Davlat boshqaruvi uslublari tushunchasi va xususiyatlari - Huquqshunoslik - Referatlar

Davlat boshqaruvi uslublari tushunchasi va xususiyatlari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

52.5 KB

Ko'chirib olish

Davlat boshqaruvi uslublari tushunchasi va xususiyatlari Reja: 1. Davlat boshqaruvi uslublari tushunchasi va xususiyatlari 2. Ma'muriy uslublar 3. Ma'muriy-huquqiy uslublar

Boshqaruv shakli (ijro hokimiyati yoki boshqaruv harakatlari shakli) masalasi bilan tanishib chiqish, boshqa huquqiy hodisaning – boshqaruv uslublari ni ham aniqlash lozimligini ko`rsatadi. Uslub - bu amaliy faoliyatning usuli, vositasi hisoblanadi. Boshqaruv shakllari va boshqaruv uslublarini bir- biridan ajratmagan holda ko`rib chiqish lozim. Ma'muriy huquqning tartibga solish uslubi va ma'muriy huquqiy (boshqaruv) uslublar, nomlanishi jihatidan bir-biriga juda yaqin turadi. Lekin bu holat ularning faqatgina tashqi ko`rinishidan yaqinligini ko`rsatadi. Tartibga solish uslubi – ma'muriy huquqning asosiy funksiyasi bo`lib, boshqaruv munosabatlarini huquqiy tartibga soluvchi vosita hisoblanadi. Davlat boshqaruvi uslubi esa, boshqaruv subyektlari (ijro hokimiyati organlari) oldida turgan barcha vazifalarni, shu jumladan tartibga solishni ham, amaliy hal etish vositasi hisoblanadi. Davlat boshqaruvi uslubi – ma'muriy huquq har qanday subyektining emas, balki ma'lum bir sohada boshqaruvni (ijro hokimiyatini) amalga oshirish vakolatiga ega bo`lgan subyektning funksiyasi hisoblanadi. Boshqaruv organlari normativ tusdagi hujjatni qabul qilganida, bu ikkala vosita bir-biriga mos kelishi mumkin. Lekin tartibga solish uslubi o`zining mazmun-mohiyati va ahamiyati bilan davlat boshqaruvi uslublaridan ajralib turadi. Huquqiy tartibga solish hamma vaqt normativdir. Shu sababli, uning vositalari (ko`rsatma berish, taqiq, vakolat berish) tartibga solinadigan munosabatlarning barcha subyektlariga nisbatan qo`llaniladi. Boshqaruv uslublari esa bunday vakolatga ega bo`lgan ijro hokimiyati organi (mansabdor shaxs) tomonidan qo`llaniladi hamda ular yakkalashtirilgan, ya'ni individuallashtirilgandir. Yuridik adabiyotlarda boshqaruv uslublari turlicha nomlangan bo`lishi mumkin, masalan, “ boshqaruv harakatlarini amalga oshirish uslublari ”, “ boshqaruv faoliyati uslublari ”, “ ma'muriy huquqiy uslublar ”, “ ijro hokimiyatini amalga oshirish uslublari ” va h.klar. Lekin bu tushunchalarning mazmuni bir xil, ya'ni davlat boshqaruvi organlari va ularning mansabdor shaxslari tomonidan boshqaruvni (boshqaruv harakatlarini) amalga oshirish, tegishli obyektlar va

