Хўжалик судларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари - Huquqshunoslik - Referatlar

Хўжалик судларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

95.5 KB

Ko'chirib olish

Хўжалик судларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари Режа: 1. Хўжалик судларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари билан ишлашда замонавий технологияларни қўллаш 2. Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари билан ишлашда инсон ҳуқуқлари ва эркинликларини таъминлаш

Хўжалик судларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари билан ишлашда замонавий технологияларни қўллаш Қонун нормаларини хўжалик судлари фаолиятида тўғри ва бир хилда татбиқ этиш Мамлакатимизда ҳуқуқий демократик давлат ва кучли фуқаролик жамияти барпо этиш, инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш борасидаги қонунчиликни такомиллаштиришга алоҳида эътибор қаратилиб, унда инсон ҳуқуқ ва эркинликларини, манфаатларини ҳимоя қилиш, ҳар бир фуқаронинг ўз салоҳияти ҳамда имкониятларини юзага чиқариши учун зарур шарт- шароитлар яратилмоқда. Фуқароларнинг мурожаат қилиш ҳуқуқи инсон ҳуқуқлари таъминланишининг муҳим омилларидан бири бўлиб, ушбу масалага миллий қонунчилигимизда алоҳида аҳамият берилган. Хусусан, Конституциямизнинг 35-моддасида белгилаб қўйилганидек, ҳар бир шахс бевосита ўзи ва бошқалар билан биргаликда ваколатли давлат органларига, муассасаларига ёки халқ вакилларига ариза, таклиф ва шикоятлар билан мурожаат қилиш ҳуқуқига эгадир. Давлат органлари ва муассасаларига, шунингдек фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларига нафақат жисмоний шахслар, балки юридик шахслар ҳам мурожаат қилишлари мумкин. Ушбу мурожаатларни кўриб чиқишда вужудга келадиган ҳар қандай ижтимоий ва ҳуқуқий муносабатларни тартибга солиш мақсадида 2014 йилнинг 4 декабрдан Ўзбекистон Республикасининг «Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисида»ги қонун кучга кирди. Мазкур Қонун жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқишнинг ташкилий-ҳуқуқий асосларини янада такомиллаштиришга, фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликлари, юридик шахсларнинг қонуний манфаатлари ҳимоя қилинишининг қўшимча кафолатларини таъминлашга хизмат қилади. Унда мурожаатларни замонавий ахборот-коммуникация воситалари ва технологияларидан фойдаланган ҳолда бериш имконияти

ҳуқуқий жиҳатдан мустаҳкамланиб, айнан мана шу жиҳатлари қонуннинг муҳим янгилиги ҳисобланади. Қонун нормаларини хўжалик судлари фаолиятида тўғри ва бир хилда татбиқ этиш Қонун нормаларини хўжалик судлари фаолиятида тўғри ва бир хилда татбиқ этиш, шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2015 йил 31 мартдаги 73-сонли қарори билан тасдиқланган «Давлат органлари ва давлат муассасаларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари билан ишлаш тартиби тўғрисида»ги намунавий низом талаблари асосида Олий хўжалик суди Раёсатининг 2015 йил 30 апрелдаги 34-сонли қарори билан «Ўзбекистон Республикаси хўжалик судларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш тартиби тўғрисида»ги йўриқнома тасдиқланиб, амалиётга жорий этилди. Таъкидлаш керакки, Давлатимиз раҳбари ташаббуси билан барча соҳаларда замонавий ахборот-коммуникация технологияларини қўллаш ва уни ривожлантиришга катта эътибор қаратилмоқда. Буни хўжалик судларида жорий қилинган амалиёт мисолида ҳам кўриш мумкин. Шу ўринда, хўжалик судларида низоларни ҳал қилишда одил судловнинг ошкоралиги ва ҳамма учун очиқлиги масалаларининг муҳим аҳамиятга эгалигини алоҳида қайд этиш жоиз. Одил судловнинг ҳамма учун очиқлиги замирида, биринчи навбатда, ҳар қандай шахснинг судга мурожаат қилиши ва унда иштирок этиш имкониятининг тўлиқ таъминланиши ётади. Судда очиқлик ва шаффофликни таъминлаш, фуқаролар ва тадбиркорларга ҳуқуқ ҳамда манфаатларини ҳимоя қилиш, уларнинг мурожаатларини тез ва сифатли кўриб чиқилиши учун реал имкониятлар яратиш мақсадида хўжалик судлари фаолиятига замонавий ахборот коммуникация технологиялари тизимли равишда босқичмабосқич татбиқ этиб келинмоқда. Аввало, Давлатимиз раҳбарининг «Ишбилармонлик муҳитини янада тубдан яхшилаш ва тадбиркорликка янада кенг эркинлик бериш чора-

