Хориж фукаролари томонидан ва уларга карши содир этилган жиноятлар тергови - Huquqshunoslik - Referatlar

Хориж фукаролари томонидан ва уларга карши содир этилган жиноятлар тергови

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

101 KB

Ko'chirib olish

Хориж фуқаролари томонидан ва уларга қарши содир этилган жиноятлар тергови Режа: 1. Хориж фуқароларининг ҳуқуқий ҳолати 2. Хориж фуқаролари билан боғлиқ ишлар бўйича тергов олиб боришнинг хусусиятлари

Хориж фуқаролари томонидан ва уларга қарши содир этилган жиноятларни очиш ва тергов қилиш услуби ўзига хосдир. Мазкур жиноятларни аниқлашга имконият берувчи хусусиятлари тажовуз субъекти ёки бевосита объектига қаратилган жиноий ҳаракатларда ифодаланади. Бу турдаги жиноят ишларини олиб бораётганда хорижлик фуқароларнинг ҳуқуқий мавқеини, вужудга келиши мумкин бўлган таржима муаммолари, хорижликлар учун ғайритабиий шароит, турмуш тарзи, юриш-туриш қоидалари, мамлакатимизнинг урф-одат ва қонунлари, суд ишлари жараёнини яхши билмаслик каби айрим психологик омилларни ҳисобга олиш зарур. Психологик жиҳатдан яна бир ҳолатни кўзда тутиш керак: МДҲнинг кўпчилик фуқаролари Ўзбекистонда бўлган пайтларида ўзларини бутунлай чет эллик деб ҳисобламайдилар, «ўзимизники» деган ички туйғу уларнинг юриш-туриши ва хатти-ҳаракатларида акс этади. Бу ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари ходимларининг хатти-ҳаракатида ҳам намоён бўлиши мумкин: дастлабки тергов жараёнида хорижликлар ва уларнинг консулхоналари билан мулоқотда зарур қоидаларни эътиборга олмаслик. Халқаро ҳуқуқ қоидаларига мувофиқ хорижлик деб ушбу давлат ҳудудида бўла туриб бошқа давлат фуқаролигига мансуб бўлган ҳар қандай шахс тушунилади. Хорижлик ўз фуқаролигининг далили сифатида миллий паспорти ёки унинг ўрнини босувчи ҳужжатга эга бўлиши шарт. Ўзбекистон фуқароси бўлмаган, лекин мамлакатимиз ҳудудида яшаётган, бирор хорижий давлат фуқароси эканлигини тасдиқловчи ҳужжатсиз шахс фуқаролиги йўқ шахс (апатрид) деб тан олинади. Хорижликлар мамлакатимизда кўзда тутилган ҳоллардан ташқари, Ўзбекистон фуқаролари билан, бир хил ҳуқуқлардан фойдаланадилар ва мажбуриятларни бажарадилар. Бу ҳолат жавобгарлик тартибининг бир хиллигини ҳам англатади. Бундан мустасно ҳолат Ўзбекистон Республикаси ЖК 11 модда 4 қисмида кўзда тутилган: хорижий давлат фуқароларининг жиноий жавобгарлик масаласи халқаро ҳуқуқ қоидаларига мувофиқ ҳал этилади».

