Tezkor-qidiruv faoliyatini amalga oshiruvchi organlarning xalqaro aloqalari - Huquqshunoslik - Referatlar

Tezkor-qidiruv faoliyatini amalga oshiruvchi organlarning xalqaro aloqalari

Yuklangan vaqt:

27.10.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

37.8115234375 KB

Ko'chirib olish

Tezkor-qidiruv faoliyatini amalga oshiruvchi organlarning xalqaro aloqalari Reja: 1. O’zbekiston Respublikasi tezkor-qidiruv faoliyatini amalga oshiruvchi organlarining o’zaro aloqasi 2. Tezkor-qidiruv faoliyatini amalga oshiruvchi organlarning davlatlararo o’zaro aloqasi 3. Tezkor-qidiruv faoliyatini amalga oshiruvchi organlarning xalqaro darajadagi o’zaro aloqasi

1 .O’zbekiston Respublikasi tezkor-qidiruv faoliyatini amalga oshiruvchi organlarining o’zaro aloqasi TQFni amalga oshiruvchi organlar o’z faoliyatining samaradorligini oshirish maqsadida o’zaro aloqa qiladi. O’zaro aloqa ushbu organlar o’rtasida, qoida tariqasida, quyidagi asosiy yo’nalishlar bo’yicha va quyidagi asosiy qoidalarni hisobga olgan holda tuzilgan tegishli bitimlar asosida amalga oshiriladi: 1. TQTni o’tkazishda hamkorlik qilish. 2. Axborot ayirboshlash. Tomonlar o’zaro diqqatga sazovor bo’lgan yoki boshqa tomonning vakolatlariga taalluqli masalalar bo’yicha axborot (shu jumladan kino-, fotoaudio- va videomateriallar ko’rinishida) ayirboshlaydi va tomonlardan birining iltimosiga ko’ra bunday axborotni qo’lga kiritish choralarini ko’radi. Tomonlar ayirboshlash bo’yicha olingan axborotdan foydalanishi axborotni bergan tomon belgilagan tartibda amalga oshiriladi va ularning manfaatdorligi obyektlari, axborot manbalari, birgalikda o’tkazayotgan tadbirlari, foydalanilayotgan kuchlar va vositalar oshkor bo’lishiga olib kelmasligi, shuningdek tomonlarning boshqa manfaatlariga zarar yetkazmasligi kerak. Axborot ayirboshlash jarayonida olingan axborot uchinchi tomonga faqat ushbu axborotni beruvchi tomonning roziligi bilan va u belgilagan hajmda berilishi mumkin. Axborot ayirboshlash tarkibi va tartibini tomonlar o’zaro ahdlashuvga ko’ra belgilaydi. 3. Tezkor-qidiruv ish yurituvi axborot to’plamlari va arxivlarni jamg’arish hamda ulardan foydalanish. Tomonlar o’z faoliyat yo’nalishlari bo’yicha o’zlari yaratuvchi axborot tizimlari ma’lumotlar bazalaridan foydalanish uchun teng imkoniyatlarni ta’minlaydi. Tomonlar o’rtasida ayirboshlanadigan ma’lumotlarning aniq ro’yxati, shuningdek ma’lumotlar berish, so’rovlarni bajarish, arxivlarning o’zaro aloqasi tartibini tomonlar o’zaro ahdlashuvga ko’ra belgilaydi.

