Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқишга доир қонун ҳужжатларини бузганлик учун жавобгарлик - Huquqshunoslik - Referatlar

Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқишга доир қонун ҳужжатларини бузганлик учун жавобгарлик

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

89.5 KB

Ko'chirib olish

Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқишга доир қонун ҳужжатларини бузганлик учун жавобгарлик Режа: 1. Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқишга доир қонун ҳужжатларини бузганлик учун жавобгарлик 2. Диний экстремистик оқим аъзолари яшайдиган оилаларда ижтимоий-руҳий муҳитни соғломлаштириш масалалари

Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқишга доир қонун ҳужжатларини бузганлик учун жавобгарлик Жамиятда тинчлик ва осойишталикни сақлаш, жамоат тартиби ва хавфсизлигини таъминлаш, фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини ҳар қандай тажовузлардан ҳимоя қилишдек юксак мақсадларга эришиш учун истиқлол йилларида кенг кўламли ишлар амалга оширилди. Бош қомусимизнинг 35-моддасида «Ҳар бир шахс бевосита ўзи ва бошқалар билан биргаликда ваколатли давлат органларига, муассасаларига ёки халқ вакилларига ариза, таклиф ва шикоятлар билан мурожаат қилишга ҳақли. Аризалар, таклифлар ва шикоятлар қонунда белгиланган тартибда ва муддатларда кўриб чиқилиши шарт»лиги, 44-моддада эса «Ҳар бир шахсга ўз ҳуқуқ ва эркинликларини суд орқали ҳимоя қилиш, давлат органлари, мансабдор шахслар, жамоат бирлашмаларининг ғайриқонуний хатти- ҳаракатлари устидан судга шикоят қилиш ҳуқуқи кафолатланиши» белгиланган. Фуқароларимизнинг сиёсий, ижтимоий, иқтисодий ва шахсий ҳуқуқлари Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси ва қонунлари билан мустаҳкамлаб қўйилган. Ўзбекистон давлатчилигининг тикланиши ва ривожланишида, шу аснода олдимизга қўйган эзгу мақсадларга эришиш, ҳуқуқий демократик давлат қуриш, инсон, унинг манфаатлари, ҳуқуқ ва эркинликлари энг олий қадрият ҳисобланадиган фуқаролик жамиятини шакллантиришда Конституциямиз мустаҳкам пойдевор бўлиб келаётганини алоҳида эътироф этиш мақсадга мувофиқ. Фуқароларимизнинг Конституция ва қонунларда белгилаб берилган ҳуқуқ ва эркинликларини таъминлаш ички ишлар органларининг асосий вазифаларидан биридир. Шу боис ички ишлар органлари тизимларида амалга оширилган ислоҳотларда ходимларнинг фуқаролар ишончини қозонишлари, бу борада, биринчи навбатда, хизмат бурчларини тўлиқ ва сифатли бажаришлари, фуқароларнинг ҳақҳуқуқларини турли тажовузлардан ҳимоя

қилишда барча куч ва воситаларини сафарбар этишлари шарт этиб белгиланди. Мамлакатимиз инсон ҳуқуқлари олий қадрият ҳисобланиб, улар давлат томонидан қўриқланади ва кафолатланади. Шу боис уларнинг давлат органлари ва мансабдор шахсларга мурожаат этиш ҳуқуқлари ҳимоя қилинади ва таъминланади. Фуқаролар ўз ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини рўёбга чиқариш, бузилган ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини тиклаш, давлат ва жамият фаолиятини такомиллаштиришга доир арзлари билан давлат ва вакиллик органларига мурожаат этиш ҳуқуқига эга. Ўзбекистон Республикасининг 2014 йил 4 декабрдан кучга кирган «Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисида»ги қонуни ҳам замон талаби маҳсулидир. Қонунда мурожаатлар, уларнинг тури ва шаклидан қатъи назар, бир хил аҳамиятга эгалиги, шунингдек, Ушбу қонунда фуқароларнинг мурожаат этиш ва, ўз навбатида, мурожаатларни давлат ва вакиллик органлари томонидан кўриб чиқилиши ҳамда ҳал этилиши тартиби, давлат органларининг бу борадаги мажбуриятлари белгилаб қўйилган. Фуқаролар зарурат туғилганда давлат органлари ёки мансабдор шахсларига мурожаат қилади ва улардан ёрдам кутади. Улар турли масалалар билан мурожаат этишлари мумкин, масалан, маиший турмуш ёки ижтимоий- иқтисодий соҳадаги муаммоларини ҳал этиш ёхуд уларга нисбатан моддий, маънавий ва соғлигига етказилган зарарлар учун айбдорларга нисбатан чора кўришни сўраб, шахсий ҳуқуқларидан фойдаланишга ёхуд бузилган ҳуқуқларини тиклашга ёрдам беришларини ҳамда давлат органлари ва корхона, муассаса, ташкилотларнинг, жамоат тузилмаларининг фаолиятини такомиллаштиришга доир тавсиялар киритиш борасидаги таклифлари бўлиши мумкин.

