Bosh sahifa
Referatlar
Iqtisodiyot
Чизиқли автоматик бошқариш назариётининг асосий муаммолари
Чизиқли автоматик бошқариш назариётининг асосий муаммолари
Yuklangan vaqt:
20.09.2019
Ko'chirishlar soni:
0
Hajmi:
204.251953125 KB
Ko'chirib olish
O'xshashlar
Чизиқли автоматик бошқариш тизимларининг турғунлиги
Автоматик бошқариш тизимларининг асосий жиҳозлари
Меҳмонхона бизнесида асосий бошқариш шакллари
Бошқариш назариясининг ривожланиши. Бошқаришга асосий муносабатлар
Бошқариш назариясининг ривожланиши. Бошқаришга асосий муносабатлар
![Агар иккита бўғин чиқишдаги сигналлари айриладиган қилиб уланган бўлсаKэкв(p)=k1(p)−K2(p) (5.8) Турғун бўғинлар параллел уланганда якунловчи бўғин ҳам турғун бўлади, аммо сигналлар қўшилиши ёки айрилишига қараб минимал фаза бўғинлардан номинал фаза бўғинни олиш мумкин. Мисол учун инерциясиз ва инерцияли бўғинларни уланганда сигналлари айриладиган ҳол учун K(p)= k1 1+pT 1 −k2=(k1−k2)− pT 1k2 1+pT 1 га эга бўламиз. Бунда k 1 > k 2 да номинал фаза бўғинни билдиради. Юқорида кўрсатилган параллел уланган бўғинларга тегишли қоида тескари боғланишли ҳоллар учун тегишли эмас. Улар учун (5.7) дан фойдаланилган ҳолда эквивалент узатиш функциясини аниқлаш, кейин эса унга тескари бўлган функцияни олиш зарурдир. Тескари боғланишли бўғинлар. Айрим ҳолларда бўғиннинг киришига кириш сигналидан ташқари қисман чиқиш сигнали ҳам (Х т.б ) кириши мумкин. Тескари боғланишдаги бундай сигнални ишорасига қараб мусбат ва манфий тескари боғланишлар мавжуд бўлади. Чиқишдаги ўзгарувчини киришга узатувчи бўғин қандайдир намунавий динамик бўғиндан ташкил топган бўлиб, Х т.б (р) узатиш функциясига эгадир. Умумий ҳолда Х т.б сигнали қандайдир тескари боғлантирувчи қурилманинг чиқишдаги сигнали бўлиб хизмат қилади. У учун киришдаги сигнал бўлиб асосий бўғиннинг чиқишидаги сигнал хизмат қилади, шунинг учун қуйидагича ёзишимиз мумкин: Xчик(p)=K(p)[Xкир(p)±Kт.б.(p)] (5.9) Xт.б.(p)=Kт.б.(p)xчик(p) (5.10) бу ерда К (р) - сигнал ўтадиган тўғри занжирнинг узатиш функцияси. (5.9), (5.10)ни ҳисобга олганда xчик(p)=K(p)[Xкир(p)±Kт .б.(p)Хчик(p)], бундан](/data/documents/75e5bf9d-8437-4361-8439-de9b0a941739/page-5.png)
![эга бўлиб, бўғинлар аралаш ҳолда уланган бўлса кўп контурли тизим деб аталади. Бир контурли ёпиқ тизимни кўриб чиқайлик. Бунинг учун тизимга фақатгина топширувчи Х кир . сигнал берилаябди деб фараз қилайлик. Бу занжирнинг кўриниши 5.3-расмда кўрсатилган. 5.3-расм Бунда биринчи бўғиннинг киришигаΔХ = Хкир − Хчик (5.12) сигнал берилади. (5.5 ) дан фойдаланиб туриб очиқ тизим учун узатиш функцияси К(р) ни олишимиз ва ундан қуйидаги тенгламага эга бўлишимиз мумкин xчик (p)=K(p)ΔХ (p)=K(p)[Хкир (p)−Хчик (p)] (5.13) Бундан эса [1+K(p)]Xчик(p)=K(p)Xкир=K(p)Xкир(p) (5.14) га эга бўламиз. (5.14) дан эса ёпиқ тизим учун узатиш функциясини ёзишимиз мумкин. W(p)=xчик(p)/xкир(р)=К(р) 1+К(р) (5.15) Бордию тизимнинг бирон бўғинига n-чи ташқи таҳсир ўз кучини кўрсатаётган бўлса, у ҳолда бу қўзғотишга нисбатан очиқ тизим учун ёзилган узатиш функцияси Kz(p)= Bz(p)/Az(p) (5.16) кўринишида бўлиб, унинг тузилиш схемаси 5.4 -расмдагидек ифодаланалади. К 1 (p) К 2 (p) К 3 (p) … . К 3 (p)Хкир Хчик Хчик АТБ](/data/documents/75e5bf9d-8437-4361-8439-de9b0a941739/page-8.png)
