Кompyuter grafikasi - Informatika va AT - Referatlar

Кompyuter grafikasi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

101.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Кompyuter g rafi k asi Reja: 1. Кompyuter grafikasi turlari. 2.Adobe Photoshop 5.0 rasm taxrirlagichi. 3.Adobe Photoshop programmasida Action darchasi bilan ishlash.

www.arxiv.uz Кompyuter grafikasi tushunchasi hozirda keng qamrovli sohalarni o`zida mujassamlashtirib, bunda oddiy grafik chizishdan to real borliqdagi turli tasvirlari hosil qilish, ularga zeb berish, programma vositasi yordamida xatto tasvirga oid yangi loyihalarni yaratish ko`zda tutiladi. U multimedia muhitida ishlash imkoniyatini beradi. Кompyuter grafikasi-bu avvalo keng tarqalib borayotgan programma ta`minotidir, ya`ni kompyuter grafikasi mavjud va yangi yaratilayotgan programmalarga tayanadi. U hatto programmalarning o`ziga zeb berishda ham juda keng qo`llaniladi. Uning rivojlanishi jarayonlarning real uch o`lchovli fazoda qanday kechishini aniq tasvirlash (hatto harakatdagi) imkoniyatini yaratdi. Shuning uchun xozirda shunday amaliy programmalar paketlari mavjudki, ular yordamida ko`rilayotgan masalaning asosiy parametrlarinigina bergan holda uning echimi natijasi grafik shaklda olinishi mumkin. Кompyuter grafikasi nafaqat ilmiy xodimlar, balki rassomlar, turli soha loyihachilari, reklama bilan shug`ullanadigan mutaxassislar, Internet sahifalarini yaratish, o`qitish jarayoni uchun va boshqa sohalarda muhim rol o`ynamoqda. Uning ayniqsa poligrafiya soxasida qo`llanilishi keyingi paytlarda rang-barang, suratli adabiyotlar, o`quv» qo`llanmalari, badiiy asarlarning paydo bo`lishida yuksak bezash texnikasidan foydalanishni taqozo qilmoqda. Diqqatni o`ziga jalb qiluvchi videoroliklar. Internet saxifalarini yaratishni kompyuter grafikasisiz tasavvur qilish qiyin bo`lib qoldi. Кompyuter grafikasi turlari Кompyuter grafikasi uch turga bo`linadi: rastrli grafika, vektorli grafika va frontal grafika. Ular bir-biridan monitor ekranida tasvirlanishi va qog`ozda bosib chiqarilishi bilan farqlanadi. Rastrli grafika. Rastrli grafika nuqtalar (qog`ozda) va piksellar yordamida (nuqgalar ekranda shunday deb ataladi) hosil qilinadi. Tabiiyki, nuqtalar soni

www.arxiv.uz qancha ko`p bo`lsa (ular zich qilib joylashtirilsa) unga asoslangan rasm, shakl, grafik va xokazolar shuncha aniq ko`rinib turadi. Shu munosabat bilan ekranning hal kilish qobiliyati kiritilgan bo`lib, unda gorizontal va vertikal yo`nalishlardagi nuqtalar soni muhim rol o`ynaydi va u ekranning hal qilish imkoniyati deyiladi, Odatda bunday ko`rsatkich 640x480, 800x600, 1024x768 yoki bulardan yuqori piksellarda beriladi. Tasvir o`lchovi hal qilish qobiliyati bilan bog`liqdir. Bu parametr dpi (dots per inch – nuqtalar soni zichligi) bilan o`lchanadi. 15 dyuymli (1 dyuymq2,54 sm) monitorda ekranda tasvir o`lchovi 28x21 sm ni tashkil qiladi. Buni hisobga olsak 800x600 pikselli monitorda ekranni tasvirlash qobiliyati 72 dpi ga teng bo`ladi. Buni hisobga olsak, kompyuter xotirasida rangli tasvir ko`p joy olishini tushunish qiyin emas. Misol uchun 10x15 sm. li rasm taxminan 1000x1500 piksellardan iborat bo`ladi. Agar xar bir rangli nuqgani tasvirlash uchun 3 bayt ketsa, bitta rasmning o`zi xotirada taxminan 4 mln bayt joyni egallaydi. Bunday ma`lumot xususan Internet sahifalarini yaratishda e`tiborga olinishi zarur. Shuning uchun ham hozirda yaxshi multimedia programmalarini, videorolikni yaratish uchun 128 Mbaytdan kam bo`lmagan va mos ravishda tezligi katta bo`lgan kompyuterlardan foydalanish lozim. Demak, rasmli grafika bilan ishlash uchun yuqori unumli kompyuter talab qilinadi. Rasmli grafikaning kamchiligi sifatida shuni aytish mumkinki, tasvirni mashtablashtirish (kattalashtirish, kichiklashtirish) jarayoni natijasida nuqtalar o`lchovi kattalashishi bilan tasvir aniqligi yomonlashishi mumkin va hatto tasvir tanib bo`lmaydigan darajaga borishi mumkin. Rastrli grafika elektron (multimedia) va poligrafik nashrlarda keng qo`llaniladi. Nashrlardan turli illyustrasiyalarni yaratishda, odatda skaner orqali olingan raqamli foto yoki videokamera (hozirda bunday fotoapparat va videokameralap keng tarqalmoqda, ammo ularning baholari xozircha ancha qimmat) yoki rassom, loyixachi tomonidan tayyorlangan tasvirlardan foydalaniladi. Shuning uchun ham rastrli grafikada taxrirlovchi programma

