Tergovni rejalashtirish va tashkil etish - Huquqshunoslik - Referatlar

Tergovni rejalashtirish va tashkil etish

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

77 KB

Ko'chirib olish

Tergovni rejalashtirish va tashkil etish Reja: 1. Tergovni rejalashtirish hamda tashkil etish tushunchasi va vazifalari 2. Rejalashtirish prinsiplari va turlari 3. Rejalashtirish hujjatlari

“Reja” so‘zi «O‘zbek tilining izohli lug‘ati»ga ko‘ra, biror ishni tartibi bilan va o‘z vaqtida bajarish uchun oldindan belgilab olingan aniq yoki taxminiy mo‘ljal. Jinoyat ishi bo‘yicha tergov qilish rejasi ish yuzasidan chin haqiqatni aniqlashga qaratilgan harakatlar ro‘yxatini o‘z ichiga olgan topshiriqdir. Jinoyatni tergov qilishni rejalashtirish deganda jinoyat-protsessual qonunchiligining talablari va hodisaning o‘ziga xos shart-sharoitlaridan kelib chiqqan holda tergov vazifalarini, ularni yechish yo‘llari va usullarini aniqlashga aytiladi. Ba’zan reja tuzish zarurligini inkor etuvchi tergovchilar uchrab turadi, ba’zi olimlar esa uni tuzish zarur ekaniga shubha bilan qaraydilar. Darhaqiqat, jinoyatni qanday qilib ochish kerakligiga doir aniq rejani biz qonundan topmaymiz. Tergovchi qo‘llanishi lozim bo‘lgan choralar va usullarni ilmiy tadqiqot ishida ham ko‘rsatish qiyin. Ammo fan va amaliyotning taraqqiy etishi bunday qarashlarni rad etadi. Umuman olganda rejalashtirish tergovchining aniq bir maqsadga qaratilgan faoliyatini ta’minlaydi, u nima qilishi kerakligini, qachon, qayerda va qanday harakat qilishi zarurligini ko‘rsatadi. Jinoyatlarni tergov qilish - bilish va anglab yetishga doir boshqa faoliyatda bo‘lgani singari, shunchaki faktlarni qayd etish emas, balki murakkab ijodiy jarayondir. Jinoyatni tergov qilish murakkab va ko‘p mehnat talab qiluvchi jarayon bo‘lib, tergovchidan yuqori saviyadagi tashkiliy va aqliy qobiliyatlarni talab qiladi. Tergov qilishning murakkabligi shundaki, dalillarni faqatgina yig‘ish emas, balki har tomonlama tekshirish, o‘rganib chiqish va ularni to‘g‘ri baholash zarur, chunki jinoyatchilar ko‘p hollarda turli xil ayyorlik ishlatadilar: jinoyat izlarini yashiradilar, jinoyatga baxtsiz tasodif, o‘z joniga qasd qilish yoki boshqa bir jinoyat ko‘rinishini berishga harakat qiladilar hamda ba’zi hollarda jabrlanuvchi, guvoh va boshqalarga tazyiq o‘tkazadilar. Jinoyat ishini tergov qilishda tergovchi hodisaning ayrim faktlari va holatlari o‘rtasidagi mavjud aloqalarni aniqlash hamda bilib olish sari, hozirgi holatni bilishdan o‘tmishni bilish sari boradi. Bunda tergov versiyalari tergovchiga yo‘nalishni ko‘rsatuvchi bo‘lib xizmat qiladi. Ular rejalash asosi (o‘zagi, yadrosi) bo‘lib, harakatlar yo‘nalishini, aniqlashtirish lozim bo‘lgan savollar doirasini belgilagan holda tergov qilish jarayonida muhim o‘rin tutadi. Versiyalar rejalashtirish jarayonining dinamikligini (jo‘shqinligini) ta’minlaydi, chunki yangi versiyaning paydo bo‘lishi tergov qilishda yuritilayotgan rejaga tegishli tuzatishlar kiritishni talab qiladi. Biroq, doimo esda tutish kerakki, versiya - bu taxmindir, u dalil emas, u nima bo‘lgani haqida mas, nima

