Boshqarishni tеxnik vositalari - Iqtisodiyot - Referatlar

Boshqarishni tеxnik vositalari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

75 KB

Ko'chirib olish

Boshqarishni t е xnik vositalari Reja: 1.Boshqarishni t е xnik vositalari kompleksiga qo’yilgan talablar. 2.Ishlab chiqarishni tezkor boshqarish bo’limi xodimlari bilan texnik vositalar orasidagi o’zaro bog’lanishni tashkil etish. 3.Qog’oz texnologiyalar va identifikatsiya vositalari. 4.Aloqa va nazorat texnik vositalari.

1.Boshqarishni t е xnik vositalari kompleksiga qo’yilgan talablar . ATKlarda m’lumotlarni qayta ishlash texnologiyasi ko’pincha markazlashmagan, xodimlarning o’zi birlamchi hujjatlarni qo’l kuchi bilan qayta ishlaydilar, chiqish hujjatlarni shakillantiradilar. ATK axborot tizimining elementlari 13ta ish o’rinlarini o’z ichiga oladi. Ayrim AIO’ning vazifasi turli ATKlarda turlicha bo’ladi (y’o’lovchi, yuk, taksomotor va bkorxonalar). Bundan qat’I nazar hamma ish o’rinlari yagona (mahalliy) tarmoq miqyosida ishlab, umumiy MB dan foydalanishi kerak. ATKda axborot tizimini joriy qilish ma’lum ketma-ketlikda bajariladi. Hamma ish o’rinlari axborot ma’nosida bir-birini ta’minlab turadi. Birinchi bosqichda – birlamchi joriy axborot bilan ishlovchi, uchunchi bosqichda – chiqarish xujjatlarini ta’minlovchi ish o’rinlari yaratiladi. Korxonaning majmuaviy tizimini yaratishda birinchi navbatda «Texnik bo’lim » va «Kadrlar» AIO’ni yaratish lozim, chunki harakatlanuvchi tarkib va xodimlar haqida ma’lumot bo’lsa, boshqa kichik tizimlar samarali ishlay olmaydi. Ikkinchi bosqichda dispatcher faoliyati, yo’l hujjatlarini qayta ishlash, yonilg’i sarfini hisobga olish bo’yicha kichik tizimlar yaratish kerek. Yo’l varaqalarini qayta ishlash natijasida yonilg’I sarfi, haydovchilar ishi va avtomobillar bosib o’tgan yo’l haqida ma’lumotlar shakillanib bo’ladi. Uchunchi bosqichda, buxgalteriyaning (ish xaqini hisoblash) va reja bo’limining ish o’rinlarini (korxona faoliyatini tahlil etish bo’yicha hujjatlar) yaratish mumkin. To’rtinchi bosqichda, bosib o’tilgan yo’llarni hisobga olish yolga qo’yilgach, shinalarning ishini hisobga oluvchi texnik, ta’mirlash zonasi (TXK-1,TXK-2ni rejalashtiruvchi, TXKga va JTga qo’yuvchi dispatcher, TXK va JT ishlarini hisobga oluvchilar), ombor bo’yicha AIO’ni yaratish mumkin. EHMlarni ATKda qo’llash tahlil qilinganda ma’lum bo’ldiki, hujjatlarini mashina yordamida qayta ishlashga o’tilganda axborotlar hajmi birlamchi hujjatlar bo’yicha 2 marta, ikkilamchi hujjatlar bo’yicha 10-15 marta kamayar ekan.