www.arxiv.uz vositalaridan keng foydalaniladi. Bu programmalar, odatla tasvirlarning aniqroq, ko`rinishda bo`lishini ta`minlaydi. Ma`lumki, Internetda rastrli grafika keng tarqalgan bo`lib, u bilan ishlash uchun esa ko`pincha Adobe PhotoShop programmasidan foydalaniladi. Adobe Photoshop 5.0 rasm taxrirlagichi Adobe Photoshop Windows muhitida ishlovchi Macintosh va IBM PC kompyuterlari uchun mo`ljallangan elektron ko`rinishdagi foto tasvirlarni taxrirlovchi programmadir. Adobe Photoshop programmasi Adobe System, Inc kompaniyasi tomonidan ishlab chiqarilgan bo`lib, ishlatishdagi alohida qulayliklari bilan mashhur. Adobe Photoshop tasvir tahrirlagichi yordamida fotosuratlarga qo`shimchalar kiritish, fotosuratdagi dog`larni o`chirish va eski rasmlarni qayta ishlash va tiklash, rasmlarga matn kiritish, qo`shimcha maxsus effektlar bilan boyitish, bir fotosuratdagi elementlarni ikkinchi fotosuratga olib o`tish, suratdagi ranglarni o`zgartirish, almashtirish mumkin. Adobe Photoshop imkoniyatlari keng qamrovli bo`lib, u gazeta va jurnallarni turli-tuman pacmlap bilan boyitishda juda katta qulayliklar yaratadi. Adobe Photoshop ayniqsa jurnalistlarning, rassomlarning ijodiy imkoniyatlarini to`la amalga oshirishlarida yordam beradi. Jurnalistika va bevosita matbuot yoki nashriyot sohasiga aloqador bo`lgan shaxslarning mazkur programma bilan ishlashni bilishi ular uchun qo`shimcha imkoniyatlarni yaratib beradi. Adobe Photoshop tasvir tahrirlagichi juda murakkab programmadir. Foydalanuvchilar uning asosiy imkoniyatlaridangina foydalanadilar xolos. Adobe Photoshop programmasini ish jarayoniga tayyorlash Adobe Photoshop programmasi quyidagi usullar yordamida ishga tushiriladi:

www.arxiv.uz 1. Pusk menyusi Programmo` bandining Photoshop belgisida sichqonchani ikki marta bosiladi Ekrandagi mavjud Adobe Photoshop uchun maxsus belgida sichqonchaning chap tugmasi ikki marta bosiladi. Adobe Photoshop 5.0 programmasidan chiqish Adobe Photoshop 5.0 programmasidan chiqish uchun quyidagi usullarning biridan foydalanish mumkin; • AItQF4 tugmachalarini bosish. • Fayl menyusining vo`xod komandasini tanlash . • Ekranning yuqori qismi o`ng burchagida joylashgan X belgisini bosish yoki Zakrit komandasini bajarish . Savolllarga quyidagicha javob berishingiz zapyp: DA - so`nggi kiritilgan o`zgartirishlarni saqlash va Adobe Photoshop programmasidan chiqish uchun. NET – kiritilgan o`zgartirishlar saqlanmagan holda Adobe Photoshop programmasidan chiqish uchun. Otmena - Adobe Photoshop programmasidan ishlashni davom ettirish uchun. Adobe Photoshop programmasi ishga tushirilgandan so`ng ekranda Adobe Photoshop tasvir taxrirlagichi oynasi hosil bo`ladi. Adobe Photoshop oynasining yuqori qismida sarlavha satri va Windowsra xoc elementlar joylashadi. Sarlavxa satridan so`ng menyu satri joylashadi. Menyudagi kerakli komandalarni tanlashingiz mumkin. Adobe Photoshop programmasi menyusi 9 banddan iborat. Xar bir menyu tarkibida ochiladigan menyu bandlari mavjud. Ularni ko`rish kursor yordamida amalga oshiriladi. Qu`yida asosiy menyu va eng ko`p qo`llaniladigan komandalarning qisqacha tavsifi keltirilib o`tiladi.

www.arxiv.uz ФАЙЛ menyusi tarkibn Кomanda nomi Tavsifi Новўй CtrlҚN Yangi fayl yaratish Открўть СtгlҚО Fayllarni diskdan o`qish. Bu komanda yordamida diskda mavjud fayllar ochiladi . Открўть как AltҚCtrlҚO Faylni qanday ko`rinishda ochishni tanlash. Сохранить CtrlҚS Faylni xotiraga mavjud formatda joylashtirish. Сохранить как Shift-Ctrl ҚS Faylni xotiraga boshqa nom bilai yozish. Ushbu komanda fayl nomi, formati va direktoriyasi kabi atrubutlarini o`zgartirishda foydalaniladi. Сохранить Копию AltҚCtrl ҚS Tasvir nusxasini xotipara joylash. Вернуть Tasvirning dastlabki xolatiga qaytish. Поместить Boshqa mustaqil fayl bilan birlashtirish. Импорт Boshqa diryoktoriyada joylashgan faylni Adobe Photoshop programmasiga olib kirish. Экспорт Tasvirni boshqa direktoriyaga jo`natish. Файл информация Fayl haqidagi ma`lumotlarni kiritish. Установка страницў ShiftҚCtrlҚP