Фуқароларнинг мурожаатларини кўриб чиқишни ғайриҳуқуқий тарзда рад этганлик, мурожаатларни кўриб чиқиш муддатларини узрли сабабларсиз бузганлик, асоссиз, қонунга зид қарор қабул қилганлик, шунингдек фуқаронинг бузилган ҳуқуқларини тиклашни, шикоят муносабати билан қабул қилинган қарорни реал бажаришни таъминламаганлик учун мансабдор шахсларга МЖтКнинг «Фуқароларнинг мурожаатлари тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузиш» деб номланган 43-моддасида белгиланган тартибда энг кам иш ҳақининг бир бараваридан уч бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади 1 . Бундан ташқари, фуқароларнинг ўз ҳуқуқ ва манфаатларига дахлдор бўлган ҳужжатлар, қарорлар ва бошқа материаллар билан танишиб чиқиш ҳуқуқлари ҳам мавжуд бўлиб, бу каби ҳуқуқлар мансабдор шахслар томонидан асоссиз равишда рад этилган ҳолларда мансабдор шахсларга МЖтКнинг «Ҳужжатлар билан танишиб чиқишни асоссиз равишда рад этиш» деб номланган 44-моддасида белгиланган тартибда энг кам иш ҳақининг бир бараваридан икки бараваригача миқдорда жарима жазоси белгиланишига асос яратилади. Ўзбекистон Республикасининг Жиноят кодексининг «Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузиш» деб номланган 144-моддаси қуйидагича баён этилган 2 . Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини қабул қилиш ва кўриб чиқишни қонунга хилоф равишда рад этиш, уларни кўриб чиқиш муддатларини узрли сабабларсиз бузиш, ёзма ёхуд электрон шаклда жавоб юбормаслик, жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисидаги қонун ҳужжатларига зид қарор қабул қилиш, жисмоний ва юридик шахсларнинг бузилган ҳуқуқлари тикланиши, мурожаат муносабати билан қабул қилинган қарорларнинг бажарилишини таъминланмаганлик ёки жисмоний шахсларнинг шахсий ҳаёти тўғрисидаги ёхуд юридик 1 Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекси. – Т., 2014.− 504 б. 2 Ўзбекистон Республикасининг Жиноят кодекси. – Т., 2014. – 424 б.