![Натижада эквивалент бўғин К z (р) кўринишдаги тузилиш схемасига эга бўлиниб, у узатиш функцияси К(р) бўлган тескари боғланиш билан қамраб олингандир. K ' ( p ) K z ( p ) = K ( p ) ни ҳисобга олган ҳолда, тескари боғланишга эга бўлган бўғин учун керакли формула ёрдамида ( 5.17 ) да кўрсатилганидек, узатиш функцияси олинади. Тизим-нинг киришига белгиланган қийматдаги сигнал берилаётган пайтда чиқишдаги ўзгарувчи талаб қилинаётган нормал ҳолатдагидан оғса тизим киришига хатоликни кўрсатувчи ΔХ сигнал киради. Бу хатоликнинг қиймати ( 5.12 ) дан аниқланади. Шунга ўхшаш ифодаларни Х кир ва чиқишдаги ∆Х га нисбатан ҳам олиш мумкин. Бунда сигнал тўғридан тўғри ўтаётган занжирнинг узатиш функцияси бирга тенг бўлиб, қолган барча бўғинлар АТБ занжирига уланган бўлади:KТБΔx(p)=K(p) Ёпиқ тизимнинг узатиш функцияси эса WΔx(p)=[1+K(p)]−1 Кўриб чиқилган бир контурли тизимлардан фарқли равишда, умумий ҳолларда, мураккаб автоматик тизимларининг тузилиш схемалари аралаш тартибда уланган бўғинлардан, қўшимча тескари боғланишлардан, турли намунавий бўғинлардан ташкил топган бўлади. Бундай тизимларининг узатиш функцияларини аниқлаш учун тузилиш схемаларининг айрим қисмларини ўзгартириш жоиз бўлади. Бундай тизимлар аввал айтиб ўтганимиздек, кўп контурли тизимлар дейилади. Кўп контурли тизимларининг айрим қисмларини ўзгартиришда ( 5.5 ), ( 5.9 ) ва ( 5.11 ) ларни ҳисобга олинади. Бунда дастлаб содда бўғинларнинг параллел уланган қисмлари эквивалент бўғинларга алмаштирилиб, худди шундай равишда тескари боғланишдаги бўғинлар ҳам ўзгартирилиб, сўнгра ( 5.15 ) ва ( 5.17 ) дан фойдаланилган ҳолда кўп контурли ёпиқ тизимнинг узатиш функцияси топилади.](/data/documents/75e5bf9d-8437-4361-8439-de9b0a941739/page-10.png)
![W(p)= K(p) 1+K(p)= = K1(p)K2(p)K3(p) 1+K1(p)K2(p)K3(p)−K1(p)K2(p)K4(p)+K2(p)K3(p)K5(p). (5.19) Амалда шундай мураккаб тузилиш схемаларига дуч келиниши мумкинки , унда иккита ихтиёрий нуқталар ( бўғинлар ) оралиғида тузилиш схемасини ўзгартириш зарурати туғилади . Бу каби ҳолларда Мейсон қоидасидан фойдаланиш мақсадга мувофиқдир . Мейсон қоидасига биноан ихтиёрий m ва n бўғинлар орасидаги узатиш функцияси Kmn (p)={[∑k=1 rKnpk (p)]∏i=1 S[1+Kpki (p)]} {∏i=1 S[1+Kpki (p)]} (5.20) бу ерда ∑k=1 r Knpk (p)−m бўғиндан n бўғингача бўлган турли тўғри йўлларнинг узатиш функцияларининг йиғиндиси ; Knpk −(p) манфий ишорали тескари боғланишга эга бўлганда "+" ишора билан , мусбат ишорали тескари боғланишга эга бўлинганда , "-" ишора билан олинган очиқ контурнинг узатиш функцияси ; кўпайтма П ўз ичига 5 та ёпиқ контурни олади ; "*" ишораси эса бир хил бўғинларни узатиш функцияларини ( узатиш функциялари бирга тенг бўлган бўғинларини ҳам қўшиб ҳисобга олган ҳолда ) қавс ичидан чиқарилишини белгилаб кўрсатади . Тавсия этилаётган Мейсон формуласидан фойдаланилганда мураккаб тузилишдаги тузилиш схемаларини узатиш функциясини тузилиш ўзгаришларисиз олиш мумкин .](/data/documents/75e5bf9d-8437-4361-8439-de9b0a941739/page-12.png)