www.arxiv.uz Tasvirni printer yordamida chop etishga tayyorlash, qog`oz shaklini tanlash. Печать CtrlҚP Tasvirni printrga jo`natish. Предпочтения Adobe Photoshop programmasini kerakli tartibda sozlash. I Настройка цвета Tasnir rapglarini sozlash. Adobe online Internet bilan bog`lanish. Вўход ClrlҚQ Adobe Photoshop programmasidan chiqish. ПРАВКА menyusi tarkibi Кomanda nomi Ta snifi Вернуть CtrlҚZ Tasvir ustida bajarilgan oxirgi amalni bekor qilish. Резать CtrlҚX Tasvirning ajratilgan qismini muvaqqat xotira buferga olish. Копировать Ctrl Қ С Nusxa olish. Вставить CtrlҚV Muvaqqat xotiradan kursor ko`rsatgan joyga qo`yish. Вставить В ShiftҚCtrlҚV Muvaqqat xotiradan belgilangan joyga qo`yish. Очистить

www.arxiv.uz Tasvirda belgilangan maydonni tozalash, o`chirish. Bunda o`chirilgan maydon fon rangga bo`yaladi. Залить Tasvir yuzasini asosiy rang bilap bo`yash. Штрих Tasvirda belgilangan maydonni shtrixlab ko`rsatish. Трансформация CtrlҚT Tasvir shakalini o`zgartirish. Трансформ Tasvir shaklini turli ko`rinishlarda o`zgartirish. Очистка «Istoriya» darchasida tasvir olib boriilgan o`zgartirish amallarini butunlay o`chirish. Bu amal bajarilgandan so`ng o`zgartirganlarni ortga qaytarish mumkin emas. ИЗОБРАЖЕНИЕ menyusi tarkibi a. Кomanda nomi Tavsifi b. Режим Rang modellarini o`zgartirish. Настройка Tacvip ranglarini cozlash Дубликат Tasvirdan nusxa olish. Наложить изображение Tasvirni qo`shimcha ranglar bilan boyitish. c. Вўчесленне

www.arxiv.uz Tasvirdagi ranglar kanallarini o`chirish. Размер изображения Tasvir shaklini va o`lchamlarini o`ztartirish. Размер холста Tasvir ramkasi o`lchamlarini o`zgartirish. Оброзание Belgilangan maydondagi tasvirni kesib olish. Перевернуть Холст Xolstni coat strelkasi bo`ylab yoki coat strelkasiga qarshi 180, 90 gradus burish. karshi Гистограмма Tasvirdagi ranglar miqdori xaqidagi ma`lumotlar darchasi. СЛОЙ menyusi tarkibi Кomanda nomi Tavsifi Новўй Yangi qatlamni hosil qilish. Дубликат слоя Qatlam nusxasini hosil qilish. Удалить слой Mavjud qatlamni muvaqqat xotiradan o`chirish. Эффектў Qatlamga turli effektlarni qo`shish.

www.arxiv.uz Група с предўдуҳим CtrlҚG Qatlamlarni bir-biriga birlashtirish. Разгрупировать ShiftҚCtrlҚG Qatlamlarni bir-biridan ajratish. Склеить все слои Mavjud barcha qatlamlarni birlashtirish. ВЎДЕЛИТ menyusi tarkibi Кomanda no mi Tavsifi Все CtrtҚA Tasvirni belgilash. Убрать вўделение ClriҚD Tasvirning belgilangan qismini muvaqqat xotiradan o`chirish. Вўделить заново ShiftҚCtrlҚD Qaytadan belgilash. Обратно SiftҚCtriҚ1 So`nggi bajarilgan amalni qaytarish. Цветовой ряд Tasvirdagi ranglar asosida belgilash maydonini aniqlash. Модифицировать Belgilash chig`ini piksellarda kengaytirish. Увеличить Belgilash maydonini kengaytirish. Преобразовў вать вўделение Belgilangan maydon shaklini o`zgartirish. Сохранить вўделение

www.arxiv.uz Belgilangan maydon shaklini xotiraga joylapggirish. Филтрў menyusi tarkibidagi qo`shimcha komandalar «Филтрў» menyusi tarkibida keltirilgan komandalar tavsifi bilan o`quv qo`llanmaning filtrlar bilan ishlash bobida batafsil tanishishingiz mumkin. VID menyusi tarkibi Кomanda nomi Tavsifi Новўй вид Asosiy tasvirni yangi darchada ochish. Увеличить Crtl Қ Қ Tasvirning ekrandagi ko`rinishini kattalashtirish. Уменшить Ctrl Қ — Tasvirning ekrandagi ko`rinishini kichraytirish. Показать весь экран Tasvirni bytun ekranga yoyish. Реальнўй размер Tasvirning real o`lchamlardagi ko`rinishi. Размер печатного оттиска Tasvirning bosma shakldagi ko`rinishi. Вўкл Линейки CtrlҚR Chizg`ichlarni o`rnatish. OКNO menyusi tarkibi Кomanda nomi Tavsifi Каскад

www.arxiv.uz Tasvirni ekranda vertikal holatda tasvirlash. Мишина Tasvirni ekranda gorizontal holatda tasvirlash. Упорядочить значки Asboblar panelidagi komandalarni taptibli joylashtirish. Закрўть все Adobe Photoshop programmasi darchasida ochilgan barcha tasvirlarni berkitish Вкл панель Asboblar panelini o`chirish yoki yoqish. Вкл Навигатор Navigatorning ekranda paydo bo`lishini ta`minlash. Иокашть информацию Axborotlar darchasini aktivlashtirish. Показать цвет Ranglar joylashgan maxsus darchani aktivlashirish. Вкл Кисти Bo`yoq mo`yqalamlari joylashgan darchani aktivlashtirish. Вкл слой Qatlamlar haqidagi ma`lumotlarni saqlovchi darchani aktivlashtirish. Показать действия Tasvirlar bilan ishlashda bajarilgan barcha amallar xaqidagi ma`-lumotlar darchasini aktivlashtirish. Убрать строку СОСТОЯНИЯ Adobe Photoshop programmasi darchasi ostidagi ma`lumotlar satrini o`chirish yoki yoqish. «Помош» menyusi tarkibida Adobe Photoshop programmasiga taalluqli barcha ma`lumotlar joylashgan. Bu menyu tarkibidagi komandalar yordamida

