Ички ишлар органларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари билан ишлаш - Huquqshunoslik - Referatlar

Ички ишлар органларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари билан ишлаш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

104.5 KB

Ko'chirib olish

Ички ишлар органларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари билан ишлаш Режа: 1. Ички ишлар органларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари билан ишлашни ташкил этиш тартиби 2. Ички ишлар органларида жисмоний ва юридик шахслар мурожаатларини кўриб чиқиш босқичлари ва тартиби

Ички ишлар органларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари билан ишлашни ташкил этиш тартиби Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 13-моддасида қайд этилишича, «Ўзбекистон Республикасида демократия умуминсоний принципларга асосланади, уларга кўра инсон, унинг ҳаёти, эркинлиги, шаъни, қадр-қиммати ва бошқа дахлсиз ҳуқуқлари олий қадрият ҳисобланади». Шунинг учун ҳам истиқлолнинг дастлабки кунлариданоқ инсон ҳуқуқ ва эркинликларини, шу жумладан унинг мурожаат қилиш ҳуқуқини таъминлаш давлат органлари ва мансабдор шахсларнинг асосий вазифалардан бири бўлиб келмоқда. Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 35-моддасида ҳар бир шахс бевосита ўзи ва бошқалар билан биргаликда ваколатли давлат органлари, муассасалари ёки халқ вакилларига ариза, таклиф ва шикоятлар билан мурожаат қилиш ҳуқуқига эга эканлиги белгилаб қўйилган. Шунингдек, ушбу нормада ариза, таклиф ва шикоятлар қонунда белгиланган тартибда ва муддатларда кўриб чиқилиши шартлиги ҳам кўрсатилган. Бундан ташқари, Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 44- моддасида «ҳар бир шахсга ўз ҳуқуқ ва эркинликларини суд орқали ҳимоя қилиш, давлат органлари, мансабдор шахслар, жамоат бирлашмаларининг ғайриқонуний хатти-ҳаракатлари устидан судга шикоят қилиш кафолатланганлиги» белгилаб қўйилганлиги ҳозирги кунда республиканинг энг олис ва чекка қишлоқ ҳамда овулларида ҳам фуқароларнинг мурожаат қилиш ҳуқуқини таъминлашга хизмат қилиб келмоқда. Ички ишлар органларида жисмоний шахслар ва юридик шахсларнинг вакилларини қабул қилиш тартиби Ўзбекистон Республикасининг 2014 йил 4 декабрда қабул қилган «Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисида»ги қонуннинг 8-моддасида ҳама Ички ишлар вазирлигининг 2015 йил 5 майдаги «Ички ишлар органларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари билан ишлаш тартиби ҳақидаги Низомни тасдиқлаш тўғрисида»ги буйруғининг 72-бандида, шунингдек, 2015 йил 29 майдаги