Umuman, shaxsiy EHMlarni foydalanilganda axborotlarni qayta ishlash harajatlarini 60% qisqarishi mumkin. Bunda ishlarning qiyinligi quydagicha taqsimlanadi. SHEHMga ma’lumotlarni kiritish-95-96%, axborotlarni qayta ishlash va chiqish hujjatlarini olish -4-5%. Navigator jpres yuk avtomobillariga o’rnatladi. Bu jpres avtomobilni qaysi joyda ketayotganini va nima bilan shug’ullanayotganini ko’rsatib beradi.Tashish jarayonini tashkil etish va avtomobildan to’laroq foydalanish uchun ATK larda avtomatik boshqaruv tizimini ishlab chiqish va amalda qo’llash katta ahamiyat kasb etadi. ATKlarning avtomatik boshqaruv tizimini ishlab chiqishda saroy ichida nozim(dispatcher)li boshqaruvi umumiy avtomatik boshqaruv tizimining ichki tizimi bo’lib ko’rinadi. Ushbu ichki tizim (kichik tizim) ATKning hududidan avtomobillarni rejali chiqib ketishini, avtomobillarning yo’ldan qaytishini nazorat etishga mo’ljallangan. Yuqorida ko’rsatilgan ichki tizim foydalanish xizmati ko’rsatish bo’limining nozimlar xonasiga o’rnatilgan birinchi eliktrli tablo, texnik nazorat punktiga joylashgan ikkinchi eliktrli tablo, ma’lumotni ro’yxatga oladigan moslama va qayta ko’rsatadigan eliktrli tablo avtomobillarni rejadagi ishga chiqish vaqtini va har bir avtomobilning qaerda turganligini hamda barcha yo’lda ishlayotgan avtomobillarning umumiy miqdorini hisobga olishni nazorat qiluvchi qayta ko’rsatadigan eliktli tablolardan tarkib topgan. Ikkinchi tablo ATKdagi avtomobillarni ishga chiqarish va qatnashini nazorat qiladi. Ushbu ma’lumot perfolintaning ro’yxatga oluvchi moslama orqali ro’yxatga olish uchun mo’ljallangan. Saroy ichidagi avtomatik nozimli tartibga solish tizimi avtomobillarni saroy hududida turib qolish vaqtini kamaytiradi, yuk tashuvchi ATKning nozimlarining ish sifatini oshiradi. Yuk tashish jarayonlari boshqarishni avtomatlashtirish ucun yo’nalish tuzishni avtomatlashtirish, yo’l varaqasini berishni avtomatlashtirish, ularga ishlov berishni avtomatlashtirish, xaydovchilarni liniyadagi bekor turishlarini

ekspluatatsiya bo’limiga ma’lumot berishni avtomatlashtirish, navbatchi nozimlarni hisobotlarini avtomatlashtirish, mijozlarga schet tuzishni avtomatlashtirish zarur va dolizarbdir. Yo’l varaqasini berishni avtomatlashtirish uchun xar bir xaydovchiga fayil ochiladi, unda yo’l varaqasini tasdiqlangan shakli yozib qo’yiladi, ishga chiqishdan oldin kunni ozgartiriladi, avtomobilni chqishidagi yonalishi masofalar yoziladi boshqa rekvizitlar kiritiladi. Yuk tashish avtomobil xaydovchisiga bir kunlik yo’l varaqasi beriladi, ishdan qaytgandan so’ng unga shlov beriladi, buni kompyuterga kiritiladi, ertasiga ishga chiqsa ertangi kunni chislosi kiritiladi shu tariqa kompyuterga kiritib boriladi. Yuk tashish avtomobil liniyagagi ma’lumotlarga asoslanib ish xaqini hisoblab boriladi. Ish rejimini qontrol qilish uchun kunlik 10 soat, xaftalik 41 soat, oylik 180 soat bo’lganda anashu xoydovchini ishga chiqishga cheklov o’rnatiladi. 2. Ishlab chiqarishni tezkor boshqarish bo’limi xodimlari bilan texnik vositalar orasidagi o’zaro bog’lanishni tashkil etish. Bu tizimquydagi printsiplarga asoslanadi. Brigada personali ishining sifati tezkorlik printsiplardan foydalanib aniqlanadi. Ishlar o’tkazilgandan so’ng korxona ta’mirlash personali ishining sifat darajasi tezkor bashorat qilinadi.Sifatni boshqarish tizimi ikki bosqichda hisobga olinadi. Birinchi holda brigadaning ish haqi jamgarmasini tashkil qilishda, ikkinchi holda ish haqi jamgarmasini ijrochilar bo’yicha taqsimlashda.Ishlab chiqarishni tezkor boshqarish deb , ishlab chiqarish jarayonidan olingan natijalarni tezkor joriy etish bilan, vaziyatni takomillashdir. Keng ma’noda ishlab chiqarishni tezkor boshqarishga qisqa muddatli va tezkor rejalarni tashkil etish va dispetcherlik kiradi. Qisqa muddatli rejani ishlab chiqish asosi mijazni buyritmasi va texnik pesonalni kunlik ish yuklamasi hisoblanadi. Tezkor rejalarni tashkil etish degani har bir mijazdan olingan buyritmani bir nechta bajaruvchilar o’rtasida taqsimlash va bajarilishini tashkil etishdir. Dispetcherlik xizmati esa kunlik holatdagi vaziyatni vakolot darajaga qarab tezkor boshqarish