тадбирлари тўғрисида» ги фармонига асосан, 2013 йилдан хўжалик судларида даъво аризалари ва илтимосномаларни электрон шаклда қабул қилиш, шунингдек, суд муҳокамаси иштирокчилари ёки мурожаат муаллифларига турли хат-хабарлар ҳамда суд ҳужжатларини суд томонидан электрон шаклда жўнатиш тартиби амалиётга татбиқ этилган. Бунинг учун хўжалик судларининг барча судьялари электрон рақамли имзо билан таъминланган. Суд ҳужжатининг ҳақиқийлиги мазкур электрон рақамли имзо билан тасдиқланади. Олий хўжалик суди Раёсатининг 2013 йил 26 декабрдаги 146-сонли қарори билан «Ахборот тизими орқали электрон шаклда хўжалик судига мурожаатларни ва уларга илова қилинган ҳужжатларни юбориш, шунингдек суд муҳокамаси иштирокчиларини хабардор қилиш ҳамда уларга суд ҳужжатларини ва бошқа хат-хабарларни юбориш тартиби» тасдиқланиб, бу тартиб асосида олиб борилаётган иш юритув мурожаатларни қисқа муддатларда, сифатли ва муфассал кўриб, тезкор ҳал этилишини таъминланмоқда. Айни пайтда тадбиркорлик субъектлари Олий хўжалик судининг «oxs.uz» расмий веб-сайти орқали республиканинг исталган хўжалик судига нафақат даъво аризалари ва илтимосномаларни, балки апелляция ва кассация шикоятлари, назорат тартибида протест келтириш тўғрисидаги аризалар ва бошқа кўринишдаги ҳар қандай мурожаатларини ҳам ўз хоҳишларига кўра электрон шаклда тақдим этишмоқда. Шу билан бирга, мазкур мурожаатлар хўжалик судлари томонидан энг қисқа муддатларда кўриб чиқилиб, натижаларини эса электрон шаклда мурожаат қилувчиларга юбориш тартиби ҳам жорий этилди. Тадбиркорлик субъектлари томонидан бундай имкониятдан фойдаланиш кўрсаткичларининг тобора ортиб бораётганлиги унинг қанчалик қулайлигидан далолат бермоқда. Электрон мурожаат нима? Электрон мурожаат – электрон рақамли имзо билан тасдиқланган ва электрон ҳужжатнинг уни идентификация қилиш