«Ички ишлар органларида «Ишонч телефонлари» орқали мурожаатларни қабул қилиш, расмийлаштириш ва кўриб чиқиш тартиби тўғрисидаги низомни тасдиқлаш ҳақида»ги буйруғининг 3-бандида белгилаб қўйилган. Ички ишлар органларида жисмоний шахслар ва юридик шахсларнинг вакилларини қабул қилиш Ички ишлар вазирлиги, Қорақолпоғистон Республикаси ИИВ, Тошкент шаҳар ИИББ, вилоятлар ИИБлари, Транспорт ИИБ, туман, шаҳар ИИБлари ва милиция таянч пунктларида амалга оширилади. Жисмоний шахслар ва юридик шахсларнинг вакилларини қабул қилиш куни ва соатлари қабул қайси ички ишлар органида амалга оширилаётган бўлса, шу органнинг раҳбари томонидан тасдиқланган жадвалга асосан амалга оширилади. Шунингдек, жисмоний шахслар ва юридик шахсларнинг вакилларини қабул қилиш ички ишлар органи раҳбари ёки унинг топшириғига мувофиқ бошқа ваколатли шахслар томонидан амалга оширилади. Жумладан, раҳбар хизмат сафарида, меҳнат таътилида ёхуд касаллиги учун даволанаётганида, унинг ўрнига у томонидан тайинланган бошлиқ ўринбосарларидан бири қабулни амалга оширади. Ички ишлар органи раҳбари ёки қабул қилиши белгиланган бошқа мансабдор шахсларнинг қабул куни, соати, жойи ҳамда қабулга олдиндан ёзилиш тўғрисидаги ахборотлар, шунингдек, бошқа ўзгаришлар ҳақида фуқаролар олдиндан огоҳлантирилиши ва эълон берилиши талаб этилади. Бунда эълонлар расмий веб-сайтларда, уларнинг маъмурий биносида ҳамма кириши мумкин бўлган жойлардаги стендларга ёки бошқа техник воситаларга жойлаштириш орқали манфаатдор шахслар эътиборига етказилади. Билдирилаётган мурожаатнинг мазмуни ва моҳиятидан келиб чиққан ҳолда қабулни амалга оширувчи раҳбар ёки ваколатли шахснинг кўрсатмаси бўйича ички ишлар органининг бошқа ходимлари ҳам қабул қилиш жараёнига жалб этилиши мумкин. Бундай ҳолларда қабул қилиш вақтидан

самарали фойдаланиш мақсадида, жисмоний шахслар ва юридик шахсларнинг вакиллари томонидан билдирилган мурожаатни ўрганиш ва унга асослантирилган жавоб бериш учун раҳбар томонидан қабул қилиш жараёнига жалб этилган ходимлар, бошлиқ кўрсатмаси асосида алоҳида хоналарда мурожаат этувчилар билан суҳбатлашиши ва мурожаатни ўрганиши мумкин. Мазкур талабни қондириш мақсадида ички ишлар органларида, зарурат бўлганда, жисмоний шахслар ва юридик шахсларнинг вакилларини қабул қилиш учун талаб даражасида жиҳозланган алоҳида хона ажратилади. Жисмоний шахс оғзаки мурожаат этаётганда ўз шахсини тасдиқловчи ҳужжатни, юридик шахснинг вакили эса ўз ваколатларини тасдиқлайдиган ҳужжатни, шунингдек, ўз шахсини тасдиқловчи ҳужжатни кўрсатиши керак. Шахсни тасдиқловчи ҳужжат сифатида фуқаролик паспорти бўлиши талаб этилади. Айрим ҳолларда унинг ўрнини босувчи ҳужжатлар бўлганда ҳам қабул амалга оширилади. Фуқаро жиноят ва ҳодисалар ҳақида хабар бериш мақсадида қабулга келган ва шахсини тасдиқловчи ҳужжатлари бўлмаганда, унинг шахсини аниқлаш чоралари кўрилади. Агар жисмоний шахслар ва юридик шахсларнинг вакилларини қабул қилиш пайтида мурожаатда баён қилинган масалаларни ҳал этиш ички ишлар органининг ваколатига кирмаслиги аниқланса, уларга мурожаатда баён қилинган масалаларни ҳал этиш учун қайси органга ёки ташкилотга мурожаат қилиш кераклиги тушунтирилади. Бунда жисмоний шахслар ва юридик шахслар вакилларининг талаби билан бу ҳақда ёзма шаклда жавоб берилади. Ички ишлар органининг раҳбари ёки бошқа ваколатли шахслари томонидан жисмоний ва юридик шахсларнинг ҳуқуқ ва эркинликлари, қонуний манфаатларини рўёбга чиқариш, ҳудуддаги ижтимоийсиёсий ва криминоген вазиятни ҳисобга олган ҳолда сайёр шахсий қабуллар ташкил этилиши мумкин. Сайёр шахсий қабуллар вақтида мурожаатлар билан ишлаш бўйича бўлинманинг раҳбари ва ички ишлар органининг бошқа