shaxslarga ma'muriy ta'sir ko`rsatish maqsadida, qonunchilikda ruxsat etilgan doirada, qo`llaniladigan usul va vositalardir. Demak, boshqaruv uslubi – davlat boshqaruvi faoliyatining maqsadlariga erishish, vazifalarini bajarish va funksiyalarini amalga oshirish uchun foydalaniladigan huquqiy vositalar hisoblanadi. Boshqaruv shakli boshqaruv ta'siri usullarini o`z ichiga oladi. Masalan, boshqaruv organi tomonidan ma'lum bir sohada nazoratni amalga oshirish va javobgarlikni qo`llashi uchun mansabdor shaxsning majburiyatlarini o`rnatuvchi huquqiy akt qabul qilinishi lozim. Shakl uslubga qaraganda birlamchi hisoblanadi. Boshqaruv uslubi boshqaruv subyektining obyekt bilan o`zaro munosabatga kirishganligini aniqlash imkoniyatini beradi. Boshqaruv uslubi boshqaruv shaklida albatta o`z ifodasini topadi. Boshqacha aytganda, boshqaruv shakli bo`lmaganida, boshqaruv uslublari, ya'ni boshqaruv subyektining obyektga nisbatan ta'siri o`z ma'nosini va o`zining formal mazmunini yo`qotadi, amalda emas, balki xayolda qoladi. Masalan, ma'lum bir shaxsni ma'muriy yoki intizomiy javobgarlikka tortishga yoxud davlat budjeti mablag`laridan ma'lum bir obyektni moliyalashtirishga qaratilgan boshqaruv faoliyati harakatlarini rasmiylashtirmasdan turib, ya'ni boshqaruvning tegishli huquqiy aktini qabul qilmasdan turib, amalga oshirib bo`lmaydi. Shu sababli, boshqaruv uslublari boshqaruv shakllari bilan va asosan huquqiy aktlarni qabul qilish bilan chambarchas bog`liq bo`ladi. Davlat boshqaruvi tizimida boshqaruv uslublari muhim huquqiy vosita hisoblanadi. Ma'muriy huquq nazariyasi nuqtai nazaridan, boshqaruv uslublari masalasini ikki ko`rinishda ko`rib chiqish maqsadga muvofiqdir: birinchidan , boshqaruv uslublari mavjud bo`lishini va ularning boshqaruv sohasidagi ahamiyatini nazariy asoslash; ikkinchidan , boshqaruv uslublarini amalga oshirish mexanizmini yaratish va normativ ta'minlash.

Boshqaruv uslublari – ijro hokimiyati organlari tomonidan davlat boshqaruvi maqsadlari, vazifalari va funksiyalarining amalga oshirilishini ta'minlash vositasi sifatida namoyon bo`ladi. Boshqaruv uslublari yordamida davlat funksiyalari bevosita amalga oshiriladi. Uning vazifalari hal qilinadi, huquq-tartibot, fuqarolar va turli tashkilotlarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlari ta'minlanadi. Boshqaruv uslublari – iqtisodiyot (xo`jalik), ijtimoiy-madaniy va ma'muriy-siyosiy qurilish sohalarida ommaviy boshqaruvni amalga oshirishning zaruriy elementi hisoblanadi. Boshqaruv uslublari – boshqaruv ishi qanday amalga oshirilishini, boshqaruv maqsadiga uning qanday usul va vositalari orqali erishilishini belgilab beradi. Boshqaruv uslublari - huquq subyektining boshqasiga nisbatan maqsadga muvofiq yo`naltirilgan ta'sir etish vositasidir. Maxsus adabiyotlarda huquqshunos olimlar, boshqaruv uslublariga deyarli bir xilda yondoshgan, boshqaruv uslublarining odatiy, o`ziga xos xususiyatlari ga esa quyidagilar kiritilgan: 1) boshqaruv uslublarining mavjudligi – davlat hokimiyati ijro etuvchi organlarini tashkil etishga asoslanadi ; 2) boshqaruv uslubining asosiy maqsadi yoki uning amaliy ahamiyati – davlat boshqaruvini, boshqaruv vazifalari va funksiyalarining ijro hokimiyati organlari tomonidan amaliy bajarilishini ta'minlashdan iborat ; 3) boshqaruv uslublaridan boshqaruv faoliyatida qo`llaniladi va foydalaniladi ; 4) davlat boshqaruvi subyekti va obyekti o`rtasida maxsus huquqiy munosabatlar mavjud bo`ladi . Bu munosabatlarda davlat organi yoki mansabdor shaxs turli vositalar – ishontirish, tarbiyalash, tartibga solish yoki majburlash choralarini qo`llash orqali o`z vakolatini amalga oshiradi. Boshqaruv uslublari mazkur munosabatlarda

