003 yil 11 dekabrdagi “Xususiy korxona tо‘g‘risida”gi Qonuni. -О‘zbekiston Respublikasi qonun xujjatlari tо‘plami. № 3 - T.: Adolat, 2004 . – 7-9 b. 3.         “Monopoliyaga qarshi ishlarni tartibga solish va raqobatni rivojlantirish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari tо‘g‘risida” : О‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2010 yil 26 fevraldagi PF-4191-son Farmoni // О‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari tо‘plami – 9 son – 2010- 9 mart. 4.         “Barkamol avlod yili” davlat dasturini ishlab chiqish va amalga oshirish bо‘yicha tashkiliy chora-tadbirlari tо‘g‘risida: О‘zR Prezidentining Farmoyishi. 2009 yil 9 dekabr //Xalq sо‘zi. -2009. - № 238. – mo dekabr. – 1 b. 5.         О‘zbekiston Respublikasi Prezidentining ”Bozor islohotlarini chuqurlashtirish va iqtisodiyotni yanada erkinlashtirish sohasidagi ustuvor yо‘nalishlar amalga oshirilishini jadallashtirish chora-tadbirlari tо‘g‘risidagi” Farmoni// Xalq sо‘zi, 2005 , 15 iyun. 6.         О‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Tadbirkorlik subyektlari tomonidan taqdim etiladigan xisobot tizimini takomillashtirish va uni noqonuniy talab etganlik uchun javobgarlikni kuchaytirish tо‘g‘risida” Farmoni// Xalq sо‘zi, 2005,15 iyun. 8.О‘zbekistan Respublikasi Vazirlar Mahkamasining О‘zbekiston Respublikasi, Prezidentining “Aholi bandligini oshirish hamda mehnat va axolini ijtimoiy muxofaza qilish organlari faoliyatini takomillashtirish chora- tadbirlari tо‘g‘risida” 2007 yil 6apreldagi PK-616 sonli qarolrni amalga oshirish chora- tadbirlari haqida”gi qarori О‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlis palatalarining Axborotnomasi, 2007, №5

O'xshashlar

Ijtimoiy menejment
Menejment texnologiyasi
Menejment usullari
Menejment usullari
Menejment funksiyasi