www.arxiv.uz Adobe Photoshop programmasi darchasidagi asboblarning qisqacha nima vazifani bajarishi xaqidagi ma`lumotlarni o`qish mumkin. Asboblar paneli Adobe Photoshop programmasi darchasida turli asboblar tugmachalari joylashgan. Har bir tugmacha Adobe Photoshop programmasining biror komandasini anglatadi. Agar darchada asboblar paneli bo`lmasa menyu satrining Okno punktida Vkl panel komandasini tanlang. Adobe Photoshop programmasida jami 46 ta asboblar mavjud bo`lib, ulardan 20 tasi bevosita programma ishga tushirilganda darchada ko`zga tashlanib turadi. Qolganlarini qo`shimcha komandalarni bajarish orqali ishga tushirish mumkin. Agar asboblar panelida joylashgan tugmachaning ostki qism o`ng burchagida kichik uchburchak shakli tasvirlangan bo`lsa, bu tasvir ushbu tugmacha tarkibida o`xshash komandani bajaruvchi asboblar yashiringanlidan darak beradi. Yashiringan asbobni aktivlashtirish uchun maxsus belgili tugmacha ustidan sichqonchaning chap tugmasini bosgan holda asboblar panelidan tashqariga olib chiqiladi va kerakli tugmacha ustida kursorni koldirib sichqonchaning chap tugmachasi qo`yib yuboriladi. Har bir tugmacha kursor yaqinlashtirilsa kursor belgisi ostida asbobning qanday vazifani bajarishi xaqidagi axborot paydo bo`ladi. Quyida Adobe Photoshop programmasida ishlash jarayonida keng qo`llaniladigan asboblarning qisqacha tavsifi keltirib o`tiladi: Pryamougolnaya oblast: Tasvirda to`g`ri to`rtburchak shaklidagi maydonni beligilab olish uchun qo`llanilali. Bu asbob yordamida tasvirdagi alohida maydonni belgilab olingandan keyin tasvirga kiritilgan barcha o`zgarishlar faqatgina belgilangan maydon ichiga ta`sir qiladi. Ushbu tugmachaga qo`shimcha tarzda Shift klavishasi ishlatilsa, belgilangan maydon hududi ortadi. Shift tugmasi

www.arxiv.uz o`rnida Alt tugmasi qo`llanilgan taqdirda belgilangan maydon xududi qisqaradi. Ushbu amal Lasso va Volshebnoy palochke asboblari bilan ishlashda qo`llaniladi. Ellipticheskaya oblast: Tasvirla doira shaklidagi maydonni belgilab olish uchun qo`llaniladi. Bu asbob yordamida tasvirdagi alohida maydonni belgilab olingandan keyin tacvipga kiritilgan barcha o`zgarishlar faqatgina belgilangan maydon ichiga ta`sir etadi. Stroka pikseley: Tasvirda gorizontal shakldagi chiziqni belgilaydi. Amalda bu asbob juda kam qo`llaniladi. Stolbes pikseley: Tasvir ichida vertikal chiziqni belgilaydi. Amalda bu asbob juda kam qo`llaniladi. Кadrirovanie: Ushbu asbob asosan tasvir chetlarini va keraksiz qismlarini kesib tashlash uchun qo`llaniladi. Kadirovanie komandasi aktivlashtirilganda tasvir yuzasida to`g`ri-to`rtburchak shaklidagi ramka hosil bo`ladi. Ramkaning chetlari kichik kvadratchalardan iborat bo`lib, bu kvadragchalar yordamida ramka hajmi o`zgartiriladi. Tasvir ramka ostiga olingandan so`ng Enter tugmasi bosilsa, ramka tashqarisida qolgan ortiqcha bo`laklar kesib tashlanadi. Ushbu komandani Esc tugmasini bosib rad etish mumkin. Peremehenie: Ushbu asbob tasvirdagi belgilangan maydonni yoki qatlamni siljitish va kesib olish uchun xizmat qiladi. Ba`zan Peremehenie komandasi bajaradigan ayni jarayonni boshqa ayrim asboblar yordamida ham amalga oshirish mumkin (masalan, Volshebnaya palochka asbobi). Lasso: tasvirdagi turli shakldagi ob`ektlarni belgilash uchun ishlatiladi. Mnogougolnoe lasso: Asosan tasvirdagi to`g`ri chiziqlardan iborat ob`ektlarni belgilashda ishlatiladi. Alt tugmasi bilan qo`llanilganda oddiy Lasso asbobi vazifasini bajaradi. Magnitnoe lasso: Bu asbob ishlatilganda Adobe Photoshop ppogrammasi tasvirdagi ob`ekt chegaralarini o`zi belgilaydi. Ammo bu asbob piksellardagi ranglarni o`zgarishiga bog`liq tarzda chegaralarni aniklashi bois kam qo`llaniladi.

