Ma`lumotlar almashish va kontekstli menyu - Informatika va AT - Referatlar

Ma`lumotlar almashish va kontekstli menyu

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

277 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Reja: 1. Maple 6 muhhiti bilan boshqa muhitlarning aloqasi. 2. Kontekstli menyu 3. Ishchi varaqni hujjatlashtirish 4. Bir nechta ishchi varaq bilan ishlash 5. Giperhavola tashkil qilish

www.arxiv.uz Edit menyusi, RTF Word va Text formatlari, konekstli menyu, chiqarish maydoni, Plot2D menyusi, natijani hujjatlashtirish, Insert menyusi, Format menyusi, ma`lumotlar shrifti, File opsiyasi, giperhavola. 1. Maple 6 muhiti bilan boshqa muhitlarning aloqasi. Maple 6 muhitidan Windows operasion tizimidagi boshqa programmaviy ta`minotlar bilan aloqa qilish uchun ma`lumot almashish buferidan foydalansa bo`ladi. Maple 6 muhitidagi ishchi varaqning ixtiyoriy qismini yoki butun varag`ini belgilab, uni Edit menyusining Cut komandasi bilan kesib olib va so`ngra Copy komandasi bilan nusxa olib, ma`lumot almashish buferiga tashlash mumkin. Ma`lumot almashish buferidagi ma`lumot jimlik qoidasi bo`yicha RTF formatida saqlanadi, bu esa Maple 6 muhitida hosil qilingan natijalarni rasm ko`rinishida (matematik talqinda) MS Word ning hujjatlariga qo`yish imkonini beradi. Paste komandasi, aksincha, ma`lumotlar almashish buferidagi ma`lumotni Maple 6 ishchi varag`iga qo`yadi. Ushbu komandalarni Edit menyusida ko`rsatilgan tugmalar kombinasiyasi yordamida ham amalga oshirish mumkin. Copy as Maple Text komandasi yordamida ishchi varaqni yoki uning qismini Maple 6 formatida nusxasini olib, maxsus Text formatida saqlash mumkin. Ma`lumot almashish buferidagi Maple Text formatidagi ma`lumotni Maple 6 muhitidagi ishchi varaqqa bajariladigan formatda ko`chirish mumkin. Ishchi varaqning o`zida ma`lumotlarni tahrirlash MS Word tizimidagi texnologiyaga o`xshashdir. 2. Kontekstli menyu Kontekstli menyu Maple 6 tizimida ma`lumotlarni qayta ishlash jarayonini tez va qulay bajarish imkonini beradi. Masalan, biror funksiyaning grafigini hosil qilish uchun funksiya ifodasini kiritish maydoniga yozib, sichqoncha ko`rsatkichini funksiya ifodasiga keltirib, o`ng knopkani bosish kerak. Natijada

www.arxiv.uz kiritish maydoniga mos kontekstli menyu paydo bo`ladi va undagi Excute komandasini bajarish natijasida chiqarish maydonida funksiya ifodasi hosil bo`ladi. Chiqarish maydoniga mos kontekstli menyuni faollashtirish uchun undagi ma`lumotni belgilab, sichqonchaning o`ng knopkasini bosish kerak, natijada 4– shakldagi kontekstli menyu paydo bo`ladi. 4–shakl Grafikni chizish uchun 5–shaklda ko`rsatilgan kontekstli menyudagi Plots 2D komandani bajarsak, ishchi varaqning yangi satrida smartplot(y) komanda va alohida ishchi varaqda kiritilgan funksiyaning grafigi paydo bo`ladi. Ushbu grafik maydoniga yana y=e x funksiya grafigini qo`shmoqchi bo`lsak, asosiy ishchi varaqning kiritish maydoniga y=e x funksiyani kiritib, uni bajarish kerak va chiqarish maydonida hosil bo`lgan ifodani belgilab (sichqonchani chap knopkasini bosgan holda), uni grafik maydoniga keltirib qo`yish kerak.

