logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Iqtisodiyot
  4. Budjet tashkilotlarida hisob-kitoblar hisobi

Budjet tashkilotlarida hisob-kitoblar hisobi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

285 KB
Ko'chirib olish
Budjet tashkilotlarida hisob-kitoblar hisobi Reja: 1. Ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblar hisobi 2. Hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblar hisobi 3. Debitorlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblar hisobi 1. Ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblar hisobi Budjet tashkilotiga reja asosida mehnat haqi fondi belgilanadi. Mehnat haqi fondi rejadagi va hisobotdagi fondlarga bo ‘linadi. Vaqtning muayyan davrida ishchi va xizmatchilarga mehnat haqi to&#39;lash uchun budjet tashkilotining xarajatlar smetasida ko&#39;zda tutilgan pul raablag&#39;lari summasi mehnat haqining rejadagi fondi hisoblanadi. Muayyan davr uchun shtatdagi va shtatdan tashqaridagi xodimlarga haqiqatda hisoblangan mehnat haqi summasi mehnat haqining hisobotdagi fondi hisoblanadi. Mehnat haqi qaysi vaqtga to&#39;lanayotganligi, miqdori va bajarilgan ishlaming sifatiga qarab asosiy va qo&#39;shimcha mehnat haqiga bo&#39;linadi. Ishchi va xizmatchilaming ishlagan vaqti uchun yoki bajargan ishlarining miqdori va sifati uchun to&#39;lovlar asosiy mehnat haqi hisoblanadi. Ishchi va xizmatchilarga qonunda ko&#39;zda tutilgan ishlamagan vaqti (ta’til vaqti uchun to&#39;lov, davlat va jamoat vazifalarini bajargan davri uchun to&#39;lov, o&#39;smirlarga imtiyozli soatlari uchun to&#39;lov va boshqalar) uchun to&#39;lovlar qo&#39;shimcha mehnat haqi hisoblanadi. Shtatdagi xodimlar soni, mehnat haqi stavkalari, xodimlaming ayrim kategoriyalari ish staji va ma ’lumoti haqidagi ma’lumotlar bo&#39;yicha hamda tashkilotlaming tarmoqlarini mo&#39;ljallangan kengaytirish bo&#39;yicha va boshqa ko&#39;rsatkichlami hisobga olgan holda mehnat haqi fondi hisoblab chiqiladi. Bank muassasalari xodimlaming mehnat haqi va budjet tashkilotlarining xarajatlari uchun mablag&#39;lami berishni tegishli moliya organi tomonidan berilgan ro&#39;yxatga olish kartochkasi taqdim etilgandan so&#39;ng amalga oshiradi. Budjet tashkilotlarining shtat jadvallarini ro&#39;yxatdan o&#39;tkazish: a) O&#39;zbekiston Respublikasi respublikb badjetida turuvchi tash kilotlaming shtat jadvallari-O&#39;zbekiston Respublikasi Moliya vazir-ligida; b) Qoraqalpog&#39;iston Respublikalining respublika budjetidat vilovat-lar budjetlarida va Toshkent shahrining shahar budjetida turuvchi tashkilotlarning shtat jadvallari-Qoraqalpog&#39;iston Respublikasi Moliya vazirligida, viloyatlar va Toshkent shahar moliya boshqarmalarida; d) shaharlar va tumanlar budjetida turuvchi tashkilotlarning shtat jadvallari- shaharlar, shaharlarning tumanlari va tumanlar moliya bo&#39;limlarida amalga oshiriladi. Budjet tashkilotlarining shtatlarni tasdiqlash huquqi berilgan rahbarlari tomonidan tasdiqlangan shtatlar jadvallari ro&#39;yxatdan o&#39;tka-zishgaqabulqilinadi. Budjet tashkilotlarining xodimlarini lavozim maoshlari va tarif turlari mehnat haqi to&#39;lash bo&#39;yicha tasdiqlangan yagona tarifikatsiyalash tizimi (xalq ta ’limi tizimida esa bazaviy tarif setkasi) asosida o&#39;rnatiladi, smeta bo&#39;yicha ko&#39;zda tutilgan mermatga haq to&#39;lash fondi doirasida ro&#39;yxatdan o&#39;tkazishga qabul qilinadi. Xodimlami moddiy rag&#39;batlantirish maxsus fondi ajratilgan mehnat haqi to&#39;lash fondidan 15 foiz miqdorida ro&#39;yxatdan o&#39;tkazishga qabul qilinadi. O&#39;zbekiston Respublikasi Xalq ta ’limi vazirligi tasarrufidagi umumta&#39;hm maktablari va rnaktab-internatlarda esa har yilgi budjetda ko&#39;zda tutiladigan foizda tashkil qilinadigan xodimlami moddiy rag&#39;batlantirish direktor fondiga ajratma sifatida ro&#39;yxatdan o&#39;tkaziladi. Stipendiya fondi budjet tashkilotlarining xarajatlar smetasiga qilingan hisob- kitoblar asosida ro&#39;yxatdan o&#39;tkazishga qabul qilinadi. Budjet tashkilotlarining shtat jadvallarini ro&#39;yxatdan o&#39;tkazish ro&#39;yxatdan o&#39;tkazish kartochkasini berish yo&#39;li bilan rasmiylashtiriladi. Ro&#39;yxatdan o&#39;tkazish kartochkasi bank muassasalarida tegishli depozit hisobvaraqlari bo&#39;lgan budjet tashkilotlariga beriladi. Ro&#39;yxatdan o&#39;tkazish kartochkasi yuqori tashkilotning vakiliga beriladi. Budjet tashkilotlarining smetalarida mehnat haqiga qilingan xarajatlar smetaning eng ko&#39;p qismini tashkil qiladi. Shuning uchun mehnat haqi hisobini to&#39;g&#39;ri tashkil qilish katta davlat ahamiyatiga egadir. Barcha budjet tashkilotlari mehnat haqi uchun berilgan mablag&#39;larni sarf qilishda shtat tartibini saqlashga, mehnat haqi stavkalarining ko&#39;tarilishiga yo&#39;l qo&#39;yilmasligini, mehnat haqi fondidan tayinlanishi bo&#39;yicha foydalanish va mehnat haqini smetaning boshqa moddalari hisobidan to&#39;lashga yo ‘l qo&#39;yilmasligini ta’minlashga majburdirlar. Mehnat haqi fondining to‘g‘ri sarf qilinishi, belgilangan stavkalar va shtatlarga rioya etilishi uchun javobgarlik budjet tashkilotlarining rahbarlari va bosh buxgalterlari zimmasiga yuklatilgan. Bir nechta hisob-kitob-to ‘lov vedomostlari yoziladigan budjet tashkilotlarida bu vedomostlaming jamlanmalari bo&#39;yicha mehnat haqiga doir memorial-order bo&#39;ladigan «5-memorial-order. Mehnat haqi va stipendiyalar bo&#39;yicha hisob-kitob vedomostlarining yig&#39;masi» (405- shakl) tuziladi. Ayrim hujjatlar bo&#39;yicha ma ’lumotlar, xatolarni aniqlash bilan bog&#39;liq bo&#39;lgan turli xildagi qo&#39;shimcha operatsiyalar va storno yozuvlari, hujjatlarai to&#39;ldirishda kelib chiqqan xatolar va shunga o&#39;xshash ma’lumotlami yozishga buxgalteriya ma’lumotnomasini (433- mex-shakl) to&#39;ldiradi. Budjet tashkilotlarining ishchi va xizmatchilariga mehnat haqi belgilangan muddatlarda, budjet tashkilotlarining ko&#39;pchiligida oyda ikki marotaba, ayrimlarida esa-bir marta beriladi. Mehnat haqini hisoblash oyda bir marta amalga oshiriladi. Mehnat haqini va boshqa to&#39;lovlarni hisoblash bo&#39;yicha hisob- kitob vedomosti ishga kelganlami hisobga olish tabellari, ishchi va xizmatchilami ishga qabul qilish, ishdan bo&#39;shatish va xizmat yuzasidan bir joydan boshqa joyga o&#39;tkazish haqidagi budjet tashkiloti bo&#39;yicha chiqarilgan buyruqlar asosida tuziladi va oyning oxirgi kunida hisobda qayd qilinadi. Tabel belgilangan shakl bo&#39;yicha yuritiladi. Oyning oxirida tabel bo&#39;yicha ishlangan kunlaming umumiy soni hamda me ’yoridan ortiqcha ishlangan soatlar aniqlanadi. Tabel oyning oxirgi kuni budjet tashkilotining buxgalteriya xizmatiga mehnat haqini hisoblash uchun beriladi. Mehnat haqini hisoblash bo&#39;yicha hisob-kitob vedomosti mehnat haqiga doir oylik hisob-kitoblar uchun xizmat qiladi. Mehnat haqini to&#39;lash vedomostlari budjet tashkilotining rahbari va bosh buxgalteri tomonidan imzolanadi. Kassadan pul berishga ruxsatnoma ham budjet tashkilotining rahbari va bosh buxgalteri tomonidan imzolanadi. To&#39;lash muddati tugagandan so&#39;ng kassir vedomostni kassa hisoboti bilan birga buxgalteriyaga topshiradi. Vedomostda mehnat haqini olmagan shaxslaming familiyalari qarshisiga «Deponentlashtirilgan» tamg‘a(shtamp)nibosadiyokiqo&#39;ldayozibqo&#39;yadi.Vedomostningoxirida haqiqatda to&#39;langan mehnat haqi summasi va deponentlashtiriladigan summako&#39;rsatiladi. Xodimlar mehnat haqining deponentlashtirilgan summalari haqi-dagi ma ’lumotlami kassir Deponentlashtirilgan mehnat haqi va stipendiyalarning analitik hisobi kitobiga (441-shakl) yozishi kerak. Kassir tomonidan vedomostda qilingan belgilar va Deponentlashtirilgan mehnat haqi va stipendiyalarning analitik hisobi kitobida yozuvlar tekshirilgandan hamda to&#39;langan va deponentlashtirilgan summalami qayta hisoblab chiqilgandan keyin buxgalteriya shu kunning o&#39;zida haqiqatda to&#39;langan mehnat haqi summasiga chiqim orderi yoziladi va kassaga bu summani kassa bo&#39;yicha xarajatga chiqarish uchun, ya’ni, kassir hisobotiga qo&#39;shish uchun beriladi. Deponentlashtirilgan summalar mehnat haqi to&#39;lash muddati tugagandan so&#39;ng keyingi kuni bank muassasasiga budjet tashkilotining tegishli depozit hisobvarag&#39;iga topshiriladi. Budjet tashkilotining buxgalteriya xizmati hisob-kitob vedomosti asosida memorial-order tuzadi. Memorial-orderga mehnat haqini hisoblashga va boshqa to&#39;lovlar bo&#39;yicha asos bo&#39;lib xizmat qilgan barcha hujjatlar ilova qilinadi. Memorial-order asosida mehnat haqini hisoblash, undan ushlash va to&#39;lash bo&#39;yicha operatsiyalar yozuvi bosh jurnal kitobiga va boshqa hisob registrlariga qayd qilinadi. Homiladorlik va tuqqanidan keyingi davrlar uchun nafaqalari bo&#39;yicha nafaqa, bir martalik nafaqalar (vafot etganda beriladigan, bola tug&#39;ilganda beriladigan va boshqalar) va o&#39;tgan oy uchun ishlaydigan pensionerlarga pensiyalar homiladorlik va tuqqanidan keyingi davrlar uchun nafaqalar, bir martalik nafaqalar va ishlaydigan pensionerlarga pensiyalar to ‘lash vedomosti bo&#39;yicha budjet tashkilotining buyurtmasiga muvofiq ijtimoiy ta’minot bo&#39;limidan kelib tushgandan so&#39;ng to&#39;lanadi. Homiladorlik va tuqqanidan keyingi davrlar uchun nafaqalar, bir martalik nafaqalar va ishlaydigan pensionerlarga pensiyalar to&#39;lash vedomosti budjet tashkilotining rahbari va bosh buxgalteri hamda mazkur budjet tashkilotining kasaba uyushmasi tashkiloti raisi tomonidan imzolanadi va kasaba uyushmasi qo ‘mitasining muhri tushiriladi. Kasaba uyushmasining raisi tomonidan imzolanmagan homiladorlik va tuqqanidan keyingi davrlar uchun nafaqalari bo&#39;yicha nafaqa, bir martalik nafaqalar va ishlaydigan pensionerlarga pensiyalar to&#39;lash vedomostlari qonuniy kuchga ega emas, deb hisoblanadi va bu vedomostlar bo&#39;yicha to&#39;langan summalar ijtimoiy sug&#39;urtaga qilingan ajratmalar hisobiga qabul qilinmaydi. Ishchi va xizmatchilar hamda stipendiya oluvchilar bilan hisob-kitoblar hisobi uchun quyidagi subschyotlar qo&#39;llaniladi: 171 - «Vaqtinchamehnatgaqobiliyatsizlik bo&#39;yicha nafaqagadoir hisob- kitoblar» subschyoti; 173 - «Budjet to&#39;lovlariga doir hisob-kitoblar» subschyoti; 175 - «Yagona ijtimoiy to&#39;lov bo&#39;yicha hisob-kitoblar» subschyoti; 177 - «Deponentlar bilan hisob-kitoblan> subschyoti; 180 - «Ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblar» subschyoti; 181 - «Stipendiya oluvchilar bilan hisob-kitoblan> subschyoti; 182 - «Kreditgasotilganmollar uchun ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblar » subschyoti; 185 - «Kasaba uyushmasiga a’zolik to&#39;lovi summalarini naqd pulsiz o&#39;tkazishlar bo&#39;yicha kasaba uyushma a’zolari bilan hisob-kitoblar» subschyoti; 187 - «Ijro hujjatlari va boshqa ushlanmalar bo&#39;yicha hisob- kitoblar » subschyoti; 188 - «Ijtimoiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha hisob-kitoblar» subschyoti; 190 - «Xodimlar bilan shaxsiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisobvarag&#39;iga to&#39;lovlar bo&#39;yicha hisob-kitoblar » subschyoti; 198/1- «Sug&#39;urta to&#39;lovlari (2,5%) bo&#39;yicha pensiya fondi bilan hisob- kitoblar» subschyoti; 198/3- «Ijtimoiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha pensiya fondi bilan hisob-kitoblar» subschyoti; 200 - «Tashkilotni saqlashga va boshqa tadbirlarga budjet bo&#39;yicha xarajatlar» subschyoti (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: 214- «Budjet mablag&#39;lari hisobidan qoplanadigan budjet mablag&#39;lari oluvchilarmng xarajatlari» subschyoti), 211 - «Maxsusmablag&#39;larbo&#39;yichaxarajatlar» subschyoti; 400 - «Maxsus va budjetdan tashqari mablag&#39;lar bo&#39;yicha daro-madlar» subschyoti. Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo ‘yicha nafaqaga doir hisob- kitoblar hisobi Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha nafaqaga doir hisob- kitoblar hisobi uchun 171- «Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha nafaqaga doir hisob-kitoblar» subschyoti tayinlangan. Bu subschyot passiv subschyotdir. 171-«Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha nafaqaga doir hisob-kitoblar» subschyotining kreditida vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha hisoblangan nafaqa summalari, bu subschyotning debetida esa vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha to&#39;langan nafaqa summalari qayd qilinadi. Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha hisoblangan nafaqaning umumiy summasiga budjet tashkilotida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 200 - «Tashkilotni saqlashga va boshqa tadbirlarga budjet bo&#39;yicha xarajatlaD> subschyoti (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: 214- «Budjet mablag&#39;lari hisobidan qoplanadigan budjet mablag&#39;lari oluvchilarmng xarajatlari » subschyoti) yoki Debet 211 - «Maxsus mablag&#39;lar bo&#39;yicha xarajatlar» subschyoti; Kredit 171 - «Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha nafaqaga doir hisob-kitoblan> subschyoti.. Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha to&#39;langan nafaqaning umumiy summasiga budjet tashkilotida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 171 - «Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha nafaqaga doir hisob-kitoblar » subschyoti; Kredit 120 - «Kassa» subschyoti. Budjet to ‘lovlariga doir hisob-kitoblar hisobi Ishchi va xizmatchilardan ushlangan daromad soliq summasi va budjet bilan boshqa hisob-kitoblar uchun 173- «Budjet to&#39;lovlariga doir hisob- kitoblar » subschyoti tayinlangan. 173-«Budjet to&#39;lovlariga doir hisob- kitoblan) subschyotining kreditida ushlangan daromad soliq summasi, foydalanilmayotganmol-mulkniijaragaberishdantushganijarasuramasining 50 foizi va boshqalar qayd qilinadi, uning debetida esa budjetga o&#39;tkazilgan daromad soliq summasi, foydalanilmayotgan mol-mulkni ijaraga berishdan tushgan ijara summasining 50 foizi hamda xodimlaming shaxsiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisobvaraqlariga o&#39;tkazish uchun ushlangan daromad soliq summasidan chegirib qolingan to&#39;lov summasi qayd qilinadi. Budjet tashkilotida jismoniy shaxslaming daromadlaridan ushlangan soliqning umumiy summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 180 - «Ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 173 - «Budjet to&#39;lovlariga doir hisob-kitoblar» subschyoti. Qonunchilikka muvofiq jismoniy shaxslaming daromadiga hisob-langan soliq summasini kamaytirish hisobiga xodimlaming shaxsiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisobvaraqlariga o&#39;tkazish uchun chegirib qolingan to&#39;lov summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 173 - «Budjet to&#39;lovlariga doir hisob- kitoblar» subschyoti; Kredit 190 -«Xodimlar bilan shaxsiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisob- varag&#39;iga to&#39;lovlar bo&#39;yicha hisob-kitoblar » subschyoti. Jismoniy shaxslardan ushlangan daromad solig&#39;i summasi (shaxsiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisobvaraqlariga o&#39;tkazish uchun chegirib qolingan to&#39;lov summasi ayrilgandan so&#39;ng) o&#39;tkazib berilganda budjet tashkiloti buxgalteriya xizmatida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 173 - «Budjet to&#39;lovlariga doir hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 090 - «Respublika budjeti bo&#39;yicha tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: 147-«Budjet mablag&#39;lari boyicha budjet mablag‘lari oluvchilar oldidagi majburiyatlar» subschyoti) yoki Kredit 100-«Tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: 147-«Budjet mablag&#39;lari bo&#39;yicha budjet mablag&#39;lari oluvchilar oldidagi majburiyatlar» subschyoti). 