масъул ходимлари иштирок этиши мумкин. Бундай ҳолларда сайёр қабуллар қуйи ички ишлар органлари биноларида, милиция таянч пункти биноларида ва бошқа қабул учун вақтинчалик фойдаланишга олинган биноларда амалга оширилади. Сайёр шахсий қабуллар ички ишлар органи раҳбари томонидан тасдиқланадиган жадвалга мувофиқ ўтказилади. Зарур ҳолларда жадвалда назарда тутилмаган сайёр шахсий қабуллар ўтказилиши мумкин. Сайёр шахсий қабулларни ўтказиш вақти, жойи ҳамда қабулга олдиндан ёзилиш тартиби тўғрисидаги ахборотлар манфаатдор шахслар эътиборига турли кўринишдаги эълонлар ва хабарлар орқали етказилади, шунингдек, маҳаллий оммавий ахборот воситаларида эълон қилинади. Жисмоний шахслар ва юридик шахслар вакилларининг сайёр шахсий қабуллар вақтида берган оғзаки мурожаатлари ички ишлар органларида амалга ошириладиган қабуллар каби расмийлаштирилади ва рўйхатга олинади ҳамда белгиланган тартибда кўриб чиқилади. Шахсий қабул давомида ички ишлар органининг раҳбари қарорига кўра ҳамда мурожаат этувчининг ёзма розилиги билан махсус техника воситалари (аудио ва видео ёзув, шунингдек, фотосуратга олиш) қўлланилиши мумкин. Ички ишлар органларида жисмоний ва юридик шахслар мурожаатларини кўриб чиқиш босқичлари ва тартиби Ўзбекистон Республикасининг 2014 йил 3 декабрь куни қабул қилган «Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисида»ги қонуни ҳамда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2015 йил 31 мартдаги «Давлат органлари ва давлат муассасаларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари билан ишлаш тартиби тўғрисидаги Намунавий низомни тасдиқлаш ҳақида»ги қарорига мувофиқ, ички ишлар органларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш янгича тартиб ва мазмун касб этди. Чунки, айнан юқорида қайд этиб ўтилган қонун ва қонуности норматив-ҳужжат талаблари асосида 2015 йил 5 май куни Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлигининг «Ички ишлар

органларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари билан ишлашни такомиллаштириш тўғрисида»ги буйруғи чиқарилди. Мазкур буйруққа асосан, ички ишлар органлари тизимида мурожаатлар билан ишлаш қуйидаги босқичларда амалга оширилади: 1. Жисмоний шахслар ва юридик шахсларнинг вакилларини шахсан қабул қилиш. Жисмоний шахслар ва юридик шахсларнинг вакилларини шахсан қабул қилиш деганда, мурожаат этувчиларнинг ички ишлар органлари раҳбарияти томонидан бевосита қабул қилиниши тушунилади. Бошқача қилиб айтганда, ички ишлар органлари тизимида жисмоний шахслар ҳамда юридик шахсларнинг вакиллари (белгиланган кун ва соатларда, қабул жадвалларига мувофиқ) шахсан биринчи ва масъул раҳбарлар томонидан қабул қилиниши назарда тутилади. Ички ишлар органларида мурожаатлар оғзаки, ёзма ва электрон шаклларда қабул қилинади ва улар қуйидагиларда намоён бўлади: – жисмоний шахслар ва юридик шахсларнинг вакилларини шах-сан қабул қилиш орқали; – почта, фельдъегерлик хизмати ва махсус алоқа воситалари орқали; – расмий веб-сайт ва электрон почта манзили орқали; – «ишонч телефони» орқали; – ички ишлар органининг маъмурий биносида (хонасида, ҳудудида) жисмоний шахслар ва юридик шахсларнинг вакиллари учун қулай жойларга ўрнатилган почта қутиси орқали. Жисмоний шахслар ва юридик шахсларнинг вакилларини қабул қилиш вақтида ходимлардан юқори билим, касбий маҳорат ва ҳуқуқий тайёргарликни намоён этиш, муомала маданиятига риоя этиш, уларнинг арзларини тўлиқ тинглаш ва қайд этиш талаб этилади. Ҳар бир ички ишлар органида жисмоний шахслар ҳамда юридик шахсларнинг вакилларини қабул қилиш хоналарига ҳеч қандай тўсиқсиз кириб чиқишлари учун шароит яратилиши, хоналарнинг талаб даражасида