Ўзбекистон ЖПКда (4-модда 2-қисм) «иммунитетга эга шахслар»нинг, яъни дипломатик (консуллик) вакилларининг ўз шахси, уй-жойларини, архивларини, ўзаро хат ёзишувлари ва почтасини яшаётган давлатдаги маъмурий ёки бошқа органларининг мажбурий хатти-ҳаракатидан тўлиқ ҳимоя ҳуқуқи назарда тутилган. Дипломатик (консуллик) вакиллари ҳар қандай ҳолатда қамоққа олиниши ёки ушлаб турилиши мумкин эмас; уларнинг иш ва яшаш жойлари, хизмат хоналари, шахсий ва хизмат автомобилларининг салони тинтув қилиниши, текширилиши, олиб қўйилиши, мусодара қилиниши мумкин эмас; архивлар, почта ва ўзаро ёзишувлар очилиши ёки ушлаб қолиниши мумкин эмас; улар судда гувоҳлик беришга мажбур эмаслар, гувоҳлик беришга рози бўлган ҳолатда тергов ёки суд органларига келишга мажбур эмаслар. Қуйидаги хориж фуқаролари гуруҳи Ўзбекистон жиноят судлов жараёнидан дахлсиздир: 1. Дипломатик вакиллар ходимлари: а) Ўзбекистон фуқароси бўлмаган дипломатик персонал ва улар билан яшаётган оила аъзолари; б) Ўзбекистон фуқароси бўлмаган маъмурий-техник ходимлар ва улар билан яшаётган оила аъзолари; в) Ўзбекистон фуқароси бўлмаган, лекин юртимизда муқим (доимий) яшайдиган, хизмат қилувчи ходимлар; г) дипломатик курьерлар; д) дипломатларнинг шахсий хизматидаги шахслар-уй хизматчилари; 2. Консуллик ходимлари: а) консуллик раҳбарлари; б) консулликнинг мансабдор шахслари; в) консулликнинг Ўзбекистон фуқароси бўлмаган ва Ўзбекистонда муқим яшамайдиган маъмурий ва техник ходимлари; 3. Ўзбекистон орқали ўтиб кетаётган, бошқа давлат дипломатик ваколатхоналарининг ходимлари ва уларнинг оила аъзолари ва дипломатик курьерлари; 4. Ўзбекистонга расмий ташриф билан келган ёки ҳудудимиз орқали ўтиб кетаётган хорижий парламент ва давлат делегацияларининг ходимлари; 5. Халқаро давлатлараро ташкилотларнинг ходимлари. Дипломатик ва консуллик муассасаларида хизмат қилувчи

ходимларининг имтиёзлари ва дахлсизлигининг ҳажми, қоида бўйича, ўзаро тарзда аниқланади. Масалан, консулликнинг мансабдор шахслари йўл транспорт ҳодисалари натижасида етказилган зарарни тўлаш давосидан озод этилмайдилар. Юқорида кўрсатилган қоидаларни ҳисобга олган ҳолда ЖПК шундай қоида ўрнатганки, бу қоидага мувофиқ «дипломатик дахлсизлик ҳуқуқига эга бўлган шахсларга нисбатан процессуал хатти-ҳаракатлар шу шахсларнигина илтимоси ёки уларнинг розилиги билан амалга оширилади. Бундай хатти-ҳаракатларнинг амалга ошириш розилиги Ташқи ишлар вазирлиги орқали сўралади» ЖПК қўшимча равишда ваколатхоналарда ва консуллик жойларида олиб қўйиш ва тинтув пайтида, албатта ТИВнинг вакили ва прокурор бўлиши шартлигини талаб қилади (ЖПК 165-моддаси). Дахлсизлик ҳуқуқига эга бўлган шахс жиноят ҳақида арз қилса, буни унинг иштирокида барча зарур тергов хатти-ҳаракатларини олиб бориш илтимоси ёки розилиги деб баҳолаш керак эмас, айниқса бундай арз оғзаки равишда ифодаланган бўлса. Бундай илтимос ёки розилик ёзма равишда ифодаланиши керак. Терговчи бу ҳақда ички ишлар органлари ёки прокуратура раҳбарияти орқали Ташқи ишлар вазирлиги (ТИВ)нинг тегишли муассасаларига маълум қилади. Бундай илтимос ёки розилик бўлмаганда, терговни кечиктириб бўлмаса, дипломатик дахлсизликка таъсир этмасдан хориж фуқаросининг иштирокисиз зарур тергов хатти-ҳаракатларини амалга ошириш зарур, баённомада сабаби кўрсатилган ҳолда эса қайд этиш шарт. Алоҳида ҳолларда хорижий дипломат томонидан оғир жиноят содир этилганда, тергов манфаати шошилинч хатти-ҳаракатлар амалга оширилиши талаб этилганда (жиноят қуролини олиб қўйиш, айбдорни суд-тиббиёт экспертизасидан ўтказиш ва бошқалар) ҳодиса жойига ТИВнинг вакилини, у орқали эса тегишли элчихона ёки консуллик вакилини чақириш тавсия этилади. Кейинги тергов ҳаракатлари масаласи элчихона ёки консуллик ходимлари келганидан сўнг ҳал қилинади ва агар уларда бундай