шахсларнинг фаолияти тўғрисидаги маълумотларни уларнинг розилигисиз ошкор этиш, худди шунингдек, жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бошқача тарзда бузиш жисмоний ва юридик шахсларнинг ҳуқуқларига, эркинликларига ёки қонун билан қўриқланадиган манфаатларига ёхуд жамият ва давлат манфаатларига жиддий зиён етказилишига сабаб бўлса, – энг кам ойлик иш ҳақининг йигирма беш бараваригача миқдор-да жарима ёки икки йилгача ахлоқ тузатиш ишлари ёхуд олти ойгача қамоқ билан жазоланади. Жисмоний шахсни, унинг вакилини, уларнинг оила аъзоларини, юридик шахсини, унинг вакилини ва юридик шахс вакилининг оила аъзолари улар давлат органига, давлат муассасасига ёки фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларига мурожаат қилганлиги муносабати билан ёхуд билдирилган фикри ва мурожаатидаги танқид учун, худди шунингдек бошқача шаклда танқид қилганлиги учун мансабдор шахс томонидан таъқиб этиш – энг кам ойлик иш ҳақининг йигирма беш бараваридан эллик ба- раваригача миқдорда жарима ёки икки йилдан уч йилгача ахлоқ тузатиш ишлари ёхуд уч йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади 3 . «Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисида»ги қонуннинг 19-моддасига асосан мурожаатларни кўриб чиқиш муддатлари қуйидагича белгиланган: Ариза ёки шикоят масалани мазмунан ҳал этиши шарт бўлган давлат органига келиб тушган кундан эътиборан ўн беш кун ичида, қўшимча ўрганиш ва (ёки) текшириш, қўшимча ҳужжатларни сўраб олиш талаб этилганда эса бир ойгача бўлган муддатда кўриб чиқилади. Ариза ва шикоятларни кўриб чиқиш учун текшириш ўтказиш, қўшимча материаллар сўраб олиш ёхуд бошқа чора-тадбирлар кўриш зарур бўлган ҳолларда, уларни кўриб чиқиш муддатлари тегишли давлат органи раҳбари 3 Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами. – 2014. – №50. – 588-м.

томонидан истисно тариқасида узоғи билан бир ойга узайтирилиши мумкин, бу ҳақда мурожаат этувчига хабар қилинади. Таклиф давлат органига келиб тушган кундан эътиборан бир ойгача бўлган муддатда кўриб чиқилади, қўшимча ўрганишни талаб этадиган таклифлар бундан мустасно, бу ҳақда таклифни киритган жисмоний ёки юридик шахсга ўн кунлик муддатда ёзма шаклда хабар қилинади. Шунингдек, мурожаатни кўриб чиқаётган давлат органнинг мансабдор ёки ваколатли шахслари жисмоний ва юридик шахсларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари, қонуний манфаатларига дахлдор ҳужжатлар, қарорлар, бошқа материаллар билан танишиб чиқиш имкониятини таъминлаши шарт. Диний экстремистик оқим аъзолари яшайдиган оилаларда ижтимоий- руҳий муҳитни соғломлаштириш масалалари Таҳлиллар шуни кўрсатмоқдаки, оиладаги носоғлом ижтимоийруҳий муҳит шахсда ғайриижтимоий хулқ-атвор шаклланишига ҳамда турли кўринишдаги ҳуқуқбузарликлар содир этилишига таъсир кўрсатади. Оиладаги носоғлом муҳит нафақат ҳуқуқбузарликларнинг, балки оғир ва ўта оғир жиноятларнинг содир этилишини таъминловчи омил ҳамдир. Зеро, «ҳеч ким онадан жиноятчи бўлиб туғилмайди. Жиноятчилик номаъқул ижтимоий- иқтисодий, маънавий-ахлоқий муҳитдагина илдиз отиши мумкин» 1 . Оиланинг шахс маънавий шаклланишидаги аҳамияти беқиёс, инсон шахсининг пойдевори айнан оилада қурилади. Инсон ўзини ўраб олган дунё ҳақидаги дастлабки билим, яхши ва ёмон ҳақидаги ахлоқ нормаларини, биринчи тарбиявий сабоқни оилада олади, шахс сифатида дастлабки қадамни айнан оилада қўяди. Маълумки, оилада маънавий соғлом муҳит мавжуд бўлса, ўша оилада тинчлик ва осойишталик бўлади. Агар бунинг акси бўлса, ўша оила нотинч, доимий равишда низоли вазиятлар мавжуд бўлади. Шу боисдан ҳам, ҳар қандай жамият ўз келажаги ҳисобланган вояга етмаганларни ақлан етук, жисмоний соғлом ва маънавий баркамол бўлиши учун оилаларга эътибор қаратиши муҳимдир.