boshqaruv subyekti va obyekti o`rtasida vujudga keladigan aloqa va munosabatlarni ifodalaydi; 5) huquqiy aktlarda boshqaruv ta'siri o`rnatiladi, ya'ni boshqaruv uslubini qo`llash huquqiy tartibga solingan bo`ladi. Lekin boshqaruv amaliyotida huquqiy normalar bilan tartibga solinmagan (yoki ularda nazarda tutilmagan) uslublar (masalan, ishontirish, tarbiyalash) ham qo`llanilishi mumkin; 6) boshqaruv uslublari boshqaruv subyektlariga tegishli bo`lgan kompetensiya va vakolatlarni amalga oshirish vositasi hisoblanadi ; 7) boshqaruv uslublari boshqaruv subyektlari tomonidan obyektga nisbatan qo`llaniladigan vakolatlarning; tegishli subyekt yuridik hokimiyat vakolatlarining xususiyatlarini namoyon etadi ; 8) har bir aniq holatda boshqaruv ta'sirining mazmuni boshqaruv uslublari qo`llanilayotgan obyektning xususiyatlariga bog`liq bo`ladi (masalan, jismoniy shaxs yoki tashkilot, mulk shakli, vertikal bo`ysinuvning mavjudligi va h.k.lar); 9) boshqaruv uslublari har qanday boshqaruv ta'siri singari, boshqaruv sohasida namunali (belgilangan) tartibni ta'minlaydi; ular tashkiliy xususiyatga ega va boshqaruv tizimida yuz berayotgan jarayonlarni tartibga soladi ; 10) boshqaruv ta'sirini ko`rsatuvchi subyektlar tomonidan huquq ijodkorligi va individul-farmoyish berish vakolatlari amalga oshiriladi ; 11) boshqaruv uslublarining doimiy harakatda bo`lishi, ya'ni ular boshqaruv tizimini, funksiya va vakolatlarning bajarilishini real ta'minlaydi ; 12) qonunchilikda boshqaruv uslublarini qo`llashning belgilangan tartibi mavjud bo`ladi ; 13) boshqaruv uslublarini qo`llashning tashkiliy-huquqiy shakllari yoki ularni ifodalashning huquqiy shakllari mavjud bo`ladi. Boshqaruv uslublar to`g`ridan-to`g`ri boshqaruv shakllariga bog`liq bo`lib, ularda ifodalangan bo`ladi. Shu ma'noda, boshqaruv uslublari va boshqaruv shakllari o`zaro chambarchas bog`liqdir. Masalan, ma'muriy majburlash uslubi aniq bir shaxsni ma'muriy jazoga (jarima, ma'muriy qamoq) tortishga qaratilgan