bo‘lishi ehtimolligi haqida darak beradi. Versiya ehtimol tutilgandan haqiqiyga sari borishda yordam beradigan tafakkur shaklidir, xolos. Protsessual qonun jinoyat ishi bo‘yicha qaysi holatlar isbotlanishi kerakligi xususidagi to‘g‘ridan-to‘g‘ri ko‘rsatmani o‘z ichiga oladi. Surishtiruvni, dastlabki tergovni o‘tkazishda va sudda ishni muhokama etishda quyidagilar isbot qilinishi kerak bo‘ladi: 1) jinoyat hodisasi (jinoyat sodir etilgan vaqt, joy, uni sodir etish usuli va boshqa holatlari); 2) jinoyat sodir etishda ayblanuvchining aybliligi va jinoyat sabablari; 3) ayblanuvchining javobgarligi darajasi va xususiyatiga ta’sir ko‘rsatuvchi boshqa holatlar; 4) jinoyat tufayli yetkazilgan zararning xususiyati va miqdori. Shuningdek, jinoyat sodir etilishiga ko‘maklashgan holatlar ham aniqlashtirilmog‘i lozim. Rejani ishlab chiqish chog‘ida unda aytib o‘tilgan holatlarni isbotlash uchun amalga oshirilishi mo‘ljallangan harakatlar aks ettiriladi. Bunda ularning ro‘yxati tugal emasligini, ular tergov qilinayotgan ishning o‘ziga xos xususiyatlariga qarab kengayishi mumkinligi nazarda tutiladi. Amaliyot shuni ko‘rsatadiki, tergov yuqori saviyada tashkillashtirilganidagina aniq bir maqsadga erishiladi. Masalan: tergovning maqsad va vazifalarini, alohida harakatlarning o‘tkazilish muddatlari va ularning ketma-ketligini aniqlash juda muhimdir. Tergovchi o‘z hatti-harakatlarini iloji boricha aniq tashkillashtirishi, har bir tergov harakatini batafsil ishlab chiqib, o‘z ishining istiqbollarini ko‘ra bilishi zarur. Bu narsa tergov faoliyatini optimal rejalashtirish orqali amalga oshiriladi. Reja tergov faoliyatining shakli va mazmunini aks ettirgan holda tergovchiga muhim vosita bo‘lib xizmat qiladi. Shu sababli yuridik adabiyotlarda rejalashtirishni ba’zan modellashtirish (andozasini tayyorlash) deb, rejani esa – jinoyatlarni tergov qilish bo‘yicha tergovchi faoliyatining modeli deb ataydilar. Tergov qilishni rejalashtirish quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 1) mazkur hol uchun ehtimol tutilgan barcha versiyalarni tuzib chiqishni; 2) ularni tekshirishning asosiy yo‘llari va usullarini belgilab olishni; 3) dalillarni o‘z ichiga olgan manbalarni va dalillarni to‘plashda yordam berishi mumkin bo‘lgan vositalarni aniqlashni; 4) mo‘ljallanayotgan tergov harakatlari va boshqa harakatlarni, ularni o‘tkazish muddatlari, ketma-ketligi va taktik usullarini. Rejalashtirish tergovchining yolg‘iz bir o‘zi, tergovchilar brigadasi va tergov-tezkor guruhi tomonidan amalga oshirilishi mumkin, lekin barcha hollarda tergovga rahbarlik qilish, ish tergov harakatlarini amalga oshirish tergovchi zimmasida qoladi.