vaziyatini tashkil qilishdir. Ishlab chiqarishni tezkor boshqarish bo’limi xodimlari bilan texnik vositalar orasidagi o’zaro bog’lanishni tashkil etish ucun harbir smena texnik tizim elementlarini mas’ul shaxslarini aniqlash ularni texnik tizim elementlariga biriktirish va natijalarini so’rash bilan amalga oshiriladi. 3.Qog’oz texnologiyalar va identifikatsiya vositalari. Shunday qilib,xodimlarni qo’li bilan 95-96 foiz vaqti birlamchi axborotni SHEHMgakiritish uchun sariflanar ekan.Bundan tashqari qo’shib yozishlar ham bo’lishi mumkin. Bunday kamchiliklarni bartaraf etish uchun ob’ektlarni identifikattsiya vositalari( magnitli, shtrixli, radiochastotali)dan va nazorat tnizimidan foydalaniladi. Identifikattsiyaning mohiyati shundaki, ob’ektlarga (avtomobillar, ish turlari, extiyot qismlar va b.) kodlar beriladi.Kodlar bevosita ob’ektlarning o’ziga tushiriladi, masalan, shtrix yorliqlari(yozuvlari), radiochastotali belgilar ko’rinishida, komp’yuter tizimidagi ma’lumotlar bazasida esa bu kodlarga muayyan axborot tayinlanadi. Bu axborot ob’ektining o’zini tavsiflaydi (mas., ehtiyot qismning nomi,narxi va ombordagi miqdori).Skaner (kodlarning o’qiydigan qurilma)lar yordamida ob’ektlar to’g’risida bajarilayotgan harakatlar(kirim, chiqim) yoki ular holatidagi o’zgarishlar (ta’mirga, TXKga yuborish), bu harakatlarning sodir etilgan sana va vaqti qayd etildi, bu axborotlar avtonom to’plagichlarda saqlanadi va avtomatik rejimda komp’yuter tizimiga uzatiladi. Avtomatik identifikattsiya vositalarining samaradorligi – axborotlarni komp’yuterga bir onda kiritish imkoniyatida bo’lib, bunda ma’lumotlarni tasodifan ham, ataylab ham buzish mumkin emas. Magnitli va shtrixli kodlarni qo’llash texnologiyasi bir-biriga o’xshash. Ikkala holatda kodlangan axborot tushirilgan kartochkalardan foydalaniladi. Bu axborotni maxsus qurilmalar avtomatik tarzda o’qiydi. Shtrixli kod o’ziga alfavit shaklida tuziladi, ularning yordamida axborotni avtomatik tarzda kodlashtirish va keyin, o’qish mumkin.Shtrixli kodlarni yo’l-yo’l chiziqlari ikkita raqamni bildiradi: boshlang’ich chiziqlar to’plami. Shtrixli

kodlarning taxminan 20 xili bor. Eng oddiysi «5 dan 2» deb ataladi. Buning yordamida faqat raqamlarni (0 dan 9 gacha) kodlash mumkin; har bir raqam uchun 5 ta chiziq beriladi, bulardan 2 tasi enlik, 3 tasi- ensiz. Bu koddagi chiziqlar orasi hech nimani bildirmaydi va Masalan, «125»raqamli ta’mirlash varaqasi, shu kod yordamlda kodlangan, uning raqamlari qatori -110100010100110100101. Ba’zi kodlar murakkab tuziladi. Masalan«39» deb atalgan kodda chiziqlar ham, ularning oraligi ham ma’lum ma’noga ega; bu usul bilan raqamli va timsoliy axborotlarni kodlash mumkin. Shtrixli kodlarni ATKning quydagi hisobga olish masalalarida qo’llash mumkin: -omborlarda ehtiyot qismlar va materiallarning harakati; -harakatlanuvchi tarkibning yo’ldagi ishi; -avtomobillarning garaj ichidagi harakati; -yonilg’I sarfi; -ta’mirlash zonasi ishchilarining ishi. Ob’ektlarni shtrixli identifikattsiyalash yordamida EHM 88…90 foizgacha birlamchi ma’lumotlarni kiritib, qoloq ish uslublarini ancha kamaytirish mumkin. Umuman, korxona miqyosida, ma’lumotlarni EHMga kiritish bo’yicha mehnat sarfi 78… 80 foizga kamayishi mumkin. Shtrixli identifikattsiya qo’llanadigan, keng tarqalgan masalalardan biri – moddiy boyliklarning harakatini hisobga olish . Bunda har bir buyumga yagona kod beriladi. Bu kod shtrixli yorliq ko’rinishida yoziladi va detalga (stellajga yoki o’ramga) yopishtirib qo’yiladi. Ehtiyot qismlarni identifikattsiyalash uchun detalning catalog raqamidan yoki nomeklatura (ombor) raqamidan foydalanish mumkin. Detallarning catalog raqami, odatda, 11…18 xonali, nomeklatura raqami 5-6 xonali bo’ladi. Agar tizim korxona miqyosidan tashqarisiga chiqmasa,qisqa kod (nomeklatura kodi)dan foydalanish kerak. Butun tarmoq miqyosida qo’llanilsa, shtrixli identifikattsiya hammasi uchun yagona bo’lishi kerak, demak, catalog raqamidan foydalaniladi.