www.arxiv.uz 5–shakl 3. Ishchi varaqni hujjatlashtirish Maple 6 tizimi yordamida yechilgan biror masalani izohlar va ko`rsatmalar yordamida foydalanuvchiga tushunarli tarzda topshirish uchun, natijalarni hujjatlashtirish zarur bo`ladi. Ushbu jarayonni3x )x ln( )x(f  funksiyaning aniqmas integralini hisoblash va uni hujjatlashtirish orqali namoyish qilamiz. Funksiyaning integralini izohlarsiz hisoblash komandalari quyidagicha: > f:=x->ln(x)/(x^3); := f x ( )ln x x 3 > int(f(x),x);  1 2 ( )ln x x 2 1 4 1 x 2 Bajarilgan ishning sarlavhasi va muallifi to`g`risida ma`lumot kiritish uchun, birinchi komandaning oldiga kursorni qo`yamiz va Insert menyusining Execution qismiy menyusidagi Before Cursor komandasini bajaramiz. Kiritilayotgan ma`lumot matn bo`lgani uchun, instrumentlar panelidagi T tugmani bosib, matnli ma`lumot kiritish muhitiga o`tamiz. Ushbu muhitda ma`lumotni turli xil stil va shriftlarda kiritish imkoni mavjud. Jimlik qoidasi bo`yicha Normal stili joriy qilinadi. Muhitning kontekstli instrumentlar panelining chap burchagidagi oynachadan kerakli stilni tanlash mumkin (stillar to`g`risida barcha kerakli ma`lumotlarni olish uchun Format menyusidagi Style komandani bajarish kerak). Title (nom) stilni tanlab, sarlavha matnini kiritamiz. Stillar maydonida Author (muallif) stili paydo bo`ladi va muallif nomini kiritamiz. Natijada ishchi varaqning ko`rinishi 6–shaklda ko`rsatilganday bo`ladi. 6–shakldagi ikkita hisoblash guruhini birlashtirish uchun ularni belgilab, Format opsiyasidagi Indent komandasini bajarish kerak. Natijada ishchi varaqda maxsus – (yoki +) va vertikal qavs belgilari

www.arxiv.uz yordamida ishchi varaqning belgilangan qismi bir seksiyaga birlash tiriladi(4.7.– shakl). – belgi turganda seksiyadagi ma`lumot monitorda ko`rinib turadi. Sichqoncha ko`rsatkichini – belgi ustiga qo`yib, chap knopka bosilsa, + belgi paydo bo`lib, vertikal qavs qoladi, seksiyadagi ma`lumot g`oyib bo`ladi. Seksiyani yana ochish uchun + belgini sichqoncha yordamida – belgiga aylantirish kerak. – belgi yoniga kursorni keltirib Enter tugmasi bosilsa, matn maydoni hosil bo`ladi. Matn maydoniga seksiya to`g`risida ixtiyoriy ma`lumotni kiritsa bo`ladi(7–shakl). Seksiyaning f(x) funksiya aniqlangan qismidan keyin, integralni hisoblash uchun qanday komanda bajarilayotganligini izohlovchi ma`lumot kiritish kerak. Buning uchun kursorni f(x) funksiya aniqlangan qismning chiqarish maydoniga o`rnatib, asosiy instrumentlar panelidan avval |> knopkani, keyin T knopkani bosish kerak. Natijada kursor turgan joyda matn maydoni hosil bo`ladi. Ushbu matn maydoniga ixtiyoriy ma`lumotni kiritish mumkin(8–shakl). Endi seksiyaning f(x) funksiya aniqlangan qismini izoh maydoni bilan birlashtirib, funksiyaning berilishini matematik talqinda yozish kerak. Buning uchun avval kiritish maydonining funksiya aniqlangan qismini o`chirish kerak, so`ngra birinchi izohning oxiriga kursorni keltirib Insert menyusidagi Standart Math Input komandasini bajarib, funksiyani yozish kerak(9–rasm). Funksiyaning aniqmas integralini tushuntirish yana ham to`liq bo`lishi uchun uning grafigini ham chizish mumkin. Grafikni integrallash bajarilgan ishchi varaqning o`zida chizish yoki alohida ishchi varaqqa chizib, ularni giperhavola bilan birlashtirish mumkin. Berilgan funksiyaning aniqmas integralining grafigini ikkinchi usul bilan chizishni keyinchalik ko`rsatamiz.

www.arxiv.uz 6–shakl 7–shakl

www.arxiv.uz 8–shakl 9–shakl Endi ishchi varag`imiz tugallangan hujjat ko`rinishida bo`lishi uchun uni sahifalaymiz. Buning uchun Format menyusidagi Page Numbers komandasini ishga tushiramiz, natijada kichik muloqot oynasi paydo bo`ladi. Ushbu muloqot oynasidagi Show Page Numbers ning chap tomonidagi O ga sichqoncha ko`rsatkichini qo`yib, chap knopkasini bossak, sahifaning parametrlarini o`rnatish elementlari paydo bo`ladi(10–shakl).