4. O’z xizmat faoliyatida harbiy va maxsus texnika, maxsus vositalar, aloqa vositalaridan va xizmat faoliyatini ta’minlash uchun mo’ljallangan boshqa vositalardan foydalanish. Tomonlar mavjud imkoniyatlardan kelib chiqib, harbiy va maxsus texnika, maxsus vositalar, aloqa vositalari va xizmat faoliyatini ta’minlash uchun mo’ljallangan boshqa vositalar hamda niqoblash hujjatlarini ishlab chiqish, egallash va ulardan foydalanish bilan bog’liq masalalarni hal qilishda bir-biriga yordam ko’rsatadi. Tomonlar qonun bilan o’ziga yuklangan vazifalarni bajarish maqsadida o’tkaziladigan TQTni tashkil etishda bir-biriga ko’maklashadi. 5. Xususiy xavfsizlikni ta’minlash. Tomonlar ishda zaruriy konspiratsiyaga rioya etadi, o’z manfaatdorligi obyektlari, birgalikda o’tkazayotgan tadbirlari, foydalanilayotgan kuchlar va vositalar oshkor bo’lishiga yo’l qo’ymaydi, boshqa tomondan olingan hujjatlar va maxsus texnikadan foydalanish tartibini hamda ularning butligini ta’minlaydi. Tomonlar ularning xavfsizligiga, tomonlarning xodimlari va ularning oila a’zolari xavfsizligiga tahdidlar haqida o’zi xabar topgan ma’lumotlar to’g’risida, shuningdek boshqa tomon xodimlarining g’ayriqonuniy va ularni obro’sizlantiruvchi boshqa harakatlari haqida bir-biriga o’z vaqtida xabar beradi. Tomonlar o’z manfaatlariga daxl etuvchi ma’lumotlarning chiqib ketishi faktlari bo’yicha qo’shma xizmat taftishlari (tekshiruvlari) o’tkazadi. Zarur holda tomonlar xodimlar, ularning oila a’zolari va tomon- larga ko’maklashayotgan shaxslar xususidagi axborotga nisbatan belgilangan tartibda tekshiruv o’tkazadi. 6. Maxsus bo’linmalarni tayyorlash, kadrlarni tanla olish, tayyorlash va qayta tayyorlash, faoliyatning normativ-huquqiy bazasini ishlab chiqish va takomillashtirish, huquqiy hujjatlar ayirboshlash va boshq.

2. Tezkor-qidiruv faoliyatini amalga oshiruvchi organlarning davlatlararo o’zaro aloqasi I. Mustaqil Davlatlar Hamdo’stligiga a’zo davlatlar hududida uyushgan jinoyatchilikka va boshqa turdagi xavfli jinoyatlarga qarshi kurashni muvofiqlashtirish bo’yicha byuro. Mustaqil Davlatlar Hamdo’stligi Hukumat boshliqlari kengashining 1997 yil 9 oktabrdagi qarori bilan Mustaqil Davlatlar Hamdo’stligiga a’zo davlatlar hududida uyushgan jinoyatchilikka va boshqa turdagi xavfli jinoyatlarga qarshi kurashni muvofiqlashtirish bo’yicha byuro to’g’risidagi Nizom tasdiqlangan. Byuroning bajarilgan ish to’g’risidagi hisobotlariga ko’ra, ushbu ish Hamdo’stlik mamlakatlari ichki ishlar organlarining o’zaro aloqasini mustahkamlashga qaratilgan: - xizmat safariga yuborilgan tezkor guruhlarga jinoyatlarni fosh qilish va jinoyatchilarni qidirishda amaliy yordam ko’rsatish; - MDHga a’zo davlatlar ichki ishlar organlarining o’zaro aloqasini tashkil etish va davlatlararo darajada qidirilayotgan jinoyatchilarni aniqlash, ushlash va ekstraditsiya qilishda ko’maklashish; - tezkor axborot, tezkor tusmollar hamda tezkor-qidiruv vositalari va usullari yordamida tekshirishni talab qiluvchi boshqa ma’lumotlar ayirboshlash; - bir martalik kompleks tezkor-profilaktika tadbirlari va maxsus operatsiyalarni o’tkazish; - terrorchilik harakatlarini, qurol, o’q-dorilar, portlovchi moddalar va portlatish qurilmalarini, shuningdek qo’sh vazifani bajaruvchi mahsulotlarni qonunga xilof ravishda tayyorlash va ular bilan muomala qilishni to’xtatish bo’yicha tadbirlar; - giyohvandlik vositalari bilan qonunga xilof ravishda muomalada bo’lish natijasida olingan daromadlarni legallashtirishga qarshi kurashish bo’yicha tadbirlar; - g’ayriqonuniy migratsi, odam o’g’irlash va odam savdosi, odam a’zolari va to’qimalari bilan transplantatsiya uchun savdo qilish, ayollar va bolalardan