ҳаракатларни амалга оширишни илтимос қилиш ёки розилик билдиришга ҳақли бўлсалар, тегишли баённомада бу ҳақда қайд этилади, шахсларни мансабини ва шахсни тасдиқловчи ҳужжатини кўрсатган ҳолда уларнинг имзолари билан тасдиқланади. Шуни ҳисобга олиш керакки, юқорида айтиб ўтилган хориж фуқароларининг баъзи тоифалари дахлсизликка ўз хизмат вазифасини бажараётгандагина эга бўладилар. Булар – дипломатик вакилликнинг хизмат кўрсатувчи, маъмурий-техник ва консулликда хизмат қилувчи ва баъзи бошқа ходимлар. Шунинг учун, жиноий тажовуз ўз хизмат вазифасини ўтаётганда содир этилганлигини аниқлаш зарурияти туғилганда ТИВга хориж фуқароси ва жиноят тафсилотлари ҳақидаги маълумотлар баён этилган ёзма сўров йўлланади. Ватанимизга турист сифатида ёки спорт мусобақалари, фестиваль, конкурс ва бошқаларда иштирок этиш учун, шунингдек илмий конференция, симпозиум қатнашчилари, аспирантлар, талабалар, практикантлар, хорижий банк, фирма, корхоналарнинг ходимлари, мутахассис ва ишчилари ҳеч қандай имтиёзга эга эмаслар ва суд қилиш дахлсизлигига эга эмаслар. Улар бизда содир этилган жиноятлари учун жиноий жавобгардирлар ва Ўзбекистон фуқаролари билан тенг равишда жиноий-процессуал ҳуқуқ ва мажбуриятларга эгадирлар. 2-§. Хориж фуқаролари билан боғлиқ ишлар бўйича тергов олиб боришнинг хусусиятлари Хорижлик фуқароларга нисбатан жиноят иши қўзғатилганда ёки жабрланувчи хориж фуқароси бўлган ҳолларда, одатдаги масалалардан ташқари бир қанча ўзига хос масалалар ҳал қилинади: хорижлик фуқаронинг мавқеи, Ўзбекистонда бўлишининг қонунийлиги, қонуний яшашнинг белгиланган муддати. Хориж фуқаросини ушлаб туриш ёки қамоққа олиш ҳақидаги хабарнома ТИВ орқали 3 кундан кўп бўлмаган муддат ичида қайси давлат