173-«Budjet to&#39;lovlariga doir hisob- kitoblar» subschyoti passiv subschyotdir.173-«Budjetto&#39;lovlarigadoirhisob- kitoblar» subschyotida, odatda, ishchi va xizmatchilardan ushlangan daromad solig&#39;i, hamda foydalanilmayotgan mol-mulkni ijaraga berishdan tushgan ijara summasining 50 foizi bo&#39;yicha budjetdan budjet tashkilotining qarzini ko&#39;rsatadigan kreditli saldosi bo&#39;lishi mumkin. Yagona ijtimoiy to ‘lov bo‘yicha pensiya fondi bilan hisob-kitoblar hisobi Yagona ijtimoiy to&#39;lov moliyalashtirish manbalaridan qat ’iy nazar, soliq ushlanmalarini hisobga olmagan holda, barcha ish haqi (daromad) to&#39;lov turlariga hisoblanadi. Yagona ijtimoiy to&#39;lovni hamda davlat ijtimoiy sug&#39;urtasiga majburiy badallar va ajratmalarni hisoblash, to&#39;lash va taqsimlash to&#39;g&#39;risidagi Nizom O&#39;zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida 2004-yil 6-aprelda 1333-son bilan ro&#39;yxatga olingan. Budjettashkilotlaridayagonaijtimoiyto&#39;lovbo&#39;yichahisob-kitoblarni buxgalteriya hisobida hisobini olib borish uchun 175- «Yagona ijtimoiy to&#39;lov bo&#39;yicha hisob-kitoblar» subschyoti qo&#39;llaniladi. 175-«Yagona ijtimoiy to&#39;lov bo&#39;yicha hisob-kitoblar» subschyotining kreditida hisoblangan yagona ijtimoiy to&#39;lov summasi, uning debetida esa davlat soliq nazoratiga (pensiya fondiga) o&#39;tkazib berilgan yagona ijtimoiy to&#39;lov summasi aks ettiriladi. 175-«Yagona ijtimoiy to&#39;lov bo&#39;yicha hisob-kitoblar» subschyotining debeti bo&#39;yicha qoldiq summasi budjet tashkilotining davlat soliq nazoratiga ortiqcha o&#39;tkazilgan mablag&#39; summasini ko&#39;rsatsa, uning kredit bo&#39;yicha qoldiq summasi esa budjet tashkilotining davlat soliq nazoratidan yagona ijtimoiy to&#39;lov bo&#39;yicha qarz summasi ko&#39;rsatiladi. 2004-yil yanvar oyidan boshlab budjet tashkilotlari pensiya fondiga, aholini ish bilan ta ’minlashga ko&#39;maklashish fondiga va kasaba uyushmalari kengashigaajratmalarqilmasdan, balki ajratma summasining hammasini faqat yagona ijtimoiy to&#39;lov sifatida o&#39;tkazib bera boshladi. Ajratma mablag&#39;lari soliq organlarining bank muassasalaridagi hisobvaraqlariga tushadi. Bank muassasalari har kuni kelib tushgan yagona ijtimoiy to&#39;lov summalarini shu kunning o&#39;zida belgilangan me’yorlar bo&#39;yicha tuman (shahar) ijtimoiy ta’minot bo&#39;limlariga va tuman (shahar) aholini ish bilan ta ’minlashga ko&#39;maklashish bo&#39;limlariga hamda Qoraqalpog&#39;iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahar kasaba uyushmalari kengashlariga ajratma qilib o&#39;tkazib beradi. Yagona ijtimoiy to&#39;lovni hisoblash barcha ishchi va xizmatchilarning mehnat haqi summasiga nisbatan har yilni davlat budjeti tasdiqlanganda belgilangan foizda amalga oshiriladi. Yagona ijtimoiy to&#39;lov moliyalashtirish manbalaridan qat ’iy nazar, soliq ushlanmalarini hisobga olmagan holda, barcha ish haqi (daromad) to&#39;lov turlariga hisoblanadi. Bunda quyidagi to&#39;lov turlaridan yagona ijtimoiy to&#39;lov hisoblanmaydi: 1. Foydalanilmagan ta ’til uchun kompensatsiya; 2. Ishdan bo&#39;shash chog&#39;idagi ishdan bo&#39;shash nafaqasi; 3. Moddiy yordam sifatida beriladigan pul nafaqalarining turli xillari; 4. Kompensatsiya to&#39;lovlari (xizmat safarlariga oid sutkalik pullar va sutkalik pul o&#39;miga to&#39;lanadigan to&#39;lovlar, ish bilan bog&#39;liq shikastlanish yoki boshqa xildagi sog&#39;liqqa yetkazilgan zarar natijasida ko&#39;rilgan zararning qoplanishiga oid to&#39;lovlar); 5. Ayrim toifadagi xodimlarga bepul beriladigan kvartiralar, kommunal xizmatlar, yoqilg&#39;i, oylik yo&#39;l chiptalari qiymati yoki ularni qoplash qiymati; 6. Berilgan maxsus kiyim-bosh, maxsus poyafzal va yakka tartibdagi boshqa himoya vositalari, sovun, yog&#39;sizlantirish vositalari, sut va davolash-profilaktika ovqatlanishining qiymati; 7. Bepul ovqatlanish qiymati; 8. Tushliklarga oid dotatsiyalar , sanatoriy - kurortlarda davolanishga , damolishuylarigayo &#39; llanmalarningqiymati , statsionarvaambulatoriyada davolanish uchun to &#39; lovlar ; 9. Ishlash uchun boshqa hududga o &#39; tkazish yoxud ko &#39; chib o &#39; tish chog &#39; ida borish , mol - mulkni tashish va xonani ijaraga olish bo &#39; yicha xarajatlaming qoplanishi ; 10. Doimiy ishi yo &#39; lda o &#39; tadigan yoki sayyor tusga ega bo &#39; lgan yoxud xizmat safarlari munosabati bilan bog &#39; liq hollarda ish haqiga sutkalik to &#39; lov puli o &#39; miga qo &#39; shimcha to &#39; lov va ustamalar ; 11. Mehnat uchun taqdirlashlarsiz ishlangan kunlar ( shanbaliklar , yakshanbaliklar va sh . k .) uchun tegishli budjet yoki xayriya fondlari hisobiga o &#39; tkaziladigan ish haqi ; 12. Ish haqi fondi ( mehnatga haq to &#39; lash fondi ) hisobidan o &#39; tkaziladigan yubiley sanalari , tug &#39; ilgan kunlar munosabati bilan , uzoq yillik va nuqsonsiz mehnat faoliyati uchun , faol jamoatchilik ishi uchun va boshqa shunga o &#39; xshash hollarda rag &#39; batlantirish to &#39; lovlari ( bunga mukofotlarhamkiradi ); 13. Musobaqalar , ko &#39; riklarda , tanlovlar va shu kabilarda sovrinli o &#39; rinlar uchun beriladigan pul mukofotlari ; 14. Korxonalar va tashkilotlar tomonidan ishlab chiqarishdan ajralgan holda o &#39; qish uchun yuborilgan o &#39; quvchilarga to &#39; lanadigan stipendiyalar ; 15. Korxona , muassasa va tashkilotlar hisobidan yosh mutaxassislarga ohy yoki o &#39; rta maxsus o &#39; quv yurtini tamomlaganlaridan so &#39; ng ta ’ til vaqti uchun to &#39; lanadigan nafaqalar ; 16. Davlat ijtimoiy sug &#39; urtasi bo &#39; yicha nafaqalar , ishsizlik bo &#39; yicha nafaqalar , ijtimoiy nafaqalar va pensiyalar . Yagona ijtimoiy to &#39; lovni hisoblash mehnat haqi va stipendiyalar hisob - kitob vedomostlari yoki hisob - kitob vedomostlarining yig &#39; imi (705- shakl ) asosida hisoblangan mehnat haqining butun summasidan kelib chiqqan holda oyda bir marta amalga oshiriladi . Yagona ijtimoiy to &#39; lovning analitik hisobi 283- shakldagi ko &#39; p ustunli kartochkalarda yuritiladi . Hisoblangan yagona ijtimoiy to &#39; lov summasiga budjet tashkilotlarining buxgalteriya xizmatida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi : Debet 200 - « Tashkilotni saqlashga va boshqa tadbirlarga budjet bo &#39; yicha xarajatlar » subschyoti ( G &#39; aznachilikka o &#39; tish sharoitida : 214-« Budjet mablag &#39; lari hisobidan qoplanadigan budjet mablag &#39; lari oluvchilarningxarajatlari » subschyoti ) yoki Debet 211 - «Maxsus mablag&#39;lar bo&#39;yicha xarajatlar» subschyoti; Kredit 175 - «Yagona ijtimoiy to&#39;lov bo&#39;yicha hisob-kitoblar» subschyoti. Hisoblangan yagona ijtimoiy to&#39;lov summasi davlat soliq nazoratiga o&#39;tkazib berilganda budjet tashkilotlarining buxgalteriya xizmatida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 175 - «Yagona ijtimoiy to&#39;lov bo&#39;yicha hisob-kitoblan> subschyoti; Kredit 090 - «Respublika budjeti bo&#39;yicha tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: 147-«Budjet mablag&#39;lari bo&#39;yicha budjet mablag&#39;lari oluvchilar oldidagi majburiyatlar» subschyoti) yoki Kredit 100 - «Tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: 147-«Budjet mablaglari bo&#39;yicha budjet mablag&#39;lari oluvchilar oldidagi majburiyatlar» subschyoti). Ijtimoiy to&#39;lov!ar bo ‘yicha hisob-kitoblar hisobi Budjet tashkilotlarida ijtimoiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha hisob-kitoblami buxgalteriya hisobida hisobini olib borish uchun 188- «Ijtimoiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha hisob- kitoblar» subschyoti qo&#39;llaniladi. 188-«Ijtimoiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha hisob-kitoblar» subschyotining kreditida hisoblangan ijtimoiy to&#39;lovlar (homiladorlik va tuqqanidan keyingi davrlar uchun nafaqa, bola tug&#39;ilganda beriladigan nafaqa, dafn etish marosimi uchun beriladigan nafaqa, kompensatsiya, pensiya, 16 yoshgacha nogiron-bolasi bo&#39;lgan ota-onalaming qo&#39;shimcha ta’til haqi, bolalami sog&#39;lomlashtirish oromgohlari va sanatoriy-profilaktoriylarni saqlashga va boshqa to&#39;lovlar) summasi, uning debetida esa yuqorida ko&#39;rsatilgan ijtimoiy to&#39;lovlardan belgilangan tartibda ushlangan daromad soliq summasi, ijro varaqalari bo&#39;yicha ushlanmalar summasi va ijtimoiy to&#39;lovlami xodimlarga to&#39;langan summasi aks ettiriladi. 188-«Ijtimoiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha hisob-kitoblar» subschyotining debeti bo&#39;yicha qoldiq summasi budjet tashkilotining ishchi va xizmatchilarga ortiqcha berib yuborgan mablag&#39; summasini ko&#39;rsatsa, uning kredit bo&#39;yicha qoldiq summasi esa budjet tashkiloti tomonidan hali to&#39;lanmagan ijtimoiy to&#39;lovlar summasini ko&#39;rsatadi. Budjetdan tashqari pensiya fondi mablag&#39;lari hisobidan beriladigan nafaqalarni hisoblash va to ‘lash tartibi Budjetdan tashqari pensiya fondi mablag&#39;lari hisobidan ijtimoiy sug&#39;urta bo&#39;yicha: homiladorlik va tuqqandan keyingi davrlar uchun; bola tug&#39;ilgani uchun; qo&#39;shimcha dam olish kuni uchun hamda dam tish marosimi uchun nafaqalar kompensatsiya, pensiya, 16 yoshgacha nogiron-bolasi bo ‘lgan ota- onalami qo&#39;shimcha ta’til haqi, bolalami sog&#39;lomlashtirish oromgohlari va sanatoriy-profilaktoriylarni saqlashga va boshqa to&#39;lovlar hisoblanadi va to&#39;lanadi. Vaqtincha mehnatga qobiliyatini yo&#39;qotish bilan bog&#39;liq holda kasal bo&#39;lganda, sanatoriy-kurortlarda davolanganda, kasallangan oila a ’zosini parvarishlash zarur bo&#39;lganda; karantinda; sil yoki kasb kasalligi tufayli vaqtincha boshqa ishga o&#39;tkazilganda hamda mehnat qobiliyatini tiklash yoki yasama a’zo (protez) qo&#39;ydirish uchun reabilitatsiya muassasalariga yotqizilganda fuqarolarga ijtimoiy sug&#39;urta hisobidan vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha nafaqa hisoblab beriladi. Vaqtinchamehnatgaqobiliyatsizlikbo&#39;yichanafaqanitayinlash uchun faqat belgilangan tartibda rasmiylashtirilib taqdim etilgan «Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik varaqasi» asos hisoblanadi. Xodimning vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik kunlari uning mehnat ta’til davriga to&#39;g&#39;ri kelsa, u holda unga vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik varaqasida ko&#39;rsatilgan barcha kunlar uchun nafaqa hisoblanadi va mehnat ta’til kuni tegishli ravishda cho&#39;ziladi. Sanatoriy-kurortlarda davolanganda beriladigan nafaqa Sanatoriy-kurortda davolanishda, agar xodimning ta ’til kunlari uning davolanishi uchun yetarli bo&#39;lmasa, u holda unga sanatoriy-kurortda davolangan barcha kunlari uchun, xodimning mehnat ta’til kunlarini chiqarib tashlagan holda, nafaqa hisoblanadi. Xodim mehnat ta’tilidan sanatoriy-kurortga borishdan avval foydalangan bo&#39;lsa ham, nafaqa mehnat ta’tili kunini chiqarib tashlagan holda hisoblanadi. Bunda budjet tashkiloti, xodimning sanatoriy-kurortda davolanishi uchun ta’tilning yetmaydigan kunlari uchun xodim bilan kelishib, xodimga mehnat haqi saqlanmagan ta’til beradi. Ikkinchi jahon urushi nogironlariga, baynalmilal jangchilarga, Chernobil AES falokati oqibatlarini tugatishda qatnashgan shaxslarga, shuningdek, sanatoriyga davolanishni davom ettirish uchun davolash muassasalaridan o&#39;tkir miokard infarkti bilan kasallangan, jarrohlik uslubi bilan yurakni aortakonorar shuntrovkasi va anevarizmlari, oshqozonning yaralik kasalligi, o&#39;n ikki barmoq ichak kasalligidan davolangan va о &#39;t pufagini olib tashlashdan keyin bevosita yuborilgan xodimlarga, shuningdek sil kasalligi bilan og&#39;riganlarga nafaqa sanatoriyda bo&#39;lgan barcha vaqtlar uchun hisoblanadi. 0‘n olti yoshgacha bo‘lgan nogiron bolani tarbiyalayotgan ota- onalardan biriga (homiyga yoki vasiyga), nogiron bolaning sanatoriyda davolangan barcha davri uchun unga yakka tartibda parvarish zarurligi to‘g‘risidagi tibbiy xulosa mavjud bo&#39;lganda nafaqa beriladi. Kasallangan oila a ’zosini parvarishlash zarur bo‘lganda beriladigan nafaqa Uch yoshgacha bo&#39;lgan bolani yoki o&#39;n olti yoshgacha bo&#39;lgan nogiron bolani parvirishlashda band bo&#39;lgan ona kasal bo&#39;lib, bolani parvarishlashga qurbi yetmay qolgan hollarda, parvarish bilan band bo&#39;lgan ishlayotgan boshqa oila a ’zolari yoki qarindoshlariga (mehnatga qobiliyatsizlik varaqasiga asosan) nafaqa beriladi. Oilaning kasal bo&#39;lgan a’zosiga qarash bo&#39;yicha vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik varaqasi bemor birovning parvarishiga muhtoj bo&#39;lgan, lekin yetti kalendar kunidan oshmagan, davr uchun beriladi. O&#39;n to&#39;rt yoshga yetmagan bemor bolaga qarash uchun «Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik varaqasi» bolaga parvarish kerak bo&#39;lgan, ammo o&#39;n to&#39;rt kalendar kunidan oshmagan, davr uchun beriladi. Ishlayotgan nogironlarga vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo ‘yicha nafaqa berish xususiyatlari Ishlayotgan nogironlarga vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha nafaqa, mehnatda mayiblanish hodisalari yoki kasb kasalligidan tashqari, ketma-ket ikki oydan va kalendar yilda uch oydan oshmagan muddatga beriladi. Ishlayotgan Ikkinchi jahon urushining nogironlariga va imtiyozlari jihatdan ularga tenglashtirilgan boshqa nogironlarga, Chernobil AESdagi falokat yoki uning oqibatlarini bartaraf etish bo&#39;yicha ishlarni bajarish bilan bog&#39;liq sabablarga muvofiq nogiron bo&#39;lgan shaxslarga vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik varaqasi (mehnatda mayiblanish hodisalari yoki kasb kasalligidan tashqari) ketma-ket to&#39;rt oygacha yoki kalendar yilda besh oygacha beriladi. Agar ishlayotgan nogironning vaqtincha mehnatga layoqatsizligi mehnatda mayiblanish yoki kasb kasalligi tufayli yuz bersa, nafaqa u to&#39;la sog&#39;aygunga yoki mehnatda mayiblanish yoxud kasb kasalligi bilan nogironlik guruhi qayta ko&#39;rib chiqilgunga qadar to&#39;lanadi. Sil kasalligi oqibatida vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha nafaqa shaxs to&#39;la sog&#39;aygunga qadar, lekin ko&#39;pi bilan o&#39;n oyga beriladi. Xodim sil kasalligi bilan qayta kasallanganda yoki sil kasalligi oqibatida nogiron deb topilganda nafaqa ko&#39;pi bilan olti oyga beriladi. Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo ‘yicha nafaqa to‘lanmaydigan hollar Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha: mehnat haqi saqlanmagan ta ’til; bolani parvarishlash bo&#39;yicha ta’til; ish vaqtincha to&#39;xtatilgan; xodim ish (lavozim)dan chetlashtirilib, mehnat haqi to&#39;lash to&#39;xtatib qo&#39;yilganligi sababli ishlamagan; harbiy o&#39;quv yoki tekshiruv yig&#39;im; ishlab chiqarishdan ajralmagan holda o&#39;quv yurtlarida tahsil olish munosabati bilan berilgan qo&#39;shimcha ta’til davrlariga to&#39;g&#39;ri kelganda, nafaqa to&#39;lanmaydi. Ushbu davrlarda boshlanib, davom etayotgan mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha nafaqa xodim ishga chiqishi (lavozimga tiklanishi) lozim bo&#39;lgan kundan boshlab beriladi. Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo ‘yicha nafaqani to&#39;lash foizlari Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha nafaqa: ishlayotgan Ikkinchi jahon urushi qatnashchilariga; baynalminal jangchilarga va ularga tenglashtirilgan boshqa shaxslarga; qaramog&#39;ida o&#39;n olti yoshga (o&#39;quvchilar o&#39;n sakkiz yoshga) yetmagan uch yoki undan ortiq bolalari bo&#39;lgan xodimlarga; Chemobil AESdagi avariya oqibatlarini tugatishda qatnashgan xodimlarga; Chernobil AESdagi avariya natijasida radioaktiv ifloslanish zonasidan evakuatsiya qilingan va ko&#39;chirilgan qon hosil qiluvchi organlar kasalliklari, qalqonsimon bez va xavfli o&#39;smalar bilan bog&#39;liq kasalhklarga chalingan xodimlarga; mehnatda mayiblanish va kasb kasalligi natijasida vaqtincha mehnatga layoqatsiz bo ‘lgan xodimlarga, ulaming ish stajining davomiyligidan qat’iy nazar, mehnat haqining yuz foizi miqdorida hisoblanadi va to‘lanadi. Ijtimoiy ahamiyatga ega bo&#39;lgan kasalliklar bo&#39;yicha hisobda turgan xodimlarga ular tomonidan davlat ijtimoiy sug&#39;urta badali to ‘lagan davrining (umumiy ish stajining) davomiyligiga bog&#39;liq ravishda: umumiy ish staji sakkiz yil va undan ortiq bo&#39;lgan xodimlarga vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha nafaqa mehnat haqining yuz foizi miqdorida; umumiy ish staji besh yildan sakkiz yilgacha bo&#39;lgan xodimlarga vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha nafaqa mehnat haqining sakson foizi miqdorida; umumiy ish staji besh yilgacha bo&#39;lgan xodimlarga vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha nafaqa mehnat haqining oltmish foizi miqdorida hisoblanadi va to&#39;lanadi. Yuqorida keltirilgan xodimlardan tashqari qolgan xodimlarga: umumiy ish staji sakkiz yil va undan ortiq bo&#39;lgan xodimlarga hamda yigirma bir yoshga yetmagan chin yetimlarga vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha nafaqa mehnat haqining sakson foizi miqdorida; umumiy ish staji sakkiz yilgacha bo&#39;lgan xodimlarga vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha nafaqa mehnat haqining oltmish foizi miqdorida hisoblanadi va to&#39;lanadi. Homiladorlik va tuqqanidan keyingi davrlarga to&#39;lanadigan nafaqa Homiladorlik va tuqqanidan keyingi davrlar ta ’tili sifatida ayollarga tuqqaniga qadar yetmish kalendar kun va tuqqanidan keyin ellik olti kalendar kun (tug&#39;ish qiyin kechgan yoki ikki va undan ortiq bola tug&#39;ilgan hollarda-yetmish kalendar kun) ta’til beriladi. Homiladorlik va tuqqanidan keyingi davrlar ta’tili jamlangan holda hisoblab chiqiladi, tug&#39;ishga qadar haqiqatda bu ta’tilning necha kunidan foydalanilganidan qat’iy nazar, ayolga to‘liq beriladi. Bu ta’til davri uchun ijtimoiy sug&#39;urta hisobidan nafaqa to&#39;lanadi. Homiladorlik va tuqqanidan keyingi davrlar bo&#39;yicha nafaqani tayinlash va to&#39;lash uchun belgilangan tartibda rasmiylashtirilgan mehnatga qobiliyatsizlik varaqasi asos hisoblanadi. Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik, homiladorlik va tuqqanidan keyingi davrlarga nafaqa hisoblash Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik, homiladorlik va tuqqanidan keyingi davrlarga nafaqa summalari barcha hollarda xodimning haqiqiy mehnat haqidan hisoblab chiqiladi. Nafaqalarni hisoblashda asos qilib olinadigan haqiqiy mehnat haqiga ish joyidan, sug&#39;urta badallari undirilib to ‘lanadigan jami mehnat haqi to&#39;lovlari kiradi. Nafaqalarni hisoblab chiqishda hisobga olinadigan mehnat haqining barcha turlari, shu jumladan mazkur oyda mehnat haqi bilan birgalikda to&#39;lanadigan oylik mukofotlar ulaming haqiqatda olingan vaqti bo&#39;yicha emas, balki ular hisoblab yozilgan vaqt bo&#39;yicha mehnat haqiga qo&#39;shiladi. Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik yoki homiladorlik va tuqqanidan keyingi davrlar ta’tili boshlangan oydan oldingi o‘n ikki oy davrida olgan va sug&#39;urta badallari hisoblangan barcha boshqa xodimlar o&#39;miga ulaming vazifalarini bajargani uchun hisoblangan mehnat haqlari va mukofotlaming o&#39;n ikkidan bir qismi, nafaqa hisoblab chiqiladigan oylik mehnat haqiga qo&#39;shilib, o&#39;rtacha oylik mehnat haqi miqdori aniqlanadi. Agar hisoblash uchun uch oydan kam bo&#39;lgan davr olinsa, har bir oyda chorak mukofotining uchdan biridan ko‘p bo‘lmagan qismi hisobga olinadi. Awalgi yoki joriy kalendar yilida ishga kirgan xodimga vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik yoki homiladorlik va tuqqanidan keyingi davrlar ta’tili boshlangunga qadar ish davrida boshqa xodimlar o&#39;miga ulaming vazifalarini bajargani uchun hisoblangan mehnat haqlari va hisoblangan mukofotlar hisobga olinadi, lekin u dastlabki o&#39;n ikki oyidan ko&#39;p bo&#39;lmaydi va ulaming yig&#39;indisi ana shu oylaming soniga bo&#39;linadi. Xodim asosiy ish joyidan tashqari o&#39;sha yoki boshqa budjet tashkilotida yoki xo&#39;jalik yurituvchi subyektda o&#39;rindoshlik asosida ishlasa, nafaqa barcha ish joyidagi umumiy mehnat haqidan hisoblab chiqiladi. Bola tug ‘ilganda beriladigan nafaqani berish tartibi Bola tug&#39;ilganda beriladigan bir martalik nafaqa O&#39;zbekiston Respubhkasi hududida belgilangan eng kam oylik ish haqining ikki baravari miqdorida beriladi. Mehnat haqiga koeffitsient qo&#39;llaniladigan hududlarda nafaqa ushbu koeffitsientlami hisobga olgan holda belgilanadi. Ishlayotgan ayollarga bola tug&#39;ilganda beriladigan bir martalik nafaqa tegishli ish joyidan hisoblanadi va to&#39;lanadi. Bolaning onasi ishlamagan hollarda nafaqa bolaning ishlaydigan otasi yoki ota-ona o&#39;mini bosuvchi shaxslarga hisoblanadi va to&#39;lanadi. Ishlamaydigan va o&#39;qimaydigan ota-onalarga bola tug&#39;ilganida beriladigan nafaqa ijtimoiy ta ’minot bo&#39;limlari tomonidan tayinlanadi va to&#39;lanadi. Qo ‘shimcha dam olish kuni uchun nafaqani berish tartibi Nogiron bolasini tarbiyalayotgan ishlovchi ota-onaning biriga (homiyga, vasiyga) bola o&#39;n olti yoshga to&#39;lgunga qadar ijtimoiy sug&#39;urta mablag&#39;lari hisobidan bir kunlik mehnat haqi miqdorida haq to&#39;lagan holda oyiga qo&#39;shimcha bir dam olish kuni beriladi. Dafn etish marosimi uchun beriladigan nafaqani berish tartibi Dafn etish marosimi uchun nafaqa xodim yoki uning qaramog&#39;ida bo&#39;lgan oila a ’zolari: turmush o&#39;rtog&#39;i; o&#39;n sakkiz yoshga to&#39;lmagan yoki vaqtincha mehnatga layoqatsiz (yoshidan qat’iy nazar) bolalari, aka-ukalari va opa-singillari; ota-onasi; bobosi yoki buvisi vafot etganda beriladi. Ayolning homilasi tushgan hollarda dafn etish marosimi uchun nafaqa berilmaydi. Xodim vafot etganda dafn etish marosimi uchun nafaqa, uning oila a’zolariga yoki dafn etishni o&#39;z zimmasiga olgan shaxslarga beriladi. Oilaning vafot etgan a’zosini dafn etish marosimi uchun nafaqa ishlovchi xodimga beriladi. Ijtimoiy sug ‘urta hisobidan beriladigan nafaqalarni tayinlash va to‘lash tartibi Nafaqalar xodimning asosiy ish joyidan budjet tashkilotining «Ijtimoiy sug&#39;urta bo&#39;yicha komissiya»si tomonidan tayinlanadi. Komissiya tarkibi, a’zolari soni va raisi budjet tashkiloti rahbarining buyrug&#39;i bilan tasdiqlanadi. Xodimlar vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik muddati tugagandan so&#39;ng ishga chiqishining birinchi kunidayoq budjet tashkilotiga vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik varaqasini taqdim etishlari kerak. Mehnatga qobiliyatsizlik davom etayotgan hollarda, navbatdagi mehnat haqi berilishi vaqti kclganda «Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik varaqasi» topshirilishi mumkin. Budjet tashkilotida «Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik varaqasi»ning «Tabelchi va kadrlar bo&#39;limi tomonidan to&#39;lanadi» degan qismlariga zarur ma’lumotlar yoziladi va vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik varaqasi mazkur budjet tashkilotining «Ijtimoiy sug&#39;urta bo&#39;yicha komissiya»siga topshiriladi. Komissiya har bir «Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik varaqasi» bo&#39;yicha to&#39;lov amalga oshirilishi lozim bo&#39;lgan kunlar sonini va mehnat haqiga nisbatan belgilanadigan nafaqa foizi miqdorini belgilaydi. Nafaqa foizi miqdori nafaqa belgilash komissiya bayonnomasida va komissiya raisining imzosi qo&#39;yilgan «Vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik varaqasi»da qayd qilinadi. Xodim vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik varaqasi bo&#39;yicha nafaqa olish huquqiga ega bo&#39;lmagan taqdirda, komissiya nafaqa bermaslik to&#39;g&#39;risida qaror chiqaradi va rad etish sabablarini vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik varaqasiga qayd etishi kerak bo&#39;ladi. Nafaqa tayinlangandan so&#39;ng komissiya budjet tashkilotining buxgalteriya xizmatiga nafaqa summasini hisoblab chiqish va to&#39;lash uchun belgilangan tartibda rasmiylashtirilgan vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik varaqasini topshiradi. To&#39;lanadigan va to&#39;lanmaydigan vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik varaqalari, shuningdek, nafaqa olish uchun taqdim etilgan barcha hujjatlar budjet tashkilotining buxgalteriya xizmatida pul hujjatlariga teng holda, alohida saqlanadi. Boshqa turdagi sanatoriylarda davolanish uchun beriladigan nafaqalarni to&#39;lash, xodim sanatoriydan qaytgach hamda bu nafaqa summasini to&#39;lash uchun tuman ijtimoiy ta ’minot bo&#39;limidan tegishli mablag&#39; budjet tashkilotining bank muassasasidagi depozit subschyotiga kelib tushgandan so&#39;ng amalga oshiriladi. Homiladorlik va tuqqanidan keyingi davrlar nafaqasi tug&#39;ishdan oldin amalda foydalanilgan kunlarning sonidan qat ’iy nazar, ta’tilning to ‘liq davri uchun bu nafaqa summasini to&#39;lash uchun tuman ijtimoiy ta’minot bo&#39;limidan tegishli mablag&#39; budjet tashkilotining bank muassasasidagi depozit subschyotiga kelib tushgandan so&#39;ng bir yo&#39;la to&#39;lanadi. Bola tug&#39;ilganda bir yo&#39;la to&#39;lanadigan nafaqani olish uchun ota yoki ona budjet tashkilotining «Ijtimoiy sug&#39;urta bo&#39;yicha komissiya»siga «Fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish bo&#39;limi» tomonidan berilgan bolaning tug&#39;ilganlik to&#39;g&#39;risidagi ma’lumotnomasini topshirishi kerak. Bu hujjatlar asosida «Ijtimoiy sug&#39;urta bo&#39;yicha komissiya» nafaqa olish huquqini belgilaydi va belgilangan miqdorda uni tayinlash to&#39;g&#39;risida qaror chiqaradi va tayinlash bayonnomasiga yozadi. Shundan so&#39;ng komissiya hujjatlami budjet tashkilotining buxgalteriya xizmatiga topshiradi. Bola tug&#39;ilganligi to&#39;g&#39;risidagi ma’lumotnoma yo&#39;qotilgan taqdirda bir yo&#39;la to&#39;lanadigan nafaqa «Fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish bo&#39;limi» tomonidan berilgan bola tug&#39;ilganligi to&#39;g&#39;risdagi takroriy ma’lumotnomaning hamda otaning ish joyidan nafaqa olmaganligi to&#39;g&#39;risidagi ma’lumotnoma topshirilganidan so&#39;ng beriladi. Xodimning vafoti tufayli uni dafn etish marosimini o&#39;tkazish nafaqasini olish uchun «Ijtimoiy sug&#39;urta bo&#39;yicha komissiya»ga «Fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish bo&#39;limi» tomonidan berilgan vafot etganlik to&#39;g&#39;risidagi ma’lumotnoma topshiriladi. Oila a’zosi vafot etganda esa vafot etganligi haqidagi ma’lumotnomadan tashqari uy- joydan foydalanish idorasi tomonidan vafot etgan shaxsning xodim bilan qarindoshlik aloqalari borligi va u xodimning qaramog&#39;ida bo&#39;lganligi to&#39;g&#39;risida ma’lumotnoma ham topshirilishi lozim. Topshirilgan hujjatlar asosida «Ijtimoiy sug&#39;urta bo&#39;yicha komissiya» nafaqa olish huquqini, uning miqdorini belgilaydi va nafaqa tayinlash to&#39;g&#39;risida qaror chiqaradi va nafaqa tayinlash komissiyaning bayonnomasiga yozib qo&#39;yiladi. Ortiqcha to&#39;lab yuborilgan nafaqa summasi, agar ortiqcha to&#39;lash sanashda adashish yoki nafaqa oluvchining qalbaki ma ’lumotnoma taqdim qilishi tufayli sodir bo&#39;lgan bo&#39;lsa, nafaqa oluvchidan undirib olinadi. Undirish keyingi safar to&#39;lanadigan nafaqa yoki mehnat haqidan chegirib qolish yo&#39;li bilan amalga oshiriladi. Har safar xodim olishi kerak bo&#39;lgan nafaqa yoki mehnat haqi summasidan uning 20 foizidan ortiq bo&#39;lmagan surama chegirib qolinishi mumkin, xolos. Chegirib qolish budjet tashkilotining buxgalteriya xizmati orqali «Ijtimoiy sug&#39;urta bo&#39;yicha komissiya»ning qarori asosida amalga oshiriladi. Bu qaror sanashjarayonida yo&#39;l qo&#39;yilgan xato tufayli ortiqcha to&#39;lash sodir bo&#39;lganda nafaqa tayinlangan kundan uch oydan kechiktirmay, o&#39;z huquqini suiiste ’mol qilish bo&#39;yicha sodir bo&#39;lganda esa, cheklanmagan muddatda qabul qilinishi mumkin. Agar xodim mazkur budjet tashkilotida ishlamayotgan bo&#39;lsa, unga ortiqcha to&#39;lab yuborilgan nafaqa summasi sud orqali undirib olinadi. Nafaqa olishda suiiste’mollikka yo&#39;l qo&#39;yilsa, hujjatlar qonunda belgilangan choralarai qo&#39;llash uchun huquqni muhofaza qilish idoralariga yuboriladi. Sudlaraing qaroriga asosan vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik, homiladorlik va tuqqanidan keyingi davrlar nafaqalaridan aliment, mayib bo&#39;lganlik va salomatlikka yetkazilgan va boshqa zararlarni qoplash bo&#39;yicha summalar chegirilishi mumkin, xolos. Nafaqalardan boshqa hech qanday chegirma amalga oshirish mumkin emas. Xodimning vafoti leunigacha olinmay qolgan vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik hamda homiladorlik va tuqqanidan keyingi davrlar nafaqalar u bilan birga yashagan oila a ’zolariga, shuningdek, uning qaramog&#39;ida bo&#39;lganlarga beriladi. Xodimning vafot ctgan kuniga qadar olinmagan nafaqa vafot etgan xodim bilan qarindosh va birga istiqomat qilganlik yoki vafot ctganning qaramog&#39;ida bo&#39;lganlikni tasdiqlovchi dalil bo&#39;lgan hujjat topshirilgandagina berilishi mumkin. Bola tug&#39;ilganda bir yo&#39;la beriladigan nafaqani olish huquqiga ega bo&#39;lgan ona vafot etganda mazkur nafaqa otaga yoki bolani o&#39;z tarbiyasiga olgan boshqa shaxsga beriladi. Budjetdan tashqari pensiya fondidan ijtimoiy nafaqalarni to ‘lashga mablag&#39;lar olish tartibi Budjetdan tashqari pensiya fondidan tegishli ijtimoiy nafaqalarni to&#39;lash buning uchun tegishli ijtimoiy ta ’minot bo&#39;limidan kerakli mablag&#39; olingandan keyin amalga oshiriladi. Budjet tashkilotlari hisob-kitoblami soliq organlariga taqdim etish muddatlarida, ammo hisobot oyidan keyingi oyning 10-sanasidan kechikmasdan, tuman (shahar) ijtimoiy ta ’minot bo‘limlariga budjetdan tashqari pensiya fondidan, budjet tashkilotining pensiya fondi hisobidan amalga oshiriladigan xarajatlami to&#39;lash uchun «Budjetdan tashqari pensiya fondidan xarajatlami to‘lashga mablag‘lar olish uchun buyurtmanoma»ni taqdim etadi. Buyurtmanomada: pensiya oluvchi pensionerlar soni va ularga to&#39;lanadigan pensiya summasi; homiladorlik va tuqqanidan keyin nafaqa oluvchilar soni, nafaqa to&#39;lanadigan kunlar soni va hisoblangan nafaqa summasi; bola tug&#39;ilgandan keyin nafaqani oluvchilar soni va ularga to&#39;lanadigan nafaqa summasi; kishi vafot etganda beriladigan nafaqalar soni va to&#39;lanadigan nafaqalar summasi va boshqalar ko&#39;rsatiladi. Budjet tashkilotlari buyurtmanomalami budjet tasnifining bo&#39;limlari bo&#39;yicha alohida-alohida tuzadi va bu bo&#39;limlar bo&#39;yicha xarajatlar qaysi hisobvaraqdan amalga oshirilishini ham ko&#39;rsatadi. Budjetdan tashqari pensiya fondidan xarajatlami to&#39;lashga mablag&#39;lar olish uchun buyurtmanoma 200 _______________ yil, oy uchun 5 16yoshgachanogiron bolasibo&#39;lgan ota- 6 beriladiganimtiyozlar o &#39; miga kompensatsiyali pul to &#39; lovlarini to &#39; lashShujumladan,oluvchil a)engkamishhaqining1 b ) e n g k a m i s h h a q i n i Hammasi Buyurtmanomada ko &#39; rsatilgan talab qilingan mablag &#39; lar summasi buxgalteriya hisobi ma ’ lumotlari bo &#39; yicha ma ’ lum davr ichida budjet tashkiloti tomonidan davlat ijtimoiy sug &#39; urtasi bo &#39; yicha hisoblangan sumraadan oshib ketmasligi kerak . Tuman ( shahar ) ijtimoiy ta ’ minot bo &#39; limlari tomonidan budjet tashkilotlarining buyurtmanomalarida ko &#39; rsatilgan summalami ularning bank muassasalaridagi talab qilib olgunga qadar depozit hisobvaraqlariga buyurtmanomani olgandan so &#39; ng 5 ish kuni ichida o &#39; tkazib beradi . Bu kelib tushgan mablag &#39; lar summasini budjet tashkilotlari o &#39; z kassa xarajatlarini tiklashga o &#39; tkazadi . Hisoblangan ijtimoiy to &#39; lovlar ( nafaqalar ) summasiga budjet tashki - lotining buxgalteriya xizmatida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi : Debet 198/3 - «Ijtimoiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha pensiya fondi bilan hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 188 - «Ijtimoiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha hisob-kitoblar» subschyoti. Hisoblangan ijtimoiy to&#39;lovlarga (nafaqalarga) tegishli bo&#39;lgan daromad solig&#39;i summasiga budjet tashkilotining buxgalteriya xizmatida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 188 - «Ijtimoiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha hisob-kitoblar» subschyoti;Tartib raqami Ko&#39;rsatkichlar Pensiyalar, nafaqalar, kompcn- satsiyalar oluvchilar M ehnat ga q obili- H aqiqi y x arajat1 Ishlovchi pensionerlarga pensiya Shujumladan a)100%oluvchilarga b) 50% oluvchilarga 2 Homiladorlik va tuqqanidan keyingi3 Bola tug&#39;ilganda beriladigan nafaqalar4 Dafn etish marosimi uchun beriladigan Kredit 173 - «Budjet to&#39;lovlariga doir hisob-kitoblar» subschyoti. Ijro varaqalari va boshqa hujjatlar bo&#39;yicha ushlamalar ijtimoiy to&#39;lovlardan (nafaqalardan) ushlangan summaga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 188 - «Ijtimoiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 187 - «Ijro hujjatlari va boshqa ushlamalar bo&#39;yicha hisob-kitoblar» subschyoti. Budjet tashkilotining buyurtmanomasida ko&#39;rsatilgan summa