Aytish joizki, ishlarning aksariyati yolg‘iz bir shaxs tomonidan tergov qilinadi. Tergov qilishning brigada usuli ayblanuvchilar ko‘p sonli bo‘lgan murakkab, ko‘p epizodli (ko‘p voqeali) va ko‘p mehnat talab qiladigan ishlarda qo‘llaniladi. Mazkur usul har xil tergov harakatlarini (tintuvlarni, guvohlarni so‘roq qilish va boshqa shu singarilarni) bir vaqtda o‘tkazish imkoniyatini ta’minlaydi. Tergov-tezkor guruhlari “iz bosilmasdan” o‘tkaziladigan qidiruv ishlari, jinoyatchining shaxsini aniqlash, tergov qilinayotgan hodisaning holatlari hamda ayrim epizodlari va boshqa shu singarilar to‘g‘risidagi axborot manbalarini topish bilan bog‘liq o‘ta mushkulligi bilan ajralib turadigan jinoyat ishlarini tergov qilishga jalb etiladi. Tashkiliy ishlar tergov qilishga ekspertlar va mutaxassislarni jalb etish zarurligi to‘g‘risidagi masalani o‘z ichiga oladi. Ayrim jinoyat tarkiblari bo‘yicha ekspertlarni jalb etish protsessual qonun talablari (o‘lim sabablarini aniqlash va h.k.) bilan bog‘liq, qolgan hollarda ularning ishtirok etishi to‘g‘risidagi masala majburiy bo‘lmagan xususiyatga ega, buni hal qilishni qonun tergovchi va sud ixtiyorida qoldiradi. Tashkiliy-texnik masalalar jumlasiga tergovchining samarali ishlashi uchun zarur bo‘lgan sharoitlarni yaratish: xizmat xonalarini jihozlash, aloqa va transport vositalari bilan ta’minlash, texnik xizmat ko‘rsatish, ilmiy asoslangan ish tartibotini (rejimini) qo‘llash, hisobga olish va hisobot berishni to‘g‘ri tashkil etish, shuningdek, zaruriy kriminalistika texnikasi, yozuv va idora ashyolari hamda boshqa yordamchi materiallar bilan ta’minlash kiradi. Tashkil etish va rejalashtirish masalalarini hal qilish (axborot ayirboshlash, tezkor-tergov kengashlarni o‘tkazish va boshqa tadbirlar) tergov qilish jarayonida ham tugamaydi. 2. Rejalashtirish prinsiplari va turlari Rejalashtirish tamoyillari – bu tergovning negizini tashkil etadigan va tergovchi uchun amal qilinadigan ko ‘ rsatmalar ahamiyatiga ega bo ‘ lgan qoidalardir . Ularga rioya etish rejalashtirishning ilmiyligi va samaraliligini ta ’ minlaydi . Tergov qilishni rejalashtirish amaliyoti uning quyidagi tamoyillarini ajratib ko ‘ rsatish imkoniyatini beradi : 1) rejalashtirishning o‘ziga xos xususiyatga egaligi. Mazkur tamoyil tergov qilinayotgan jinoyat ishlarining o‘ziga xos xususiyatlari (ayblanuvchining shaxsi, jinoyatni sodir etish usuli va h.k.) bilan

bog‘liq. Ana shularni hisobga olganda har bir jinoyat ishini tergov qilishni rejalashtirish o‘ziga xos xususiyatga ega. Ana shu tamoyilning buzilishi, rejalashtirishda eski andozalarning qo‘llanishi salbiy oqibatlarga olib keladi. Tergovchi tergov qilinayotgan ishning holatlarini har tomonlama, to‘liq va xolisona tekshirish uchun ahamiyatga ega bo‘lishi mumkin bo‘lgan barcha tafsilotlarni hisobga olish imkoniyatidan mahrum bo‘ladi; 2) rejalashtirishning o‘z vaqtidaligi. Bu tamoyil rejaning belgilangan maqsadidan kelib chiqadi. Agar tergov qilish rejasi barvaqt yoki kechikib tuzilsa, u o‘z vazifasini bajarolmaydi. Barvaqt tuzilsa – tergovchi tergov qilishning to‘g‘ri yo‘nalishini tanlashda yanglishib qolishi mumkin, kechikilsa - tergov tartibsiz o‘tkaziladi, keyinchalik tiklanishi imkoniyati bo‘lmagan holatlar tergovchining nazari doirasidan chetda qolishi mumkin; 3) rejalashtirishning dinamikligi. Bu tamoyilning ahamiyati rejalashtirishning samaraliligini ta’minlashdan iborat. Tergov qilishning dastlabki tuzilgan rejasi o‘zgarishsiz qolishi mumkin emas. Tergov qilish jarayonida u aniqlashtiriladi, unga o‘zgartishlar va qo‘shimchalar kiritiladi. Har bir tergov harakatini o‘tkazish rejaga tuzatishlar kiritish zarurligidan dalolat beruvchi materiallar berishi mumkin. Agar u o‘z vaqtida bajarilmasa, reja muqarrar ravishda o‘z samaradorligini yo‘qotadi; 4) rejalashtirishni amalga oshiriladigan bo‘lishi. Mazkur tamoyil rejaning maqbul tarzdagi barqarorlik sharti bo‘lib xizmat qiladi. Bunga agar rejada barcha faktik ma’lumotlar hisobga olinsa, ishni xatosiz tergov qilish uchun zarur bo‘lgan masalalar unga kiritilsa, ularni hal etishga yordam berishi mo‘ljallangan harakatlar esa haqiqatda amalga oshirish imkoniyati bo‘lsagina erishiladi. Bunday shart-sharoitsiz tergovchi rejani ro‘yobga chiqarishda qiyinchiliklarga duch kelib, tergov qilishning tanlangan yo‘li to‘g‘riligiga ishonchini yo‘qotib qo‘yishi mumkin; 5) rejalashtirishning muayyanligi. Bu tamoyil bilan rejaning tergovchi qo‘lidagi qo‘llanma vosita tariqasida tutgan o‘rni ta’minlanadi. Tergovchi rejani tuzar ekan, jinoyatni ochish bo‘yicha o‘z faoliyati dasturini belgilab oladi, mo‘ljallanayotgan harakatlarning muddatlarini belgilab qo‘yadi va h.k. Agar dastur va uni amalga oshirish muddatlari tayin bo‘lmasa, reja o‘zining tashkil etuvchilik ahamiyatini yo‘qotadi.