имконини берадиган бошқа реквизитларига эга бўлган электрон шаклда келган мурожаат. Электрон шаклда берилган мурожаат «Электрон рақамли имзо тўғрисида» ги қонун талабларига мувофиқ бўлиши керак. Президентимиз ташаббуси билан тадбиркорлик субъектлари ва барча суд процесси иштирокчиларига қулайликлар яратиш мақсадида 2014 йилнинг 1 сентябридан хўжалик судларида суд мажлисларини, шахсий қабуллар ва суд процессларини видеоконференцалоқа режимида ўтказиш амалиёти яратилганлиги тизимимизда замонавий ахборот технологияларини жорий этиш ишларини янги босқичга кўтарди. Соҳадаги бу янгилик тадбиркорлик субъектлари учун катта имконият бўлиб, уларга ўз ҳуқуқларини суд орқали ҳимоя қилишлари учун янада қулайлик яратди. Эндиликда фуқароларнинг бошқа вилоятдаги судга бориши ёки Олий хўжалик судига келиши, бунинг учун сарф-харажат қилиш, ортиқча вақт йўқотиш каби ташвишлар деярли барҳам топди. Қайд этиш керакки, ушбу тизимнинг ишга туширилиши хўжалик судлари фаолиятида ишларни ташкил этиш, судья ва ходимларнинг касб- маҳоратини ошириш, фуқароларни шахсий қабул қилиш соҳасида бир қатор қулайликлар яратиб, иш самарадорлигининг ошишига хизмат қилмоқда. Амалга оширилган ишлар билан кифояланиб қолмасдан, тизимда ахборот-коммуникация технологияларидан фойдаланишни янада ривожлантириш, суд иштирокчиларига интерактив хизмат кўрсатиш сифатини ошириш мақсадида Олий хўжалик суди томонидан бир неча йилга мўлжалланган чора-тадбирлар дастури ишлаб чиқилди. Унга асосан, айни пайтда, бир қатор ишлар амалга оширилмоқда. Жумладан, суд жараёнларининг очиқлиги ва ошкоралигини таъминлаш мақсадида видеоконференцалоқа режимида ўтказилган тадбирларни аудио ва видео орқали қайд этиш жорий қилинмоқда. Ҳозирги кунда Олий хўжалик судининг раиси, раис ўринбосарларининг ва қуйи хўжалик судлари раиси, раис ўринбосарларининг шахсий қабули

видеоконференцалоқа режими орқали ташкил этилиши хўжалик судлари тизимида бу борадаги дадил қадам бўлди. Суд раҳбарларининг шахсий қабулини видеоконференцалоқа режими орқали ташкил этиши нима, бу амалиётнинг афзалликлари нимада? Бу жисмоний ва юридик шахслар ҳамда уларнинг вакиллари ўз ҳудудидан бошқа ҳудудда жойлашган хўжалик судига бормай, видеоконференцалоқа режими орқали суд раҳбарининг шахсий қабулида иштирок этишдир. Хўжалик судлари фаолиятига жорий этилган мазкур тартиб мурожаат қилувчиларнинг ортиқча вақт йўқотишининг олдини олади ҳамда сарф- харажатлари тежалишига имкон яратади. Масалан, Қорақалпоғистон Республикасидан жисмоний шахс ёки юридик шахснинг вакили ўз хоҳишига кўра, Тошкент шаҳрига келмасдан Қорақалпоғистон Республикасида туриб Олий хўжалик суди раҳбариятининг шахсий қабулида бўлиши мумкин. Жисмоний ва юридик шахсларнинг бевосита мурожаатларидан ташқари, ҳудудлар бўйича шахсий қабулни видеоконференцалоқа режими орқали ташкил этиш Олий хўжалик суди раиси томонидан тасдиқланган йиллик Дастур асосида амалга оширилиши йўлга қўйилган. Ҳозирги кунга келиб, 7 та вилоят бўйича шахсий қабуллар видеоконференцалоқа режими орқали амалга оширилди. Видеоконференцалоқа режими орқали шахсий қабул нақадар тезкор, тежамкор ва қулай эканлиги фуқароларимиз томонидан мамнуният билан қабул қилиниб, ҳозирги кунда масофавий шахсий қабул қилишни сўраб мурожаат қилувчилар сони тобора ортиб бормоқда. Хўжалик судларида мурожаатларни кўриб чиқиш билан боғлиқ ишларни олиб боришда янада қулайлик яратиш мақсадида Олий хўжалик суди томонидан «Фуқароларнинг мурожаатларига оид қонунлар ва норматив ҳужжатлар» тўплами тайёрланиб, хизматда фойдаланиш учун қуйи хўжалик судларига юборилди. Эндиликда Олий хўжалик судидан тортиб, барча қуйи хўжалик судларигача фуқароларни шахсий қабул қилиш ҳамда жисмоний ва юридик

шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш амалиёти устидан Олий хўжалик суди томонидан қатъий назорат ўрнатилган. Таъкидлаш жоизки, жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларига бўлган муносабат кескин ўзгарганлиги, фуқароларнинг мурожаат қилишлари учун замонавий ахборот коммуникацион технологияларидан фойдаланишлари учун қулайлик яратилгани, келган мурожаатлар ўз вақтида кўриб чиқилаётганлиги ва шахсий қабулда бўлган фуқароларга малакали тушунтиришлар берилаётганлиги ўз самарасини бермоқда. Статистик маълумотлар таҳлилига қараганда, 2015 йилнинг биринчи ярмида республика хўжалик судларига жами 1238 мурожаат (2014 йилнинг биринчи ярмида – 1470 та) келиб тушган бўлиб, ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 232 тага ёки 15,8 %га камайган. Такрорий мурожаатлар 101 (189)тани ташкил этиб, ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 88 тага камайган. Эндиликда жисмоний ва юридик шахслар, уларнинг вакилларини қабул қилиш жадвали ва уни ўтказиш вақти, жойи ҳамда қабулга олдиндан ёзилиш тўғрисидаги ахборот, қабул қилиш тартиби давлат органларининг расмий веб-сайтлари орқали манфаатдор шахсларга етказилиши йўлга қўйилган. Ҳар бир фуқаро ёки юридик шахснинг вакили Олий хўжалик судининг расмий сайтидаги «Электрон қабулхона» рукнига кириб, хоҳлаган пайтда мурожаат қилишлари учун имконият яратилган. Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари билан ишлашда инсон ҳуқуқлари ва эркинликларини таъминлаш Ўзбекистоннинг давлат мустақиллигига эришиши ҳар бир фуқаронинг ҳаётида янги мазмун касб этди. Мамлакат Конституциясида қонун устуворлиги, инсонпарварлик, инсон қадр-қиммати ҳурмати, ҳуқуқ ва эркинликларининг тан олиниши ва ишончли ҳимоя қилиниши ҳамда умуминсоний қадриятларнинг устуворлиги тамойиллари ўз ифодасини топди. Демократик ривожланиш йилларида республикада фуқароларнинг шахсий, жамоавий, сиёсий, ижтимоий, иқтисодий, маданий ва гуманитар

ҳуқуқ ва эркинлари ҳамда қонуний манфаатларини амалга оширишга қаратилган қонунчилик базаси яратилди. Ўзбекистон ҳукумати томонидан инсон ҳуқуқлари соҳасида 70 дан ортиқ халқаро шартномалар ратификация қилиниб, мамлакат парламенти томонидан 16 та кодекс ва 400 дан ортиқ қонунлар қабул қилинди. Инсон ҳуқуқлари институтлари, нодавлат нотижорат ташкилотлари, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари ва оммавий ахборот воситалари томонидан фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликлари ҳамда демократик қадриятлар ҳимоясини таъминлаш, уларнинг ҳуқуқий маданияти ва ижтимоий-иқтисодий фаоллигини ошириш борасида, амалдаги қонунчиликка асосан, кенг имкониятлар яратилган. Инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилувчи ташкилотлар ичида Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Инсон ҳуқуқлари бўйича вакили (Омбудсман) институти алоҳида роль ўйнайди. Ўзбекистонда инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилишнинг суддан ташқари органи бўлган Омбудсман институти Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлиги мамлакатларида биринчи бўлиб 1995 йилда Республика Президенти Ислом Каримов ташаббуси билан ташкил этилган. Парламент омбудсмани инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш бўйича мустақил конституциявий органдир. Омбудсман ўз ваколатларини амалга оширишда давлат органлари ва мансабдор шахслардан мустақил бўлиб, фақатгина Олий Мажлис олдида ҳисобдордир. Вакил фаолиятининг асосий принциплари қонунийлик, адолатпарварлик, демократизм, инсонпарварлик, ошкоралик, ҳар бир инсон учун очиқликдир. Фуқароларнинг мурожаатларини кўриш ва мониторинг қилиш Омбудсман фаолиятининг асосий йўналишларидан бири ҳисобланади. Вакил Ўзбекистон Республикаси фуқароларининг ҳамда Ўзбекистон Республикаси ҳудудидаги чет эл фуқаролари ва фуқаролиги бўлмаган шахсларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ҳамда қонуний манфаатларини