www.arxiv.uz Volshebnaya palochka: Bir-biriga yaqin bo`lgan rangdagi piksellar joylashgan maydonni belgilaydi. Shift tugmasi bilan birgalikda qo`llansa belgilangan maydon hajmi optadi. Alt bilan ishlatilganda esa, belgilangan maydon hajmi kamayadi. Aerograf: Tasvirni bo`yashda ishlatiladi. Aerografni bir joyda ushlab turish siyohni tasvir bo`ylab yoyilib ketish effektini beradi. Bo`yoqning tasvir bo`ylab oqishi kursorni qo`yib yubormaguncha davom etadi. Odatda bu asbob bilan yumshoq, mo`yqalamlar ishatilali. Aerograf kursorni ushbu asbob ustida bosish yoki klaviaturadagi J tugmachasini bosish orqali aktivlashtiriladi. Кist: Aerograf asbobi kabi tasvirni bo`yashda ishlatiladi. Ammo Кist yordamida tasvirni sifatli bo`yash mumkin. Bu asbob Aerografga nisbatan ko`p qo`llaniladi. Кist asbobini V klavishasini bosish orqali aktivlashtirish mumkin. Brushes darchasi yordamida bo`yoq mo`yqalamlarning shaklini o`zgartirish mumkin. Shtamp: Tasvirdagi kichik bir bo`lak nusxasini ko`chirish uchun ishlatiladi. Bu asbob tasvirdagi ayrim nuqsonlarni, dog`larni yo`qotish va eski rasmlarni tiklashda keng qo`llaniladi. Кist predo`duhix sostoyaniy: Bu asbob tasvir xaqidagi dastlabki ma`lumotlar asosida ishlaydi. Uning yordamida tasvirga kiritilgan so`nggi o`zgartirishlarni bekor qilish mumkin. Lastik: Tasvirni o`chirish uchun ishlatiladi. U qo`llanganda tasvirda fon qaysi pangda bo`lsa, o`sha pangdagi chiziqlar hosil bo`ladi. Alt tugmasini qo`llash yordamida kompyuter xotirasiga olinmagan so`nggi o`zgartirishlarni bekor qilish mumkin. Lastik asbobi E klavishasini bosish orqali aktivlashtiradi. Кarandash: Turli chiziqlarli chizish uchui foydalaniladi. Alt klavishasi bosilganda kursorning ekrandagi tasviri o`zgaradi va bevosita tasvirdan kerakli rangni tanlash mumkin. Bu amal bajarilgandan so`ng Кarandash o`sha rangda chiziq tortadi. Liniya: To`g`ri chiziqlarni chizishda qo`llaniladi. Razmo`vka: Ushbu asbob ishlatilganda, tasvirdagi yorqinlik pasayadi. Alt tugmasi bilan qo`llanganda yorqinlik ortadi.

www.arxiv.uz Rezkost: Ushbu asbob ishlatilganda tasvirdagi yorqinlik ortadi. Alt klavishasi bilan qo`llantanda esa tasvir xiralashadi. Pales: Tasvirdagi ranglar chayqaltirib, chasvirdagi ob`ektlar o`rtasidagi chegaralarni bir-biriga qo`shishga xizmat qiladi. Osvetitel: Piksellardagi ranglar yorqinlashadi. Alt klavishasi bilan qo`llanganda esa piksellardagi ranglar xiralashadi. Zamenitel: Tasvir ustida harakatlantirilganda piksellardagi ranglar qoramtir tus oladi. Gubka: Tasvir usgida xarakatlantirilganda, tasvirdagi ranglar miqdori pasayadi. Gubka bir joyda ko`p harakatlantirilsa tasvirning o`sha joyi kulrang tus oladi. Pero: Peroni tasvir ustida harakatlantirilganda, nuqtalar hosil bo`ladi. Ushbu nuqtalar yordamida chizilgan tasvirni o`zgartirish mumkin. Magnitnoe pero: Bu asbob xuddi Magnitnoe Lasso kabi harakatlanadi. Biror bir tasvirdagi ob`ekt atrofida harakatlantirilganda, Adobe Photoshop programmasining o`zi ob`ekt chetlarini belgilab chiqadi. Proizvolnoe pero: Juda qulay asbob bo`lib, xohlagan shakldagi tasvirni uning yordamida ifodalash mumkin. Vstavit tochku: Bu asbob Pero yordamida chizilgan chiziq ustiga qo`shimcha nuqtalarni qo`shadi. Udalit tochku: Pero yordamida chizilgan chiziq ustidagi ortiqcha bo`lgan nuqtalarni o`chiradi. Neposredsgvenyaoe vo`delenie: U yoki bu Pero bilan chizilgan chiziqlarni tahrirlash uchun xizmat qiladi. Uning yordamida chiziqdagi nuqtalarni yakka tartibda harakatlantirish va kerakli joyga siljitish mumkin. Preobrazovat tochku: Tasvir ustida chizilgan chiziqchalarda o`rnatilgan har bir nuqta burchak yoki yoy vazifasini bajaradi. Ushbu asbob yordamida nuqtalarning vazifalarini o`zgartirish, ya`ni yoyni burchakka va burchakni yoyga