individual aktni qabul qilish orqali amalga oshiriladi. Boshqaruv uslublari ma'muriy huquq ijodkorligi shaklida ham, masalan, boshqaruv ta'sirini ta'minlash maqsadida ma'lum bir normativ huquqiy aktni tayyorlash va qabul qilishda ham namoyon bo`lishi mumkin; 14) boshqaruv uslublari – boshqaruv subyektining obyektga nisbatan ta'siri o`ziga xos xususiyatlarga ega . Boshqaruv uslublari to`g`ridan-to`g`ri ta'sir etishi (masalan, huquqbuzarga nisbatan jismoniy kuch ishlatish yoki mansabdor shaxslarga intizomiy javobgarlikni qo`llash) yoki egri ta'sir etishi mumkin (masalan, qonunchilikda nazarda tutilgan davlat xizmatchilari uchun cheklovlarni amalda tatbiq qilish yoki, aksincha, rag`batlantirish choralarini qo`llash); 15) boshqaruv uslubida boshqaruv obyektiga yakka yoki jamoa ta'sirini ko`rsatish mavjud bo`ladi ; 16) boshqaruv uslublarini qo`llashning vaqtinchalik xususiyatga ega bo`lishi, ya'ni boshqaruv ta'siri hamma vaqt ham uzoq muddatga emas, balki ma'lum bir muddatga mo`ljallangan bo`ladi . Boshqaruv uslublari o`rtasida davlat boshqaruvi organlari va ularning mansabdor shaxslarining yuridik hokimiyat vakolatlarini amalga oshirish bilan bog`liq bo`lgan ma'muriy-huquqiy uslublar muhim ahamiyatga egadir. Hozirgi vaqtda iqtisodiyot sohasidagi boshqaruv tizimida umumiy tartibga solish yoki ma'muriy-huquqiy tartibga solish uslublari shakllanmoqda va huquqiy mazmunga ega bo`lmoqda. Ularda iqtisodiy munosabatlarga boshqaruv ta'sirini o`tkazishning kuchli va samarali potensiali mavjuddir. Jumladan, iqtisodiyotning turli sohalaridagi davlat kontroli va nazorati; sanoat sohalariga moliyaviy (budjet) yordam ko`rsatish; davlat tashkilotlarini samarali boshqarishni ta'minlash; monopoliyaga qarshi tartibga solish; xususiylashtirish jarayonlarining amalga oshirilishi; subyektlarga u yoki bu faoliyatni amalga oshirish uchun ruxsatnomalar (litsenziyalar) berish va h.k.lar. Ma'muriy-huquqiy uslublarning maqsadi – ommaviy manfaatlarni himoya qilish, huquqiy tartibotni, jismoniy va yuridik shaxslarning huquqlari, erkinliklari

va qonuniy manfaatlarini ta'minlashga yo`naltirilgan davlat tadbirlarini kuchaytirish, davlat boshqaruvida intizomni mustahkamlashdan iboratdir. Yuridik adabiyotlarda, davlat boshqaruvi tizimidagi ta'sir ko`rsatishning ikki asosiy (universal) uslubi: ishontirish va majburlash uslublari ko`rib chiqiladi. Amaliyotda bu uslublar turli ko`rinishlarda namoyon bo`ladi. Ishontirish - boshqaruv uslubi sifatida, tushuntirish , tarbiyalash, rag`batlantirish va boshqa axloqiy ahamiyatga ega bo`lgan choralarni amalga oshirish orqali isonlarga ta'sir ko`rsatish hisoblanadi. Rag`batlantirish, masalan, davlat boshqaruvi sohasida ijro hokimiyatining fuqarolar, yuridik shaxslar, huquqiy munosabatlar turli subyektlari bilan bo`ladigan o`zaro munosabatlarida qonuniylik va intizomni ta'minlashga xizmat qiladi. Boshqaruvning maqsad va vazifalariga erishish majburlash xususiyatidagi choralar yordamida ham ta'minlanishi mumkin. Bu holatda, boshqaruv obyekti, normativ huquqiy aktlarda ko`rsatib o`tilgan tartibda harakat qilishga majbur bo`ladi. Agar, shaxslarning harakati huquqiy aktlarning talablariga mos kelmasa, davlat, uning organlari va mansabdor shaxslar majburlov choralarini qo`llash huquqiga ega bo`ladi. Ba'zi vaqtlarda bu choralar huquqiy tartibotni, jamoat tartibini, harakatlarni amalga oshirishning o`rnatilgan tartibini ta'minlovchi choralar sifatida namoyon bo`ladi. Ayrim hollarda esa, majburlov choralari huquqbuzarlikni (nojo`ya xatti- harakatni) sodir etgan shaxsni jazolashga qaratilgan bo`ladi. Bu – intizomiy, moddiy, ma'muriy yoki jinoiy xususiyatdagi choralar sifatida namoyon bo`ladi. Majburlov choralari shaxsning qonunga xilof xulqini cheklashga, shuningdek, turli ijtimoiy munosabatlardagi qonuniy tartibni qayta tiklashga qaratiladi. Boshqaruv uslublari ma'muriy (to`g`ri) va iqtisodiy (tartibga soluvchi) uslublarga bo`linadi.