Жамиятда вояга етмаганларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини таъминлаш ҳамда уларнинг маънавий ва ахлоқий жиҳатдан етук ва соғлом бўлиб камолга етишишида бевосита оиланинг ўрни катта. Президентимиз Ислом Каримов таъкидлаганларидек, «оила ….. ҳаётнинг абадийлигини, авлодларнинг давомийлигини таъминлайдиган, муқаддас урф-одатларимизни сақлайдиган, шу билан бирга, келажак насллар қандай инсон бўлиб етишишига бевосита таъсир кўрсатадиган тарбия ўчоғи эканини тан олишимиз даркор» 4 . Оиладаги носоғлом муҳит оқибатида жиноят кўчасига кириб кетган, спиртли ичимлик ва гиёҳвандликка ружу қўйган шахсларнинг ҳаракати ёки қилмиши вояга етмаганларнинг ҳамда оиладаги бошқа шахсларнинг психологияси ва хулқ-атворига ўзининг салбий таъсирини кўрсатади. Айниқса, диний экстремистик оқимлар таъсирига тушиб, онги заҳарланган шахслар яшайдиган оилалардаги ижтимоий-руҳий муҳитнинг соғломлигига алоҳида эътибор қаратиш талаб этилади. Маълумки, оиладаги носоғлом муҳит сабабларини ўрганиш борасида турли даврларда турли соҳа мутахассислари томонидан қатор тадқиқотлар олиб борилган. Бу муаммога бағишланган илмий изланишлар эса, асосан, ҳар бир миллат менталитети, ўша жамиятда устувор бўлган қадриятлар, урф- одатлар ва маросимлар доирасида турли тадқиқотларнинг предмети бўлиб келган. Зеро, оилада тарбияланаётган фарзандларнинг шаклланиши оила аъзолари ўртасидаги барқарор соғлом ижтимоий муносабатлар характерига боғлиқ. Бу, ўз навбатида, оилада оила аъзолари ўртасида ижобий ёки салбий муносабатлар, низолар ҳамда уларнинг оқибатлари тўғрисидаги тасаввурлар шаклланишига замин бўлади. Таъкидлаш жоизки, ижтимоий шарт-шароитнинг жиноий хулқатвор билан алоқаси мураккаб хусусият касб этади 5 . Баъзи ҳолларда бундай хулқ- атвор жиноят содир этилишига олиб келади. Бундай носоғлом оиладаги 4 Қаранг: Каримов И.А. Миллий истиқлол мафкураси – халқ эътиқоди ва буюк келажакка ишонч. – Т., 2000. – Б. 502. 5 Қаранг: Абдурасулова Қ.Р. Профилактика – тарбиявий чора-тадбирлар асоси // Воla va zamon. – 2008. – №14.

муҳитнинг таъсири у ерда ўсиб келаётган вояга етмаганлар тарбиясига таҳдид солувчи хавф десак, муболаға бўлмайди. Чунки ҳар қандай жиноятнинг ижтимоий хавфи, Ч. Беккариянинг машҳур «Жиноят ва жазо» асарида ёзилганидек, миллатга етказган зарари билан белгиланади. Яъни жиноятнинг ижтимоий хавфи фақат муайян шахсга ёки бошқа бир объектга етказилган моддий ёки маънавий зарар билан эмас, балки бутун жамиятга таъсир қиладиган салбий оқибатлари билан ўлчаниши лозим. Диний экстремистик оқимлар таъсирига тушиб қолган шахслар яшайдиган оилалардаги муҳитни ўз вақтида ўрганиб бориш, ўша оилада яшовчи иродаси бўш, билим даражаси саёз бўлган шахсларнинг хулқ-атвори, психологияси, юриш-туриши ҳамда хатти-ҳаракатлари ўзгариб қолган ёки қолмаганлиги, бошқа шахслар билан алоқасига алоҳида эътибор бериш лозим. Таҳлиллар шуни кўрсатадики, биз инсон улғайиб, фаол турмушга киришиб, жиноят қилганда ёки қонунни буза бошлаганидагина у содир этган ҳуқуқбузарликларнинг оқибатлари билан кураша бошлаймиз. Ушбу қилмишларнинг ижтимоий хавфлилиги нафақат фуқароларнинг ҳаёти ва соғлигига зарар етказишда, балки оғир турдаги жиноятларнинг содир этилишида ҳам намоён бўлади. Жиноятларнинг келиб чиқиш сабаблари ва унга олиб келган шарт- шароитларни ўрганиш қонунга ёки қонун ижросига путур етказадиган, унга риоя қилишга тўсқинлик қиладиган омилларни оилалардан излаш лозимлигини кўрсатди 6 . Зотан, ҳар қандай ҳуқуқбузарликнинг келиб чиқишида оиладаги носоғлом ижтимоий-руҳий муҳит муҳим рол ўйнайди. Диний экстремистик оқимлар таъсирига тушиб қолган шахсларнинг оилавий шароитини кўрадиган бўлсак, ота-она ўз фарзандини қаровсиз ва назоратсиз қолдирганлиги, ҳуқуқий онг ва билим даражасининг етарли даражада эмаслиги, оилада ўзаро меҳр-оқибатнинг йўқлиги, ота-онанинг фарзандлар тарбияси билан шуғулланмаганлиги ва бошқа шундай омиллар мавжудлигини кўриш мумкин. Шунингдек, жиноятчи шахсларнинг 50 6 Қаранг: Ҳикматов Ш.М . Аёл, оила ва жамият: Илмий-амалий конференция материаллари. – Т., 2007. – Б. 29.