фуқароси бўлса, ўша давлатнинг элчихонаси ёки консуллигига жўнатилади. Ушлаб турилган ёки қамоққа олинган хорижий давлат фуқаросини бориб кўришга рухсат элчихона хизматчиларига ёки консулликнинг мансабдор шахсларига уларнинг илтимоси ушлаб олинган ёки қамоққа олингандан сўнг 4 кундан кўп бўлмаган муддат ичида берилиши керак. Рухсат Ўзбекистон Бош прокурори ёки унинг муовини томонидан ТИВ билан келишилган ҳолда берилади ва зарурият туғилганда Ўзбекистон Республикаси МХХ, ИИВ ёки Олий суди билан келишилади. Агар ушлаб турилган ёки қамоққа олинган шахс бундай учрашувдан воз кечса ва бу ҳақда ёзма хабар берса рухсат берилмайди ва бу ҳақда ТИВга маълум қилинади. Жиноят иши қўзғатилганда хорижлик фуқаро ўзбек тилини билиши, қай даражада билиши ва таржимон кераклиги, тушунтириш, кўрсатмалар қайси тилда беришни афзал кўриши аниқланади. Агар ўзбек тилида кўрсатмалар бера олмаса, таржимон таклиф этилади ва барча процессуал ҳаракатлар унинг иштирокида олиб борилади. Бу ҳолда таржимонга унинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари тушунтирилади ва у ЖК 238-моддасига асосан қасддан нотўғри таржима қилиш учун жиноий жавобгарлиги ҳақида огоҳлантирилади; хориж фуқаросига ўзи танлаган тилида кўрсатма бериш ва таржимонни рад қилиш ҳуқуқини тушунтирадилар. Тилга оид тўсиқдан ташқари терговни қийинлаштирадиган муайян психологик омиллар таъсирини ҳам ҳисобга олиш керак. Бегона давлатда турган чет эллик шароитни тушунмаслиги, ҳуқуқни муҳофаза этувчи органлар ишига ишончсизлик билан қараши, баъзан уларни умуман тушунмаслиги мумкин. Ўзекистон Республикаси суд жараёнининг қоидаларини билмаслик, терговчининг қарорлари ва ҳаракатлари гўёки ноқонунийлиги хорижлик фуқарода ҳаққоний янглиш фикрга олиб келиб, у томондан қаршилик кўрсатишга олиб келиши мумкин. Бундай ҳолларда терговчи хорижлик фуқарога унинг янглишганини одоб ва сабр билан тушунтириб ёрдам бериши мумкин. Бу масалада ҳимоячиси ҳам ёрдам бериши мумкин.

Хорижлик фуқаро мамлакатимиздаги мавжуд давлат тузуми хусусида янглиш фикрга эга бўлиши, Ўзбекистон фуқароларининг ҳуқуқлари ва мажбуриятлари ва уларни чеклаш қоидалари ҳақида нотўғри фикрларга эга бўлиши мумкин. Психологик алоқа ўрнатилаётганда, шу каби ҳолларда унга ишнинг ҳақиқий ҳолатини ётиғи билан тушунтириш зарур. Терговни ташкил этиш ва тактикасига хорижлик фуқаро иш бўйича жабрланувчи ёки гувоҳ сифатида қатнашганда бизнинг ҳудудимизда қисқа муддат бўлиши жиддий таъсир этиши мумкин. Бу ҳолда тергов харакатларини ўта тезкор равишда ва шунчалик сифатли ўтказиш керакки, уни қайта ўтказиш зарурияти туғилмаслиги лозим. Юқорида таъкидланганидек, Ўзбекистон суд қилиш ҳуқуқидан дахлсизликка эга хорижлик фуқарони тергов ҳаракатларига жалб этиш фақатгина уларнинг илтимоси ёки розилиги билан амалга оширилиши мумкин ва бу нарса ёзма равишда қайд қилинади. Уларни гумон қилинувчи ёки айбланувчи сифатида жавобгарликка тортиш қайси мамлакат вакили бўлса, фақатгина ўша мамлакат органлари томонидан дахлсизликдан маҳрум этилгандан сўнггина мумкин бўлиб, бу ҳолат амалиётда камдан-кам учрайди. Хорижлик фуқароларга қарши содир этиладиган жиноятлар тизимида мулк ва тажовуз-зўрлик жиноятлари кўпчиликни ташкил этади: ўғрилик, талончилик ва қуролли босқинчилик. Одатда ўғриликни хорижлик фуқаролар жойлашган ҳудудда яшовчи шахслар (меҳмонхона, кемпинг, курорт ва бошқалар), хорижлик фуқаролар билан алоқа қилишга «ихтисослашган» фоҳишалар ёки уларнинг шериклари амалга оширади; бу ҳолда қиз кўп ҳолларда хўрак вазифасини ўтайди ва хориж фуқаросини шериклари талайдиган ва қуролли босқинчиликни амалга оширадиган ерга олиб келади. Жиноий гуруҳ шериги бўлиб аэропорт ёки вокзалда унинг хизматидан фойдаланишни таклиф этувчи такси ёки бошқа транспорт воситасининг ҳайдовчиси бўлиши мумкин. Хориж фуқароси иштирок этиши талаб қилинмайдиган тергов ҳаракатлари қабул қилинган расмий тартибда олиб борилади. Жабрланувчи