Ma'muriy uslublar - boshqaruv subyektining obyektga (fuqarolarga, yuridik shaxslar, davlat xizmatchilariga) bir tomonlama tartibda davlat-hokimiyat ta'sirini ko`rsatishi orqali ifodalanadi. Boshqaruvni amalga oshiruvchi subyekt tegishli shaxslar uchun bajarilishi majburiy bo`lgan va yuridik oqibatlarni keltirib chiqaradigan huquqiy aktlarni qabul qiladi. Qabul qilingan qarorning, buyruqning yoki farmoyishning bajarilmaganligi intizomning buzilishi hisoblanib, aybdor shaxsga nisbatan qonunda belgilangan majburlov choralari qo`llaniladi. Davlat boshqaruvi ideologiyasi o`z tarkibida to`g`ridan-to`g`ri hokimiyat ta'sirini ko`rsatishning ma'muriy uslublari mavjud bo`lishini talab etadi. Keng ma'noda, boshqaruv uslublari ijro hokimiyatining birligini, davlat boshqaruvi turli subyektlari o`zaro munosabatida tartib-intizomni, shuningdek, ijro hokimiyati organlari funksiyalanishining qonuniyligini ta'minlaydi. Boshqaruv uslublari mazkur uslublar yo`naltirilgan shaxslarning ongiga, irodasiga va xulq-atvoriga ta'sir ko`rsatadi. Bu uslublarni amalga oshirish huquq subyektlariga to`g`ridan-to`g`ri iqtisodiy ta'sirni, moddiy-mulkiy natijalarni keltirib chiqarmaydi. Ma'muriy uslublarda obyektlar o`z hohishiga ko`ra boshqaruvni amalga oshirish imkoniyatiga ega emas, ular belgilangan ma'muriy tartib doirasida va qabul qilingan ko`rsatmalarni bajarishga majburdirlar. Huquq subyektlariga to`g`ridan-to`g`ri ta'sir etish (ma'muriy) uslublaridan foydalanmasdan, davlat boshqaruvining maqsad va vazifalariga erishib bo`lmaydi. To`g`ridan-to`g`ri ta'sir etish – bu ma'lum bir vakolatga ega bo`lgan yuqori turuvchi mansabdor shaxs yoki boshqaruv subyekti tomonidan bo`yruq, farmoyishning qabul qilinishidir. Ma'muriy uslublar boshqariluvchilarning moddiy manfaatlariga ta'sir ko`rsatish, ya'ni moddiy naf yoki moddiy rag`batlantirish olishni nazarda tutmagan.