фоизидан ортиғи тўлиқсиз оилада ўсган, 32 фоизининг оиласи «носоғлом оила»лар қаторида бўлган 7 . Зеро, носоғлом ижтимоий-руҳий муҳитдаги шахснинг турмуш тарзи ёки шундай ҳолатда намоён бўлувчи «салбий ҳаракатлари» муайян жиноятлар содир этилишига олиб келади. Бу, ўз навбатида, шахснинг онгини бузади, ижтимоий ва маънавий қадриятларни ўзгартиради, маънавий қизиқиш ва эҳтиёжлар доирасини торайтиради 8 . Номақбул турмуш шароитлари таъсирида юзага келган шахснинг салбий ахлоқий-руҳий хусусиятлари ва ташқи объектив ҳолатларнинг ўзаро таъсири жиноий хулқ-атворни вужудга келтириши мумкин. Бунда салбий ахлоқий- руҳий хусусиятлар ҳал қилувчи рол ўйнайди 9 . Салбий ахлоқий хусусиятлар шахсни жиноят содир этишига кўмаклашувчи ва унга шарт-шароит яратувчи муҳим омил ҳисобланади. Ички ишлар органларининг профилактика хизмати томонидан диний экстремистик оқимлар таъсирига тушиб қолган шахсларнинг оиласида соғлом турмуш тарзи юритиш, уларнинг хулқ-атвори, хатти-ҳаракатлари ва одамлар билан алоқасини ўрганиш талаб этилади. Бугунги кунда диний маърифат ва маънавий ахлоқий тарбия масалалари бўйича маслаҳатчилар томонидан диний экстремистик оқимлар таъсирига тушиб қолган шахслар яшайдиган оилаларда соғлом турмуш тарзини таъминлаш, ушбу шахсларнинг ҳаётда ўз ўринларини топишларига кўмаклашиш, улар томонидан жамиятга зид ҳаракатлар содир этилишининг олдини олиш, диний ақидапарастликнинг салбий оқибатларини тушунтириш, улар билан тарбиявий аҳамиятга молик профилактик тадбирларни ўтказиш борасида катта ишлар олиб борилмоқда. Бундай профилактик ишлар келгусида ушбу тоифадаги шахслар томонидан ҳуқуқбузарлик ва жиноятлар содир 7 Қаранг: Исмаилов И. Жиноятчиликда уюшганлик: назария ва амалиёт муаммолари. – Т., 2005. – Б. 77. 8 Қаранг: Исмаилов И. Уюшган жиноий тузилмалар фаолиятининг олдини олишни назарий ва ташкилий-ҳуқуқий таъминлаш: Юрид. фан. д-ри. ... дис. афтореф. – Т., 2006. – Б. 24. 9 Қаранг: Бабаяров М.А. Ёшларни ҳуқуқий тарбиялаш муаммолари // Мустақиллик йилларида юридик фан ва амалиётнинг ривожланиши: Илмийназарий конференция материаллари. – Т., 2002, – Б. 49–51.