ёки гувоҳ бўлган хориж фуқароси Ўзбекистон ҳудудидан чиқиб кетган бўлса, муайян қийинчиликлар вужудга келиши мумкин. Бу биринчи навбатда одамлар ва буюмларни таниб олиш учун кўрсатишга тегишли. Бу ҳолда иккита йўл мавжуд: агар бу давлат билан ҳуқуқий ёрдам ҳақида шартнома тузилган бўлса, фото ёки видео тасвирлардан фойдаланиб уларни тегишли идоралар орқали хориж фуқароси яшаётган ерга юбориш (бундай шартнома бўлмаса, бу ҳаракат Интерпол орқали амалга оширилиши мумкин); агар хориж фуқароси сўроқ қилинган бўлса, сўроқ баённомасидаги тавсифга кўра объектни идентификация қилиш. Айнан ўхшашлик ҳақидаги терговчининг хулосасини исботлаш учун тегишли экспертиза ўтказилиши талаб қилиниши мумкинлиги эҳтимолдан холи эмас. Жабрланган ёки гувоҳ хорижлик фуқарони сўроқ қилиш алоҳида аҳамиятга эга. Унинг мамлакатимизда бўлиши қисқа муддатли бўлганда, сўроқ тезлик билан амалга оширилиши керак ва тергов ҳаракатлари зудлик билан ўтказилган бўлиши керак. Сўроқнинг вақти ва жойи шу ҳолларни ва хорижлик фуқаронинг турар жойини ҳисобга олган ҳолда аниқланади; уни сўроқ қилиш ҳақида алоҳида талабнома жўнатиш эҳтимоли бор. Делегациялар, туристик гуруҳлар ва шу кабиларнинг таркибида мамлакатга келган хорижлик фуқароларни шу гуруҳлар, делегациялар раҳбарлари орқали сўроққа чақирилиши тавсия этилади. Ўқувчилар улар аъзо бўлган ўқув муассасалари, ҳамшаҳар ва бошқа ташкилотларнинг маъмурияти орқали чақирилишлари мумкин. Ўзбекистонга доимий асосда келаётган мутахассис ва ишчилар фирма ёки муассасаларнинг маъмурияти орқали чақирилишлари мумкин. Бу ҳолда терговчи тил ва шаҳарни билмайдиган хорижлик фуқарони қандай қилиб сўроқ жойини топиб келиш масаласини пухта ўйлаб кўрмоғи керак. Сўроқда таржимондан ташқари сўроқ қилинувчининг илтимосига кўра, унинг мамлакатининг дипломатик ёки консуллик ваколатхонасининг ходими иштирок этиши мумкин. Бу шахслар иштирокида сўроқнинг жойи, вақти ҳақидаги барча музокаралар тергов бўлими раҳбари томонидан фақат ТИВ