жиҳозланиши ва ушбу қабулхоналарнинг тасдиқланган жадвал асосида мунтазам ишлаши таъминланмоғи лозим. Ички ишлар органининг раҳбари ёки бошқа ваколатли шахслари томонидан сайёр шахсий қабуллар ҳам ташкил этилиши мумкин ва улар ҳам ички ишлар органи раҳбари томонидан тасдиқланадиган жадвалга мувофиқ ўтказилади, аммо зарур ҳолларда бу талаб истисно этилади, яъни бундай вазиятларда жадвалда назарда тутилмаса ҳам сайёр шахсий қабуллар ўтказилишига йўл қўйилади. Бу каби қабулларда мурожаатлар билан ишлаш бўйича бўлинманинг раҳбари ва ички ишлар органининг бошқа масъул ходимлари иштирок этиши мумкин. 2. Оғзаки, ёзма ва электрон мурожаатларни қайд этиш, рўйхатга ва ҳисобга олиш. Жисмоний шахслар ҳамда юридик шахсларнинг вакилларини оғзаки қабул қилиш деганда, ички ишлар органи раҳбарияти ёки бошқа масъул ходими томонидан шахсан қабул қилиш тушунилади. Оғзаки мурожаат билан келган жисмоний шахслар ва юридик шахсларнинг вакиллари ички ишлар органларининг бошлиқлари ёки улар томонидан белгиланган бошқа масъул ходимлар, шунингдек, ички ишлар органларининг таркибий бўлинмалари (бундан буён матнда таркибий бўлинма деб юритилади) бошлиқлари томонидан қабул қилинади. Жисмоний шахс оғзаки мурожаат этаётганда ўз шахсини тасдиқловчи ҳужжатни, юридик шахснинг вакили эса ваколатларини тасдиқлайдиган ҳужжатни, шунингдек, ўз шахсини тасдиқловчи ҳужжатни кўрсатиши шарт. Мурожаат қилувчининг шахсини тасдиқлайдиган ҳужжатлар текширилганидан кейин, жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини қайд этиш карточкаси тўлдирилади. Ҳар бир тўлдирилган карточка оғзаки мурожаат сифатида рўйхатга олинади. Жисмоний шахслар ва юридик шахсларнинг вакиллари ички ишлар органига оғзаки мурожаат этганларида улар томонидан тақдим қилинган ёзма мурожаатлар ҳамда бошқа материаллар қабул қилиниши ва тўлдирилган

Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини қайд этиш карточкасига илова қилиниши керак. Ёзма мурожаат мурожаат қилувчи жисмоний шахснинг имзоси ёки мурожаат қилувчи юридик шахс раҳбарининг ёхуд ваколатли шахсининг имзоси билан тасдиқланган бўлиши лозим. Жисмоний шахснинг ёзма мурожаатини мурожаат қилувчининг имзоси билан тасдиқлаш имкони бўлмаган тақдирда, бу мурожаат уни ёзиб берган шахснинг имзоси билан тасдиқланиб, унинг фамилияси (исми, отасининг исми) ҳам қўшимча равишда ёзиб қўйилиши талаб этилади. Агар мурожаат этувчи ёзма мурожаат билан шахсан ўзи келса, у ҳолда унинг мурожаатлари белгиланган тартиб асосида мурожаатлар билан ишлаш бўйича бўлинма томонидан қабул қилиб олинади. Электрон мурожаат электрон рақамли имзо билан тасдиқланган ва электрон ҳужжатнинг уни идентификация қилиш имкониятини берадиган бошқа реквизитларига эга бўлган электрон ҳужжат шаклида бўлиши лозим. Электрон мурожаат қонунда белгиланган талабларга мувофиқ бўлиши керак. Ёзма ва электрон (қоғозга босиб чиқарилган) мурожаатларнинг мазмуни мурожаатлар билан ишлаш бўйича бўлинма томонидан «Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини қайд этиш дафтари»га мурожаатнинг тартиб рақами, мурожаат қилган жисмоний шахснинг фамилияси, исми ва отасининг исми, унинг яшаш жойи, юридик шахснинг номи, унинг манзили, мурожаатнинг қисқача мазмуни, мурожаат қабул қилинган сана, дубликат ёки мурожаатларнинг такрорийлиги, назоратга олинганлиги тўғрисидаги белги, ижрочи этиб белгиланган ички ишлар органи таркибий бўлинмаси номи ва сана кўрсатилган ҳолда ижро этиш тўғрисидаги ёзувлар киритилади. Борди-ю мурожаат, мурожаат этувчининг ишончли вакили томонидан тақдим этилса, рўйхатда мурожаат этувчининг мурожаати ва ишончли вакилнинг мурожаати алоҳида-алоҳида киритилиши лозим.