foydalanish, pornografik mahsulot ishlab chiqarish va tarqatish bilan bog’liq jinoiy faoliyatni to’xtatish bo’yicha tadbirlar; - giyohvandlik vositalari va prekursorlarni MDHga a’zo davlatlarning davlatlararo chegarasi orqali olib o’tishni shu jumladan “nazorat ostida yetkazib berish” usuli bilan to’xtatish, ularni qonunga xilof ravishda tashish yo’llarini berkitish, ular bilan qonunga xilof ravishda muomala qilishda ishtirok etuvchi shaxslarni aniqlash bo’yicha tadbirlar; - davlatlararo qidiruvdagi jinoyatchilarni aniqlash va ushlash bo’yicha “Qidiruv” operatsiyasini o’tkazish; - Tojikiston Respublikasi bilan chegaradosh hududlarda narkotijoratchilar uyushgan guruhlarining jinoiy faoliyatini to’xtatish bo’yicha “Anzob” operatsiyasini o’tkazish; - avtomobillarni o’g’irlash bilan shug’ullanuvchi uyushgan jinoiy guruhlarning jinoiy faoliyatini to’xtatish bo’yicha “Avtomobil” operatsiyasini o’tkazish; - giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlarni avtomobil, temir yo’l, havo va suv transportida MDHga a’zo davlatlarning davlat chegarasi orqali qonunga xilof ravishda olib o’tishni to’xtatish bo’yicha “Kanal” operatsiyasini o’tkazish; - etil spirti va alkogol mahsulotini qonunga xilof ravishda ishlab chiqarish va ular bilan muomala qilishni aniqlash va to’xtatish bo’yicha “Alkogol” tadbirini o’tkazish; - chegara oldi hududlarida uyushgan jinoiy tuzilmalar faoliyatini aniqlash va to’xtatish, shuningdek bu yerda jinoyatlarning oldini olish, to’xtatish, aniqlash va fosh qilish bo’yicha “Chegara” operatsiyasini o’tkazish. II. Mustaqil Davlatlar Hamdo’stligiga a’zo davlatlarning Aksilterror markazi. Markaz to’g’risidagi Nizom Mustaqil Davlatlar Hamdo’stligi Davlat boshliqlari kengashining 2000 yil 21 iyundagi Mustaqil Davlatlar Hamdo’stligiga a’zo davlatlarning Aksilterror markazini tashkil etish to’g’risidagi qarori bilan tasdiqlangan.

Markaz Mustaqil Davlatlar Hamdo’stligining doimiy ravishda ishlaydigan ixtisoslashgan sohaviy organi hisoblanadi va MDH a’zosi bo’lgan davlatlar vakolatli organlarining xalqaro terrorizm hamda ekstremizmning boshqa xil ko’rinishlariga qarshi kurash sohasidagi o’zaro aloqasini muvofiqlashtirishni ta’minlash uchun mo’ljallangan. Markaz faoliyatining eng muhim masalalari yuzasidan qarorlarni Mustaqil Davlatlar Hamdo’stligi Davlat boshliqlari kengashi qabul qiladi. Markazning asosiy vazifalari va funksiyalari quyidagilardan iborat: 1. MDH davlat boshliqlari kengashi va MDHning boshqa organlariga xalqaro terrorizm hamda ekstremizmning boshqa xil ko’rinishlariga qarshi kurash borasida MDHga a’zo davlatlar hamkorligini rivojlantirish yo’nalishlari to’g’risida takliflar kiritish. 2. MDHga a’zo davlatlar vakolatli organlarining xalqaro terrorizm hamda ekstremizmning boshqa xil ko’rinishlariga qarshi kurash borasida o’zaro aloqasini muvofiqlashtirishni ta’minlash. 3. MDHga a’zo davlatlarda va boshqa davlatlarda xalqaro terrorizm hamda ekstremizmning boshqa xil ko’rinishlari holati, dinamikasi va tarqalish tendensiyalari to’g’risida olinayotgan axborotni tahlil qilish. 4. MDHga a’zo davlatlar xavfsizlik organlari, maxsus xizmatlari va boshqa vakolatli organlarining birlashtirilgan ma’lumotlar bazasi negizida quyidagilar to’g’risida ixtisoslashgan ma’lumotlar bankini shakllantirish: - xalqaro terroristik va boshqa ekstre¬mistik tashkilotlar, ularning liderlari, shuningdek ularga daxldor shaxslar; - MDHga a’zo davlatlarda va boshqa davlatlarda xalqaro terrorizm hamda ekstremizmning boshqa xil ko’rinishlari holati, dinamikasi va tarqalish tendensiyalari; - xalqaro terrorchilarga yordam ko’rsatayotgan nohukumat tuzilmalari va shaxslar.