www.arxiv.uz almashtirish mumkin. Buning uchun kursorni nusxa ustiga olib borib sichqonchaning chap tygmasi bir marta bosilali. Tekst: Ushbu acbob yordamida tasvirga turli matnlarni kiritish mumkin. Tekst asbobi aktivlashtirilib, kursor tasvir ustida bosilsa matn kiritish uchun alohida darcha hosil bo`ladi. Bu darchada harf o`lchami, turi, rangi va boshqa o`lchamlari kiritiladi. Bu asbob yordamida kiritilgan matnni qayta tahrirlash imkoni mavjud emas. Tekst-maska: Tekst asbobi kabi bu asbob aktivlashtirilib, matn ustida bir marta bosilganda, Tekstovo`y insrument darchasi hosil bo`ladi. Lekin bu matn oddiy tekstdan tubdan farq qiladi. Harflarning cheti xuddi Lasso asbobida belgilash kabi ko`rinishga ega bo`ladi. Harflarni turli ragnlarga bo`yash va Peremehenie asbobi yordamida o`rnidan siljitish yoki boshqa rasmga olib o`tish mumkin. Vertikalno`y tekst: Agar tasvirga pastdan yuqoriga vertikal shaklda matn kiritmoqchi bo`lsangiz ushbu asbobdan foydalanishingiz mumkin. Vertikalnaya tekst-maska: Xuddi Tekst maska asbobi kabi bir xil vazifani bajaradi. Ammo bu asbob qo`llanganida harflar ustma-ust ustun kabi joylashtiriladi. Izmeritel: Tasvirda turli o`lchovlarni bajarish uchun ishatiladi. Bu asbob bilan bir nuqtadan ikkinchi nuqtaga kursor olib borilishi kifoya. Adobe Photoshop programmasi avtomatik tarzda ikki nuqta orasidagi masofani o`lchaydi. Gradient: Bu asbob ishlatilganda, tasvirdagi belgilangan maydonda ranglar kombinasiyasi xosil bo`ladi. Asosiy rangning tasvir foniga sizib o`tish effekti hosil bo`ladi. Кovsh: Ushbu asbobdan asosan tasvirni yoki tasvirdagi ajragib olingan xududni bo`yashda foydalaniladi. Ranglarni qo`tshimcha komandalarni bajarish orqali tanlanadi. Bu asbobni aktivlashtirish uchun К tugmasi bosiladi. Pipetka: Tasvirdagi asosiy yoki gasvir foni rangini o`zgartiradi, Pipetkani tasvir ustidagi biror nuqtada bosish bilan o`sha nuqtadagi, ya`ni pikselladgi rang

www.arxiv.uz asosiy rang sifatida tanlanadi. Agar ayni jarayonga Alt tugmasini qo`shilsa, tanlangan rang tasvir fonini o`zgartirishiga olib keladi. Vo`borka svetov: Ushbu asbob tasvirdagi ranglar xaqidagi axborot olishga xizmat qiladi. Info darchasida belgi qo`yilgan nuqtada necha foiz qizil, ko`k va qora ranglar mavjudligi xaqidagi axborot hosil bo`ladi. Ruka: Tasvirning ko`zga tashlanmay turgan qismlarini ko`rsatadi. Buning uchun ushbu asbob aktivlashtirilib tasvir ustida sichqonchaning chap tugmachasini bosgan holda kerakli tomonga harakatlantiriladi. Ayni jarayonni Adobe Photoshop programmasi darchasvdagi Navigator yordamida ham amalga oshirish mumkin. Masshtab: Tasvirni kattalashtirish yoki kichraytirish uchun xizmat qiladi. Agar ushbu asbob bilai birgalikda Alt tugmasi ishlatilsa, tasvir kichrayadi. Кursor ushbu asbob aktivlashtirilgandan so`ng o`z shaklini o`zgartiradi va lupa ko`rinishini oladi. Кursor tasvirning qaysi nuqtasida bosilsa Adobe Photoshop programmasi avtomatik tarzda o`sha nuqtani ekranga yaqinlashtiradi. Masshtab asbobini aktivlashtirib, Enter klavishasi bosilsa, Opsiya masshtabirovaniya darchasi ochiladi. Bu darchadi maxsus to`rtburchak ichiga belgi qo`yilsa tasvir o`lchamlari o`zgartirilganda tasvir darchasi xam mos tarzda o`zgaradi. Har safar tasvir o`lchamlarini kattalashtirish yoki kichraytirish uchun Masshtab asbobini aktivlashtirish zapyp emas. Boshqa asbob bilan ishlash paytida Ctrl Q Probel bosilsa ishlatilayotgan asbob vaqtinchalik Masshtab asbobi vazifasini bajaradi va tasvir kattalashadi. Ctrl Q Probel o`rnida Alt Q Probel qo`llanilsa, tasvir o`lchami kichrayadi. Shuningdek, tasvir o`lchamini Ctrl Q Q(plyus) klavishalari yordamida kattalashtirish yoki Ctrl Q - (minus) yordamida kichraytirish mumkin. Adobe Photoshop programmasi darchasi ostida Stroka sostoyaniya satrida tasvir o`lchamlari haqida axborot beruvchi maxsus darcha mavjud. Bu darchada tasvir o`lchamlari sonlarda ifodalangan. Ushbu sonlarni o`zgartirish orqali tasvirning aniq o`lchamlari kiritiladi. Osnovnoy svet; Ushbu asbob ustida kursor ikki marta ketma-ket bosilganda Adobe Photoshop programmasining yangi darchasi (Vo`bor sveta) hosil bo`ladi.