ATK ga kelib tushgan tushgan materiallarni skaner yordamida rasmiylashtirishda EHMga ularning kodlari va miqdori kiradi. Ehtiyot qismlar harakatini hisobga oluvchi tizim bu axborotni qabul qilib, tegishli eliktron kartochkalarga va (zaryrat bo’lsa) kirim hujjatini shakillantiradi. Agar kelib tushgan detallarda (yoki ombor stellajlarida) shtrixli kod bo’lmasa, u mahsus dastur bo’yicha shakillantiradi, qog’ozga chiqariladi va detal (yoki o’ram)ga yopishtirib qo’yiladi. Ehtiyot qismlarni berishda ombor xodimi oluvchining, berayotgan detallarining shtrixli kodini o’qiydi va miqdorini ko’rsatadi. Bu ma’lumot skaner orqali ehtiyot qismlarni hisobga oluvchi tizimga tushadi, tegishli kortotekalarga tuzatish kiritiladi (zarurat bo’lganda) sarf-xarajat hujjatlari shakillantiradi. Ehtiyot qismlarni hisobga olush tizimigaamaliy dasturlar bloke bo’ladi, ular yordamida ehtiyot qismlar sarfini tahlil qilib, tegishli hisobot hujjatlarini shakillantirish mumkin. Yo’lovchi tashish jarayonlari boshqarishni avtomatlashtirish ucun yo’nalish grafigini tuzishni avtomatlashtirish, yo’l varaqasini berishni avtomatlashtirish, ularga ishlov berishni avtomatlashtirish, navbatchi nozimlarni hisobotlarini avtomatlashtirish, zarur va dolizarbdir. Yo’l varaqasini berishni avtomatlashtirish uchun xar bir xaydovchiga fayil ochiladi, unda yo’l varaqasini tasdiqlangan shakli yozib qo’yiladi, ishga chiqishdan oldin kunni ozgartiriladi, barcha avtomobilni chqishidagi rekvizitlar kiritiladi. Avtobus xaydovchisiga bir oylik yo’l varaqasi beriladi, ishdan qaytgandan so’ng unga shlov beriladi, buni kompyuterga kiritiladi, ertasiga ishga chiqsa shu tariqa kompyuterga kiritib boriladi. Bundan liniyagagi ma’lumotlarga asoslanib ish xaqini hisoblab boriladi. Ish rejimini qontrol qilish uchun kunlik 12 soat, xaftalik 41 soat, oylik 180 soat bo’lganda anashu xoydovchiga ishga chiqish mumkin emas deb cheklov o’rnatiladi. Xaydovchilar liniyadagi o’zgarishlarni markaziy nozimhonaga berishni tezkorligi ta’minlanadi. Navbatchi nozim hisobotini tezkorligini ta’minlash, bu ma’lumotlarga asoslanib, rejadagi daromadni bajarmagan xoydovchlar va ular rahbarini ogoxlantirish jarayoni tezlashadi.