tuman (shahar) ijtimoiy ta ’minot bo&#39;limlari tomonidan budjet tashkilotining bank muassasasidagi talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;iga o&#39;tkazib berilganda budjet tashkilotining buxgalteriya xizmatida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 090 - «Respublika budjeti bo&#39;yicha tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka o Г J sharoitida: 292-«Budjet mablaglari oluvchilarning xodimlarini ijtimoiy to&#39;lovlari budjetdan tashqari pensiya foJi mablag‘lari hisobidan qoplanadigan nafaqa va pensiyalarni to&#39;lashuchun kelib tushgan mablag‘lar» subschyoti) yoki Debet 100 - «Tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: 292-«Budjet mablaglari oluvchilarning xodimlarini ijtimoiy to lovlari budjetdan tashqari pensiya fondi mablag&#39;lari hisobidan qoplanadigan nafaqa va pensiyalarni to‘lash uchun kelib tushgan mablag‘lar» subschyoti Kredit 198/3- «Ijtimoiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha pensiya fondi bilan hisob-kitoblar» subschyoti. Budjet tashkilotining bank muassasasidagi talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;idan ijtimoiy to&#39;lovlami (nafaqalami) to&#39;lash uchun budjet tashkilotining kassasiga naqd pul olinganda budjet tashkilotining buxgalteriya xizmatida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 120 - «Kassa» subschyoti; Kredit 090 - «Respublika budjeti bo&#39;yicha tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka o tish sharoitida 147-«Budjet mablaglari bo&#39;yicha budjet mablag&#39;lari oluvchilar oldidagi majburiyatlar» subschyoti) yoki Kredit 100 -«Tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: 147-«Budjet mablag&#39;lari bo&#39;yicha budjet mablaglari oluvchilar oldidagi majburiyatlar» subschyot, Budjet tashkilotining kassasidan xodimlarga ijtimoiy to&#39;lovlar (nafaqalar) berilganda budjet tashkilotining buxgalteriya xizmatida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 188 - «Ijtimoiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 120-«Kassa» subschyoti. Deponentlar bilan hisob-kitoblar hisobi Ishchi va xizmatchilarning belgilangan muddatlarda olinmagan mehnat haqi va nafaqalar summalarining hisobi uchun 177- «Deponentlar bilan hisob-kitoblar» subschyoti qo&#39;llaniladi. Bu passiv subschyotdir. Muddatida olinmagan mehnat haqi, turli to&#39;lovlar va nafaqalar summalari 177-«Deponentlar bilan hisob- kitoblar» subschyotining kreditiga yoziladi, bu subschyotning debetiga esa ishchi va xizmatchilarga berilgan dcponentlangan mehnat haqi va nafaqalar summalari yoziladi. Ishchi va xizmatchilar deponentlangan mehnat haqining analitik hisobi deponentlangan mehnat haqi va stipendiyalaming analitik hisob-kitobi (441- shakl)dayuritiladi. Ishchi va xizmatchilar tomonidan muddatida olinmagan mehnat haqi va boshqa summalar deponentlanganida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 180 - «Ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblan> subschyoti; Kredit 177 - «Deponentlar bilan hisob-kitoblan> subschyoti. Muddatida olinmagan nafaqalar summasi deponentlanganida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Dcbet 188 - «Ijtimoiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 177 - «Deponentlar bilan hisob-kitoblar» subschyoti. Deponentlangan summalar to&#39;langanida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 177 - «Deponentlar bilan hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 120 - «Kassa» subschyoti. Ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblar hisobi Ishchi va xizmatchilar bilan mehnat haqi bo&#39;yicha hisob-kitoblar hisobi uchun 180- «Ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblar» subschyoti xizmat qiladi. Bu passiv subschyotdir. 180-«Ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblar» subschyotining kreditida ishchi va xizmatchilarga hisoblangan mehnat haqi summalari, navbatdagi mehnat va o ‘quv ta’tillari haqi summalari, moddiy yordam summalari, mukofot summalari qayd qilinadi, bu subschyotning debetida esa ishchi va xizmatchilarga berilgan mehnat haqi summalari, navbatdagi mehnat va o‘quv ta’tillari haqi summalari, moddiy yordam summalari, mukofot summalari va ulardan ushlanmalar va deponentlangan mehnat haqi summalari qayd qilinadi. Mehnatga haq to ‘lashning yagona tarif setkasi Mehnatga haq to ‘lash Tarif koeffitsicntl Mehnatg ahaq to&#39;lash Tarif koeffitsient 0 1,000 12 5,870 I 2,377 13 6,242 2 2,616 14 6,617 3 2,878 15 7,000 4 3,165 16 7,388 5 3,467 17 7,781 6 3,783 18 8,180 7 4,112 19 8,585 8 4,454 20 8,995 9 4,797 21 9,411 10 5,147 22 9,830 11 5,503 0 ‘rtacha oylik ish haqini hisoblab chiqarish tartibi Ta ’tillar vaqtiga haq to‘lash, ishdan bo‘shatish nafaqasini, ishsizlik nafaqasini to‘lash uchun o&#39;rtacha oylik ish haqi hisoblab chiqarish kunidagi tarifikatsiya bo&#39;yicha belgilangan ish haqi yoki lavozim maoshidan kelib chiqqan holda ulami: a) muayyay yashkilhtda bir yii yoki undun ко &#39;p ishlayotgan xodimlarga hisoblash davrida tarifikatsiya bo&#39;yicha yoki lavozim maoshidan oshgan, ya’ni, ijtimoiy sug&#39;urta bo&#39;yicha to&#39;lov hisoblangan ishbay asosida ishlab topilgan qo&#39;shimcha ish haqi, mukofotlar, qo&#39;shimcha to&#39;lovlar, ish haqiga qo&#39;shimcha haqlar va boshqa to&#39;lovlar summasini, o&#39;n ikkidan birga oshirgan holda hisoblab chiqiladi; b) muayyan tashkilotda bir yildan kam (birinchi yil) ishlayotgan xodimlarga hisoblash davrida tarifikatsiya bo&#39;yicha yoki lavozim maoshidan oshgan, ya ’ni, ijtimoiy sug&#39;urta bo&#39;yicha to&#39;lov hisoblangan ishbay asosida ishlab topilgan qo&#39;shimcha ish haqi, mukofotlar, qo&#39;shimcha toiovlar, ish haqiga qo&#39;shimcha haqlar va boshqa to&#39;lovlar summasini, olti to&#39;la oy ishlaganga oltidan birga, yetti to&#39;la oy ishlaganga yettidan birga va hokazo oshirgan holda hisoblab chiqiladi; d) o&#39;rto maxsus va hunar-texnika o&#39;auv yurtlari o&#39;qituvchilari uciuc hisoblash davrida tarifikatsiya bo&#39;yicha yoki lavozim maoshidan oshgan, ya ’ni, ijtimoiy sug&#39;urta bo&#39;yicha to&#39;lov hisoblangan ishbay asosida ishlab topilgan qo&#39;shimcha ish haqi, mukofotlar, qo&#39;shimcha to&#39;lovlar, ish haqiga qo&#39;shimcha haqlar va boshqa to&#39;lovlar summasini, o&#39;ndan birga oshirgan holda hisoblab chiqiladi. Yil oxirida ortiqcha bajarilgan soatlar uchun o&#39;rta maxsus va hunar- texnika o&#39;quv yurtlari o&#39;qituvchilariga qo&#39;shimcha haq ushbu soatlar bajarilayotgan vaqtda amalda bo&#39;lgan stavkalar bo&#39;yicha to&#39;lanadi. Xodimlarning salomatligiga mehnatda mayib bo&#39;lishi, kasb kasalligiga chalinishi yoki mehnat vazifalarini bajarish bilan bog&#39;liq holda sog&#39;ligining boshqacha tarzda shikastlanishi ish beruvchi tomonidan qoplanishi uchun summalar hisob-kitobi O&#39;zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarori bilan tasdiqlangan qoidalarga muvofiq amalga oshiriladi. Mehnatga yaroqsizlik, homiladorlik va tug&#39;ish varaqalari bo&#39;yicha to&#39;lovlar (nafaqalar hisoblash) hisob-kitobi Davlat ijtimoiy sug&#39;urtasi bo&#39;yicha nafaqalar tayinlash va to&#39;lash tartibi to&#39;g&#39;risidagi nizomga muvofiq amalga oshiriladi. Boshqa barcha hollarda (ta ’tillar vaqtiga haq to&#39;lash, ishdan bo&#39;shatish nafaqasini, ishsizlik nafaqasini to&#39;lash; xodimlarning salomatligiga mehnatda mayib bo&#39;lishi, kasb kasalligiga chalinishi yoki mehnat vazifalarini bajarish bilan bog&#39;liq holda sog&#39;ligining boshqacha tarzda shikastlanishi ish beruvchi tomonidan qoplanishi uchun summalar; mehnatga yaroqsizlik, homiladorlik va tug&#39;ish varaqalari bo&#39;yicha to&#39;lovlardan (nafaqalar hisoblash) tashqari), ya’ni, xodimlarning davlat yoki jamoat vazifalarini bajarishlari, shuningdek, ulaming jamiyat manfaatlariga doir harakatlami amalga oshirishlari bilan bog ‘liq kafolatli to&#39;lovlarni berish uchun o&#39;rtacha oylik ish haqi keyingi ikki kalendar oyidagi o&#39;rtacha oylik ish haqidan kelib chiqib belgilanadi. Xodim mehnat ta ’tilida bo&#39;lganda, davlat yoki jamoat vazifalarini bajarish, ikki oygacha bo&#39;lgan muddatda ish qidirish (mehnat bo&#39;yicha mahalliy organ tomonidan berilgan ma’lumotnomaga muvofiq uch oy), shuningdek, kasalhk davrida tarif stavkalari, lavozim maoshlari miqdorlari oshgan hollarda mehnatga haq to&#39;lashning yangi shartlaridagi tashkilotlaming ishlagan kunlariga to&#39;g&#39;ri kelgan ish kunlarining amaldagi soni uchun to&#39;lovlar qayta hisoblanadi. Ta ’til uchun beriladigan summa quyidagi tartibda hisoblanadi: yuqorida ko&#39;rsatilgan tartibda aniqlangan o&#39;rtacha oylik mehnat haqi summasi yildagi o&#39;rtacha bir oyga to&#39;g&#39;ri keladigan ish kunlari soniga, ya’ni 25,4 ga bo&#39;linadi. Topilgan bir kunlik o&#39;rtacha mehnat haqi summasi berilgan ta’til kunlariga to&#39;g&#39;ri keladigan ish kunlari soniga ko&#39;paytiriladi. Muayyan tashkilotda 11 oydan kam bo&#39;lmagan muddat ishlagan xodimga foydalanilmagan ta’til kunlari uchun kompensatsiya ham yuqorida ko&#39;rsatilgan tartibda to&#39;lanadi. Xodim 11 oydan kam bo&#39;lgan muddat ishlaganda foydalanilmagan ta’til kunlari uchun kompensatsiya ishlagan vaqtiga mutanosib ravishda kunlar soniga to&#39;lanadi. Xodimlaming davlat yoki jamoat vazifalarini bajarishlari,shuningdek, ularning jamiyat manfaatlariga doir harakatlarni amalga oshirishlari bilan bog ‘liq kafolatli to&#39;lovlarni berish tartibi Xodimlar tomonidan davlat yoki jamiyat manfaalariga doir bajari- ladigan vazifalar: - saylov huquqini amalga oshirish; - deputatlik vazifalarini bajarish; - tibbiy-mehnat ekspertiza komissiyasi ishida ishtirok etish; - harbiy burchni bajarish; - surishtiruv organlariga , tergovchi , prokuror huzuriga , sudga guvoh , javbrlanuvchi , ekspert , mutaxassis , tarjimon , xolislar tariqasida ( chaqiriq bo &#39; yicha ) borish ; - xalq maslahatchilari , jamoat ayblovchilari vajamoathimoyachilari , jamoat birlashmalari va mehnat jamoalari vakillari sifatida sud majlislarida , shuningdek , qonun bilan nazarda tutilgan boshqa hollarda ishtirok etish hisoblanadi . Xodimlar tomonidan davlat manfaatlari yo ‘lida qilinadigan hara-katlar: - avariyalar, tabiiy ofatlarlaming oqibatlarini tugatish; - inson hayotini saqlash; - quyish uchun qon topshirish va boshqa hollar hisoblanadi. Davlat yoki jamoat vazifalarini bajarish vaqtida (qonun bilan belgilangan yoki tegishli organning chaqiriq qog&#39;ozida, xabarnomasida ko&#39;rsatilgan vaqtda) ish beruvchi xodimning ish joyi (lavozimi)ni saqlagan holda uni ishdan ozod qilishi shart. Xodimning davlat yoki jamoat vazifalarini bajarishi, shuningdek, uning jamiyat manfaatlariga doir qilayotgan harakatlari vaqtida ushbu vazifalarni bajarish uchun qonun bilan belgilangan vaqtdagi yoki tegishli organ tomonidan berilgan ma ’lumotnomada ko‘rsatib o&#39;tilgan muddatdagi limitga muvofiq o&#39;rtacha ish haqi saqlab qolinadi. Xodimlarning davlat yoki jamoat vazifalarini bajarish, shuningdek, jamiyat manfaatlariga doir harakatlarqilishlari vaqtidagiularning o&#39;rtacha ish haqini saqlab qolish bilan bog&#39;liq xarajatlar budjet tashkilotlarida budjetdan moliyalashtiriladigan mablag&#39; hisobidan qoplanadi. Xodimlarning davlat yoki jamoat vazifalarini bajarishlari bilan bog&#39;liq kafolatli to&#39;lovlar tashkilotlarning ish haqi fondi hisobidan amalga oshiriladi. Mehnat haqidan faqat tegishli nizomlarda ko&#39;zda tutilgan ushlan- malargina ushlanishi mumkin. Mehnat haqidan (daromad solig&#39;i, pensiya fondiga majburiy sug&#39;urta va kasaba uyushmasini to&#39;lovidan tashqarH quyidagilami ushlanishiga yo&#39;l qo&#39;yiladi: 1) mulkni (maxsus kiyim, asboblar va hokazolar) yo&#39;qotgani yoki o&#39;zlashtirgani uchun; 2) xizmat binolarining umumiy va yong&#39;inga qarshi saqlash qoidalarini va xizmat hujjatlarini saqlash qoidalarini buzgani uchun jarima, hamda ma ’muriy tartibda (pasport rejimini, jamoat tartibini va hokazolami buzgani uchun) solingan jarimalar; 3) oilani saqlashga (alimentlar); 4) tashkilotlarning mol-mulkini o ‘g‘irlanishidan, kamomaddan va o‘zlashtirilishidan ko‘rgan zararlari. Biroq. barcha ushlanmalar ushlangandan so ‘ng, mehnat haqini qanday qismi qolayotganidan qatiy nazar, budjet tashkiloti quyidagilami: 1) melinat haqi hisobidan berilgan bo&#39;nakni, xodim bo ‘nak va ushlanma miqdori bo&#39;yicha e’tiroz bildirmaganda, qaytarish uchun; 2) yo ‘l qo‘yilgan arifmetik xatolar natijasida ortiqcha to&#39;langan summalarai qaytarish uchun; 3) xizmat safariga berilgan bo ‘nakning sarflanmagan qismini, ushlan- maning asosligi yoki miqdori bo‘yicha xodimning e’tirozi bo‘lmaganda, qaytarib olish uchun amalga oshirish huquqiga ega. Yuqorida ko&#39;rsatilgan ushlanmalar bo&#39;nakni qaytarish yoki qarzni uzish uchun belgilangan muddat tugagandan e ’tiboran bir oydan kechikmasdan qilinishi mumkin. Agar tashkilot ma’muriyati bir oylik muddat davomida bu summalarni ushlab qolish haqida farmoyish bermagan bo‘lsa, u holda tashkilot tegishli summani undirib olish huquqini yo‘qotadi. Ishchi va xizmatchilar tomonidan kreditga olingan tovarlar uchun ularning majburiyatlari bo&#39;yicha tegishli summalar ham ushlanadi. Oilani saqlashga (alimentlar) da ’vogar foydasiga mas’ulning mehnat haqini daromad solig&#39;i summasi chegirilgandan keyin qoUan summasidan ijro varaqasida ko&#39;rsatilgan miqdorda ushlanma amalga oshiriladi. Bu summalar boshqa hududga o&#39;tkazib berish lozim bo&#39;lganda, pul o&#39;tkazish bo&#39;yicha xarajatlar da’vogar hisobidan amalga oshiriladi. Ishchi va xizmatchilarga hisoblangan mehnat haqi summalari, navbatdagi mehnat va o&#39;quv ta ’tillari haqi summalari, moddiy yordam summalari, mukofot summalari va boshqa to&#39;lovlar summalariga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debct 200 - «Tashkilotni saqlashga va boshqa tadbirlarga budjet bo&#39;yicha xarajatlar» subschyoti (G&#39;aviachiUkka o Ш shaLida:214-«Budjet пшЫая - Ш hisobidan qoplanadigan budjet rnablaglari oJchUarning X araja,,ari>> subschyoti ) yoki Debet 211 - «Maxsus mablag&#39;lar bo&#39;yicha xarajatlar» subschyoti; Kredil 180 - «Ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblan, subschyoti. Ishchi va xizmatchilarga hisoblangan mehnat haqi summalari, navbatdagi mehnat va o ‘quv ta’tillari haqi summalari, moddiy yordam summalari, mukofot summalari va boshqa to&#39;lovlar summalaridan ushlangan: a) daromad soliq summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Dcbet 180 - «Ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 173 - «Budjet to&#39;lovlariga doir hisob-kitoblan, subschyoti. b) pensiya fondiga 2,5 foiz majburiy sug&#39;urta summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 180 - «Ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblan) subschyoti; Kredit 198/1 -«Sug&#39;urta to&#39;lovlari (2,5%) bo&#39;yicha pensiya fondi bilan hisob- kitoblar» subschyoti. d) kasaba uyushmasiga to&#39;lov summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debel 180 - «Ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblan, subschyoti; (Credil 185 - «Kasaba uyushmasiga a’zolik to&#39;lovi summalarini naqd pulsiz o&#39;tkazishlar bo&#39;yicha kasaba uyushma a ’zolari bilan hisob- kitoblar » subschyoti. e) ijro varaqalari va boshqa hujjatlar bo&#39;yicha ushlanma summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 180 - «Ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 187 - «Ijro hujjatlari va boshqa ushlanmalar bo&#39;yicha hisob-kitoblan> subschyoti. Ishchi va xizmatchilarga kassadan berilgan mehnat haqi summalari, navbatdagi mehnat va o&#39;quv ta ’tillari haqi summalari, moddiy yordam summalari, mukofot summalari va boshqa to&#39;lovlar summalariga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 180 - «Ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblan, subschyoti; Kredit 120 - «Kassa» subschyoti. Ishchi va xizmatchilar tomonidan muddatida olinmagan mehnat haqi summalari, navbatdagi mehnat va o&#39;quv ta ’tillari haqi summalari, moddiy yordam summalari, mukofot summalari va boshqa to&#39;lovlar summalari deponentlanganida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 180 - «Ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblan, subschyoti; Kredit 177 - «Deponentlar bilan hisob-kitoblan> subschyoti. Ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblaming analitik hisobi har yili har bir ishchi va xizmatchiga ochiladigan alohida kartochka-ma’lumotnomalarda yuritiladi. Stipendiyalar bo ‘yicha o‘quvchilar, talabalar va aspirantlar bilan hisob- kitoblar hisobi Stipendiyalar bo&#39;yicha o&#39;quvchilar, talabalar va aspirantlar bilan hisob-kitoblar hisobi ishchi va xizmatchilar bilan mehnat haqi bo&#39;yicha hisob-kitoblar hisobi bilan bir xil yuritiladi. Stipendiyalar bo&#39;yicha o&#39;quvchilar, talabalar va aspirantlar bilan hisob-kitoblar hisobi uchun 181- «Stipendiya oluvchilar bilan hisob- kitoblar» subschyoti xizmat qiladi. Bu subschyotning xarakteristikasi 180-«Ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblar» subschyotining xarakteristikasi bilan bir xildir. Hisoblangan stipendiyalar summalari 18l-«Stipcndiya oluvchilar bilan hisob-kitoblar» subschyotining kreditiga yoziladi, bu subschyotning debetiga esa stipendiyadan ushlangan summalar, berilgan stipendiyalar summalari va muddatida olinmagan deponentlangan stipendiyalar summalari qayd qilinadi. Stipendiyalami hisoblash va to&#39;lash buyruqlar asosida oyda bir marta T-49 shaklidagi hisob-kitob-to&#39;lov vedomostida amalga oshiriladi. Vedomost buyruqlar, o&#39;quv bo&#39;limi va fakultetning ma’lumotlari yoki boshqa hujjatlar asosida tuziladi. Yotoqxonadan foydalanganlik uchun talabalar budjet tashkilotlarining maxsus mablag&#39;lari hisoblanadigan belgilangan miqdorda haq to&#39;laydi. Hisob-kitob-toiov vedomosti asosida memorial-order tuziladi. Stipendiya oluvchilar bilan hisob- kitoblarning analitik hisobi tegishli vazirliklar tomonidan belgilangan shakllar bo&#39;yicha har bir stipendiatga ochiladigan stipendiatning shaxsiy subschyotida yuritiladi. O&#39;quv yurtlarining talabalariga, aspirantlariga va o&#39;quvchilariga hisob langan stipendiya summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 200 - «Tashkilotni saqlashga va boshqa tadbirlarga budjet bo&#39;yicha xarajatlar» subschyoti (G&#39; а . пасЫШа o Ш shaLda: 214-«Budjet mablaglan Msobidan qoplanadigan budjet mablag‘lari Kredit 181 - «Stipendiya oluvchilar bilan hisob-kitoblar» subschyoti. 0 ‘quv yurtlarining talabalari, aspirantlari va o&#39;quvchilari stipendiyalaridan ijro varaqalari va boshqa hujjatlar bo&#39;yicha ushlangan summalarga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 181 - «Stipendiya oluvchilar bilan hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 187 - «Ijro hujjatlari va boshqa ushlanmalar bo&#39;yicha hisob-kitoblar» subschyoti. 0 ‘quv yurtlarining talabalari, aspirantlari va o&#39;quvchilari stipen diyalaridan yotoqxonadan foydalanganlik uchun ushlangan summalarga quyidagi ikkita buxgalteriya provodkasi tuziladi: 1) Debet 181- «Stipendiya oluvchilar bilan hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 178 - «Boshqa debitorlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblar» subschyoti. 2) Debet 178- «Boshqa debitorlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblar» sub- schyoti; Kredit 400 - «Maxsus va budjetdan tashqari mablag&#39;lar bo&#39;yicha daromadlar » subschyoti. 0‘quv yurtlarining talabalariga, aspirantlariga va o&#39;quvchilariga kassadan berilgan stipendiya summasiga quyidagi buxgalteriya pro vodkasi tuziladi: Debet 181 - «Stipendiya oluvchilar bilan hisob-kitoblan) subschyoti; Kredit 120 -«Kassa» subschyoti. 0 ‘quv yurtlarining talabalariga, aspirantlariga va o‘quvchilari tomonidan muddatida olinmagan stipendiya summasi deponentlanganida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 181 - «Stipendiya oluvchilar bilan hisob-kitoblan> subschyoti; Kredil 177 - «Deponentlar bilan hisob-kiloblar» subschyoti. Kreditga sotilgan mollar uchun ishchi va xizmatchilar bilan hisob- kitoblar hisobi Savdo tashkilotlari tomonidan kreditga sotilgan mollar uchun ishchi va xizmatchilarning topshiriqnoma-majburiyatlari bo&#39;yicha mehnat haqidan ushlangan summalar 182- «Kreditga sotilgan mollar uchun ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblar» subschyotida hisobga olinadi. Kreditga sotilgan mollar uchun ishchi va xizmatchilarning mehnat haqidan ushlangan summalar 182- «Kreditga sotilgan mollar uchun ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblar» subschyotining kreditida qayd qilinadi, bu subschyotning debetida esa ishchi va xizmatchilaming mehnat haqidan kreditga sotilgan mollar uchun ushlangan summalar savdo tashkilotlariga o&#39;tkazilishi qayd qilinadi. Kreditga sotilgan mollar uchun ishchi va xizmatchilaming mehnat haqidan ushlangan summalar bo&#39;yicha hisob-kitoblarning analitik hisobi har bir savdo tashkiloti bo&#39;yicha alohida-alohida 292-a-shakldagi kartochkalarda (292- shakldagi kitobda) yuritiladi. Har bir xodim bo&#39;yicha ushlangan summalar hisobi topshiriqnoma-majburiyatlarda yuritiladi, bir tashkilotning o&#39;zidan kreditga mol sotib olgan ishchi va xizmatchilar soni anchagina bo&#39;lganda esa kreditga mollar sotib olgan ishchi va xizmatchilaming mehnat haqidan ushlashlar reestrida (407- shakl) yuritiladi. Oyning oxirida kartochkalardagi yozuvlar reestrlar bilan yoki topshiriqnoma- majburiyatlar bilan solishtiriladi. Kasaba uyushmasiga a ’zolik to&#39;lovi summalarini naqd pulsiz o ‘tkazishlar bo&#39;yicha kasaba uyushmasi a’zolari bilan hisob-kitoblar hisobi Kasaba uyushmasi tashkilotlari bilan naqd pulsiz tizimda hisob-kitoblar qilinganda mehnat haqidan ushlangan kasaba uyushmasiga a ’zolik to&#39;lovlari 185-«Kasaba uyushmasiga a’zolik to&#39;lovi summalarini naqd pulsiz o&#39;tkazishlar bo&#39;yicha kasaba uyushmasi a’zolari bilan hisob-kitoblar» subschyotida hisobga olinadi. Kasaba uyushmasiga a’zolik to&#39;lovlarini to&#39;lash uchun mehnat haqidan ushlangan summalar 185-«Kasaba uyushmasiga a’zolik to&#39;lovi summalarini naqd pulsiz o&#39;tkazishlar bo&#39;yicha kasaba uyushmasi a’zolari bilan hisob-kitoblar» subschyotining kreditiga yoziladi, bu subschyotning debetiga esa mehnat haqidan ushlangan a’zolik to&#39;lovlari summalarining o&#39;tkazilishi yoziladi. Kasaba uyushmasi a’zolari bilan kasaba uyushmasiga a’zolik to&#39;lovlarining summalarini naqd pulsiz o&#39;tkazish bo&#39;yicha hisob- kitoblarning analitik hisobi har bir kasaba uyushmasi tashkiloti bo&#39;yicha 292-a-shakldagi kartochkalarda (292-shakldagi kitobda) yuritiladi. Ijro hujjatlari va boshqa ushlanmalar bo&#39;yicha hisob-kitoblar hisobi Mehnat haqidan, stipendiyalardan, vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha nafaqalardan va pensiyalardan ijro varaqalari va boshqa hujjatlar bo&#39;yicha ushlangan summalar 187- «Ijro hujjatlari va boshqa ushlanmalar bo&#39;yicha hisob- kitoblar» subschyotida hisobga olinadi. Mehnat haqidan, stipendiyalardan, vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha nafaqalardan va pensiyalardan ijro varaqalari va boshqa hujjatlar bo&#39;yicha ushlangan summalar 187-«Ijro hujjatlari va boshqa ushlanmalar bo&#39;yicha hisob-kitoblar» subschyotining kreditiga yoziladi, bu subschyotning debetiga esa mehnat haqidan, stipendiyalardan, vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik bo&#39;yicha nafaqalardan va pensiyalardan ijro varaqalari va boshqa hujjatlar bo&#39;yicha ushlangan summalar tegishli oluvchilarga o&#39;tkazilishi yoki berilishi yoziladi. Ijro varaqalari va boshqa hujjatlar bo&#39;yicha hisob- kitoblarning analitik hisobi har bir oluvchining familiyasi yoki tashkiloti, ijro varaqasining yoki boshqa hujjatning raqami, sanasi va amal qilish muddati, ushlanadigan summalar(foizlar) ko&#39;rsatilib, 292- a-shakldagi kartochkalarda (292- shakldagi kitobda) yuritiladi. Xodimlar bilan shaxsiy jamg ‘arib boriladigan pensiya hisobvarag‘iga to‘lovlar bo‘yicha hisob-kitoblar hisobi Fuqarolarning shaxsiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisob- varaqlariga ish beruvchilar tomonidan rnajburiy to&#39;lovlarm hisoblash va to&#39;lash tartibi to&#39;g&#39;risidagi Nizomga (O&#39;zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida 2005-yil 6-oktabrda 1515- son bilan ro&#39;yxatga olingan) muvofiq budjet tashkilotlari o&#39;zlarining xodimlarini (muayyan tashkilotda xodim uchun asosiy ish joyi bo&#39;lishi yoki u o&#39;rindoshlik, soatbay haq, vaqtincha mehnat kelishuvi, turli ishlarni bajarish va hokazolar sharti bilan ishlashidan qat ’iy nazar) shaxsiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisobvaraqlariga to&#39;lovlar qilishi shart. Fuqarolarning shaxsiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisobvaraqlariga har oylik rnajburiy to&#39;lovlar miqdori xodimlarga hisoblangan mehnat haqidan (daromadidan) 1 foiz miqdorida belgilangan. Fuqarolaraing shaxsiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisob- varaqlariga to&#39;lovlar hisoblash maqsadi uchun xodimlaniing mehnat haqi (daromadlari) deganda, jismoniy shaxslar daromadlariga soliq bo&#39;yicha soliqqa tortilishi kerak bo&#39;lgan umumiy daromad tushuniladi. Mehnat shartnomasi bo&#39;yicha mehnat faoliyatini olib borayotgan barcha fijqarolar (ishlaydigan pensionerlar ham) jamg&#39;arib boriladigan pensiya to&#39;lovlarini oluvchilar sifatida jamg&#39;arib boriladigan pensiya tizimini ishtirokchilari bo&#39;lib hisoblanadi. Xodimlar bilan o&#39;rindoshlik, soatbay haq, vaqtincha mehnat kelishuvi, turli ishlarai bajarish va hokazolar sharti bilan mehnat shartnomasi tuzilganda, budjet tashkilotlari ulardan shaxsiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisobvarag&#39;i (hisobvaraqning raqami, xalq bankining filiali va bank filialini kodi ko&#39;rsatilgan) borligi to&#39;g&#39;risida ma ’lumotnomani talab qilishlar kerak. Shunday mehnat shartnomalari bo&#39;yicha mehnat haqi, mualliflik haqi va boshqa to&#39;lovlar hisoblaganda, budjet tashkilotlari mehnat haqi sifatida hisoblangan summadan 1 foiz u xodimning asosiy ish joyi bo&#39;yicha ochilgan jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisobvarag&#39;iga o&#39;tkazib berishi kerak. Soliq kodeksiga muvofiq jismoniy shaxslar daromadlariga soliqlar bo&#39;yicha imtiyozi bo&#39;lgan fuqarolar (har oy soliq olinmaydigan to&#39;rtta eng kam ish haqi miqdorida) umumiy asosda jamg&#39;arib boriladigan pensiya tizimida qatnashadi, ya ’ni budjet tashkilotlari mehnat haqini soliqqa tortiladigan bazasidan 1 foiz bu xodimning shaxsiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisobvarag&#39;iga o&#39;tkazib berishi kerak. Budjet tashkiloti har oyi fuqarolaraing shaxsiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisobvaraqlariga to&#39;lov sifatida, qonunchilikka muvofiq jismoniy shaxslar daromadlariga hisoblangan soliq summasini tegishlicha kamaytirish hisobidan, mablag&#39;lar o&#39;tkazib beradi. Majburiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya to&#39;lovlami o&#39;tkazuvchilar tomonidan shaxsiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisobvaraqlariga kiritish, jismoniy shaxslar daromadlaridan ushlangan soliq o&#39;tkazilishi bilan bir vaqtda, oyning ikkinchi yarimi uchun mehnat haqi to&#39;lash muddatida, lekin hisobot oyidan keyingi oyning 10-sanasidan kechik- tirmasdan, amalga oshiradi. Budjet tashkilotlari to&#39;lovchilar sifatida ro&#39;yxatga olingan xalq bankining filiali bilan shaxsiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisobvaraqlariga to&#39;lovlar bo&#39;yicha hisob-kitoblar hisobini olib boradi. Budjet tashkilotlarida xodimlaming shaxsiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisobvaraqlariga o&#39;tkazib berish uchun ushlab qolingan to&#39;lovlar summasi hisobi uchun 190- «Xodimlar bilan shaxsiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisobvarag&#39;iga to&#39;lovlar bo&#39;yicha hisob-kitoblar» subschyoti qo&#39;llaniladi. Xodimlaming daromadidan ushlab qolinadigan soliq summasini kamaytirish hisobiga ulaming shaxsiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisobvaraqlariga o&#39;tkazish uchun chegirib qolingan to&#39;lov summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 173 - «Budjet to&#39;lovlariga doir hisob-kitoblan> subschyoti; Kredit190-«Xodimlar bilan shaxsiy jamg&#39;anb boriladigan pensiya hisobvarag&#39;iga to&#39;lovlar bo&#39;yicha hisob-kitoblan> subschyoti. Xodimlaming daromadidan ushlab qolinadigan daromad solig&#39;i summasidan chegirib qolingan to&#39;lov summasi xodimlaming shaxsiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisobvaraqlariga o&#39;tkazib berilganda quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 190 - «Xodimlar bilan shaxsiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisobvarag&#39;iga to&#39;lovlar bo&#39;yicha hisob-kitoblar » subschyoti; Kredit 090 - «Respublika budjeti bo&#39;yicha tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka o Ш sharoitida: l47-«Budjet mablag&#39;lari boyicha budjet mablag &#39;f ari oluvchilar oldidagi majburiyatlar» subschyoti) yoki Kredit 100 - «Tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka otish sharoitida: 147-«Budjet rrtablaglri boyicha budjet mablaglari oluvchilar oldidagi Ljburiyatlar» subschyoti). Sug ‘urta to‘lovlari bo‘yicha pensiya fondi bilan hisob-kitoblar hisobi Yagona ijtimoiy to&#39;lovni, hamda davlat ijtimoiy sug&#39;urtasiga majburiy badallar va ajratmalami hisoblash, to&#39;lash va taqsimlash to&#39;g&#39;ri- sidagi Nizomga (O&#39;zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida 2004-yil 6-aprelda 1333-son bilan ro&#39;yxatga olingan) muvofiq fiiqarolarning majburiy sug&#39;urta badallari moliyalashtirish manbalaridan qat ’iy nazar, soliq ushlanmalarini hisobga olishlarsiz, barcha ish haqi (daromad) turlariga hisoblanadi. 198/1 - «Sug&#39;urta to&#39;lovlari (2,5 %) bo&#39;yicha pensiya fondi bilan hisob- kitoblar» subschyotida mehnat haqidan 2,5 % fuqarolarning majburiy sug&#39;urtalash bo&#39;yicha pensiya fondi bilan hisob-kitoblar hisobga olinadi. Bu passiv subschyotdir. 198/1-«Sug&#39;urta to&#39;lovlari (2,5 %) bo&#39;yicha pensiya fondi bilan hisob-kitoblar» subschyotining krediti bo&#39;yicha fuqarolarning majburiy sug&#39;urtasi bo&#39;yicha ishchi va xizmatchilarning mehnat haqidan ushlangan summalari, debeti bo&#39;yicha esa- ushlangan summalarni pensiya fondiga o&#39;tkazib berilishi qayd qilinadi. Ishchi va xizmatchilarning mehnat haqidan ushlangan fuqarolarning majburiy sug&#39;urtasi summalari mehnat haqi va stipendiyalar hisob-kitob vedomostlari yoki hisob-kitob vedomostlarining yig&#39;imi (705-shakl) asosida hisoblangan mehnat haqining yagona ijtimoiy to&#39;lov summasi aniqlanadigan summasidan kelib chiqqan holda oyda bir marta amalga oshiriladi. To&#39;lovlarning quyidagi turlaridan fuqarolarning majburiy sug&#39;urta to&#39;lovlari hisoblanmaydi: 1. Foydalanilmagan ta ’til uchun kompensatsiya; 2. Ishdan bo&#39;shash chog&#39;idagi ishdan bo&#39;shash nafaqasi; 3. Moddiy yordam sifatida benladigan turli xil pul nafaqalari; 4. Kompensatsiya to&#39;lovlari (xizmat safarlariga oid sutkalik pullar va sutkalik pul o&#39;rniga to&#39;lanadigan to&#39;lovlar, ish bilan bog&#39;liq shikastlanish yoki boshqa xildagi sog&#39;liqqa yetkazilgan zarar natijasida ko&#39;rilgan zararning qoplanishiga oid to&#39;lovlar); 5. Ayrim toifadagi xodimlarga bepul beriladigan kvartiralar, kom- munal xizmatlar, yoqilg&#39;i, oylik yo&#39;l chiptalari qiymati yoki ularni qoplash qiymati; 6. Berilgan maxsus kiyim-bosh, maxsus poyafzal va yakka tartibdagi boshqa himoya vositalari, sovun, yog&#39;sizlantirish vositalari, sut va davolash-profilaktika ovqatlanishining qiymati; 7. Bepul ovqatlanish qiymati; 1. Tushliklarga oid dotatsiyalar, sanatoriy-kurortlarda davolanishga, dam olish uylariga yo ‘llanmalaming qiymati, statsionar va ambulatoriyada davolanish uchun to&#39;lovlar; 8. Ishlash uchun boshqa hududga o&#39;tkazish, yoxud ko&#39;chib o&#39;tish chog&#39;ida borish, mol-mulkni tashish va xonani ijaraga olish bo&#39;yicha xarajatlaming qoplanishi; 10. Doimiy ishi yo&#39;lda o&#39;tadigan yoki sayyoh tusga ega bo&#39;lgan yoxud xizmat safarlari munosabati bilan bog&#39;liq hollarda ish haqiga sutkalik to&#39;lov puli o&#39;miga qo&#39;shimcha to&#39;lov va ustamalar; 11. Mehnat uchun taqdirlashlarsiz ishlangan kunlar (shanbaliklar, yakshanbaliklar va sh.k.) uchun tegishli budjet yoki xayriya fondlari hisobiga o&#39;tkaziladigan ish haqi; 12. Ish haqi fondi (mehnatga haq to&#39;lash fondi) hisobidan o&#39;tkaziladigan yubiley sanalari, tug&#39;ilgan kunlar munosabati bilan, uzoq yillik va nuqsonsiz mehnat faoliyati, faol jamoatchilik ishi uchun va boshqa shunga o&#39;xshash hollarda rag&#39;batlantirish to&#39;lovlari (bunga mukofotlar ham kiradi); 13. Musobaqalar, ko&#39;riklar, tanlovlar va shu kabilarda sovrinli o&#39;rinlar uchun beriladigan pul mukofotlari; 14. Korxonalar va tashkilotlar tomonidan, ishlab chiqarishdan ajralgan holda, o&#39;qish uchun yuborilgan o&#39;quvchilarga to&#39;lanadigan stipendiyalar; 15. Korxona, muassasa va tashkilotlar hisobidan yosh mutaxassislarga oliy yoki o&#39;rta maxsus o&#39;quv yurtini tamomlaganlaridan so&#39;ng ta ’til vaqti uchun to&#39;lanadigan nafaqalar; 16. Davlat ijtimoiy sug&#39;urtasi bo&#39;yicha nafaqalar, ishsizlik bo&#39;yicha nafaqalar, ijtimoiy nafaqalar va pensiyalar. Ishchi va xizmatchilaming mehnat haqidan va boshqa daromadlaridan pensiya fondiga ushlangan majburiy sug&#39;urta summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 180 - «Ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 198/1 - «Sug&#39;urta to&#39;lovlari (2,5 %) bo&#39;yicha pensiya fondi bilan hisob- kitoblar» subschyoti. Ishchi va xizmatchilaming mehnat haqidan va boshqa daromadlaridan ushlangan majburiy sug&#39;urta summasi pensiya fondiga o&#39;tkazib beril-ganda quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 198/1 - «Sug&#39;urta to&#39;lovlari (2,5 %) bo&#39;yicha pensiya fondi bilan hisob- kitoblan> subschyoti; Kredit 090 - «Respublika budjeti bo&#39;yicha tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: 147-«Budjet mablaglari boyicha budjet mablaglari oluvchilar oldidagi majburiyatlar» subschyoti) yoki Kredit 100 -«Tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: I47-«BuIjet mablaglari boyicha budjet mablaglari oluvchilar oldidagi Ljburiyatlar» subschyoti). 