www.arxiv.uz Bu darchada kerakli rang tanlanib, OК yoki Enter tugmasi bosiladi va tanlangan rangni Кarandash, Кist, Aerograf, Gradient kabi asboblar yordamida qo`llash mumkin. Svet fona: Ushbu tugmacha ustida kursor ikki marta ketma-ket bosganda Adobe Photoshop programmasining yangi darchasi (Color Picker) hosil bo`ladi. Bu darchada tasvir fonining rangi aniqlanadi. Tasvir fonidagi rang Lastochka va Gradient asboblari uchun qo`llaniladi. Pereklyuchenie svetov: Ushbu belgi ustida kursorni bosish bilan asosiy rang bilan tasvir foni ranglari o`rni almashtiriladi. Sveta po umolchaniyu: Bu belgi ustida kursorni bir marta bosish bilan asosiy rang qoraga va tasvir foni ranglari oqqa aylanadi. Marshiruyuhie muravi: Bu tugmacha yordamida Adobe Photoshop programmasida tez niqoblash holati bekor qilinadi. Ekranda belgilash chegaralari chumolilar harakatini eslatuvchi punktir chiziq yordamida aks ettiriladi. Bu Adobe Photoshop programmasida odatda standart holat deb ataladi. Bostraya maska: Ushbu tugmacha ustida kursor bir marta bosilishi bilan Adobe Photoshop ppogrammasi tez niqoblash holatiga o`tadi va natijada tasvirdagi niqoblanmagan hudud qizil rang bilan bo`yaladi. Ushbu asbob tasvirdagi turli ob`ektlarni aniq niqoblashda ishlatiladi. Кist asbobi yordamida niqobga ishlov berish mumkin. Bunda qora pang bilan tasvir niqoblanali, oq rang bilan tasvirdagi niqob o`chiriladi. Standartnoe okno: Asbob aktivlashtirilganda tasvir standart holatda bo`ladi. Polno`y ekran s menyu: Bu holat tasvir kompyuter ekraniga sig`magan holda ishlatiladi. Ushbu asbob aktivlashtirilganda ekranda menyu catpi hamda asboblar paneli qoladi. Polnoy ekran: Ekranda faqat tasvir va asboblar paneli hamda menyu satri qora fonda qoladi. Tasvir o`lchami

www.arxiv.uz Adobe Photoshop programmasida tasvir o`lchamlarini ekranda tasvirning barcha qismini yoki tasvirdagi kichik detallarni ko`rish uchun xohlagancha kattalashtirish yoki kichraytirish mumkin. Ayni jarayon foizlar hisobida orttiriladi. Masalan, 100 % - bu tasvirdagi piksellar soniga ekrandagi piksellar soni tengligini anglatadi. Ya`ni 1:1. 200% ga tasvir kattalashtirilganda ekrandagi bir pikselga katta miqdordagi piksellar miqdorini to`g`ri kelayotganligidan dalolat beradi. Tasvirning haqiqny o`lchami Adobe Photoshop programmasida 100% li o`lcham tasvirning real o`lchami deyiladi. 100% li o`lchamda tasvir aniq va ravshan ko`rinadi. Tasvirning real o`lchami quyidagi amallarni bajarish orqali o`rnatiladi: • Menyular satrida VID menyusida Realno`y razmer komandasini tanlang. • ClrlQAltQ0 (nol) tugmalarini birgalikda bosish orqali. • Acboblap panelidagi Masshtab knopkasi ustida kursorni ikki marta ketma-ket bosish orqali. To`la ekranli rejim Adobe Photoshop programmasi tasvirni birinchi marta ochganda uni maksimal o`lchamda ochadi. Tasvir bilan ishlash jarayonida uning o`lchamini bir necha marta kattalashtirish yoki kichraytirishga to`g`ri keladi. Ana shunday holatlarda tasvirni hohlagan paytda dastlabki Polnoekranno`y rejim holatiga qaytarish mumkin. Buning uchun quyidagi amallarni bajarish lozim: • Menyular satrida VID menyusi tarkibidagi Po razmeram ekrana komandasini tanlang; • CtrlQ 0 (nol) tugmalarini birgalikda bosish orqali;

www.arxiv.uz • Asboblar panelidagi Ruka knopkasi ustida kursorni ikki marta ketma- ket bosish orqali. Tasvirning bosma shakldagi o`lchami (Razmer pechati) Adobe Photoshop programmasi tasvirning printerda chop qilingandagi ko`rinishini chop qilmasdan avval ekranda ko`rish imkonini beradi. Buning uchun Menyular satrida Izobrajenie menyusi tarkibidagi Razmer izobrajenie komandasini tanlang. Ammo, xammo vaqt ham tasvirning ekrandagi ko`rinishi bilan chop etilgandagi o`lchamlari aynan mos tushavermaydi. Tasvir kattaliklari 0,2% dan 16 000% miqdor o`rtasidagi sonlar bilan belgilanadi. Adobe Photoshop programmasida Navigator darchasi bilan ishlash Adobe Photoshop programmasida tasvirdagi mayda detallar bilan ishlash jarayonida tasvirni bir necha marta kattalashtirishga to`g`ri keladi. Tasvirga kiritilgan o`zgartirishlar sifatli chiqishi uchun Navigator darchasida amal bajariladi. Navigator darchasi asosan tasvir o`lchamlarini o`zgartirish va tasvirni boshqarish uchun xizmat qiladi. Agar Navigator darchasi Adobe Photoshop programmasi ishga tushirilgan chog`da akranda mavjud bo`lmasa, uni aktivlashtirish uchun menyular satrida Okno menyusidagi Pokazat Navigator komandasini tanlang. Adobe Photoshop programmasida Action darchasi bilan ishlash Action darchasi Adobe Photoshop programmasida ishlashni yanada tezlashtiradi va bir necha tasvir ustida amalga oshiriladigan bir xil amallarni har safar tarkorlashga japypnaT koldirmaydi. Adobe Photoshop programmaeidagi Action darchasi bilan ishlashni bilsangsh, k,isk;a fursat ichida kup mikdordagi taenirni taxrirlashingsh mumkin. Buning uchun Action darchasida yangi Action ochiladi. Uni ksrakli nom bilan nomlagandan sung Record gugmachasi bosiladi.