Bundan tashqari engil taksilar uchun liniyada qaysi joyda bekr tuganini aniqlash va uni mijoz bilan bog’lash orqali to’lovli yo’l miqdori oshadi, yo’ldan foydalanish koeffitsienti oshadi, bu mijoz va xaydovchi uchun qulaydir. 4 Aloqa va nazorat texnik vositalari. Avtomobillarni nazorat qilish faoliyatini nazorat qilish korxona ichida va tashqari nazoratlarga bo’linadi. Korxona ichidagi nazorat qilish uchun texbo’limda bosh mexanik rahbarligida har bir avtomobilga «litsavaya kartochka» ochiladi, kunlik faoliyat unga kiritib boriladi. Kunda avtomobil ishda bo’lsa yurilgan probeg, ta’mirda bo’lsa ta’mir turi «litsavaya kartochka»ga yozilib boradi, TXK-1, TXK-2 me’yoriy probeg bo’yicha qachon o’tkazilishi aniqlovchi dastur tuziladi, qaysi avtomobilga qaysi extiyot qisim muddati tugagan bo’lsa uni almashtirish sanasi kompyuter orqali ma’lumot olinib unga ta’mir uchun buyritma tayyorlanadi, Ta’mirlash va TXK turlari, rejali ogohlantirish turiga o’tkaziladi. Piravord natija avtomobil’ni bekor turishi qisqaradi, faqat reja asosida amalga oshadi. Avtomobillarni texnik xolatiga baho berish uchun uni buyritmasi kim tomonidan tayyorlangaligi «litsavaya kartochka»ga kiritilib boriladi, biror korhol bo’lsa ayibdorni toppish avtomatlashadi. Avtomobillarni tashqari nazoratini amalga oshirish maqsadida unga nozimlik bilan bog’lash aloqa vositasi o’rnatiladi, aloqa vositasi yordamida korxonadagi buyruqni xaydovchiga, xaydovchini ma’lumotini kerakli xodimlarga etkaziladi, bu bilan avtomobilning liniyada bekor turishi qiqaradi. TXK-1 va TXK- 2 larni oqimli liniyasi tashkil etish imkoniga ega bo’linadi. Kunda avtomobil ishda bo’lsa yurilgan probeg, ta’mirda bo’lsa ta’mir turi «litsavaya kartochka»ga yozilib boradi, TXK-1, TXK-2 me’yoriy probeg bo’yicha qachon o’tkazilishi aniqlovchi dastur tuziladi, qaysi avtomobilga qaysi extiyot qisim muddati tugagan bo’lsa uni almashtirish sanasi kompyuter orqali ma’lumot olinib unga ta’mir uchun buyritma tayyorlanadi, Ta’mirlash va TXK turlari, rejali ogohlantirish turiga o’tkaziladi. Piravord natija avtomobil’ni bekor turishi qisqaradi, faqat reja asosida amalga oshadi. Avtomobillarni texnik xolatiga baho

berish uchun uni buyritmasi kim tomonidan tayyorlangaligi «litsavaya kartochka»ga kiritilib boriladi, biror korhol bo’lsa ayibdorni toppish avtomatlashadi. Avtomobillarni tashqari nazoratini amalga oshirish maqsadida unga nozimlik bilan bog’lash aloqa vositasi o’rnatiladi, aloqa vositasi yordamida korxonadagi buyruqni xaydovchiga, xaydovchini ma’lumotini kerakli xodimlarga etkaziladi, bu bilan avtomobilning liniyada bekor turishi qiqaradi. TXK-1 va TXK- 2 larni oqimli liniyasi tashkil etish imkoniga ega bo’linadi. Nazorat bu jarayon bo’lib, uning yordamida ishlab chiqarish bo’limi va bo’linmalari rahbarlari tomonidan aniqlanadi. Nazorat boshqarishning vazifasidir. Uning moxiyati xavfli holat paydo bo’lishi mumkin bo’lgan oqibatlarni oldindan aniqlash va yechimlarni topish uchun zarur va yana faoliyatini muvaffaqiyatli ragbatlantirish uchun ham qo’llanilishi mumkin. Shu borada texnika nazorati avtomobillarga TXK va JT jarayonlarining tarkibiy qismidir. Texnika nazorati bu avtomobillarni TXK shaxobchasida avtomobilni qabul qilishdan boshlab buyurtmachiga uni topshirguncha TXK va JT bo’yicha lozim bo’lgan ishlarning xajmi bajarilgandan keyin-uning barcha bosqichlarida o’tkaziladigan nazoratli operatsiyalarning jamini ifodalaydi. Xozirgi vaqtda avtomobillarga TXK korxonalarida sifatli nazorat qilish ishlab chiqarish ishlari bijarilganidan sung amalga oshirilmoqda, ya’ni faol bo’lmagan nazorat shakli qo’llaniladi, buyurtmachiga topshirilayotganda avtomobillar va agregatlarda nuqsonlar bo’lishiga yo’l quymaslik asosiy maqsaddir. Bunda nazorat operatsiyalarining bajarishda shaxsning o’zigagina xos bo’lgan (sub’ektiv) va holis (ob’ektiv) nazorat usullaridan foydalaniladi. Texnika nazorati texnologik jarayondagi o’rniga qarab kirish, operatsiyali va qabul qilishli ko’rinishlarda bo’lishi mumkin. Kirish nazoratining asosiy vazifasi nuqsonlarni, bajarilishi lozim bo’lgan ishlar ruyxatini tuzishda va ularning bajarilishining texnologik jihatdan oqilona ketmaketligini topishdan iborat. Kirish nazorati avtomobillarni qabul qilish joylarida tashkil etiladi. Nazorat operatsiyalari usta-nazoratchi (qabul kiluvchi) tomonidan bajariladi.