3. Мурожаатларни кўриб чиқиш тартиби тўғрисида ташкилий топшириқларни тайёрлаш. Рўйхатга олинган мурожаат келиб тушган вақтдан бошлаб бир иш кунидан кечиктирмай ички ишлар органи раҳбарига, унинг ўринбосарига ёки таркибий бўлинма раҳбарига киритилади. Мазкур раҳбар масъул ходим (таркибий бўлинма)ни белгилаган ҳолда мурожаатни кўриб чиқиш бўйича резолюция (топшириқнома) қўяди. Ушбу резолюция (топшириқнома) қўйилган пайтдан бошлаб бир иш куни мобайнида бўлинма мурожаатни ижро этувчи сифатида белгиланган ходим (таркибий бўлинма)га имзо қўйдирган ҳолда топширади. Аксарият ҳолларда мурожаатларни кўриб чиқиш тартиби тўғрисидаги ташкилий топшириқлар раҳбариятнинг резолюция (топшириқнома)си ёки алоҳида ишлаб чиқилган ёзма топшириғи кўринишида бўлади. Қуйи орган томонидан кўриб чиқилиши керак бўлган мурожаатлар хат орқали ёки ички ишлар органи ёки таркибий бўлинма раҳбари томонидан имзоланган топшириқ билан биргаликда келиб тушган кунидан бошлаб беш кун муддатдан кечиктирмасдан қуйи органга юборилади ва бу ҳақда мурожаат қилувчига ёзма ёхуд электрон шаклда хабар берилади. 3. Мурожаатни моҳияти бўйича ўрнатилган тартибда ва белгиланган муддатда кўриб чиқиш ҳамда мурожаат юзасидан тегишли қарор қабул қилиш . Мурожаатни моҳияти бўйича ўрнатилган тартибда ва белгиланган муддатда кўриб чиқиш ҳамда мурожаат юзасидан тегишли қарор қабул қилиш ўрганилаётган босқичлардан энг муҳими саналади. Чунки, бу босқичда инсон тақдири ҳал этилади, унинг ҳуқуқ ва эркинликлари, қонуний манфаатлари билан боғлиқ қарор қабул қилинади. Инсон манфаатлари эса бизнинг мустақил давлатимиз ва фуқаролик жамиятимизда энг олий қадриятлардан бири сифатида эътироф этилади. Қоидага кўра, ички ишлар органларига келиб тушган жисмоний ва юридик шахслар ёки уларнинг вакиллари томонидан қилинган ҳар бир мурожаат бўйича беш кундан кеч бўлмаган муддат ичида қуйидаги қарорлардан бири қабул қилиниши керак:

