Ўзбекистон республикаси прокуратураси 2 - Huquqshunoslik - Referatlar

Ўзбекистон республикаси прокуратураси 2

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

44.5 KB

Ko'chirib olish

Ўзбекистон республикаси прокуратураси РЕЖА: 1 . Ўзбекистон Республикасида Прокуратура органларининг тизими 2. Ўзбекистон Республикаси Прокуратура органларининг ваколатлари ва фаолият тартиби 3. Ўзбекистон Республикаси Бош Прокурори ва унга бўйсунувчи прокурорларнинг ҳуқуқий мақоми

1. Ўзбекистон Республикасида Прокуратура органларининг тизими 1992 йил 8 декабрда қабул қилинган, Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси прокурор назоратининг Конституциявий тамойилларини белгилаб берди. Прокурор назоратининг Конституциявий тамойиллари Асосий қонуннинг XXIV-бобида ўз ифодасини топди. Бунга асосан, Ўзбекистон Республикасида прокуратура органлари 119-моддада акс эттирилганидек, ташкил этилди. Энди давлатнинг ягона марказлаштирилган тизимига Ўзбекистон Республикасининг Бош прокурори бошчилик қилади. Бу томойиллар 1992 йил 9 декабрда Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгаши томонидан қабул қилинган эди. Янги таҳрирдаги қонунда ҳам ўз аксини топди, яъни «Ўзбекистон Республикаси Прокуратураси тўғрисида»ги қонунида янада ривожлантирилди. Прокурор назоратининг ягона марказлаштирилган тизимининг конституциявий тамойилларига, ҳар бир прокурор, прокуратура органлари, ягона давлат бошқаруви тизимининг вакили сифатида фақат конституция ва қонунлар асосида фаолият юритиши тушунилади. Шунингдек унга кўра, прокурорлар (туман, вилоят, шаҳар, республика) қонун бузилишини аниқлаш ва уни бартараф қилишда бир хил ваколатлардан, (баъзи бир истиснолардан ташқари) фойдаланадилар. Ўзбекистон Республикасида Прокуратура органларининг ташкилий-ҳуқуқий асоси Конституциянинг 118-моддасида ўз ифодасини топган; «Ўзбекистон Республикаси ҳудудида қонунларнинг аниқ ва бир хилда бажарилиши устидан назоратни Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори ва унга бўйсунувчи прокурорлар амалга оширади», -деб белгиланган. Марказлаштириш тамойили, прокурор назоратини амалга ошираётган қуйи турувчи прокурорларни, Ўзбекистон Республикаси Бош прокурорига бўйсунишлари тушунилади. Марказлашганлик тамойили прокуратура органлари тизимини ташкил қилиш билан ҳам боғлиқдир.("Прокуратура тўғрисида"ги қонуннинг 5-моддаси.)

Ўзбекистон Республикасининг Прокуратура идоралари фаолиятини ташкил этиш, Конституция ва бошқа амалда бўлган қонунлар, прокуратура тўғрисидаги қонун билан тартибга солинади. Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан лавозимига тайинланади ва лавозимидан озод қилинади ва бу масала Олий Мажлис Сенати томонидан тасдиқланади. Қорақалпоғистон Республикаси Прокурори Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори билан келишилган ҳолда Қорақалпоғистон Республикаси Олий вакиллик органи Жуқорғи Кенгес томонидан тайинланади. Вилоятларнинг прокурорлари туман ва шаҳар прокурорлари Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори томонидан тайинланади. Ўзбекистон ва Қорақалпоғистон Республикаларининг Бош прокурорлари ва бошқа ҳамма прокурорлар 5 йил муддатга тайинланади. Шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Олий судининг Пленуми ва Олий хўжалик судининг Пленуми мажлисларида, унинг ўринбосари эса Ўзбекистон Республикаси Олий суди Раёсатининг мажлисларида иштирок этадилар. Ўзбекистон Республикасида амалдаги қонунлар асосида прокуратура органларининг фаолияти такомиллаштирилди, кучли ижроия ҳокимиятнинг назорат функцияси давр талаби даражасида яратилди. Прокуратура органларининг эндиги ва келажакдаги вазифалари, мустақил Ўзбекистонимизда ҳуқуқий давлатни барпо этиш, энг аввало, инсон ва фуқароларнинг Конституциявий ҳуқуқ ва эркинликларини қонуний ҳимоя қилишни таъминлаш ва давлат номидан кафолатлашга қаратилгандир. 2. Ўзбекистон Республикаси Прокуратура органларининг ваколатлари ва фаолият тартиби Ўзбекистон Республикаси Конституциясига биноан (XXIV-боб) Прокуратура – Ўзбекистон Республикаси ҳудудида Ўзбекистон Республикаси номидан қонунларнинг аниқ ва бир хилда бажарилиши устидан назоратни