Namunali xulq-atvorga o`rnatilgan ko`rsatmalarga ixtiyoriy rioya qilish orqali erishiladi, ya'ni bunda asosiy ta'sir ko`rsatish vositasi axloqiy xususiyatga ega bo`ladi. Iqtisodiy munosabatlarga to`g`ridan-to`g`ri (ma'muriy) ta'sir ko`rsatish davlatning iqtisodiy manfaatlari qondirilishini ta'minlashda zarurdir. Iqtisodiyot sohasiga davlatning ta'siri quyidagilarda namoyon bo`ladi: birinchidan , iqtisodiy faoliyat ma'lum bir turlarining faqat davlat tomonidan amalga oshirilishi (masalan, soliq, bojxona faoliyati); ikkinchidan , davlat tashkilotlari xo`jalik faoliyatini boshqarish va markazlashgan holda tartibga solish; uchinchidan , davlat mulki obyektlarini boshqarish; to`rtinchidan , iqtisodiyot sohasida davlat kontroli va nazoratini amalga oshirish; beshinchidan , ro`yxatga olish, ruxsat berish (litsenziya) faoliyatini amalga oshirish va h.k.lar. Ma'muriy uslublarni turli asoslarga ko`ra tasniflash mumkin. Jumladan: 1) ifodalash shakliga ko`ra ma'muriy uslublar: a) huquqiy (normativ huquqiy aktlarda nazarda tutilgan va huquqiy mazmunga ega bo`lgan) uslublar; b) tashkiliy (boshqaruv subyekti tomonidan tashkiliy-boshqaruv harakatlarini amalga oshirish) uslublariga bo`linadi; 2) ma'muriy-huquqiy xususiyatlarga asoslanib , ular: a) normativ (normativ huquqiy aktlarni qabul qilish maqsadida qo`llaniladigan) uslublar b) individual (yakka ma'muriy huquqiy aktlarni qabul qilishda qo`llaniladigan) uslublarga bo`linadi; 3) boshqaruv obyektiga ta'sir ko`rsatish darajasiga ko`ra ma'muriy uslublar: a) imperativ , ya'ni taqiqlarni, to`g`ridan-to`g`ri ma'muriy buyruqlarni, davlat-hokimiyat ko`rsatmalarini nazarda tutuvchi, shuningdek, tegishli

harakatlarni sodir etish yoki tegishli xulq-atvorni amalga oshirishga majburlovchi uslublar; b) vakolat beruvchi , ya'ni ma'lum bir harakatlarni amalga oshirish yoki boshqaruvning tegishli aktini qabul qilishga ruxsat beruvchi uslublar; c) rag`batlantiruvchi va tavsiya beruvchi , ya'ni rag`batlantirish yoki ma'lum bir harakatlarni amalga oshirish bo`yicha tavsiyalarni beruvchi uslublarga bo`linadi. Boshqaruvning tartibga soluvchi ( iqtisodiy) uslublarini qo`llash orqali boshqaruv obyektlari tomonidan namunali xulq-atvorga erishilganida, ularning iqtisodiy yoki moddiy manfaatlarini qondirish ta'minlanadi. Boshqaruv subyekti boshqariluvchi obyektlarning individual (yakka) manfaatlariga ta'sir etish orqali boshqaruvning maqsad va vazifalarining bajarilishiga shart-sharoit yaratib beradi. Moddiy (yoki iqtisodiy) tartibga solish orqali boshqariluvchi obyektlar tomonidan o`z faoliyatlarida o`rnatilgan tartib va ko`rsatmalarga rioya etishi ta'minlanadi. Shu tariqa boshqaruvning ichki apparati (masalan, davlat organlarida xizmatchilarni moddiy rag`batlantirish, mansabdor shaxslar uchun moddiy va mulkiy imtiyozlar berish) hamda iqtisodiy munosabatlarning rivojlanishi (masalan, iqtisodiyotga yangi ishlanmalarni joriy etishni tartibga solish, iqtisodiyotning ma'lum bir sohalarini qo`llab-quvvatlash, soliq imtiyozlarini berish) ta'minlanadi. Davlat organlari tomonidan boshqariluvchilarga samarali boshqaruv ta'sirini ko`rsatish – iqtisodiy uslublarni “ egri ” yo`l bilan qo`llash orqali erishiladi. Boshqaruvni tartibga soluvchi (iqtisodiy) uslublari quyidagi o`ziga xos xususiyatlar ga ega:  boshqaruvning nazarda tutilgan natijalariga erishish uchun, boshqariluvchi shaxslarning ongi va irodasiga ta'sir ko`rsatish;  boshqariluvchi subyektlarning manfaatlariga, ehtiyojlariga ta'sir ko`rsatish orqali, ularning namunali xulq-atvorda bo`lishini ta'minlashning real boshqaruvini tashkil etish;