– текшириш ўтказиш учун ўзида қолдириш; – ҳал этиш учун қуйи турувчи ёки бошқа ички ишлар органига юбориш; – агар хатда кўрсатилган масалалар ички ишлар органлари вако-латига кирмайдиган бўлса, уни тегишлилиги бўйича бошқа идорага жўнатиш; – аввал келган хатга қўшиб қўйиш. Ариза ёки шикоят масалани мазмуни бўйича ҳал этиши шарт бўлган ички ишлар органига келиб тушган кундан эътиборан ўн беш кун мобайнида, қўшимча ўрганиш ва (ёки) текшириш, қўшимча ҳужжатларни сўраб олиш талаб этилганда эса бир ой гача бўлган муддатда кўриб чиқилади. Ушбу ҳолатда муддат, ариза ёки шикоят уни кўриб чиқиш ваколатига эга бўлмаган ички ишлар органига келиб тушган ва ўрнатилган тартибда тегишлилиги бўйича бошқа ички ишлар органига юбориш учун сарфланган вақтга татбиқ этилмайди. Аммо бу муддат беш кундан ошмаслиги шарт. Ариза ва шикоятларни кўриб чиқиш учун текшириш ўтказиш, қўшимча материалларни сўраб олиш ёхуд бошқа чора-тадбирлар кўриш зарур бўлган ҳолларда, уларни кўриб чиқиш муддатлари тегишли ички ишлар органи раҳбари томонидан, истисно тариқасида, кўпи билан бир ойга узайтирилиши мумкин. Бундай ҳолатда бу ҳақда мурожаат этувчига хабар қилиниши шарт. Таклиф эса ички ишлар органига келиб тушган кундан эътиборан бир ойгача бўлган муддатда кўриб чиқилади, қўшимча ўрганишни талаб этадиган таклифлар бундан мустасно, бу ҳақда таклифни киритган жисмоний ёки юридик шахсга ўн кун муддатда ёзма шаклда хабар қилинади. Шуни ҳам эътиборга олиш лозимки, айрим ҳолларда ички ишлар органининг раҳбари ёки унинг ўринбосарлари мурожаатларни кўриб чиқиш муддатларини қисқартиришлари ҳам мумкин. Мурожаатлар билан ишлаш муддатлари ариза ёки шикоят масалани мазмуни бўйича ҳал этиши шарт бўлган ички ишлар органига келиб тушган кундан ҳисобланади. Агар тегишли муддатнинг охирги куни дам олиш ва

байрам кунларига тўғри келса, навбатдаги иш куни муддат тугайдиган кун ҳисобланади. Мурожаатларни кўриб чиқиш натижалари бўйича ички ишлар органи томонидан тегишли қарор қабул қилинади, бу ҳақда дарҳол ёзма ёхуд электрон шаклда мурожаат қилувчига хабар берилади. Бироқ, шуни унутмаслик керакки, бошқа ҳуқуққа хилоф қилмишлар сингари жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисидаги қонун ҳужжатларига зид қарор қабул қилиш ҳам қонунга мувофиқ жавобгарликка сабаб бўлади. 5. Мурожаатларга жавоблар тайёрлаш ва уларни аризачига ёки манфаатдор идорага жўнатиш . Жисмоний ва юридик шахсларнинг кўриб чиқилган ҳар бир мурожаати натижалари ҳамда қабул қилинган қарор ҳақида мурожаат этувчи зудлик билан ёзма ёхуд электрон шаклда хабардор қилиниши шарт. Агар мурожаатларда уларни тегишли органларга юбориш учун зарур маълумотлар мавжуд бўлмаса, у ҳолда улар беш кун муддатдан кечиктирмай асослантирилган тушунтириш билан мурожаат қилувчиларга қайтарилиши лозим. Борди-ю мурожаат почта орқали конвертда келиб тушган бўлса ва конвертда мурожаатнинг мавжуд эмаслиги ёки унинг яроқсизлиги, шунингдек мурожаатда кўрсатилган иловаларнинг йўқлиги аниқланса, у ҳолда икки нусхада далолатнома тузилади, улардан бири мурожаатлар билан ишлаш бўйича бўлинмада қолади, иккинчиси мурожаат қилувчига конвертда кўрсатилган манзил бўйича жўнатилади. Мурожаат, унда кўтарилган барча масалалар қонун талабларига мувофиқ кўриб чиқилган ва мурожаат қилувчига тегишли жавоб юборилган тақдирда кўриб чиқилган ҳисобланади ва жавоб юборилган кун мурожаатни кўриб чиқиш тугалланган кун ҳисобланади ҳамда бу ҳақда бўлинма «Мурожаатларни қайд этиш дафтари»га ва «Мурожаатларни қайд этиш карточкаси»га белги қўяди.