Rejalashtirishning ko‘rsatib o‘tilgan barcha tamoyillari o‘zaro bog‘liq va aloqadordir. Ulardan bittasining buzilishi muqarrar ravishda boshqa tamoyillarni ham buzilishiga olib keladi. Tergov qilish rejasini tuzishda ikki asosiy element borki, ularning ahamiyatini inobatga olmay iloj yo‘q. Ular: a) daliliy ma’lumotlarni o‘rganib chiqish va bu tergovning ishchi dasturini tuzish. a) daliliy ma’lumotlarni o‘rganish versiyani tuzishdagina asos bo‘lib qolmay, balki tergov qilishni rejalashtirishning ham asosi bo‘lib xizmat qilishi. Tergovchi jinoyat ishini, to‘plangan ma’lumotlarni, shu jumladan ashyoviy dalillarni jinoyatni ochish istiqboli jihatidan o‘rganishda quyidagilarga ahamiyat berishi zarur: mavjud daliliy ma’lumotlarning qaysi biri aniq va tekshiruvga muhtoj emas va qaysilari tekshirilishi hamda tuzilgan versiyaga binoan aniqlanishi kerak; aniq va ravshan bo‘lgan holatlarni hamda mavhum, shubhali holatlarni aniqlash; tergov vazifalari va ularni yechish usullarini aniqlash; versiyalarni tekshirish yo‘llari va isbotlashning chegaralarini aniqlash. Tergov qilishning ishchi dasturi jinoyat xususiyatlari va tergov bosqichlariga qarab hajm va mazmun jihatidan turli xil bo‘ladi. Masalan, boshlang‘ich tergov bosqichida u umumiy yoki taxminiy qidiruv usuli bo‘yicha dalillarni qidirishga qaratilgan. Keyingi bosqichlarda esa u ko‘pincha daliliy ma’lumotlarni baholashga yo‘naltirilgan bo‘ladi. Ishchi dasturda tergov harakatlarining tarkibi va mazmuni yetakchi o‘rin egallaydi. Tergovning o‘ziga xos jihatlarini inobatga olib, qaysi tergov harakatlarini birinchi navbatda va qanday muddatlarda bajarilishi, qanday harakatlarni keyinga qoldirish mumkinligi, qanday harakatlar jamoatchilik yordamiga muhtojligi hamda tergov-tezkor tadbirlar va tergov harakatlari uyg‘unligida oydinlashtirish kerak bo‘lgan masalalarni aniqlash zarur. 3. Rejalashtirish hujjatlari Har bir ish bo‘yicha tergov qilishning yagona rejasini va ayrim tergov harakatlarini o‘tkazish rejalarini tuzish odat tusini olgan. Ishlar guruhi bo‘yicha esa kalendar rejalar tuziladi.

