Qon-qarindoshlik va bolalarning nasl-nasabini belgilash - Huquqshunoslik - Referatlar

Qon-qarindoshlik va bolalarning nasl-nasabini belgilash

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

43.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Qon-qarindoshlik va bolalarning nasl-nasabini belgilash Reja: 1. Qarindoshlik tushunchasi 2. Bolalarning nasl-nasabini belgilash

www.arxiv.uz Qarindoshlik tushunchasi Bir umumiy uchinchi shaxsdan (ajdoddan) kelib chiqqan shaxslar qarindoshlar hisoblanadi. Ikki shaxs o`rtasidagi to`g`ri shajara bo`yicha qarindoshlikning yaqinligi qarindoshlik darajasi, ya`ni tug`ilish soni bilan belgilanadi. Bolalar ota-onasiga nisbatan to`g`ri shajaradagi birinchi, nevara bobosiga, buvisiga nisbatan – ikkinchi, evara katta bobosiga, katta buvisiga nisbatan – uchinchi darajadagi qarindosh hisoblanadi va hokazo. Aka-uka, opa-singil, ularning bolalari, ota-onaning aka-uka va opa-singillari hamda ularning bolalari, bobo va buvilarning aka-uka hamda opa-singillari va ularning bolalari va shunga o`xshashlar yon shajara bo`yicha qarindoshlar hisoblanadi va haka zo. To`g`ri shajara bo`yicha qarindoshlar yon shajara bo`yicha qarindoshlarga nisbatan yaqinroqdir. Ikki shaxs o`rtasida qarindoshlikning uzoq-yaqinligini aniqlashda, darajalarning soni yoki shu shaxslardan birining o`zini hisobga qo`shmay turib, undan kelib chiqqan avlodlar soni hisobga olinadi. Hisob ajdodlar tomon to`g`ri shajara bo`yicha ular uchun umumiy bo`lgan shaxsga (ajdodga) qarab va undan esa, avlodlar tomon – ulardan boshqasiga qarab olib boriladi. Tug`ishgan aka-uka va opa-singil qarindoshlikning ikkinchi darajasida, tog`a va amaki, amma va xola o`z jiyanlari bilan qarindoshlikning - uchinchi, tog`avachcha, amakivachcha, ammavachcha va xolavachchalar esa – to`rtinchi darajasida turadilar. Aka-uka va opa-singillar bir ota-onadan kelib chiqqan bo`lsa, yot aralashmagan, ota bir ona boshqa yoki aksincha – ona bir ota boshqa bo`lsa, yot aralashgan qarindosh hisoblanadi. Bundan kelib chiqadiki, o`gay aka-ukalar va

www.arxiv.uz o`gay opa-singillarning yo otasi, yo onasi bir bo`ladi. Yot aralashgan qarindoshlar xuddi yot aralashmagan qarindoshlikdagi kabi huquqiy oqibatlarni keltirib chiqaradi (masalan, o`gay aka (uka) yoki o`gay opa (singil) vafot etgandan so`ng meros olishda yoki ulardan aliment undirishda). Yot aralashgan aka-ukalar va opa-singillarni o`gay aka-ukalar va opa- singillardan ajrata bilish lozim. O`gaylar bir oilada yashovchi, lekin otasi ham, onasi ham bir bo`lgan bolalardir. Er va xotinning avvalgi nikohdan (yoki nikohsiz) orttirgan bolalari bir-biriga hisoblanadi. Qarindoshlikdan qayin-bo`yinchilik va quda-andachilikni ajrata bilish kerak. Qayin-bo`yinchilik va quda-andachilik kishining nasl-nasabiga yoki qondoshlikka asoslanmaydi. Balki nikohning yondosh oqibati bo`lgan ijtimoiy bog`lanish hisoblanadi. Er-xotinning qarindoshlari yo`q bo`lsa, qayin-bo`yinchilik va quda- andachilik vujudga kelmaydi. Qayin-bo`yinchilik va quda-andachilik munosabatlari oila huquqi orqali boshqarilmaydi. Bolalarning nasl-nasabini belgilash Bolaning shu onadan tug`ilganligi (onalik) fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd qilish organi tomonidan tibbiy muassasaning hujjatlariga ko`ra, bola tibbiy muassasada tug`ilmagan holda esa, boshqa dalillarga asosan belgilanadi. Ayolning nikoh tuzilgandan keyin yoki erining o`limi, nikohdan ajratilganligi yoxud nikoh haqiqiy emas deb topilganligi tufayli nikoh tuzilgandan so`ng uch yuz kun ichida tug`ilgan bolasi nikohda tug`ilgan bola hisoblanadi. Agar nikoh tugaganidan keyin uch yuz kun ichida bola tug`ilsa va bu davrda ayol yangi nikohga kirgan bo`lsa, bola yangi nikohda tug`ilgan hisoblanadi. Bunday hollarda sobiq er yoki uning ota-onasi nasl-nasabi xususida nizolashish huquqiga ega. Bolaning onasi bilan nikohda bo`lmagan shaxsning otaligi o`zini bolaning otasi deb tan olgan shaxs va onaning fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd qilish organiga birgalikda topshirgan arizasiga binoan belgilanadi. Otalikni belgilash