Operatsiyali nazoratning asosiy masalalari dastlabki operatsiyalar (ishlar)ning bajarilishi sifatini tekshirishdan va baholashdan va avtomobillar (agregatlar)ni navbatdagi ishlar (operatsiyalar)ni bajarish uchun tuzatish imkonini aniqlashdan iborat. Nazorat nuqsonining paydo bo’lishining oldini olish maqsadida o’tkaziladi. Ushbu nazoratning turi quyidagi ishlar sifatini tekshirishni nazarda tutiladi: tunukachi-payvandlash ishlari va buyash oldidan bajariladigan tayyorlov ishlari; dvigatel ь blokiga tirsakli valni urnatishdan oldin uni shlifovka qilish; orqa ko’prik, amartizator, gaz taqsimlash mexanizmi va boshqalarni ta’mirlashda. Operatsiya nazorat avtomobillarini texnika xizmati ko’rsatish va joriy ta’mirlash korxonalarining ishlab chiqarish kisimlari va tsexlarida tashkil etiladi. Katta va yirik avtomobillarga TXK korxonalarida uni texnik nazorat bo’limi (TNB) ustasi bajaradi. Qabul qilish nazoratining asosiy masalasi bajarilgan ishlarning sifatini va xajmini aniqlashdir. Ishlab chiqarish qismlarida qabul qilish nazorati bir qismda bajarilgan ishlar sifatini aniqlash uchun xizmat qiladi. Nazorat ishlab chiqarish qismlarida va avtomobilni egasiga topshirish joylarida tashkil etiladi. Shu bilan birga nazorat jarayonida tekshiriladi: amalda bajarilgan ishlar buyurtma-naryadda qayd qilinganlariga mos kelishi; avtomobilning harakat xavfsizligini ta’minlovchi tugunlar, agregatlar va tizimlarning holati; amalda bajarilagn ishlarga to’g’ri xaq tulanishi va har xil ish turiga kafolat muddati. TNB avtomobillarga TXK korxonasi rahbariga to’g’ridan-to’g’ri bo’ysunadi. TNB ning bajariladigan ish sifatlari, avtomobillarga TXK va JT da texnologik tartibga rioya qilish bo’yicha ko’rsatmalar avtomabillarga TXK korxonasining barcha hodimlari uchun majburiydir va so’zsiz bajarilishi lozim. Ishlarni sifatsiz bajarilishini hisobga olibgina qolmasdan majmui baholay oladigan, avtomobillarga TXK korxonasida xizmatning sifatini boshqarish va rag’batlantirish uchun xizmat sifatini majmui boshqarish tizimi nazoratining yuqori ilg’or shaklidir. Xizmat sifatini boshqarish ishlab chiqarishni boshqarish tizimining eng muhim tarkibiy qismidir. Xizmat yoki maxsulot sifati-ishlab chiqarish sharoiti (texnik, texnologik, tashkiliy, iqtisodiy, ijtimoiy sharoit)ga bog’lik bo’lgan murakkab tizimdirki, unga