 jismoniy va yuridik shaxslarning huquqlari va qonuniy manfaatlarini buzishga qaratilgan harakatlar va qarorlarni ma'muriy hamda sud tartibida shikoyat qilinishini ta'minlash;  ma'lum bir harakatlarni amalga oshirish va qarorlarni qabul qilishni belgilovchi boshqaruv aktlarini chiqarish;  boshqaruv harakatlarini amalga oshirish uslublari qaratilgan shaxslarga xatti- harakat (xulq-atvor)ni tanlash imkoniyatini berish;  tartibga solishning normativ o`rnatilishi va h.k.lar. Boshqaruvning iqtisodiy uslublari, ma'muriy uslublar singari, faqatgina normativ hujjatlar asosida amalga oshirilishi mumkin. Boshqaruv bu uslublarining tartibga solish ta'siri - boshqaruv sohasidagi ularning muhimligi, ahamiyatliligi va samaradorligi bilan ifodalanishi kerak. Ba'zi huquqshunos olimlar tomonidan bozor iqtisodiyotini davlat tomonidan egri (iqtisodiy) tartibga solishning quyidagi elementlari ham ko`rsatib o`tiladi: davlat axboroti va prognozi; davlat dasturlari, kontraktlar va buyurtmalar; baho, daromad, aholi bandligi, professional tayyorgarlikni tartibga solish; soliq va amartizatsiyaviy siyosat. Ma'muriy va iqtisodiy uslublar turlicha mazmunga va ahamiyatga ega bo`lsalar ham, amaliyotda ular chambarchas bog`liqdir. Ular boshqaruv mazmuniga ega ekanligi; qo`llash subyektlari; boshqaruv ta'sirining obyekti; boshqaruvning maqsadiga erishish va vazifalarini bajarish; boshqaruv ta'sirini amalga oshirish shakli (ma'muriy yoki boshqaruvning huquqiy aktini qabul qilish) bo`yicha umumiy xususiyatlarga egadir. Shu bilan birga davlat boshqaruvining turli sohalarida u yoki bu boshqaruv uslublaridan foydalanish ko`p uchrab turadi. Masalan, davlat xavfsizligi organlari yoki ichki ishlar organlari faoliyatini tashkil etish va amalga oshirishda ma'muriy uslublar ko`proq qo`llaniladi; ta'lim, fan va sog`liqni saqlash sohalarida ma'muriy uslublar bilan bir qatorda, iqtisodiy uslublar katta ahamiyatga ega bo`ladi; sanoat sohasida ma'muriy uslublarga qaraganda, iqtisodiy uslublar ko`proq qo`llaniladi.

Ma'muriy va iqtisodiy uslublar birgalikda boshqaruv ta'sirining tegishli usullar va vositalar tizimini tashkil etadi. Ma'muriy-huquqiy uslublar (boshqaruv uslublari) turli ko`rinishlarda: xulq- atvor qoidalarini o`rnatishda; aniq vazifalarni berishda; ma'lum bir harakatlarni sodir etishni belgilashda; lavozimga tayinlashda; boshqaruv munosabatlari ishtirokchilarining qonuniy talablarini qondirishda; ma'lum bir harakatlarni taqiqlashda; turli xildagi ruxsatnomalar berishda; ro`yxatga olish faoliyatini amalga oshirishda; kontrol va nazorat olib borishda; moddiy va axloqiy rag`batlantirishda; moddiy sanksiyalarni qo`llashda; ma'muriy nizolarni hal etishda; davlat buyurtmalarini rasmiylashtirishda; ma'muriy majburlov choralarini qo`llashda va h.k.larda namoyon bo`lishi mumkin.

O'xshashlar

Davlat mexanizmi tushunchasi va xususiyatlari

Jahon mamlakatlarining davlat tuzumi va boshqaruvi

Davlat hokimiyati vakillik organlari fanining tushunchasi, predmeti, tizimi va o`rganish uslublari

Davlat funksiyalari tushunchasi va tasnifi

Davlat tushunchasi va uning mohiyati