www.arxiv.uz Shudak,ikadan boshlab Adobe I`linloSliop programmasi sizning taevir ustida bajargan barcha amallarinigshni kompyuter xotirasiga kstma-kst joylashtiradi. Taspir ustida barcha amallar yakunlashandan so`ng Action darchasidagi Z^r`Tugmachasi bosiladi. Adobe PhotoShop programmasi sizning barcha amallaringizni tartibli ranishda Action darchasida joylashtiradi. Boshka tasnirlarga ushbu amallarni kudlat uchun yangi tasnir ochilgandan sung Action darchasidagi Vgaolnenie komandasini ishga tushirish lozim. Adobe PhotoShop programmasi avtomatik tarzda nngi ochilgan tasnirda xam siz amalga oshirgan amallarni xech bir uzgarishlarsiz bajaradi. Yangi tasvir, dublikat ochnsh va tasvirni doimiy xotiraga jonlashtirish Adobe PhotoShop programmasida ishlashdan avval yangi fayl tuziladi ski kompyuter xotirasi-da mavjud bo`lgan tasvir ochiladi. Yangi fayl tuzish va avvaldan mavjud bo`lgan fayllarni ochish-ning quyidagi yo`llari mav-jud: • Fayl — Novo`y. Menyu satrida Fayl menyusini ochib Novo`y komandasini tanlang ski Ctrl Q N tugmalari kombinasiyasilan foydalanib, yangi fayl tuzing. Yuk.oridagi amal bajarilganidan sung Adobe PhotoShop programmasi yangi faylni tashkil etish uchun uning ulchonlari xakidagi ma`lu-mtlar bitilgan yangi darchani xosil qiladi, Bunda yangi tuzilastgan fayl nomi, uning ulchamlari kiritilishi talab etiladi. Кerakli o`lchamlar kiritilganidan sung, OК tutmasini bosish lozim. Adobe PhotoShop programmasi ok. rangdagi yangi tasvirni tuzadi. Bu tasvirga xoxdagan uzgartirish kiritish ski boshka tasvirlardan ayrim detallarni kuchirib utib, umuman yangi tasvirni ijod kilish mumkin. • Fayl — Otkro`t: Menyu satrida Fayl menyusini ochib Otkro`t komandasini tanlang yoki Ctrl Q O tugmalari kombinasiyasidan foydalanib kompyuter xotirasida mavjud bulgan faylni oching. Juda kam xollarda Fayl — Otkro`t Кak (CtrlQ AltQ O) komandasi tanlanadi. Tasvir formatlari

www.arxiv.uz Adobe PhotoShop programmami 20 dan ortik formatdagi fayllar bilan ishlash imkoniga ega. Eng kup kullaniladigan formatlar: BMP (Windows Bitmap — WindowsmiHr vit kartasi) Windows muғitida ishlovchi komp`yutsr-larda ekran osti tasnirlarini kulloichi profamma Microsoft Paint da ksng kullaniladi. JPEG (Joint Phonographic Experts Group) xozirgi kunda eng kup kullaniladigak formatlardan biri bulib, uning asosiy afzalliklaridan biri maxsus programma yordamida etarlicha sikish imkonining manjudligidir. Ammo faylni sikib xajmini kichraytirish jarayonida tasvir sifatida uzgarish buladi. Fayl kuchli sikilganda tasvir sifati yomonlashishi mumkin. Ushbu formatdagi fayllar kompyuter xotirasida kul joy egallamaydi na xajm jixatiden kichikligi bone mazkur formatdagi gasvirlar bilan ishlash ancha oson. TIFF (Tagged linage File Formal) bu formatdagi fayllar xam keng ko`llaniladi. Lekin TIFF formatidagi fayllar kompyuter xotirasida kup joyni egallaydi. Adobe PhotoShop programmasida ushbu formatdagi tasvirlar bilan ishlashda progrzmmaning ishlash tezligi sezilarli ravishda kamayishi mumkin. GIF (Graphics Intcrchagc Format — grafikni ayriboshlash (1yurmati) Ushbu formatdagi taspirlar 256 turdagi rang bilan taepirlanadi. Bu formatdagi tasvirlar asosan Internet tizimida ksng

www.arxiv.uz Foydalanilgan adabiyotlar: 1. S.S.G`ulomov va boshqalar. Axborot tizimlari va texnologiyalari. Toshkent 2000 y 2. Кenjaboev O. Zamonaviy axborot texnologiyalari. T. 1999 y. 3. Шафрин Ю. Основ компьютерное информационное технологии. M., 1999 г. 4. Норалиев Н.Х. ва бошқ. Информатика. Ўқув қўлланма Тошкент 2004 й. 5. Автоматизированное информационное технологии в экономике: Учебник. Под.ред. Проф. Г.А.Титоренко. M :Компьютер, 1998 г 6. Raxmonqulova S. IBM PC kompyuterlaridan foydalanish. Toshkent 2000 y 7. Информатика. Базовой курс. Под. ред. С.В,Симоновича - СПБ. 2003 г 8. Информационное технологии бухгалтерского учета. Учебник - СПБ- 2002 г. 9. Maraximov A.R., Raxmonqulova S.I., Internet va undan foydalanish asoslari. T. 2001y. 10. Alimov К., AbduvohidovА. Boshqaruv jarayonining axborotli texnologiyasi. Toshkent. 1994. 11. Axвortlashtirish to`g`risida O`zbekiston Respublikasi qonuni. 2004y. 12. Elektron raqamli imzo to`g`risida. O`zRQ 2004 y 13. Elektron tijorat O`zRQ 2005 y. 14. www.tuit.uz 15. www.uzedu.uz

O'xshashlar

Kоmpyutеr grafikasi haqida ma’lumоt

Kompyutеr grafikasi. Kompyutеr grafikasi. Grafik muxarrirlar va ularda tasvir hosil qilish

Kompyuter grafikasi va uning turlari

Kompyuter grafikasi va dizaynda dasturiy vositalar

Kompyuter grafikasi va dizayn faniga kirish