Rejalar fikriy yoki yozma bo‘lishi mumkin. Lekin rejaning yozma shakli shak-shubhasiz afzalliklarga ega. Amaliyot shuni ko‘rsatadiki, hatto yaxshi o‘ylangan fikriy rejani tuzish qobiliyatiga ega bo‘lgan tajribali tergovchi ham aksari hollarda uning barcha tafsilotlarini esda saqlab qola olmaydi. Albatta, yozma rejani tuzib chiqish qo‘shimcha vaqt sarflashni talab qiladi, lekin ular rejalashtirishning ana shu shaklida tergov qilishda erishiladigan tartiblilik va bir maromdalik tufayli hamisha o‘zini oqlaydi. Ish bo‘yicha tergov qilish rejasi dastlabki tergov harakatlari o‘tkazilgandan keyin tuziladi. Hodisa sodir bo‘lgan joyni ko‘zdan kechirishning o‘ziyoq, qoida tariqasida, versiyalar qilish va reja tuzish uchun zarur axborotlarni beradi. Odatda ishlarni, aytaylik, mansab bilan bog‘liq jinoyatlar to‘g‘risidagi ishlarni tergov qilishda rejani jinoyat ishini qo‘zg‘atishga asos bo‘lgan hujjatlarda mavjud bo‘lgan ma’lumotlar asosidayoq tuzish mumkin. Biroq, dastlabki reja, yuqorida qayd etib o‘tilganidek, barqaror emas. Tergov qilish jarayonida u “kengayadi”. Tergov amaliyotida bunday kengaytirilgan reja ko‘pincha bir qancha sahifali daftardan iborat bo‘lgan qog‘oz lenta ko‘rinishiga ega bo‘ladi. Yozma rejaning mazmuni tergov qilinayotgan ishning xususiyatlariga bog‘liq bo‘ladi. Bir xil hollarda, keng doiradagi masalalarni o‘z ichiga oluvchi reja ishlab chiqish shart, boshqa hollarda amalga oshiriladigan muddatlari ko‘rsatilib, mo‘ljallangan harakatlar ro‘yxatini belgilab olish bilan cheklaniladi. Amaliyotda reja odatda quyidagi shaklda tuziladi: Tekshirilishi lozim bo‘lgan versiya Isbotlanishi lozim bo‘lgan holatlar Tergov harakat-lari va tezkor-qidiruv tadbirlari Ijro mud-dati Ijrochi Izohlar

Oydinlashtirilishi lozim bo‘lgan masalalar (holatlar) doirasi havoyi belgilanmaydi, balki u versiyalarga va rejani tuzish yoki unga o‘zgartishlar kiritish paytida tergovchi ega bo‘lgan tayin axborotga bog‘liq bo‘ladi. Unga ortiqcha hech narsani qo‘shmaslik kerak, lekin zarurini esa e’tibordan chetda qoldirmaslik lozim. Tergov va tezkor-qidiruv harakatlari oydinlashtirilishi lozim bo‘lgan masalalar asosida, rejalashtirilayotgan harakat berishi mumkin bo‘lgan, eng ehtimol tutilgan maqbul natijani hisobga olgan holda rejalashtiriladi. Murakkab, guruhli va ko‘p epizodli ishlarda yordamchi yozma hujjatlardan samarali foydalanish mumkin bo‘lib, ularda rejaning ayrim masalalari batafsil ko‘rsatiladi. Bunday hujjatlar jumlasiga “shaxsiy hisobvaraqlar”, ayblanuvchilarning jinoiy aloqalari, korxonalar tarkibiy tuzilishini, hujjatlar aylanishini ko‘rsatuvchi sxemalar va boshqa shu singarilar kiradi. Masalan, har bir ayblanuvchiga tuziladigan “shaxsiy hisobvaraqlarda” zaruriy boshlang‘ich axborot, ayblash formulasi, ko‘rsatuvlar mohiyati singarilar, oydinlashtirilmagan masalalar, ularni aniqlash usullari va hokazo aks ettiriladi. Ko‘p epizodli ishlarda alohida epizodlar bo‘yicha rejalar tuzish zarur bo‘lib qolishi mumkin, ularda har bir alohida epizodga taalluqli harakatlar va masalalar aks ettiriladi. Tergov amaliyotida shuningdek, turli rejalashtirish –modelini tuzish uslubi qo‘llanilib, u bajariladigan ishlar ro‘yxatini, ishning tartib raqami, nomi, davom etish muddati va bevosita undan keyingi ishlarning tartib raqamlari ko‘rsatiladi. Tergovchining bir turdagi harakatlari guruhlarga birlashtirilishi mumkin. To‘rli jadvaldan foydalanish tergovchining bir maromda ishlashiga va ishning muddatlarini qisqartirishga ko‘maklashadi, biroq uni tuzib chiqish alohida tayyorgarlikni, bir qancha hollarda, mutaxassis ham ishtirok etishini talab qiladi. Ish bo‘yicha tergov qilish rejasiga ayrim tergov harakatlarining rejalari qo‘shimcha qilinadi. Ayrim tergov harakatlari jarayonida tergovchining dalillarni topish, mustahkamlab qo‘yish, olib qo‘yish, tekshirish va tadqiq etish bo‘yicha bevosita ishlar amalga oshiriladi.