бузаётган ташкилотлар ёки мансабдор шахсларнинг ҳаракатлари ёхуд ҳаракатсизлиги устидан берган шикоятларини кўриб чиқади ва текширув ўтказиш ҳуқуқига эга. Вакил учинчи шахсларнинг, жумладан нодавлат нотижорат ташкилотларининг муайян бир киши ёки бир гуруҳ шахсларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатлари бузилганлиги устидан берган шикоятларини кўриб чиқиш учун, башарти уларнинг бунга розилиги бўлса, қабул қилади. Шунингдек, суднинг ваколат доирасига кирадиган масалаларни кўриб чиқмайди. Омбудсманга мурожаат қилувчига ўз ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатлари бузилганлиги маълум бўлиб қолган пайтдан эътиборан ёки арз қилувчи, агар у ҳуқуқлари ва эркинликларини ҳимоя қилишнинг бошқа воситаларидан фойдаланган ҳамда қабул қилинган қарорлардан қаноатланмаган бўлса, ўз шикояти бўйича қабул қилинган охирги қарордан хабар топган пайтдан эътиборан бир йил давомида берилган шикоятларни кўриб чиқади. Вакилга берилган шикоятда арз қилувчининг фамилияси, исми, отасининг исми ва манзили, ҳаракатлари ёки ҳаракатсизлиги устидан шикоят қилинаётган ташкилотнинг номи, мансабдор шахснинг фамилияси, исми, отасининг исми кўрсатилган, арз қилувчининг фикрича, унинг ҳуқуқларини бузган ҳаракатларнинг ёки ҳаракатсизликнинг моҳияти баён этилган бўлиши лозим. Шикоятга арз қилувчининг талабларини тасдиқловчи ҳужжатлар ва бошқа далиллар илова қилинади. Омбудсман қуйидаги ҳуқуқларга эга: – шикоятни кўриб чиқиш; – шикоятни унинг моҳиятига кўра ҳал қилишга ваколатли бўлган ташкилот ёки мансабдор шахсга юбориш; – арз қилувчини унинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларига дахлдор ҳужжатлар, қарорлар ва бошқа материаллар билан таништириш; – сабабини албатта кўрсатган ҳолда шикоятни кўриб чиқишни рад этиш;

– қонун ҳужжатларига зид бўлмаган бошқа чора-тадбирларни кўриш. Вакил шикоятларни кўриб чиқиш, шунингдек, фуқароларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатлари бузилганлиги ҳолатларини ўз ташаббуси билан текшириш чоғида қуйидаги ҳуқуқларга эга: – аниқланиши лозим бўлган ҳолатларни текширишда кўмаклаши-шни сўраб ташкилотлар ва мансабдор шахсларга мурожаат қилиш; – аниқланиши лозим бўлган ҳолатларни текшириш учун ташки- лотларнинг вакилларини ва мансабдор шахсларни таклиф этиш. Текширишни устидан шикоят берилган ташкилотга ёхуд мансабдор шахсга топшириш мумкин эмас; – ташкилотларга ва мансабдор шахслар ҳузурига монеликсиз кириш; – ташкилотлар ва мансабдор шахслардан ҳужжатлар, материаллар ва бошқа маълумотларни сўраш ҳамда олиш; – мансабдор шахслардан тушунтиришлар олиш; – аниқланиши лозим бўлган масалалар юзасидан ташкилотлар ва мутахассисларга хулосалар тайёрлашни топшириш; – инсон ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларига дахлдор масалалар юзасидан ташкилотлар ҳамда мансабдор шахслар томонидан ўтказилаётган текширишларда иштирок этиш; – ушлаб турилган ёки қамоқда сақланаётган шахс билан учрашув ва суҳбатлар ўтказиш; – ҳаракатларида инсон ҳуқуқлари ва эркинликлари бузилганлиги аниқланган шахсларни жавобгарликка тортиш тўғрисида тегишли органларга илтимоснома билан кириш. Мансабдор шахслар фуқароларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатлари бузилганлигига тааллуқли, Вакил сўраган ҳужжатлар, материаллар ҳамда бошқа маълумотларни тақдим этишлари шарт.