амалга оширувчи органларнинг ягона марказлаштирилган тизими ҳисобланади. Ўзбекистон Республикасида прокуратура органларини ташкил этиш, прокурорларнинг ваколатлари ва фаолият кўрсатиш тартиби Ўзбекистон Конституцияси (XXIV боб), 2001 йил 29 августдаги "Прокуратура тўғрисида"ги қонун (янги таҳрири), жиноят кодекси, жиноят-процессуал кодекси ва бошқа қонунлар билан белгиланади. Прокурорлик фаолиятининг мақсади қонун устиворлигини таъминлаш, қонунийликни мустаҳкамлаш, инсон ва фуқароларнинг ҳуқуқлари ҳамда эркинликларини, шунингдек қонун билан қўриқланадиган жамият ва давлат манфаатларини муҳофаза қилишдан иборатдир. Шунга мувофиқ, "Прокуратура тўғрисида"ги қонуннинг (янги таҳрири) 1-моддасига кўра Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори ва унга бўйсунувчи прокурорлар Ўзбекистон Республикаси ҳудудида қонунларнинг аниқ ва бир хилда бажарилиши устидан назоратни амалга оширади. Прокуратура қонунларни аниқ ва бир хилда ижро этилишини назорат қилиш орқали Ўзбекистон Республикаси Жиноят–процессуал қонун ҳужжатларида белгиланган доирада жиноий таъқибни амалга оширади ва жиноятчиликка қарши курашда ҳуқуқни муҳофаза қилиш органларининг фаолиятини мувофиқлаштиради. Қонунда прокуратура органлари фаолиятининг муҳим йўналишларидан бири, яъни процессуал қонунчиликка мувофиқ, прокурорнинг судларда ишларни кўришда иштирок этиши ҳамда қонунларга зид бўлган судларнинг ҳукмлари, ажримлари, қарорлари устидан протест келтириши алоҳида таъкидлаб ўтилган. Республика прокуратураси ҳуқуқ ижодкорлиги соҳасида фаол иштирок этади. Прокуратура тўғрисидаги қонуннинг 13-моддасига биноан Бош Прокурор Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисида қонунчилик ташаббуси ҳуқуқига эга.

Прокуратура зиммасига қонунда назарда тутилмаган вазифаларни юклаш мумкин эмас. 3.Ўзбекистон Республикаси Бош Прокурори ва унга бўйсунувчи прокурорларнинг ҳуқуқий мақоми Ўзбекистон Республикасининг олий юридик маълумоти бор ва зарур касб-малакасига эга ҳамда ахлоқий фазилатларга эга бўлган фуқаролари прокурор бўлиши мумкин. Прокуратура органларида лавозимга биринчи марта тайинланган шахслар қасамёд қиладилар, қасамёд матни Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси томонидан тасдиқланади. Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар, Тошкент шаҳри, туман, шаҳар прокурорлари ва уларга тенглаштирилган прокурорлар лавозимига ёши 25 дан кам бўлмаган шахслар тайинланади. Прокурор Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори белгилайдиган тартибда аттестациядан ўтадилар. Прокурор ва терговчиларга эгаллаб турган лавозими ва иш стажига мувофиқ даражали унвонлар берилади. Прокурорлар ва терговчилар пуллик юридик хизмат кўрсатишга, тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланишга ёки даромад берадиган бошқа фаолият билан шуғулланишга ҳақли эмас, илмий, педагогик ва ижодий фаолият бундан мустаснодир. Фаолияти қонунийлиги прокурор нaзорати остида бўлган сайлов йўли билан ташкил этиладиган идораларга прокурорнинг ўзи сайланиши мумкин эмас. Прокурорлар ва терговчилар давлатнинг алоҳида ҳимоясида бўлиб, хизмат дахлсизлигига эгадирлар. Прокурор ва терговчига нисбатан жиноят ишини қўзғатиш ва тергов қилиш юқори турувчи прокурор билан келишилган ҳолда, фақат прокуратура органларининг мутлақ ваколатлари доирасида амалга оширилади. Юқори турувчи прокурор прокуратура ходимларига нисбатан маъмурий ҳуқуқбузарлик ва ножўя хатти-ҳаракат учун интизомий жавобгарлик чораларини қўллашга доир масалани ҳал қилади.

Прокурор-тергов ходимлари Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори томонидан рўйхати белгиланадиган ўқ отар қуролини олиб юриш ҳуқуқига эгадирлар. Қонун шунингдек, прокуратура органлари ходимларининг моддий ва ижтимоий таъминотини ҳам белгилаб берган (жамоат транспортларидан бепул фойдаланиш, белгиланган нормалар бўйича бепул кийим-кечак билан таъминланиш ва бошқалар).

Адабиётлар 1. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси. - Т., «Ўзбекистон», 2 007 . 2. И.А.Каримов. Юксак маънавият-енгилмас куч. Т., Маънавият, 2008. 3. И.А.Каримов. «Ўзбекистон - келажаги буюк давлат». Т., «Ўзбекистон», 1992. 4. И.А.Каримов. «Ўзбекистоннинг ўз истиқлол ва тараққиёт йўли». Т., «Ўзбекистон», 1992. 5. И.А.Каримов. «Ўзбекистон XXI аср бўсағасида: хавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари». Т., «Ўзбекистон», 1997. 6. И.А.Каримов. «Ўзбекистон XXI асрга интилмоқда». Халқ сўзи 1999 й. 15 апрель. 7. Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси Т. 1999. 8. Ўзбекистон республикаси «Олий Мажлиси тўғрисида»ги қонуни Т. «Адолат» 1994. 9. Ўзбекистон Республикаси «Судлар тўғрисида»ги қонуни. Т. «Адолат» 1993. 10. Р.К.Қаюмов. «Ўзбекистон Республикасининг Конституциявий ҳуқуқи». Т., «Ўзбекистон», 1998. 11. Конституции Мира. 1-7-томах. Т., 1997-2000. 12. А.Саидов, У.Тожихонов. «Давлат ва ҳуқуқ асослари». Т.1999. О.Каримова. Ў збекистон Республикаси Конституциявий қ онуни. Т.,

O'xshashlar

Ўзбекистон Республикаси Прокуратураси

Ўзбекистон Республикаси прокуратураси органларида фуқаролар ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш

Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги солиқ ва валютага оид жиноятларга қарши курашиш департаменти

Ўзбекистон республикаси фуқаролик ҳуқуқининг манбалари

Ўзбекистон Республикаси прокуратура органларининг тизими