этилишининг олдини олиш ҳамда уларда жамиятга нисбатан ижобий дунёқарашни шаклланишида муҳим аҳамият касб этади. Маълумки, инсон ҳаёти давомида ўзини ўраб турган ижтимоий муҳитнинг таъсири остида бўлади. Шу боисдан ҳам унинг шаклланиши жараёнида маълум криминоген факторлар унга ижобий ёки салбий таъсир қилиб, инсон шахсида ижобий ёки салбий хусусиятлар шаклланиши ва ривожланишига таъсир қилади. Диний экстремистик оқимлар таъсирига тушиб қолган шахслар яшайдиган оилаларда шахснинг салбий шаклланишига таъсир этувчи омилларни қуйидагиларга бўлиб ўрганиш мумкин: – оиладаги маънавий-руҳий муҳитнинг заифлиги; – оилада яшовчи шахсларда соғлом фикрлашнинг бузилиши; – ахлоққа зид бўлган хатти-ҳаракатлар; – оиладаги шахслар ўртасида ғайриижтимоий муносабатларнинг мавжудлиги; – оилада яшовчи шахсларнинг жамиятга нисбатан ғайриижтимоий қарашлари; – миллий қадрият ва анъаналарга ҳурматсизлик билан муносабат-да бўлиш ва ҳоказо. Оилада ижтимоий руҳий-муҳитни соғломлаштириш борасида қуйидаги чора-тадбирларни амалга ошириш мақсадга мувофиқдир: – оиладаги муҳитни соғломлаштиришга қаратилган (тарбиявий таъсир чораларига эга бўлган) дастурлар ишлаб чиқиш ва уни амалга ошириш; – диний экстремистик оқимлар таъсирига тушиб қолган шахслар-нинг оилавий шароитини ўрганиш, шундай оилалардаги муҳитни ўз вақтида ўрганиб бориш, иродаси бўш, билим даражаси паст бўлган шахсларнинг хулқ-атвори, психологиясини чуқур ўрганишга эътибор бериш; – диний маърифат ва маънавий ахлоқий тарбия масалалари бўйича маслаҳатчилар билан ҳамкорликда диний экстремистик оқимлар таъсирига

тушиб қолган шахслар билан якка тартибдаги тарбиявий аҳамиятга эга бўлган профилактик суҳбатлар режасини ишлаб чиқиш ва амалга ошириш; – носоғлом оилаларда мавжуд бўлган муаммоларни ўрганиш ва уларни бартараф этиш борасида «оилада соғлом муҳитни шакллантириш»га қаратилган чора-тадбирлар дастурини ишлаб чиқиш ва уни жорий этиш; – шахснинг маънавий-руҳий шаклланишига таъсир қилувчи крими- нологик аҳамиятга молик воқеа ҳодисаларни бартараф этиш, зарарсизлантириш ва уларнинг йўлига тўсиқлар қўйишда фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари, жумладан маҳалла тизими ҳамда нодавлат нотижорат ташкилотларининг имкониятларидан тўлиқ фойдаланиш; – шахсга салбий таъсир кўрсатувчи манбаларни аниқлаш, уларни ўрганиш, зарарсизлантириш ва олдини олишга қаратилган чоралар ишлаб чиқиш.

Фойдаланилган адабиётлар: 1. Жиноят-ижроия ҳуқуқи. Дарслик. Муаллифлар жамоаси. Масъул муҳаррир-ю.ф.н., дотс. Б.Ж.Ахроров. –Т.: Ўқитувчи, 2002. – 208б. 2. Жиноят-ижроия кодексига шарҳлар. Рустамбоев М.Ҳ., Ахраров Б.Ж. ва бошқалар. Маъсул муҳаррир: ю.ф.д., проф. М.Ҳ.Рустамбоев. – Т.: ТДЮИ, 2007. – 574 б. 3. Комментарий к Исправително-трудовому кодексу Республики Узбекистан. –Т.: Узбекистан, 1997. - 345с. 4. Абдухалиқов М.А., Пайзуллаев Қ., Абдуқодиров Ш.Й. Жиноят -ижроия ҳуқуқи (альбом схемалар). –Т.: ТДЮИ, 2005. – 142 б.

O'xshashlar

Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш амалиётига доир айрим мулоҳазалар

Профилактика инспектори томонидан жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш.

Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисидаги қонун талабларини бузганлик учун жиноий жавобгарликка тортиш

Сув қонунчилигини бузганлик учун юридик жавобгарлик

Ички ишлар органларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқишини назорат қилиш