www.arxiv.uz faktini mustahkamlash uchun bolaning (bolalarning) aynan shu otadan tug`ilganligini tasdiqlaydigan dalillar bo`lishi shart. Bundan tashqari ota va bola o`rtasida nasl-nasab bilan bog`liq bo`lgan o`zaro huquq va majburiyatlarni ifodalovchi huquqiy munosabatlar ham o`rnatiladi. Otalik, shuningdek, otaning qarindoshlari qatoriga kirganligi ham anglatadi va bolaning ota qarindoshlari, ya`ni buva, buvi, aka-ukalar va opa-singillar bilan qarindoshligini aks ettiradi. O`zaro nikohdan bo`lmagan ota-onadan tug`ilgan bolaning otasini aniqlash masalasi, agar ota yoki ona fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd qilish organiga birgalikda ariza berishdan bosh tortsa yoxud otaning o`zi vasiylik va homiylik organining roziligi bilan (sud qarori) bilan ariza bersa, sud tartibida yoritadi. Sudga arizani ota yoki ona, vasiy (homiy), bolani o`z qaramog`iga olgan shaxs, bolaning o`zi balog`at yoshiga yetganidan so`ng berishlari mumkin.

www.arxiv.uz Foydalaniladigan adabiyotlar : 1. O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. T., “ O`zbekiston”, 2002. 2. Karimov I.A. –O`zbekiston buyuk kelajag sari. T. , “O`zbekiston”, 1998. 3. Karimov I.A. – Biz kelajagimizni o`z qo`limiz bilan quramiz. T., “O`zbekiston”, 1999. 4. Karimov I.A. – Xavsizlik va arqaror taraqqiyot yo`lida. T., “O`zbekiston”, 1998. 5. O`zbekiston XX1 asrga intilmoqda. T. , “O`zbekiston”, 2000. 6. O`zbekiston Respublikasi oila kodeksi. T., “Adolat”, 2000. 7. O`zbekiston Respublikasining oila kodeksiga sharhlar. T., “Adolat”, 2000. 8. Xotin-qizlar huquqlari kamsitilishining barcha shakllariga barham berish to`g`risida Konvensiya, Toshkent-1998. 9. Bag`rikenglik tamoyillari Deklaratsiyasi. YUNESKO 1995 yil 16 noyabr, Parij. 10. O.A.Karimova. Qonun, oila, farzand va jamiyat. T-2000. 11. O.A.Karimova. Oila huquqi. Ma`ruzalar matni. TDPU. 2002; 12. www.ziyonet.uz

O'xshashlar

Oila huquqi tushunchasi, tamoyillari va manbalari

Mustaqil O'zbekiston Respublikasi oila to'g'risidagi qonunlarining rivojlanishi

Oilaviy-huquqiy munosabatlar

Ota-ona va voyaga yetmagan bolalarning huquq hamda majburiyatlari

O`zbekistonda xususiy huquq tizimi va uning sohalari