орқали олиб борилади. Гумон остидаги хориж фуқаросининг сўроғи пайтида дипломатик ёки консуллик ходимининг иштироки ҳақидаги илтимоси кўриб чиқилиши шарт. Илтимосни қондириш рад этилганда, терговчи буни махсус қарор билан асослашга мажбур; илтимос қондирилганда вакилнинг иштироки ҳақидаги илтимос ТИВ органлари орқали жўнатилади. Қайта сўроқ ўтказиш заруриятида бундай чақирувчининг расмий тартиби қайтарилади. Сўроққа тайёргарлик режа тузишни ўз ичига олади. Энг муҳим саволларни олдиндан маълумот бериладиган тилга таржима қилиш ва мумкин бўлганда таржиманинг айнан тўғри эканлигига ишонч ҳосил қилиш керак. Агар сўроқда ҳужжатларни тақдим қилиш кўзда тутилса, иш учун муҳим қисмини мазмуни ҳам олдиндан таржима қилиниши мумкин. Бу ҳолат ашёвий далилларга ҳам тааллуқли: уларнинг номлари ва улардаги белгилар, улар топилгандаги текшириш ёки тинтув баённомасининг қисмлари олдиндан таржима қилиниши керак. Олдиндан қилинган бундай таржима сўроқ қилинаётган шахсга бу буюмларни тўсатдан тақдим этгандагина зарур тактик таъсирни таъминлайди. Хорижлик фуқарони сўроқ қилишни баённомадан ташқари магнитофон тасмаси ёки видеомагнитофон лентаси ёрдамида ёзиб олиш мақсадга мувофиқдир. Бу хорижлик фуқароларни ёки хорижлик фуқаролар иштирокидаги юзлаштиришда айниқса муҳимдир. Таржимоннинг иштироки масаласини ҳал қила туриб, терговчи, ҳозирги пайтда МДҲ давлатларида яшовчи шахслар яшаётган жойидаги тилни билмасликлари мумкин, чунки бу ҳодиса бу давлатларда яшаётган русийзабон аҳоли учун хосдир. Табиийки, бундай ҳолларда улар маълумотларни рус тилида беришни ҳоҳлайдилар ва бу нарса сўроқ баённомасида қайд қилинган бўлиши керак. Шундай шароит вужудга келиши мумкинки, терговчи хорижлик фуқаро маълумот бермоқчи бўлган тилни билади. Қонун бу тилда сўроқ олиб борилишига қарши эмас, агар терговчи унда бемалол гаплаша олса, бу

албатта, сўроқ қилинаётган шахс билан мулоқотни анча енгиллаштиради, психологик алоқа, ишончли муносабатларнинг ўрнатилишига ёрдам беради. Лекин бунда шу тилда сўроқ баённомасини ҳам тузиш, кейинчалик таклиф этилган таржимон ёрдамида баённомани суд олиб борган тилга таржима қилиш ва мустақил таржимани ишга тикиб қўйиш тавсия этилади. Дахлсизликка эга бўлмаган гувоҳ ёки жабрланувчи хорижлик фуқарони сўроқ қилаётганда, терговчи уни ўз кўрсатмаларидан бош тортгани ва ёлғон маълумотлар бериши учун жиноий жавобгарлиги ҳақида огоҳлантиради. Бу огоҳлантириш сўроқ баённомасида унинг имзоси билан тасдиқланади. Дахлсизликка эга бўлган шахс сўроқ қилинганда уни маълумот беришдан бош тортиши учун жавобгарлиги ҳақида огоҳлантириш аҳамияти йўқлиги шубҳасиз. Ёлғон маълумотларни берганлиги учун жавобгарликка келсак, бу ҳолат маълум даражада аҳамиятга эга, чунки бундай жавобгарлик ҳақидаги масала дипломатик йўл билан ҳал этилади, яъни, огоҳлантириш тактик маънога эга бўлади. Яна шуни кўзда тутиш керакки, бир қанча давлатларда кўрсатмаларнинг ҳаққонийлигини исботи сифатида қабул қилинган қасам Ўзбекистон қонунчилигида назарда тутилмаган, бу ҳол эса хориж фуқаросига тушунтирилиши керак. Сўроқ қилинувчига эркин ҳикоядан сўнг бериладиган саволлар ўз моҳиятига кўра ҳар хил шарҳларга йўл қўймаслиги керак. Сўроқ қилинаётган шахс тушунмайдиган ва аниқ таржима этилмайдиган иборалар, мақол ва маталларни ишлатишдан ўзини тутиши керак. Юзлаштиришда маълум қийинчиликлар вужудга келиши мумкин. Унинг иштирокчилари турли тилда гаплашувчи хорижлик фуқаролар бўлиши мумкин ва бу ҳолда таржимон ва қўшалоқ таржима керак бўлади. Бу ҳақда таржимонга айтиш ва унга юзлаштиришда иштирокчиларнинг бир-бири билан терговчини четлаб мулоқот қилишининг олдини олиш вазифасини юклаш керак. Суд экспертизасини амалга ошириш жиноят иши бўйича ўтаётган шахслардан эксперт текшируви учун намуналар олишни талаб қилиши