Doimiy asosda va so’rovlarga ko’ra MDHga a’zo davlatlarning ixtisoslashgan ma’lumotlar banklarini shakllantirishda ishtirok etuvchi vakolatli organlariga axborot taqdim etish. III. TQFni amalga oshiruvchi organlarning davlatlararo o’zaro aloqasi tegishli vazirliklar darajasida ikki tomonlama va ko’p tomonlama bitimlar asosida ham amalga oshiriladi, masalan: - O’zbekiston Respublikasi IIV va yaqin xorij mamlakatlari (Ozarbayjon, Belarus, Moldova, Rossiya, Turkmaniston, Qozog’iston va boshq.), Hindiston, Vyetnam, Turkiya, Vengriya Respublikasi IIV o’rtasida; - O’zbekiston Respublikasi IIV va Xitoy Xalq Respublikasi jamoat xavfsizligi vazirligi o’rtasida; - O’zbekiston Respublikasi IIV va Mongoliya hukumati huzuridagi Politsiya bosh boshqarmasi o’rtasida; - O’zbekiston Respublikasi Milliy xavfsizlik xizmati va Qozog’iston Respublikasi Davlat xavfsizligi xizmati o’rtasida; - O’zbekiston Respublikasi Milliy xavfsizlik xizmati va Ozarbayjon Respublikasi Milliy xavfsizlik vazirligi o’rtasida va boshq.

3. Tezkor-qidiruv faoliyatini amalga oshiruvchi organlarning xalqaro darajadagi o’zaro aloqasi Xalqaro jinoiy politsiya tashkiloti – Interpol Ustavi 1956 yil 13 iyunda kuchga kirgan, O’zbekiston Respublikasi 1993 yildan boshlab Interpol a’zosi. Interpolning maqsadlari: - mamlakatlarning mavjud qonunchiligi doirasida va Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasi ruhida jinoiy politsiya barcha organlari (muassasalari)ning keng o’zaro aloqasini ta’minlash; - jinoyatchilikning oldini olish va unga qarshi kurashishga samarali ko’maklashishga qodir bo’lgan muassasalarni tashkil etish va rivojlantirish. Interpol quyidagilarni o’z ichiga oladi: - Bosh assambleya; - Ijroiya qo’mitasi; - Bosh kotibiyat; - milliy markaziy byurolar. Milliy markaziy byurolar. Qo’yilgan maqsadlar erishishda Interpol o’z a’zolarining doimiy va faol hamkorligiga tayanadi. Interpol a’zolari o’z mamlakatlarining qonun hujjatlari doirasida uning faoliyatida vijdonan ishtirok etish uchun mumkin bo’lgan barcha harakatlarni bajarishlari lozim. Yuqorida zikr etilgan hamkorlikni ta’minlash uchun har bir mamlakat milliy markaziy byuro sifatida amal qiluvchi organni belgilaydi. Biron-bir mamlakatda boshqa milliy markaziy byurolar bilan o’zaro aloqa qilish yoki markazdan turib muvofiqlashtiriladigan hamkorlikni samarali amalga oshirish imkoniyati mavjud bo’lmagan hollarda Bosh kotibiyat ushbu mamlakatlar bilan birga hamkorlikning eng maqbul muqobil usullarini belgilaydi. Interpolning O’zbekiston Respublikasidagi Milliy markaziy byurosi asosiy vazifalari quyidagilardan iborat: - xalqaro miqyosda jinoyatlar to’g’risida axborot ayirboshlashni samarali yo’lga qo’yishni ta’minlash;