6. Мурожаатларни кўриб чиқиш бўйича тўпланган ҳужжатларни йиғиш ва сақлаш. Мазкур босқич айрим мурожаатлар бўйича ва зарурат туғилган ҳоллардагина намоён бўлади. Бу борада шуни таъкидлаб ўтиш мумкинки, ички ишлар органи мурожаатни тўлиқ, холис ва ўз вақтида кўриб чиқиш учун қўшимча маълумотларни олиш зарурати юзага келган тақдирда мурожаатни кўриб чиқувчи таркибий бўлинма мурожаат қилган жисмоний ёки юридик шахсдан, шунингдек, ваколатлари доирасида белгиланган тартибда бошқа давлат органларидан қўшимча ахборотни сўраб олиши мумкин. Агар мурожаат аноним тусга эга бўлса, унда ушбу аноним мурожаатлар, тегишли ҳужжатлари билан бирга, алоҳида йиғмажилдда сақланади, маълумот ва таҳлил учун уларнинг ҳисоби юритилади. Агар мурожаат почта орқали конвертда келиб тушган бўлса, у ҳолда конверт, мурожаат этувчининг манзилини, мурожаатнинг жўнатилган ва олинган вақтини аниқлаш учун сақланиши мумкин. 7. Мурожаатларни умумлаштириш, таҳлил қилиш ва мавжуд камчиликларни бартараф этиш бўйича тегишли идоравий бошқарув ҳужжатларини ва таҳлилий ахборотларни тайёрлаш. Мурожаатларни умумлаштириш, таҳлил қилиш ва мавжуд камчиликларни бартараф этиш бўйича тегишли идоравий бошқарув ҳужжатларини ва таҳлилий ахборотларни тайёрлаш босқичи ички ишлар органларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш аҳволини ўрганиш ва самарадорлигини оширишга хизмат қилувчи босқич саналади. Ички ишлар органларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари ҳар чоракда жисмоний ва юридик шахсларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатлари, шунингдек, жамият ва давлатнинг манфаатлари бузилишини келтириб чиқарувчи сабабларни аниқлаш ва бартараф этиш мақсадида умумлаштирилади ва таҳлил қилиб борилади. Таҳлил натижалари бўйича мурожаатлар билан ишловчи бўлинма ёки таркибий бўлинма ички ишлар органи раҳбарига ички ишлар органларида