мумкин. Агар бундай шахслар дахлсизликка эга бўлмасалар, бу расмий процессуал тартибдан четга чиқмайди, лекин бунда қуйидаги муҳим ҳолни кўзда тутиш керак. Баъзи давлатларнинг урф-одатларига кўра, бегоналарга инсон аъзоларининг бирорта қисмини, шу жумладан сочлар, қон, сперма (маний), тирноқ ва шу кабиларни беришга йўл қўймайди. Тарқалган ривоятларга кўра, буларнинг ҳаммаси инсонга сеҳргарлик тарзида зарар етказиши мумкин. Шунинг учун намуналар олишга уриниш терговчининг нуқтаи назаридан асоссиз қаршиликка учраши мумкин, мажбурий чоралар эса (қонунда кўзда тутилган ҳолларда) бутун тергов жараёнини анчагина мураккаблаштирадиган қаттиқ қарама-қаршиликка олиб келиши мумкин. Шу сингари қаршиликка учраган терговчи унинг сабабларини аниқлаш ва агар сабаблар анъанавий ёки диний маросимларга оид бўлса, субъект эгаллаган нуқтаи назарни ўзгартиришга, ётиғи билан тушунтириш йўли орқали ҳаракат қилиб кўриши керак. Буни замонавий қарашли хорижлик фуқаро учун нуфузли бўлган диндошлар ёки юртдошларни таклиф этиб амалга ошириш мумкин. Экспертиза тайинланганда гумон остига олинган ёки айбланаётган хорижлик фуқаро қарорларнинг таржимаси билан танишиш имкониятига эга бўлиши керак, унга албатта унинг ҳуқуқларини тушунтириш керак, у арз қилган илтимослар диққат билан кўриб чиқилиши керак. Худди шу тартибда эксперт (мутахассис)нинг хулосаси билан таништириш ва қўшимча ёки қайта экспертиза тайинлаш ҳақидаги илтимоси ҳуқуқини унга тушунтириш керак. Айбланадиган хорижлик фуқарони тугалланган ишнинг ҳужжатлари билан таништириш умумий қоидалар асосида таржимон иштирокида амалга оширилади.

Адабиётлар 1. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси Т. «Адолат» 2003 й. 2. Каримов И.А. Ўзбекистоннинг ўз истиқлол ва тараққиёт йўли. — Т., “Ўзбекистон”, 1992. 3. Каримов И.А. Ўзбекистон — келажаги буюк давлат. — Т., “Ўзбекистон”, 1992. 4. Каримов И.А. Буюк келажагимизнинг ҳуқуқий кафолати. — Т., “Ўзбекистон”, 1993. 5. Каримов И.А. Ўзбекистон: миллий истиқлол, иқтисод, сиёсат, мафкура. — Т., “Ўзбекистон”, 1993. 6. Каримов И.А. Биздан озод ва обод Ватан қолсин! — Т., “Ўзбекистон”, 1993. 7. Каримов И.А. Буюк келажагимизнинг ҳуқуқий кафолати. — Т., “Ўзбекистон”, 1993. 8. Каримов И.А. Ўзбекистоннинг сиёсий-ижтимоий ва иқтисодий истиқболининг асосий тамойиллари. — Т., “Ўзбекистон”, 1995. 9. Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси. — Т., “Адолат”, 1992. 10. Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. — Т., “Адолат”, 1998. 11. Қаюмов Р.Қ. Ўзбекистон Республикасининг конституциявий ҳуқуқи. — Т.,

O'xshashlar

Шахсга карши жиноятлар

Иштирокчиликда содир этилган жиноятларни квалификация қилиш

Тинтув қилиш ва вокеа содир этилган жойни куздан кечириш психологияси

Судларда ишларни кўришда прокурорнинг ваколатларини таъминлаш бўйича ишларни ташкил этиш

Биринчи инстанция судида жиноят ишларини кўрилишида прокурор иштироки