198/2-«Sotish hajmidan (0,7%) ajratmalar bo&#39;yicha pensiya fondi bilan hisob- kitoblar» subschyotida tovarlami (ishlami, xizmatlami) sotish (tovarlar aylanmasi) hajmidan 0,7 % majburiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha pensiya fondi bilan hisob-kitoblar hisobga olinadi. Bu passiv subschyotdir. 198/2-«Sotish hajmidan (0,7%) ajratmalar bo&#39;yicha pensiya fondi bilan hisob-kitoblar» subschyotining krediti bo&#39;yicha tovarlami (ishlami, xizmatlami) sotish (tovarlar aylanmasi) hajmidan 0,7 % majburiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha pensiya fondiga hisoblangan to&#39;lov summalari, debeti bo&#39;yicha esa-hisoblangan to&#39;lov summalarini pensiya fondiga o&#39;tkazib berilishi qayd qilinadi. Tovarlami (ishlami, xizmatlami) sotish (tovarlar aylanmasi) hajmidan 0,7 % majburiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha pensiya fondi hisoblangan ajratma summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 410 - «Foyda va zararlar» subschyoti; Kredit 198/2 -«Sotish hajmidan (0,7%) ajratmalar bo&#39;yicha pensiya fondi bilan hisob-kitoblar » subschyoti. Tovarlami (ishlami, xizmatlami) sotish (tovarlar aylanmasi) hajmidan 0,7 % majburiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha ajratma summasi pensiya fondiga o&#39;tkazib berilganda quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 198/2 - «Sotish hajmidan (0,7%) ajratmalar bo&#39;yicha pensiya fondi bilan hisob-kitoblar » subschyoti; Kredit 111 -«Maxsus mablag&#39;lar bo&#39;yicha talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i » subschyoti. 198/3&#39;«Ijtimoiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha pensiya fondi bilan hisob-kitoblar» subschyotida ijtimoiy to&#39;lovlar (homiladorlik va tuqqanidan keyingi davrlar uchun nafaqa, bola tug&#39;ilganda beriladigan nafaqa, dam etish marosimi uchun beriladigan nafaqa, kompensatsiya to&#39;lovlari, pensiya, 16 yoshgacha nogiron-bolasi bo&#39;lgan ota-onalaming qo&#39;shimcha dam olish kunlari uchun to&#39;lanadigan haq, bolalarni sog&#39;lomlashtirish oromgohlari va sanatoriy- profilaktoriylami saqlashga va boshqa to&#39;lovlar) summalari bo&#39;yicha hisob-kitoblar hisobga olinadi. Bu aktiv subschyotdir. 198/3- «Ijtimoiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha pensiya fondi bilan hisob-kitoblan> subschyotining krediti bo&#39;yicha ijtimoiy to&#39;lovlar to&#39;lash uchun tuman ijtimoiy ta’minot bo&#39;limi tomonidan budjet tashkilotining bank muassasasidagi talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;iga o&#39;tkazib berilgan summalar yoziladi. 198/3-«ljtimoiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha pensiya fondi bilan hisob- kitoblan) subschyotining debeti bo&#39;yicha esa budjet tashkilotining ishchi va xizmatchilarga ijtimoiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha hisoblangan nafaqalar summalari yoziladi. Pensiya fondi bilan hisob-kitoblaming analitik hisobi 283-shakldagi ko&#39;p ustunli kartochkalarda yuritiladi. Ishchi va xizmatchilarga hisoblangan homiladorlik va tuqqanidan keyingi davrlar uchun nafaqalar, bir martalik nafaqalar kompensatsiya to&#39;lovlari, ishlaydigan pensionerlarga pensiyalar va boshqa nafaqalar summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 198/3 - «Ijtimoiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha pensiya fondi bilan hisob-kitoblan> subschyoti (Credit 188 - «Ijtimoiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha hisob- kitoblar»subschyoti. Budjet tashkilotining talab qilib olgunga qadar asosiy depozit hisobvaraqlariga ijtimoiy to&#39;lovlami to&#39;lash uchun kelib tushgan summaga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 090 - «Respublika budjeti bo&#39;yicha tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka о’tish sharoitida: 292-«Budjet mablaglari oluvchilarning xodimlarini ijtimoiy to&#39;lovlari budjetdan tashqari pensiya fondi mablag&#39;lanhisobidan qoplanadigan nafaqa va pensiyalarni to&#39;lash uchun kelib tushgan mablag‘lar» subschyoti) yoK Debet 100 -«Tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka otish sharoitida: 292-«Budjet mablaglari oluvchilarning xodimlarini ijtimoiy to&#39;lovlari budjetdar,Uashqari pensiya fondi mablag&#39;lari hisobidan qoplanadigan пфаа va pensiyalami to &#39;lash uchun kelib tushgan mablag&#39;lar» subschyoti), Kredit 198/3 - «Ijtimoiy to&#39;lovlar bo&#39;yicha pensiya fondi bilan hisob-kitoblan> subschyoti. Haqiqatda ishchi va xizmatchilarga hisoblangan mehnat haqi, yagona ijtimoiy to ‘lov bo‘yicha pensiya fondiga hisoblangan to‘lov va tashkilotni saqlashga hamda boshqa tadbirlarga qilingan xarajatlar summalari 200- «Tashkilotni saqlashga va boshqa tadbirlarga budjet bo‘yicha xarajatlar» subschyotida (G‘aznachilikka o&#39;tish sharoitida: 214-«Budjet mablag&#39;lari hisobidan qoplanadigan budjet mablag&#39;lari oluvchilaming xarajatlari» subschyotida) hisobga olinadi. Bu aktiv subschyotdir. Haqiqatda maxsus mablag&#39;lar bo&#39;yicha ishchi va xizmatchilarga hisoblangan mehnat haqi, yagona ijtimoiy to&#39;lov va boshqa xarajatlar summalari 211- «Maxsus mablag&#39;lar bo&#39;yicha xarajatlar» subschyotida hisobga olinadi. Bu aktiv subschyotdir. Amaldagi qoidalarga muvofiq, budjet tashkilotining ixtiyorida qoladigan va budjet bo&#39;yicha mablag&#39;lardan ortiqcha ravishda ma ’lum maqsadlarga xarajat qilish mumkin bo&#39;lgan maxsus mablag&#39;lar bo&#39;yicha daromadlar 400-«Maxsus va budjetdan tashqari mablag&#39;lar bo&#39;yicha daromadlar» subschyotida hisobga olinadi. Bu passiv subschyotdir. 2. Hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblar hisobi Xarajatlami naqd pul bilan to&#39;lash uchun bo&#39;nak berilgan budjet tashkilotining xodimlari hisobdor shaxslar deb ataladi. Bo&#39;naklar hisob berish sharti bilan muayyan tashkilotda ishlovchi shaxslargagina beriladi. Hisobdor shaxslarga beriladigan bo&#39;nakning miqdori uning tayinlanishiga bog&#39;liq bo&#39;ladi. Bo&#39;nak olish uchun hisobdor shaxslar budjet tashkiloti rahbariga bo&#39;nakning maqsadi va summasini ko&#39;rsatib yozma ariza beradi. Agar hisobdor shaxsning avval olgan bo&#39;nak bo&#39;yicha qarzi yo&#39;q bo&#39;lsa, u holda budjet tashkilotining buxgalteriyasida bu haqda arizaga belgi qiladi va xarajat qo&#39;shilishi kerak bo&#39;lgan modda qo&#39;yadi. Keyin ariza bo&#39;nak berish haqida farmoyish beradigan budjet tashkilotining rahbariga beriladi. Hisob berish sharti bilan berilgan summalami, bo&#39;nak qanday maqsadga berilgan bo&#39;lsa, faqat shu maqsadlargagina sarflash mumkin. Bo&#39;nak hisobidan qilingan xarajatlar haqida hisobdor shaxslar ularni tasdiqlovchi hujjatlar ilova qilingan hisobot taqdim etadi. Bo ‘nak hisoboti buxgalteriyada tekshiriladi, bosh buxgalter tomonidan imzolanadi va budjet tashkilotining rahbari tomonidan tasdiqlanadi. Hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblar hisobi uchun 160- «Hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblar» subschyoti xizmat qiladi. Bu subschyot hisobdor shaxslar bilan ularga xizmat safari xarajatlariga va, agar budjet tashkilotida shtat jadvali bo&#39;yicha kassir lavozimi ko&#39;zda tutilmagan bo&#39;lsa, mehnat haqi to&#39;lashga va boshqalarga berilgan bo&#39;naklarga doir hisob-kitoblar hisobi uchun tayinlangan. 160-«Hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblar» subschyotining debetiga hisobdor shaxslarga berilgan summalar yoziladi, bu subschyotning kreditiga esa bo&#39;nak hisobotlariga asosan hisobdor shaxslar tomonidan qilingan xarajatlaming hisobdan chiqarilgan summalari hamda hisobdor shaxslar tomonidan budjet tashkilotining kassasiga yoki to&#39;g&#39;ridan-to&#39;g&#39;ri bank muassasasiga qaytarilgan bo&#39;nakdan qolgan summalar yoziladi. Budjet tashkilotining xodimlarini xizmat safariga yuborish budjet tashkiloti rahbarining buyrug&#39;i va xizmat safari guvohnomasini berish bilan rasmiylashtiriladi. Xodimlami yuqori tashkilotga xizmat safariga yuborish bu tashkilotning chaqirishi yoki ular bilan kelishilishiga muvofiq amalga oshiriladi. Xizmat safariga yuborilgan xodimga boriladigan joygacha va u yerdan doimiy ish joyigacha yo&#39;l xarajatlari va turarjoy xonasini ijaraga olish xarajatlari qoplanadi, hamda sutkalik pul to&#39;lanadi. Xizmat safariga yuborilgan xodimlarga xizmat safari bilan bog&#39;liq qo&#39;shimcha xarajatlar (telefon orqali so&#39;zlashuvlar, telegraf xarajatlari va boshqalar), tasdiqlovchi hujjatlar mavjud bo&#39;lganda qoplanadi. Xizmat safariga yuborilgan xodimga boriladigan joygacha va u yerdan doimiy ish joyigacha yo&#39;l xarajatlari, taksidan tashqari, umumiy foydalanishdagi barcha transport turlarida (shu jumladan, ijaradagi va tijorat transportida ham) yurish qiymati, shuningdek, transportdagi majburiy davlat sug&#39;urtasiga doir to&#39;lovlar, yo&#39;lda yurish hujjatlarining oldindan sotilganligi bo&#39;yicha xizmatlar haqi, tasdiqlovchi hujjatlar mavjud bo&#39;lganida samolyot va poezddagi o&#39;rinlarni bron qilish uchun xizmatlar ko&#39;rsatilgani uchun haq o&#39;rni qoplanadi. Agar stansiya, pristan, aeroport aholi punktidan tashqarida joylashgan bo&#39;lsa, u holda ularga umumiy foydalanish transportida kelish bo&#39;yicha xarajatlar ham qoplanadi. Ayrim hollarda (kech kelishi, umum foydalanish transport ™ yo&#39;qligi va hokazolarda) budjet tashkiloti rahbariga taksida kelish xarajatlarini ham to&#39;lashga rozilik berish huquqi berilgan. Yo&#39;lda yurish hujjatlari bo&#39;lmaganida budjet tashkiloti rahbariga, har bir muayyan holatda, xizmat safariga yuborilgan xodimga yo&#39;lda yurishdagi transport haqini to&#39;lash haqidagi masalani hal qilish huquqi beriladi. Lekin budjet tashkiloti rahbarining ruxsati bilan beriladigan yo&#39;l puli summasi temir yo&#39;l transporti bo&#39;yicha chipta qiymatidan ortiq bo&#39;lmasligi hamda bu beriladigan summa aviachipta qiymatining 30 foizidan oshib ketmasligi kerak. Ayrim holatlarda safarga yuborilgan xodimga, tegishli tasdiqlovchi hujjatlar taqdim etilganda, budjet tashkiloti rahbarining ruxsati bilan yuklarini havo yo&#39;llari, temir yo&#39;llar, suv yo&#39;llari va umumiy foydalanishdagi avtomobil tarnsportlarida tashish xarajatlari ham qoplanadi. Xizmat safarida bo&#39;lingan joydagi turarjoy xonasini ijaraga olishga doir xarajatlar xizmat safariga yuborilgan xodimga yetib kelgan kunidan boshlab, chiqib ketgan kunigacha haqiqiy qilingan xarajatlar (luks toifadagi xonalardan tashqari), shu jumladan, mehmonxonalarda ko&#39;rsatiladigan qo&#39;shimcha xizmatlar, joylaming bron qilinganligi uchun xarajatlar bo&#39;yicha tasdiqlovchi hujjatlar mavjud bo&#39;lganida qoplanadi. Luks toifadagi xonalarda yashaganlikni tasdiqlovchi hujjatlar taqdim etilganda turarjoy xonasini ijaraga olganlik uchun haq to&#39;lanishi bunday xonalar umumiy qiymatining 70 foizi miqdorida amalga oshiriladi. Tasdiqlovchi hujjatlar taqdim etilmagan taqdirda xizmat safariga yuborilgan xodimlarga turarjoy xonasini yollaganlik uchun haq, har bir kun uchun, belgilangan eng kam ish haqining 2 foizi miqdoridagi summa qoplanadi. Xizmat safarida bo&#39;lgan va yo&#39;lda yurgan vaqtdagi sutkalik xarajatlar xizmat safariga yuborilgan xodimlarga quyidagi miqdorda-O&#39;zbekiston Respublikasidabelgilanganengkamishhaqimiqdoriningkoeffitsientlarida qoplanadi: Toshkent shahrida, 0 ‘zbekiston Respublikasi shaharlarida-viloyat markazlarida-0,1; boshqa shaharlarda va aholi yashaydigan punktlarda-0,08. Yuqorida ko&#39;rsatilgan xarajatlaming qoplanishi haqiqiy xarajatlaming hujjatlar asosidagi tasdig‘isiz amalga oshiriladi. Safarga yuborilgan xodim har kuni o ‘zi doim yashaydigan joyiga qaytib kelish imkoniyati bo&#39;lganda, unga sutkali pul toianmaydi. Xodim har kuni safarga borgan joydan o&#39;zi yashaydigan joyga kelishi mumkinligi, har bir aniq holda, oraliqning uzoq-yaqinligini, transport qatnashuvining holatini, bajariladigan topshiriqning xarakterini, xodimga dam olish uchun sharoit yaratish kerakligini hisobga olgan holda safarga yuborgan budjet tashkiloti rahbari hal qiladi. Xodimlarga hisobot berish sharti bilan kassadan pul berilganda, quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 160 - «Hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblan) subschyoti; Kredit 120- «Kassa» subschyoti. Hisobdor shaxslar tomonidan qilingan haqiqiy, tasdiqlangan bo&#39;nak hisobotlariga va tasdiqlovchi hujjatlarga asosan, xarajatlar summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 200 - «Tashkilotni saqlashga va boshqa tadbirlarga budjet bo&#39;yicha xarajatlar» subschyoti (G агпасШкка oJh sharoiUda:214-«Budjet mablag&#39;lari hisobidar, qoplanadigan budjet mablaglari oJchUarningxarajatlari» subschyoti) yoki Debet 211 - «Maxsus mablag&#39;lar bo&#39;yicha xarajatlan> subschyoti; Kredit 160 - «Hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblan, subschyoti. Hisobdor shaxslar tomonidan hisob berish sharti bilan olingan bo&#39;nakning sarf qilinmagan summasi kassaga qaytarilganda bu qaytarilgan summaga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 120 - «Kassa» subschyoti; Kredit 160 - «Hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblar» subschyoti. Bo&#39;nak hisoboti va unga ilova qilingan tasdiqlovchi hujjatlar asosida hisobdor shaxslar soni ko&#39;p bo&#39;lmagan budjet tashkilotlarida buxgalteriya 274-shakldagi memorial-order tuzadi. Ko&#39;p sonli hisobdor shaxslari bo&#39;lgan budjet tashkilotlarida hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblarning analitik hisobi 292-shakldagi joriy hisoblar va hisob- kitoblar hisobi kitobida, unda har bir hisobdor shaxsga alohida schyot ochilib yoki har bir hisobdor shaxsga ochiladigan 292- a-shakldagi kartochkalarda yuritiladi. Ko ‘p sonli hisobdor shaxslari bo&#39;lgan budjet tashkilotlarida hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblaming analitik hisobi 7-shakldagi memorial-order bilan qo&#39;shilgan 386-shakldagi hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblar bo‘yicha yig‘ma vedomostda yuritiladi. Memorial-order asosida «Bosh-jumal kitobi»ga yozuv qilinadi. Bu vedomostga operatsiyalami yozish pozitsion usul asosida olib boriladi. Ya’ni, bir satrda budjet tashkilotining nomi, hisobdor shaxsning familiyasi, ismi va otasining ismi, bo&#39;nak berilgan sana va bo‘nak summasi, tasdiqlangan bo&#39;nak hisoboti asosida xarajatlar summasi, kassaga qaytarilgan foydalanilmagan bo&#39;nak summasi, hisobdor shaxsga qaytarib berilgan bo&#39;nakdan ortiqcha sarflangan summa, oyning oxiriga bo&#39;nakning qoldig&#39;i ko&#39;rsatiladi. Ijtimoiy ta ’minot organlarida 160-«Hisobdor shaxslar bilan hisob- kitoblar» subschyotida hisobdor shaxslar bilan pensionerlarga bir martalik nafaqalami to&#39;lash uchun berilgan bo&#39;naklar hisobga olinadi. 3. Debitorlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblar hisobi Debitorlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblar hisobi uchun debitor va kreditor qarzlarni ularni paydo bo&#39;lish sabablari va xususiyatiga qarab hisobga olinadigan schyotlar ro&#39;yxatida quyidagi subschyotlar ko&#39;zda tutilgan: 150 - «Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob-kitoblar» subschyoti; 170 - «Kamomadlarga doir hisob-kitoblar» subschyoti; 172 - «To&#39;lovlarning maxsus turlariga doir hisob-kitoblar» sub schyoti; 178 - «Boshqa debitorlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblar» sub- schyoti; 179 - «Rejali to&#39;lovlar tartibidagi hisob-kitoblar» subschyoti; 236 - «Bolalar tashkilotini saqlashga ota-onalaming mablag&#39;lari» subschyoti. Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob-kitoblar hisobi Mol yetkazib beruvchilar bilan kapital qo&#39;yilmalar hisobidan qurilish materiallari, konstruksiyaiar va qismlar hamda o ‘matiladigan uskunalar sotib olishga, shuningdek, pudratchilar bilan ularga qurilishda sarflash va o&#39;matish uchun berilgan qurilish materiallari, konstruksiyaiar, qismlar va o‘matiladigan uskunalarga hamda ular bajargan qurilish-montaj ishlariga doir hisob-kitoblar 150-«Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob-kitoblar» subschyotida hisobga olinadi. Mol yetkazib beruvchilar bilan hisob-kitoblar hisobi olib borilganda 150- «Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob-kitoblar» subschyotining debetiga mol yetkazib beruvchilarga qurilish materiallari, konstruksiyaiar va qismlar hamda o‘matiladigan uskunalar uchun o&#39;tkazib berilgan pul mablag&#39;lari summasi yoziladi, bu subschyotning kreditiga esa mol yetkazib beruvchilardan olingan qurilish materiallari, konstruksiyaiar va qismlar hamda o&#39;matiladigan uskunalar summasi yoziladi. Pudratchilar bilan hisob-kitoblar hisobi olib borilganda 150- «Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob-kitoblar» subschyotining debetiga pudratchilarga berilgan qurilish materiallari, konstruksiyaiar va detallar hamda o&#39;matiladigan uskunalar summasi va pudratchilar bajargan qurilish-montaj ishlari uchun o&#39;tkazib berilgan pul mablag&#39;lari summasi yoziladi, bu subschyotning kreditiga esa pudratchilar tomonidan bajarib topshirilgan qurilish-montaj ishlari summasi, pudratchilar tomonidan sarflangan budjet tashkilotining qurilish materiallari, konstruksiyalari va qismlari hamda o&#39;matilgan uskunalar summasi yoziladi. Mol yetkazib beruvchilarga budjet mablag&#39;lari hisobidan amalga oshirilayotgan kapital qurilishda sarflanadigan qurilish materiallari, konstruksiyaiar va qismlar hamda o&#39;matiladigan uskunalar sotib olish uchun o&#39;tkazib berilgan pul mablag&#39;lari summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 150 - «Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit093 - «Respublika budjeti bo&#39;yicha kapital qo&#39;yilmalar uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti yoki Kredit 103 - «Kapital qo&#39;yilmalar uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i » subschyoti. Mol yetkazib beruvchilarga maxsus mablag&#39;lar hisobidan amalga oshirilayotgan kapital qurilishda sarflanadigan qurilish materiallari, konstruksiyaiar va qismlar hamda o&#39;matiladigan uskunalar sotib olish uchun o&#39;tkazib berilgan pul mablag&#39;lari summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Dcbet 150 - «Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 111 - «Maxsus mablag&#39;lar bo&#39;yicha talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i » subschyoti. Mol yetkazib beruvchilardan kapital qurilishda sarflash uchun sotib olingan qurilish materiallari, konstruksiyaiar va qismlar hamda o&#39;matiladigan uskunalar summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 040 - «O&#39;matiladigan uskunalar» subschyoti yoki Debet 041 - «Kapital qurilish uchun qurilish materiallari» subschyoti; Kredil 150 - «Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob-kitoblan> subschyoti. Pudratchilarga kapital qurilishda sarflash uchun berilgan qurilish materiallari, konstruksiyaiar va qismlar hamda o&#39;matiladigan uskunalar summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 150 - «Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 040 - «O&#39;matiladigan uskunalar» subschyoti yoki Kredit 041 - «Kapital qurilish uchun qurilish materiallari» subschyoti. Pudratchilardan qabul qilib olingan bajarilgan qurilish-montaj ishlari summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debel 203 - «Kapital qo&#39;yilmalarga budjet bo&#39;yicha xarajatlan> subschyoti yoki Debel 212 - «Kapital qo&#39;yilmalarga va uskuna sotib olishga maxsus mablag&#39;lar bo&#39;yicha xarajatlar » subschyoti; Kredit 150 -«Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob-kiloblan> subschyoti. Pudratchilardan qabul qilib olingan bajarilgan qurilish- montaj ishlari uchun o&#39;tkazib berilgan pul mablag&#39;lari summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 150 - «Mol yelkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob-kitoblan> subschyoti; Kredit 093 - «Respublika budjeti bo&#39;yicha kapital qo&#39;yilmalar uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i » subschyoti yoki Kredit 103 - «Kapital qo&#39;yilmalar uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i » subschyoti yoki Kredit 111 - «Maxsus mablag&#39;lar bo&#39;yicha talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i » subschyoti. 150-«Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob-kitoblar» subschyotiga doir analitik hisob har bir mol yetkazib beruvchi va pudratchi bo&#39;yicha 292-a-shakldagi kartochkada (yoki 292-shakldagi kitobda) olib boriladi. Kamomadlar bo ‘yicha hisob-kitoblar hisobi Ayrim shaxslarning bo&#39;yniga qo&#39;yilgan pul mablag&#39;lari, inventarlar va materiallaming kamomadlari va talon-torojlar bo&#39;yicha qarzlar hamda aybdor shaxslar hisobiga o&#39;tkazilgan materiallar va oziq-ovqat mahsulotlarining buzilishi natijasida sodir bo&#39;lgan nobudgarchiliklar 170- «Kamomadlarga doir hisob- kitoblar» subschyotida hisobga olinadi. 170-«Kamomadlarga doir hisob-kitoblar» subschyotining debetiga kamomadlar, rastratalar va talon-torojlar hamda buzilishdan sodir bo&#39;lgan nobudgarchiliklar bo&#39;yicha aybdor shaxslarning bo&#39;yniga qo&#39;yilgan qarzlar summasi yoziladi, bu subschyotning kreditiga kamomadlar va talon-torojlar hamda buzilishdan sodir bo&#39;lgan nobudgarchiliklar bo&#39;yicha qarzlarni to&#39;lash hisobiga tushgan summalar yoziladi. Amaldagi qonunchilikka muvofiq, kamomadlar va talon-torojlar natijasida ko&#39;rilgan zararlar summasi yetishmagan (o&#39;g&#39;irlangan) qiymatliklarning chakana baholardagi qiymati miqdorida hisoblanadi. Ayrim hollarda talon-toroj qilish, kamomadga yo&#39;l qo&#39;yish yoki yo&#39;qotish natijasida keltirilgan zarar aybdor shaxslardan koeffitsientlar qo&#39;llanilgan chakana baholar bo&#39;yicha ham aniqlanadi. Materiallar va oziq-ovqat mahsulotlari bo&#39;yicha aniqlangan kamomadlar va nobudgarchiliklar aybdor shaxslar hisobiga qo&#39;yilganida quyidagi ikkita buxgalteriya provodkasi tuziladi: a) materiallar va oziq-ovqat mahsulotlarining hisobdagi baholari bo&#39;yicha summalariga: Debet 170 - «Kamomadlarga doir hisob-kitoblan> subschyoti; Kredit 060-069- «Materiallar va oziq-ovqat mahsulotlari» subschyotlari. b) Materiallar va oziq-ovqat mahsulotlarining hisobdagi baholari bo&#39;yicha qiymati bilan chakana baholari bo&#39;yicha qiymati o&#39;rtasidagi farq summasiga: Debet 170 - «Kamomadlarga doir hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 140- «Tashkilot xarajatlari va boshqa tadbirlar uchun budjetdan moliyalashtirishga doir hisob-kitoblan> subschyoti ( G&#39;azrtachi-likka o&#39;tish sharoitida: 293-«Tekshirish natijalari bo&#39;yicha amalangan materiallar va moddiy qiymatliklarLg ortiqchalari bo‘yicha kelib tushgan summalar» subschyoti) yoki Kredit 230 - «Tashkilot xarajatlari va boshqa tadbirlar uchun budjetdan moliyalashtirish» subschyoti (G&#39;aznachilikka o’tish sharoitida: 293-«Tekshirish natijalari bo&#39;yicha aniqlangan materially va moddiy qiymatUMarning ortiqchalari bo&#39;yicha kelib tushgan summalar» subschyoti) Kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar bo&#39;yicha aniqlangan kamomadlar va nobudgarchiliklar aybdor shaxslar hisobiga qo&#39;yilganida quyidagi ikkita buxgalteriya provodkasi tuziladi: a) Kam baholi va tez eskiruvchi buyumlaming hisobdagi baholari bo&#39;yicha summalariga: Debet 260 - «Kam baholi va tez eskiruvchi buyumlardagi fond» subschyoti; Kredit 070 - «Ombordagi kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar» subschyoti yoki Kredit 071 - «Foydalanishdagi kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar» subschyoti yoki Kredit 072 - «Ombordagi ichki kiyimlar, ko&#39;rpa-to&#39;shaklar, kiyim-kechaklar va poyafzallar» subschyoti yoki Kredit 073 - «Foydalanishdagi ichki kiyimlar, ko&#39;rpa-to&#39;shaklar, kiyim- kechaklar va poyafzallan> subschyoti; b) Kam baholi va tez eskiruvchi buyumlaming chakana baholari bo&#39;yicha summalariga: Debet 170 - «Kamomadlarga doir hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 140-«Tashkilot xarajatlari va boshqa tadbirlar uchun budjetdan moliyalashtirishga doir hisob-kitoblar» subschyoti (G&#39;aznachi- Kredit 230 - «Tashkilot xarajatlari va boshqa tadbirlar uchun budjetdanSSSSSsS summalar » subschyoti). Asosiyvositalarbo ‘yichaaniqlangankamomadlarvanobudgarchiliklar aybdor shaxslar hisobiga qo‘yilganida quyidagi uchta buxgalteriya provodkasi tuziladi: a) Asosiy vositalarining balans qiymati bo ‘yicha summalariga: Debet 250 - «Asosiy vositalardagi fond» subschyoti; Kredit 010-013, 015-019- «Asosiy vositalar» subschyotlari. b) Asosiy vositalaming eskirish summasiga: Debet 020 - «Asosiy vositalaming eskirishi» subschyoti; Kredit 250 - «Asosiy vositalardagi fond» subschyoti; d) Asosiy vositalaming chakana baholar bo ‘yicha summasiga: Debet 170 - «Kamomadlarga doir hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 140 - «Tashkilot xarajatlari va boshqa tadbirlar uchun budjetdan moliyalashtirishga doir hisob-kitoblar» subschyoti (G&#39;azna-chilL о,ish sharoitida: 293-«Tekshirish пафЬП bo&#39;yicha aniqlangan materials va moddiy qiymatliklarLg ortiqchalari bo yicha kelib tushgar, summalar» subschyoti) yokf Kredit 230 - «Tashkilot xarajatlari va boshqa tadbirlar uchun budjetdan moliyalashtirish» subschyoti (Gaznachilikka otish sharoitida: 293-«Tekshirish natijalari bo yicha aniqlangan materiallar va moddiy qiymatliklaming ortiqchalari bo&#39;yicha kelib tushgan summalar» subschyoti). Kamomadlar va nobudgarchiliklami qoplashga summalar kelib tush- ganida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 090 - «Respublika budjeti bo&#39;yicha tashkilot xarajatlari uchun talab qilib Debet 100 - «Tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit оШщ > Ljb,,riyLr» subLyo,» yoki Debet 111 - «Maxsus mablag&#39;lar bo&#39;yicha talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i » subschyoti yoki Debet 120 - «Kassa» subschyoti; Kredit 170 - «Kamomadlarga doir hisob-kitoblar» subschyoti. To ‘lovlarning maxsus turlariga doir hisob-kitoblar hisobi 172- «To‘lovlarning maxsus turlariga doir hisob-kitoblan) subschyotida bolalari maktabgacha tarbiya tashkilotlarida saqlanganligi, bolalar musiqa maktablarida o‘qitilganligi, tarbiyalanuvchilar maktab-intematlarda saqlanganligi uchun ota-onalar bilan, ish joyida ovqatlanganligi uchun ishchi va xizmatchilar bilan, forma kiyimlari uchun ishchi va xizmatchilar bilan, maktablar qoshidagi intematlarda bolalar ovqatlanishi uchun va boshqalar bo&#39;yicha hisob-kitoblar hisobga olinadi. Maktabgacha yoshdagi bolalar tashkilotlarida bolalar saqlanganligi uchun ota-onalar bilan hisob-kitoblar hisobi Maktabgacha yoshdagi bolalar tashkilotiga bolani haqiqatda borgan kunlari uchun hisoblangan summaga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debct 172 - «To&#39;lovlarning maxsus turlariga doir hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 236- «Bolalar tashkilotini saqlashga ota-onalaming mablag&#39;lari» subschyoti. Maktabgacha yoshdagi bolalar tashkilotiga bolaning borgani uchun ota- onalardan kelib tushgan summaga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 090 - «Respublika budjeti bo&#39;yicha tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka otish sharoitida 147-«Budjet mablag&#39;lari bo&#39;yicha budjet mablag&#39;lari oluvchilar oldidagi majburiyatlar» subschyoti) yoki Debet 100 -«Tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikkao tish sharoitida: 147-«Budjet mablag&#39;lari bo&#39;yicha budjet mablag&#39;lari oluvchilar oldidagi majburiyatlar» subschyoti) yoki Debet 120 - «Kassa» subschyoti; Kredit 172 - «To&#39;lovlaming maxsus turlariga doir hisob-kitoblar» subschyoti. Ota-onalaming arizasiga asosan maktabgacha yoshdagi bolalar tashkiloti rahbarining farmoyishiga muvofiq ularga summalar qaytaril- ganida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 172 - «To&#39;lovlaming maxsus turlariga doir hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 090 - «Respublika budjeti bo&#39;yichatashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: 147-«Budjet mablaglari boyicha budjet mablaglari oluvchilar oldidagi majburiyatlar» subschyoti) yoki Kredit 100 - «Tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: 147-«Budjet mablag&#39;lari boyicha budjet mablag&#39;lari oluvchilar oldidagi majburiyatlar» subschyoti) yoki Kredit 120- «Kassa» subschyoti. Tarbiyalanuvchilar maktab-internatlarda saqlanganligi uchun ota- onalar bilan hisob-kitoblar hisobi Tarbiyalanuvchining maktab-intematda haqiqiy bo&#39;lgan kunlari uchun hisoblangan to&#39; lovlar summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 172 - «To&#39;lovlaming maxsus turlariga doir hisob-kitoblan> subschyoti; Kredit 173 - «Budjet to&#39;lovlariga doir hisob-kitoblar» subschyoti. Tarbiyalanuvchining maktab-intematda haqiqiy bo&#39;lgan kunlari uchun ota- onalardan kelib tushgan summaga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 090 - «Respublika budjeti bo&#39;yicha tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: I47- «Budjet mablag&#39;lari boyicha budjet mablag‘lari oluvchilar oldidagimajburiyatlar» subschyoti) U Debet 100 - «Tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit •hisobvarag‘i» subschyoti (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: 147- «Budjet mablag&#39;lari boyicha budjet mablag&#39;lari oluvchilar oldidagi majburiyatlar » subschyoti yoki Debet 120 - «Kassa» subschyoti; Kredit 172 - «To&#39;lovlaming maxsus turlariga doir hisob-kitoblar» subschyoti. Tarbiyalanuvchining maktab-intematda haqiqiy bo ‘lgan kunlari uchun ota- onalardan kelib tushgan summalar budjetga o&#39;tkazilganida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 173 - «Budjet to&#39;lovlariga doir hisob-kitoblan> subschyoti; Kredit 090 - «Respublika budjeti bo&#39;yicha tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: 147-«Bndjet mablag’lari bo&#39;yicha budjet mablag‘lari oluvchilar oldidagi majburiyatlar» subschyoti) yoki Kredit 100 - «Tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: M-«Budjet mablag&#39;lari boyicha budjet mablag&#39;lari oluvchilar oldidagi majburiyatlar» subschyoti. Bolalar yetti yillik musiqa maktablarida o ‘qitilganligi uchun ota- onalar bilan hisob-kitoblar hisobi Yetti yillik musiqa maktabiga bolani haqiqatda borgan kunlari uchun hisoblangan summaga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 172 - «To&#39;lovlaming maxsus turlariga doir hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 236 -«Bolalar tashkilotini saqlashga ota-onalaming mablag&#39;lari» subschyoti. Yetti