Вакил ўз фаолиятига доир масалалар бўйича давлат органларининг, корхоналар, муассасалар, ташкилотларнинг раҳбарлари ва бошқа мансабдор шахслари томонидан дарҳол қабул қилиниш ҳуқуқидан фойдаланади. Фаолияти давлат сири ва қонун билан қўриқланадиган бошқа сирлар билан боғлиқ ташкилотлар, муассасалар ва корхоналарга Вакилнинг кириши тартиби, шунингдек, давлат сири ёки қонун билан қўриқланадиган бошқа сирни ташкил этувчи ахборотни Вакилга тақдим этиш Ўзбекистон Республикасининг қонун ҳужжатларига мувофиқ амалга оширилади. Омбудсманнинг ўз вазифаларини бажаришига тўсқинлик қилиш белгиланган тартибда жавобгарликка тортишга сабаб бўлади. Вакил шикоятни текшириш натижаларига биноан: – арз қилувчига кўриб чиқиш натижаларини маълум қилиши; – ҳаракатлари ёки ҳаракатсизлигида фуқароларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатлари бузилганлиги аниқланган ташкилот ёки мансабдор шахсга бузилган ҳуқуқларни тиклаш юзасидан тавсиялар бўлган ўз хулосасини юбориши, хулосани олган ташкилот ёки мансабдор шахс уни кўриб чиқиши ва бир ойдан кечиктирмай асослантирилган жавоб юбориши шарт. Вакилнинг хулосасида қуйидаги тавсиялар назарда тутилиши мумкин: – иш ташкилот ёки мансабдор шахс томонидан охирига етказили-ши зарурлиги; – ташкилот ёки мансабдор шахснинг қарори ўзгартирилиши ёхуд бекор қилиниши кераклиги; – ташкилот ёки мансабдор шахснинг қарори асосланиши зарурлиги; – ташкилот ёки мансабдор шахс қўшимча қарор қабул қилиши лозимлиги. Вакилга шикоят берган шахс, шунингдек, Вакил томонидан ахборот тўплаш ва уни таҳлил этиш ёки эксперт баҳоси бериш топширилган шахслар

бундай ҳаракат учун таъқиб қилиниши ёки ҳуқуқлари бошқача тарзда чекланиши мумкин эмас. Вакил зиммасига юклатилган вазифаларни бажаришда унинг фаолиятига кўмаклашиш учун Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталарининг Кенгашлари томонидан Вакил раислигида Инсоннинг конституциявий ҳуқуқлари ва эркинликларига риоя этилиши бўйича комиссия тузилади. Инсон ҳуқуқлари бўйича вакилнинг 20 йиллик фаолияти мобайнида фуқаролардан 120 минг дан зиёд мурожаат келиб тушди. Агар 1995 йилда Омбудсманга ҳаммаси бўлиб 262 та мурожаат тушган бўлса, 2014 йилда бу кўрсаткич 11848 тага етди. Бу аҳолининг Омбудсман институтига бўлган ишончи ва унинг жамиятдаги ўрни ва обрў-эътибори ошганлигини кўрсатади. Жорий йилнинг 9 ойи мобайнида Вакилга фуқаролардан 7809 та мурожаат келиб тушди. Таҳлиллар шуни кўрсатадики, фуқаролардан, асосан, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идоралар ходимлари ҳаракатларидан, айниқса, суд қарори ижро этилмаётганлигидан норозилик мазмунидаги кўплаб мурожаатлар келиб тушмоқда. Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси билан ҳамкорликда 1469 та, суд ҳокимияти билан ҳамкорликда 110 та ва Ички ишлар вазирлиги билан ҳамкорликда 443 та мурожаат кўриб чиқилди. Вакил томонидан 1875 та мурожаат назоратга олиниб, шулардан 171 таси Ички ишлар вазирлиги билан ҳамкорликда ўрганиб чиқилди. Омбудсман фуқароларнинг оилавий, ижтимоий ва иқтисодий ҳуқуқларини таъминлашга тааллуқли мурожаатларини фуқаролик жамияти институтлари билан биргаликда кўриб чиқмоқда. Жумладан, фуқароларни манзилли ижтимоий ҳимоясини мустаҳкамлаш доирасида Вакил номига пенсионерлар, ногиронлар, аҳолининг кам таъминланган қатламларидан келиб тушаётган мурожаатлар, тегишли давлат органлари билан бир қаторда ҳудудий тизимларга эга бўлган республика миқёсидаги ННТларга, хусусан «Камолот» ёшлар ижтимоий ҳаракати, Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитаси,