мурожаатларни кўриб чиқишнинг қонунийлигини таъминлаш ва самарадорлигини ошириш, жисмоний ва юридик шахсларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатлари, шунингдек, жамият ва давлатнинг манфаатлари бузилишини келтириб чиқарувчи сабабларни бартараф этиш, қонун ҳужжатларини такомиллаштириш юзасидан таклифлар киритади. 8. Мурожаатни кўриб чиқиш натижалари юзасидан қабул қилинган қарорларнинг ижроси ва бошқа идорага юборилган мурожаатларни кўриб чиқилишини назорат қилиш . Ўзбекистон Республикаси ИИВнинг 2015 йил 5 майда қабул қилган «Ички ишлар органларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари билан ишлашни такомиллаштириш тўғрисида»ги буйруғида мурожаат юзасидан қабул қилинган қарорларнинг ижросини назорат қилиш, жисмоний ёки юридик шахснинг ҳуқуқлари, эркинликлари ҳамда қонуний манфаатлари бузилиши натижасида етказилган моддий зарар ёки маънавий зиённи, қонунда белгиланган тартибда компенсация қилиш чораларини кўриш ички ишлар органларининг асосий вазифаларидан бири сифатида белгилаб қўйилган. Бу борада мурожаатларнинг тўлиқ, холисона ва ўз вақтида кўриб чиқилишини таъминлаш мақсадида назоратга олиш ички ишлар органи раҳбарининг топшириғига кўра амалга оширилади. Назоратга олиш ишлари «Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини қайд этиш карточкаси» орқали мурожаатлар билан ишлаш бўйича бўлинма томонидан амалга оширилади. Таркибий бўлинмалар томонидан мурожаатларнинг кўриб чиқилишини доимий назорат қилиш ва мониторингини олиб бориш билан бевосита мурожаатлар билан ишлаш бўйича бўлинма шуғулланади ҳамда мурожаатларнинг тўлиқ, холис ва ўз вақтида кўриб чиқилишини таъминлаш чора-тадбирларини кўради. Назорат жараёнида таркибий бўлинмалар томонидан мурожаатларни кўриб чиқиш муддатлари ва тартиби бузилганлик ҳолати аниқлангудек бўлса, у ҳолда бу ҳақда дарҳол ички ишлар органи раҳбари хабардор қилинади.

Шуни алоҳида таъкидлаш жоизки, мурожаатлар билан ишлашда қонунчилик талабларига риоя этилиши юзасидан ички ишлар органларининг зиммасига қуйидаги вазифалар ҳам юклатилган: – мурожаатлар бўйича иш юритиш тартиби ва талабларига риоя этиш, мурожаатларни рўйхатга олиш ва ҳисобдан ўтказиш, уларнинг мазмунига қараб кўриб чиқиш, текширув натижалари бўйича жавоб хатлари юборишда белгиланган тартибга ва ўрнатилган муддатларга қатъий риоя этиш; – ички ишлар органлари ходимлари томонидан жисмоний ва юридик шахсларнинг ҳуқуқ ва эркинликларига, қонуний манфаатларига қатъий риоя этиш, ариза, шикоят ёки таклиф билан мурожаат этганларнинг ҳуқуқларини кафолатлаш, уларнинг камситилишига йўл қўймаслик ва шахсий хавфсизлигини таъминлаш чораларини кўриш ва ҳоказо. Бу борада жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш билан боғлиқ қонун ҳужжатлари талабларига риоя этилишини таъминлаш учун жавобгарлик ички ишлар органлари раҳбарлари, уларнинг ўринбосарлари, шунингдек, мурожаатлар билан ишлаш бўйича бўлинмалар ва тегишли таркибий бўлинмалар раҳбарлари зиммасига юклатилган.

Фойдаланилган адабиётлар: 1. Жиноят-ижроия ҳуқуқи. Дарслик. Муаллифлар жамоаси. Масъул муҳаррир-ю.ф.н., дотс. Б.Ж.Ахроров. –Т.: Ўқитувчи, 2002. – 208б. 2. Жиноят-ижроия кодексига шарҳлар. Рустамбоев М.Ҳ., Ахраров Б.Ж. ва бошқалар. Маъсул муҳаррир: ю.ф.д., проф. М.Ҳ.Рустамбоев. – Т.: ТДЮИ, 2007. – 574 б. 3. Комментарий к Исправително-трудовому кодексу Республики Узбекистан. –Т.: Узбекистан, 1997. - 345с. 4. Абдухалиқов М.А., Пайзуллаев Қ., Абдуқодиров Ш.Й. Жиноят -ижроия ҳуқуқи (альбом схемалар). –Т.: ТДЮИ, 2005. – 142 б.

O'xshashlar

Ички ишлар органларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари билан ишлашни такомиллаштириш

Ички ишлар органларида жисмоний ва юридик шахслар мурожаатлари билан ишлашда инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш

Ички ишлар органларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқишини назорат қилиш

Хўжалик судларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари

Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари билан ишлашни такомиллаштиришда ахборот хизмати