xilma xil boshqariluvchi ta’sir ko’rsatiladi, bu ta’sir esa xizmat (maxsulot) sifatini majmui boshqarish tizimida o’z aksini topadi. Sifatni iqtisodiy tomondan boshqarish tizimi umumdavlat darajasida, soha (tarmok) darajasida va korxona darajasida tashkil etiladi. Umumdavlat darajasidagi sifatni boshqaruv ishining eng muhim vazifalari quyidagilardan iborat: sifat hisobga olingan xolda narx navoni belgilash; sifatni yaxshilash borasidagi eng yirik tadbirlarni tarmoqlararo muvofiqlashtirish, standartlash; sifat ustida umumdavlat nazorati va nazoratini uyushtirish; moddiy va ma’naviy ragbatlantirish tizimlarini ishlab chiqish; hodimlar tayyorlash va ular malakasini oshirish. Xizmat (maxsulot) sifatini tarmoq (soha) darajasida boshqarish quyidagilarni o’z ichiga oladi; tarmoq (soha) standartlarni ishlab chiqish, joriy etish va ularga rioya qilish; sifat ko’rsatkichlarini hisobga olib borish, rejalashtrish, tahil qilish, avtomobillarga TXK va JT ishlarni harid qilish va ular sifatini tekshirish bo’yicha nazoratchining xizmat sifatini oshirish tartiblarini bajarish sohasidagi faoliyatini nazorat qilish. Avtomobillarga TXK korxonasida sifat ishiga quyidagilar kiradi; -standart talablarga javob qilish uchun sharoit yaratish; -sifat ko’rsatkichlarini hisob-kitob va tahil qilish hamda korxona miqiyosida rejalashtirish; -hodimlarni xizmat (maxsulot) sifatini oshirganligi uchun moddiy va ma’naviy ragbatlantirish; -nazoratning muayyan usullarini qo’llab, xizmat (maxsulot) sifatini darajasini texnologik jihatdan tartibga solib turish; -ishlab chiqarishni texnologik tayyorlash; -moddiy-texnik ta’minlash, sifatini ta’minlash; -xizmat sifatini nazorat qilish; -xizmat va bajaruvchilar mehnatining sifatini baholash; -hodimlar tayyorlashni tashkil etish; -tizimni ma’lumotli ta’minlash.

Adabiyotlar: 1.Avtomobillar t е xnik ekspluatatsiyasi. Qayta ishlangan va to’ldirilgan ruscha 4nashrdan (prof. Kuzn е tsov Е .S. taxriri ostida. M.: Nauka 2004 y.-535 b.) tarjima prof. Sidiqnazarov Q.M. umumiy taxriri ostida, Toshk е nt “VORIS-NASHRIYOT”, 2006.670 b. 2. Avtomobillar t е xnik ekspluatatsiyasi. O’zRO va O’MTV avtotransport Oliy o’quv yurtlari talabalari uchun darslik sifatida tavsiya etgan. Prof. Sidiqnazarov Q.M. umumiy taxriri ostida, Toshk е nt “VORIS-NASHRIYOT”, 2008.-560 b. 3.Barovskix Yu. I. va boshqalar. Avtomobillarning tuzilishi, t е xnik xizmat ko’rsatish va ta'mirlash.- Toshk е nt,M е hnat,.2001-503b. 4.Kuzn е tsov Е .S. Upravl е ni е t е xnich е skimi sist е mami. -M: MADI, 2001g. 5.T е xnich е skaya ekspluatatsiya avtomobil е y. Uch е bnik dlya VUZov. Pod r е d Е .S.Kuzn е tsova. –M. :Nauka, 2004 g. 6. Sidiqnazarov Q.M. Qodirsha е v T., Magdi е v Sh.P. Avtomobillar s е rvisi axborotnomasi. -Toshk е nt “VORIS-NASHRIYOT”, 2011.-495 b. 7.Avtotransport vositalari s е rvisi. 1 va 2 qismlar. Prof.M.A.Ikromov taxriri ostida. Toshk е nt, Alish е r Navoiy nomidagi O’zb е kiston milliy kutubxonasi nashriyoti, 2011y.

O'xshashlar

Ishlab chiqarish vositalari savdosida tvtlar vazifalari

Bank aktivlari va passivlarini boshqarishning direvativ vositalari

Avtomatlashtirilgan axborot tеxnologiyalari

Xalq xo’jaligining turli tarmoqlarida axborot tizimlari va tеxnologiyalari.

Ishlab chiqarish vositalari marketingning asosiy turi, omili va elementlari