«Маҳалла», «Нуроний» жамғармалари ва Ўзбекистон Касаба уюшмалари федерацияси, Ўзбекистон Савдо-саноат палатаси ва бошқа жамоат ташкилотларига ҳамкорликда кўриб чиқиш учун юборилмоқда. Ўзбекистонда демократик ислоҳотлар ва қонун ижодкорлигининг барча босқичларида фуқаролар ва жамоат манфаатларидан келиб чиқилган, ривожланган демократик мамлакатларнинг ташкилий-ҳуқуқий тажрибасини чуқур ўрганиш, давлат ва жамиятнинг ижтимоийиқтисодий, ижтимоий- сиёсий ва гуманитар ҳаётини тартибга солиш амалиётини таҳлил қилишга асосий эътибор қаратилган. Бугунги кунда Инсон ҳуқуқлари бўйича вакил дунёдаги 40 дан ортиқ давлатлар, жумладан Европа, Осиё, МДҲ мамлакатларининг ана шундай институтлари билан муносабатлар ўрнатган. Омбудсман мунтазам равишда турли мавзудаги халқаро тадбирларни ўтказиб боради. Хулоса ўрнида Ўзбекистон дунёнинг ривожланган демократик мамлакатларида кузатилаётган замонавий ривожланиш тенденциялари асосида ҳаракат қилаётганлигини, инсон ҳуқуқ ва эркинларини таъминлаш ва ишончли ҳимоя қилиш, аҳолини ҳуқуқий маданиятини юксалтириш масалаларида ноёб амалий тажриба тўплаганлигини алоҳида таъкидлаш мумкин.

Адабиётлар : 1. Жиноят-ижроия ҳуқуқи. Дарслик. Муаллифлар жамоаси. Масъул муҳаррир-ю.ф.н., доц. Б.Ж.Ахроров. –Т.: Ўқитувчи, 2002. – 208б. 2. Жиноят-ижроия кодексига шарҳлар. Рустамбоев М.Ҳ., Ахраров Б.Ж. ва бошқалар. Маъсул муҳаррир: ю.ф.д., проф. М.Ҳ.Рустамбоев. – Т.: ТДЮИ, 2007. – 574 б. 3. Комментарий к Исправительно-трудовому кодексу Республики Узбекистан. –Т.: Узбекистан, 1997.- 345с. 4. Абдухалиқов М.А., Пайзуллаев Қ., Абдуқодиров Ш.Ё. Жиноят -ижроия ҳуқуқи (альбом схемалар). –Т.: ТДЮИ, 2005. – 142 б. 5. Курс уголовного права Республики Узбекистан Том-1 общая часть учение о преступлении . учебник. М.Х. Рустамбоев . - Т.:ТДЮИ, 2009.-526 ст.

O'xshashlar

Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисидаги Ўзбекистон Республикаси қонунининг моҳияти

Ички ишлар органларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари билан ишлаш

Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисидаги қонун ижросининг асосий йўналишлари

Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари билан ишлашни такомиллаштиришда ахборот хизмати

Ички ишлар органларида жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари билан ишлашни такомиллаштириш