- O’zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalariga muvofiq xalqaro huquqni muhofaza qilish tashkilotlari va chet el davlatlarining huquqni muhofaza qilish organlari so’rovlarini bajarishga ko’maklashish; - O’zbekiston Respublikasi imzolagan jinoyatchilikka qarshi kurash bo’yicha xalqaro shartnomalarning ijro etilishi jarayonini kuzatish. Interpol yo’nalishida hamkorlikni tashkil etish masalalari O’zbekiston Respublikasi huquqni muhofaza qilish organlarining axborot bilan ta’minlashni tashkil etish bo’yicha normativ-huquqiy hujjati bilan tartibga solinadi. Hujjatda axborot bilan ta’minlashning quyidagi yo’nalishlari nazarda tutilgan: - uyushgan jinoyatchilik va terro¬rizmga qarshi kurash; - iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar va qalbaki pul yasashga qarshi kurash; - avtomototransport vositalari bilan bog’liq jinoyatlarga qarshi kurash; - madaniy qimmatga ega bo’lgan predmetlarga nisbatan tajovuzlarga qarshi kurash; - giyohvandlik vositalari, psixotrop va kuchli ta’sir ko’rsatuvchi moddalar bilan qonunga xilof ravishda muomala qilish sohasidagi jinoyatchilikka qarshi kurash; - o’qotar qurol, o’q-dorilar, portlovchi moddalar va portlatish qurilmalari bilan qonunga xilof ravishda muomala qilishga qarshi kurash; - yuksak texno¬logiyalar sohasidagi jinoyatlarga qarshi kurash; - hujjatlarni soxtalashtirish bilan bog’liq jinoyatlarga qarshi kurash; - shaxslarni Bosh kotibiya hisoblari va chet el davlatlarining milliy hisoblari, Interpol MMB ma’lumotlar banki bo’yicha identifikatsiya qilish va tekshirish; - shaxslarning xalqaro qidiruvi; - tanib olinmagan murdalar bo’yicha fuqarolar shaxsini, shuningdek sog’lig’ining holati yoki yoshiga ko’ra o’zi haqida ma’lumotlar berishga qodir bo’lmagan kasallar va bolalar shaxsini aniqlash borasidagi faoliyat;

- jinoyatlarni fosh etish va tergov qilish bo’yicha jinoyat-protsessual harakatlarni bajarish, qidirilayotgan ayblanuvchilar, mahkumlarni qamoqqa olish va berish. O’zbekiston Respublikasi JPKning 345-moddasiga binoan barcha jinoyat ishlari bo’yicha dastlabki tergov majburiy ekanligini e’tiborga olganda, tezkor bo’linmalarning tergovchilar bilan o’zaro aloqasi jinoyatchilikka qarshi kurash (uning oldini olish, uni fosh etish va tergov qilish)da ayniqsa muhim ahamiyat kasb etadi. Shu sababli, biz bu masalani alohida bobda ko’rib chiqishga qaror qildik.

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. – T.: «Uzbekistan», 2012. 2.O’zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksi. – T.: Adolat, 2010. 3.O’zbekiston Respublikasi Jinoyat protsessual kodeksi. – T.: Adolat, 2010. 4.O’zbekiston Respublikasi Jinoyat ijroiya kodeksi. – T.: Adolat, 2013. 5.Operativno-rozisknaya deyatelnost: Uchebnik /Pod red. K.K. Goryai- nova, V.S. Ovchinskogo, A.Y. Shumilova. – M.: INFRA-M, 2001. 6.Pulatov Y.S. Operativno-rozisknoye pravo kak otrasl yurisprudensii i yeye svyaz s drugimi naukami //Xuquq-Pravo-Law. – Toshkent, 1999. - № 2. 7.Saitbayev T.R. O sozdanii apparatov ugolovnogo roziska Respubliki Uzbekistan (1917-1920 godi) //Nezavisimost i problemi formirovaniya demokraticheskogo pravovogo gosudarstva i grajdanskogo obshestva v Respublike Uzbekistan. – T.: Akademiya MVD Respubliki Uzbekistan, 1996. 8.Saitbayev T.R. Iz istorii operativno-rozisknogo prava //Xuquq-Pravo-Law. – Toshkent, 1999. 9.Hepp. Archiv des Kriminalrechis. – Berlin, 1848. 10.Claser. Oesammelie kicisele Schifien. – Wien. 1860. 11.Хейфиц И.Я. Подстрекательство к преступлению. – М.: МГУ, 1914.

O'xshashlar

Tezkor-qidiruv faoliyatini tashkil etish, hujjatlashtirish tartibi va organlarning hamkorligi

Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan nazoratni amalga oshirilishi

Tezkor qidiruv tadbirlari tushunchasi, ularni o’tkazish asoslari. Tezkor qidiruv tadbirlarini o’tkazishda axborot ta’minoti va cheklovlar

O’zbekistonda tezkor qidiruv faoliyatini shakllanishi, uni rivojlanish tarixi hamda jinoyatchiqlikka qarshi kurashdagi o’rni

Tezkor qidiruv faoliyati tushunchasi, vazifalari, prinsiplari va uning huquqiy asoslari