yillik musiqa maktabiga bolaning haqiqatda borgan kunlari uchun ota-onalardan kelib tushgan summaga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 090 - «Respublika budjeti bo&#39;yicha tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: 147-«Budjet mablag&#39;lari bo&#39;yicha budjet mablag&#39;lari oluvchilar oldidagi majburiyatlar» subschyoti) yoki Debet 100 -«Tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: 147-«Budjet mablag&#39;lari bo&#39;yicha budjet mablag&#39;lari oluvchilar oldidagi majburiyatlar» subschyoti) yoid Debet 120 - «Kassa» subschyoti; Kredit 172 - «To&#39;lovlaming maxsus turlariga doir hisob-kitoblar» subschyoti. Ota-onalaming arizasiga asosan yetti yillik musiqa maktabi rahbarining farmoyishiga muvofiq ularga summalar qaytarilganida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 172 - «To&#39;lovlaming maxsus turlariga doir hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 090 - «Respublika budjeti bo&#39;yicha tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka olsh sharoitida N7-«Budje, < mablag&#39;lari bo&#39;yicha budjel mablag‘lan olnchilar oldidagi majburiyatlar» subschyoti) yoki Kredit 100 - «Tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G^achilikka otish sharolida: I47-«Budje, mablaglari bo&#39;yicha budjet mablaglari oluvchilar oldidagi Ljburiyalr» subschyoti) yoki Kredit 120- «Kassa» subschyoti. Ishchi va xizmatchilarning ish joylarida ovqatlanganligi uchun ular bilan hisob-kitoblar hisobi Amaldagi qoidalarga muvofiq, kasalxonalar, maktabgacha yoshdagi bolalar tashkilotlari, nogironlar va qariyalar uylari joylashgan yerda umumiy ovqatlanish korxonalari bo&#39;lmagan hollarda ulaming xodimlariga haqini to&#39;lash sharti bilan ovqatlanishga ruxsat berilgan. Xodimlarning ovqatlanish summasiga quyidagi buxgalteriya provod- kasi tuziladi; Debet 172 - «To&#39;lovlaming maxsus turlariga doir hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 200 - «Tashkilotni saqlashga va boshqa tadbirlarga budjet bo&#39;yicha xarajatlar» subschyoti (G&#39;aznacMikka o&#39;tish sharoitida 214-«Budjet mablag&#39;lari hisobidan qoplanadigan budjet mablaglari oJchilarningxarajatlari» subschyoti). Xodimlardan ovqatlanish uchun olingan summaga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debct 120 - «Kassa» subschyoti; Kredit 172 - «To&#39;lovlaming maxsus turlariga doir hisob-kitoblan> subschyoti. Budjet bilan hisob-kitoblar hisobi Ishchi va xizmatchilarning mehnat haqidan ushlangan soliqlar summalarini va budjet bilan boshqa hisob-kitoblar hisobi uchun 173- «Budjet to&#39;lovlariga doir hisob-kitoblar» subschyoti tayinlangan. Bu passiv subschyotdir. 173-«Budjet to&#39;lovlariga doir hisob-kitoblar» subschyotining kreditida mehnat haqidan ushlangan soliq summalari va boshqa tushumlar qayd qilinadi, bu subschyotning debetiga xodimlaming daromadidan ushlab qolinadigan soliq summasini kamaytirish hisobiga ulaming shaxsiy jamg&#39;arib boriladigan pensiya hisobvaraqlariga o ‘tkazish uchun chegirib qolingan to&#39;lov summasi va ushlangan daromad solig&#39;ining qolgan qismining budjetga o&#39;tkazilishi qayd qilinadi. Mehnat haqidan va boshqa daromadlardan ushlangan daromad solig ‘i summasiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 180 - «Ishchi va xizmatchilar bilan hisob-kitoblan> subschyoti; Kredit 173 - «Budjet to&#39;lovlariga doir hisob-kitoblan> subschyoti. Boshqa debitorlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblar hisobi Boshqa schyotlarda hisobga olinmaydigan debitorlar va kreditorlar bilan hisob- kitoblar 178- «Boshqa debitorlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblar» subschyotida hisobga olinadi. Boshqa debitorlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblarning analitik hisobi pozitsiyali usulda 408-shakldagi yig&#39;ma vedomostda (6-memorial-orderda) yuritiladi. Boshqa debitorlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblar hisobi 292-a- shakldagi kartochkalarda (292-shakldagi kitobda) ham yuritilishi mumkin. Turli tashkilotlardan asosiy vositalar sotib olinganida quyidagi ikkita buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 010-013, 015-019- «Asosiy vositalan> subschyotlari; Kredit 178 - «Boshqa debitorlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblan> subschyoti. Bir vaqtning o&#39;zida quyidagi ikkinchi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 200 - «Tashkilotni saqlashga va boshqa tadbirlarga budjet bo&#39;yicha xarajatlar» subschyoti (G&#39;aznacMMa o Ш sharoitida: 214- «Budjet mablag&#39;lari hisobidar, qoplanadigar, budjet mablag&#39;lari oJchilormngxarajatlari» subschyCi) yoki Debet 211 - «Maxsus mablag&#39;lar bo&#39;yicha xarajatlar» subschyoti; Kredit 250 - «Asosiy vositalardagi fond» subschyoti. Turli tashkilotlardan materiallar va oziq-ovqat mahsulotlari sotib olinganida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 060-069- «Materiallar va oziq-ovqat mahsulotlari» subschyotlari; Kredit 178 - «Boshqa debitorlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblan> subschyoti. Turli tashkilotlardan kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar sotib olinganida quyidagi ikkita buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 070 - «Ombordagi kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar» subschyoti yoki Debel 072 - «Ombordagi ichki kiyimlar, ko‘rpa-to‘shak!ar, kiyim- kechaklar va poyafzallan> subschyoti; Kredit 178- «Boshqa debitorlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblan> subschyoti. Bir vaqtning o&#39;zida quyidagi ikkinchi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 200 - «Tashkilotni saqlashga va boshqa tadbirlarga budjet bo&#39;yicha xarajatlar» subschyoti (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: 214-«Budjet таЫц - Ы hisobidan qoplanadigan budjet rrtablaglari oJchilamingxarajatlari» subschyoti) yoki Debet 211 - «Maxsus mablag&#39;lar bo&#39;yicha xarajatlar» subschyoti; Kredit 260 - «Kam baholi va tez eskiruvchi buyumlardagi fond» subschyoti. Turli tashkilotlardan bajarilgan ishlar va ko&#39;rsatilgan xizmatlar qabul qilinganida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 200 - «Tashkilotni saqlashga va boshqa tadbirlarga budjet bo&#39;yicha xarajatlar » subschyoti (G^nachilikka o&#39;tish sharoitida:214- «Budjet mablaglari hisobidan qoplanadigan budjet mablaglari oJchilarningxarajatlari » subschyoti) yoki Debet 211 - «Maxsus mablag&#39;lar bo&#39;yicha xarajatlar» subschyoti; Kredit 178 - «Boshqa debitorlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblar» subschyoti. Tashkilotlarga ulardan sotib oliiigan asosiy vositalar, materiallar va oziq-ovqat mahsulotlari va kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar hamda qabul qilib olingan bajarilgan ishlar va ko&#39;rsatilgan xizmatlar uchun mablag&#39; o&#39;tkazib berilganida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 178 - «Boshqa debitorlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblan> subschyoti; Kredit 090 - «Respublika budjeti bo&#39;yicha tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka o Ш sharoitida 147-«Budjet mablag&#39;lari bo&#39;yicha budjel mablag&#39;lari oluvchilar oldidagi majburiyatlar» subschyoti) yoki Kredit 100 - «Tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikkaWish sharolida: 147-«Budje, mabl^L bo&#39;yicha budjet mablag&#39;lari oluvchilar oldidagi Ljburiyailar» subschyoti) yoki Kredit 111 - «Maxsus mablag&#39;lar bo&#39;yicha talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti. Rejali to&#39;lovlar tartibidagi hisob-kitoblar hisobi Mol yetkazib beruvchilar bilan hisob-kitoblar har bir alohida kelishuv (mol jo ‘natish, mol berish yoki xizmat ko&#39;rsatish) bo&#39;yicha emas, balki tomonlar oldindan kelishib olgan muddatlarda va miqdorlarda mablag&#39;larni davriy yo&#39;l bilan o&#39;tkazish bo&#39;yicha amalga oshiriladigan mol yetkazib beruvchilar bilan rejali to&#39;lovlar tartibida hisob-kitoblar 179-«Rejali to&#39;lovlar tartibidagi hisob-kitoblar» subschyotida hisobga olinadi. Shartnomalar yoki kelishuvlar bo&#39;yicha yetkazib beriladigan yukning yoki ko&#39;rsatilgan xizmatlar yoxud oldingi davrda haqiqatda yetkazib berilgan hajmidan kelib chiqqan holda tomonlar har bir rejali to&#39;lovning summasi va o&#39;tkazish muddatlarini kelgusi oy (chorak) uchun belgilaydi. Har oyda mol yetkazib beravchi va xaridor o&#39;zaro hisob-kitoblari holatini haqiqatda olingan moddiy qiymatliklar yoki ko&#39;rsatilgan xizmatlami tasdiqlovchi hujjatlar asosida aniqlab oladi va qaytadan hisob-kitob qiladi hamda shartnomada yoki kelishuvda shartlashilgan tartibda tegishli to&#39;lov amalga oshiriladi. 179- «Rejali to&#39;lovlar tartibidagi hisob-kitoblan> subschyotining debetida rejali to&#39;lovlar tartibida davriy ravishda o&#39;tkazilgan mablag&#39;lar summasi qayd qilinadi, bu subschyotning kreditida esa haqiqatda olingan moddiy qiymatliklar va qabul qilib olingan bajarilgan ishlar va ko&#39;rsatilgan xizmatlarning summasi hamda hisob- kitoblar solishtirib chiqilishiga doir dalolatnomaga asosan xaridorlarga qaytarilgan summalar qayd qilinadi. Rejali to&#39;lovlar tartibidagi hisob-kitoblaraing (oziq-ovqat mahsulotlari uchun hisob-kitoblardan tashqari) analitik hisobi 408-shakldagi yig&#39;ma vedomostda (6-memorial-order) yuritiladi. Bunda har bir mol yetkazib beruvchi uchun oy davomida operatsiyalarni qayd qilishga zarur qatorlar ajratiladi. Mol yetkazib beruvchilar bilan rejali to&#39;lovlar tartibidagi hisob-kitoblarning hisobini 292-a-shakldagi kartochkalarda (292-shakldagi kitobda) yuritish ham mumkin. Materiallar va oziq-ovqat mahsulotlari uchun mol yetkazib bemvchilarga rejali to&#39;lovlar tartibida mablag&#39;lar o&#39;tkazilganida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 179 - «Rejali to&#39;lovlar tartibida hisob-kitoblan> subschyoti; Kredit 090 - «Respublika budjeti bo&#39;yicha tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka otish sharoitida 147-«Budjetmablag&#39;lari bo&#39;yicha budjet mablag&#39;lari oluvchilar oldidagi majburiyatlar» subschyoti) yoki Kredit 100 -«Tashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i» subschyoti (G&#39;aznachilikka onsh sharoitida: 147-«Budjet mablag&#39;lari bo&#39;yicha budjet mablag&#39;lari oluvchilar oldidagi majburiyatlar» subschyoti) yoki Kredit 111 - «Maxsus mablag&#39;lar bo&#39;yicha talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag&#39;i » subschyoti. Mol yetkazib beruvchilar bilan rejali to&#39;lovlar tartibida hisob-kitoblar qilinadigan materiallar va oziq-ovqat mahsulotlari kelib tushganida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 060-069 - «Materiallar va oziq-ovqat mahsulotlari» subschyotlan; Kredit 179 - «Rejali to&#39;lovlar tartibida hisob-kitoblan> subschyoti. Bolalar tashkilotini saqlash uchun ota-onalar mablag ‘larining hisobi Bolalar muassasalarida, maktab-intematlardan tashqari, bolalami saqlanganligi uchun ota-onalardan kelib tushgan mablag&#39;lar hisobidan amalga oshiriladigan moUyalashtirish 236- «Bolalar tashkilotini saqlashga ota-onalaming mablag&#39;lari» subschyotida hisobga olinadi. Hisoblangan to&#39;lovlar summalari 236-«Bolalar tashkilotini saqlashga ota-onalaming mablag&#39;lari» subschyotining kreditiga yoziladi, bu subschyotning debetiga esa tashkilotni saqlashga va boshqa tadbirlarga budjet bo&#39;yicha qilingan haqiqiy xarajatlarning bolalar tashkilotini saqlashga ota- onalaming mablag&#39;lari summasi doirasida hisobdan chiqarilishi yoziladi. Budjet bo&#39;yicha tashkilotni saqlashga va boshqa tadbirlarga qilingan haqiqiy xarajatlarning umumiy summasi bilan bolalar tashkilotini saqlashga ota- onalarning mablag&#39;lari hisobidan hisobdan chiqarilgan summa o&#39;rtasidagi farqni hisobdan chiqarish budjetdan moliyalashtirishni kamaytirishga o&#39;tkazish yo&#39;li bilan amalga oshiriladi. Bolalar tashkilotini saqlashga ota-onalarning mablag&#39;larining analitik hisobi 292-a- shakldagi kartochkalarda (292-shakldagi kitobda) yuritiladi. Bolalar tashkilotiga (maktab-internatdan tashqari) bolani haqiqatda borgan kunlari uchun hisoblangan summaga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 172 - «To&#39;lovlaming maxsus turlariga doir hisob-kitoblar» subschyoti; Kredit 236-«Bolalar tashkilotini saqlashga ota-onalaming mablag&#39;lari» subschyoti. Tashkilotni saqlashga va boshqa tadbirlarga budjet bo&#39;yicha qilingan haqiqiy xarajatlaming 236- «Bolalar tashkilotini saqlashga ota-onalaming mablag&#39;lari» subschyotida bo&#39;lgan summalar doirasidagi summasiga yilning oxirida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 236 - «Bolalar tashkilotini saqlashga ota-onalaming mablag&#39;lari» subschyoti; Kredit 200- «Tashkilotni saqlashga va boshqa tadbirlarga budjet bo&#39;yicha xarajatlar» subschyoti (G&#39;aznacllikka o&#39;tish sharoitida: 214-«Budjet mablag&#39;lari hisobidan qoplanadigan budjet mablag&#39;lari о Jchilarning xarajatlari» subschyoti). Tashkilotni saqlashga va boshqa tadbirlarga budjet bo&#39;yicha qilingan xarajatlaming umumiy summasi bilan 236-«Bolalar tashkilotini saqlashga ota-onalaming mablag&#39;lari» subschyoti hisobidan chiqarilgan summa o&#39;rtasidagi farq summasiga yil oxirida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 140 - «Tashkilot xarajatlari va boshqa tadbirlar uchun budjetdan moliyalashtirishga doir hisob-kitoblar» subschyoti (G&#39;azna- Debet 230 - «Tashkilot xarajatlari va boshqa tadbirlar uchun budjetdan moliyalashtirish» subschyoti (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: 237-«Budjet mablag‘lari bo&#39;yicha budjet mablag&#39;lan oluvchilar oldidagi majburiyat» subschyoti); Kredit 200 - «Tashkilotm saqlashga va boshqa tadbirlarga budjet bo&#39;yicha xarajatlar» subschyof, (G&#39;aznachilikka o&#39;tish sharoitida: 214-«Budjet mablag&#39;lari hisobidan qoplanadigan budjet mablag&#39;lari о Jchilaming xarajatlari» subschyoti). Da ’vo muddati o‘tib ketgan debitor qarzlar summalari budjet tashkiloti rahbarining ruxsati bilan moliyalashtirishni kamaytirishga yozib, hisobdan chiqariladi. Bu holda mazkur budjet tashkiloti itoat etadigan yuqori tashkilotga 10 kun muddat ichida xabar qilinadi. Da’vo muddatini o&#39;tkazib yuborishda aybdor bo&#39;lgan lavozimli shaxslar intizomiy javobgarlikka tortiladilar. ADABIYOTLAR RO&#39;YXATI 1. Узбекистон Республикаси Конституцияси. -Т.: Ўзбекистон, 2003. 1. Узбекистон Республикаси Солик Кодекси. (Ўзбекистон Республикасининг «Ўзбекистон Республикасининг Солик кодексини тасдиклаш тўгрисида»™ 2007 йил 25 декабрдаги конуни билан тасдикланган). 3 Узбекистон Республикасининг 2004 йил 26 августдаги «Давлат бюджетининг ғазначилик ижроси тугрисида»™ Қонуни. 4. Узбекистон Республикасининг 2000 йил 14 декабрдаги «Бюджет тизими тугрисида»ги Қонуни (2005 йил 23 май, 2005 йил 19 декабрь, 2005 йил 31 декабрь ва 2007 йил 27 апрелда киритилган ўзгартиришлар билан). 5. Узбекистон Республикасининг 1998 йил 29 августдаги «Хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятининг шартномавий-ҳуқукий базаси тугрисида»™ Қонуни. 6. Узбекистон Республикасининг 1996 йил 30 августда™ «Бухгалтерия хисоби тугрисида»™ Қонуни. П . 0‘zbekiston Respublikasi Prczidentining farmonlari va qarorlari 7. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2005 йил 27 декабрдаги ПҚ -594- сонли « Давлат бюджетининг газна ижроси тизимини янада ривожлантириш чора - тадбирлари тўгрисида »™ Қарори . 8. Узбекистон Республикаси Президентининг 2005 йил 14 июнда ™ ПФ 3618- сонли « Бозор ислохотларини чукурлаштириш ва иктисодиётни эркинлаштириш сохасидаги устувор йўналишларни амалга оширишни жадаллаштириш чора - тадбирлари тўгрисида »™ Фармони . 9. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2007 йил 28 февралда ™ ПҚ -5 У 4- сонли « Давлат бюджетининг газна ижроси тизимини янада ривожлантириш чора - тадбирлари тўгрисида » Қарори ( Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2007 йил 26 июндаги 129- сонли карори билан киритилган ўзгартириш ва кўшимчалар билан ).

O'xshashlar

Budjet tashkilotlarida moliyaviy aktivlar hisobi
Budjet tashkilotlarida moliyaviy natijalar hisobi
Pul mablag’lari va hisob–kitoblar hisobi
To’lov talabnomalari bilan hisob-kitoblar hisobi
Inkasso topshiriqnomasi bilan hisob-kitoblar hisobi