Tergov harakatining rejasi tergovni rejalashtirishni to‘g‘ri tashkil etish uchun ish bo‘yicha aniqlanishi kerak bo‘lgan holatlarni to‘g‘ri tasavvur qila olishga ko‘maklashadi. Ularni aniqlashda esa azaldan yettita an’anaviy savolga javob izlash tavsiya etiladi: kim, nima, qayerda, qachon, kimning yordamida, nima uchun, qanday qilib. Ammo bu savollarga javob topishni o‘zi kifoya qilmaydi, ularning orasida aybni aniqlash va uning shakli, jinoyat oqibatlari, uni sodir etilishiga ko‘maklashgan holatlar inobatga olinmagan. Shuning uchun, tergovni rejalashtirishda jinoyat elementlarining har biri bo‘yicha ish olib borishni tashkillashtirishi maqsadga muvofiqdir. Asosan quyidagi elementlarni nazarda tutish kerak: 1) rejalashtirilayotgan tergov harakati orqali hal etiladigan vazifa; 2) uni amalga oshirish vaqti, joyi va ishtirokchilari; 3) ishtirokchilar o‘rtasida vazifalarning taqsimlanishi; 4) tergov harakatiga tayyorgarlik ko‘rish chog‘ida o‘tkazilishi zarur bo‘lgan tadbirlar; 5) ayrim tergov harakatlarini bajarish ketma- ketligi, bunda qo‘llanilishi mo‘ljallanayotgan taktik usullar va texnik vositalar; 6) tergov harakatiga tayyorgarlik ko‘rish va uni o‘tkazish davrida tashkil etiladigan tezkor-qidiruv tadbirlari; 7) olingan natijalarni qayd etish usullari. Tergov harakatlari rejasi odatda ko‘rsatib o‘tilgan elementlarni aks ettiruvchi ro‘yxat shaklida tuziladi. Murakkab, ko‘p epizodli ishlar bo‘yicha tergov harakatlarining rejalari jadvallar shaklida ishlab chiqilishi mumkin. Ko‘pincha bunday reja-jadvallar so‘roqlarni o‘tkazishda qo‘llaniladi. Rejaning shakli to‘g‘risidagi masalani rejalashtirilayotgan harakatni o‘tkazadigan tergovchi hal qiladi. Tergovchilar guruhi tomonidan o‘tkaziladigan tergovni rejalashtirish tergov qilish guruhi usulining o‘ziga xos xususiyatlariga ega. Bu holda rejani tuzishda tergovchilar guruhining barcha a’zolari, mazkur ishni tergov qilishga jalb etiladigan ichki ishlar organlarining xodimlari ham imkon boricha ishtirok etadilar. Guruh tomonidan tergov qilishda bir-birining ishini takrorlash ehtimoli har doim mavjud bo‘ladi, shu sababli ijrochilar o‘rtasida vazifalarning aniq taqsimlanishi alohida ahamiyatga ega. Vazifalar jinoyatning murakkabligi va xususiyatini,