www.arxiv.uz 10–shakl Muloqot oynasining: Vertical location maydonidagi Top (yuqori) va Bottom (pastdan) ko`rsatkichlari yordamida sahifani nomerlashni vertikal bo`yicha o`rnini tanlash mumkin; Horizontal location maydonidagi Left (chap tomondan), Center (o`rtadan) va Right (o`ng tomondan) ko`rsatkichlari yordamida sahifalashni gorizontal bo`yicha o`rnini tanlash mumkin; Option maydonidan foydalanib, sahifa nomerining stili( Character style ) va sahifaning boshlang`ich nomerini( Starting Number ) ko`rsatish mumkin(10–shakl). Seksiyadagi ma`lumotlar shriftini o`zgartirmoqchi bo`lsak, Format menyusining Italic (kursiv), Bold(qalin ) va Underline (yarim qalin) komandalaridan foydalanish kerak. Agar ishchi varaqdagi biror seksiyani olib tashlash kerak bo`lsa, uni belgilab, Format menyusidagi Outdent komandasini bajarish kerak. Hujjatlashtirilgan ishchi varaqni misol1.mws nom bilan saqlaymiz. 4. Bir nechta ishchi varaq bilan ishlash Bir nechta ishchi varaq bilan ishlashni ko`rsatish uchun, misol1.mws ishchi varag`idagi funksiyaning grafigini alohida hosil qilamiz. Maqsad, Maple 6 muhitida bir masalaning yechimini bir nechta ishchi varaqlarda tashkil qilib, ularning ishini giperhavolalar bilan muofiqlashtirish(birlashtirish)ni namoyish qilishdan iborat. File opsiyasining New komandasi yoki asosiy instrumentlar panelining knopkasi yordami bilan yangi ishchi varaq ochamiz. Tashkil qilingan ishchi varaqlarni bir oynada gorizontal holatda joylashtirish uchun Windows menyusining Vertical komandasini bajaramiz. Joriy seansda faol bo`lgan misol1.mws varag`i va bo`sh ishchi varaq ekranda yonma-yon paydo bo`ladi. Yangi ishchi varaqda aniqlangan funksiya grafigini chizib, hosil bo`lgan natijani

www.arxiv.uz hujjatlashtirish jarayonini takrorlamaslik uchun misol1.mws ishchi varag`idagi natijalarni yangi ishchi varaqqa ko`chirib, tahrirlab, 11–shaklda ko`rsatilgan holatga keltiramiz. 11–shakl 5. Giperhavola tashkil qilish Yangi ishchi varaqning oxirgi satrida yozilgan izohning «varaq» so`zini belgilab, Format menyusidagi Convert to qismiy menyuning Hyperlink komandasini bajarsak, muloqot oynachasi paydo bo`ladi. Muloqot oynachasiga «misol1.mws» nomni kiritamiz. Natijada yangi ishchi varaqning oxirida yozilgan izohning «varaq» so`zining rangi o`zgaradi va sichqoncha ko`rsatkichini uning ustiga keltirsak, ko`rsatkich barmoq belgisi ko`rinadi. Bu belgi yangi ishchi varaqdan misol1.mws ishchi varaqqa giperhavola o`rnatilganligini bil-diradi. Endi yangi ishchi varaqning funksiya grafigini chizish komandasi( plot ) turgan joyiga «zakladka»(qo`ymoq) o`rnatamiz. Buning uchun kursorni komanda turgan satrning ixtiyoriy joyiga keltirib, View menyusidagi Bookmarks qismiy menyusining Edit Bookmark komandasini bajaramiz. Komandani bajarish

www.arxiv.uz natijasida paydo bo`lgan muloqot oynachasiga zakladka nomi – «grafigini» so`zini yozamiz. Yangi hujjatni «Grafik.mws» nom bilan saqlaymiz. misol1.mws ishchi varaqning «integrallash komandasi» seksiyasining oxiridan matn kiritish maydonini hosil qilib( T ni bosish kerak), «Hisoblangan integralning tuzish» matnini kiritamiz. «integralning» so`zidan keyin kursorni o`rnatib, Insert menyusining Hyperlink komandasini bajaramiz. Paydo bo`lgan muloqot oynasining Link Text maydoniga «grafigini» so`zini kiritamiz va WorkSheet ishchi rejimini o`rnatamiz. Browser knopkasi yordamida «Grafik.mws» fayliga murojaat o`rnatib, Bokkmark ro`yxatidagi «grafigini» punktini tanlaymiz. OK tugmasini bosganimizda mantda «grafigi» so`ziga giperhavola o`rnatadi. Sichqoncha ko`rsatkichini «grafigi» giperhavola-ga keltirib chap tugmasini bosganimizda, «Grafik.mws» ishchi varag`i paydo bo`ladi. Bu holda kursor grafik chizish maydonida bo`lib, Enter tugmasini bosganimizda, funksiya grafigi paydo bo`ladi. «varaq» giperhavolani bosib, yana misol1.mws ishchi varaqqa qaytishimiz mumkin. Shuni e`tirof etishimiz kerakki, Grafik.mws ishchi varaqdagi gra-fikni chizish komandasidagi % belgi, “oldingi qadamda bajarilgan komandaning na-tijasiga murojaat” degan ma`noni bildiradi. Bu esa, misol1.mws ishchi varaqdagi funksiya integralini hisoblash komandasining natijasiga muvofiq grafik chizilganini anglatadi. Shuning uchun, giperhavola yordamida Grafik.mws ishchi varaqqa murojaat qilishdan oldin, misol1.mws ishchi varaqdagi komandalar bajarilgan bo`lishi kerak.

O'xshashlar

Ma`lumotlar bazasini Access dasturida loyihalash

Paskal haqida boshlang`ich ma`lumotlar

Ma`lumotlar jamgarmasi va ombori. Microsoft Access dasturi

Ma`lumotlar bazalarida. SQL so`rov tili

HTML formalarini qo`shish. Cgi va ma`lumotlar yig`ish