shuningdek, guruh ayrim ishtirokchilarining tajribasi va qobiliyatini hisobga olib taqsimlanadi. Versiyalar, epizodlar, ayrim tergov harakatlari, muayyan hududlar vazifalarning taqsimlanishiga asos bo‘lishi mumkin. Har bir tergovchi individual rejani guruhda vazifalar qanday taqsimlanganiga qarab tuzadi: tergovchi alohida bir versiyani, holatni yoki ma’lum bir ayblanuvchining (gumon qilinganning) jinoiy faoliyatini o‘rganishi mumkin. Vazifalar tergov harakatlari xususiyatiga qarab ham taqsimlanishi mumkin: bir tergovchiga ko‘zdan kechirish yoki tintuv topshirilsa, boshqa biriga guvohlarni so‘roq qilish topshirilishi mumkin. Rejalashtirish tartibi jinoyatning o‘ziga xos xususiyatlari, tergovchilar tajribasi, ishning ko‘zlangan hajmiga chambarchas bog‘liqdir. Tergovni guruh tomonidan o‘tkazilganda rejalashtirishda tergov harakatlari tergovchilar tomonidan qaytarilmasliklari uchun guruhning hamma a’zolarining harakatlari sinchiklab tashkillashtirilishi hamda o‘zaro kelishuvchanlikka katta e’tibor qaratilishi zarur. Muayyan versiyani tekshirish yuzasidan topshiriq olgan tergovchi buning uchun zarur bo‘lgan harakatlarni bajaradi. Muayyan epizodni tergov qilish chog‘ida ham ish shu tarzda tashkil etiladi. Vazifalar chegaralanishining hududiy usuli tergovchi tergov o‘tkazilayotgan tuman (shahar) doirasidan tashqariga chiqish zarurati bo‘lganda qo‘llaniladi. Vazifalar taqsimlanishining qaysi usuli qo‘llanil-masin, rahbarlik qilish ishni o‘z ish yurituviga qabul qilgan tergovchining, ya’ni guruh rahbarining zimmasida qolaveradi. Guruh ishtirokchilari o‘rtasida axborot almashinuvi qanchalik yaxshi yo‘lga qo‘yilgan bo‘lsa, tergovning borishi va natijalarini birgalikda muhokama qilish imkoniyati shu qadar ko‘proq bo‘ladi, shuningdek, tergov harakatlari va tezkor-qidiruv tadbirlari ham o‘zaro muvofiqlashtirilgan bo‘lsa, rejalashtirish samaradorligi shunchalik yuqori bo‘ladi. Yuqorida ta’kidlanganidek, tergovchining ish yuritishida har doim bir nechta ish bor bo‘lishi sababli kalendar rejalashtirish zarur bo‘ladi. Kalendar reja ana shu jinoyat ishlari bo‘yicha vazifalarni muvofiqlashtirishga xizmat qiladi. Unda

Tergovni rejalashtirish jarayonida tergovchi єuyidagilarni amalga oshiradi Jinoyatga doir axborotni to‘plash, tahlil qilish va baholash Ish bo‘yicha isbotlanishi lozim bo‘lgan ѕ olatlarni ani є lash Ish yuzasidan versiyalarni ilgari surish Tergov versiyalarini tekshirish tartibini aniqlash Rejalashtirish turlari Bir necha ish bo‘yicha (taqvimli) Muayyan ish bo‘yicha (joriy) Ayrim tergov harakati bo‘yichaQonuniylik Ilmiylik Individuallik Asoslik Hayotiylik Aniqlik Sharoitlilik Xarakatchanlik Tejamkorlik Tezkor-yidiruv tadbirlari bilan qo‘shib olib borishmazkur ishlar yuzasidan kunlar bo‘yicha taqsimlangan tergov harakatlari aks ettiriladi. Ko‘pincha bunday reja bir hafta uchun tuziladi. Hafta ichidagi u yoki bu voqealar bilan bog‘liq holatlarga qarab, kalendar rejaga tegishli o‘zgartishlar kiritiladi.

O'xshashlar

Retsidiv jinoyatlarning kriminologik tavsifi va ularning oldini olishni tashkil etish

Tezkor-qidiruv faoliyatini tashkil etish, hujjatlashtirish tartibi va organlarning hamkorligi

Ozodlikdan mahrum qilish tariqasidagi jazo ijrosini tashkil kilish va ijro etish

Prokuratura organlarida ishni tashkil etish. Jinoyatchilikka qarshi kurash faoliyatini muvofiqlashtirish

Qotillik jinoyatlarini tergov qilish uslubiyoti