Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning huquqiy holati - Huquqshunoslik - Referatlar

Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning huquqiy holati

Yuklangan vaqt:

17.09.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

81.5 KB

Ko'chirib olish

A lohida muhofaza etiladigan tabiiy hudud larning huquqiy holati Reja: 1.Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning huquqiy holatining tushunchasi va xusussiyatlari. 2. Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning asosiy turlari. 3. Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to`g`risidagi qonunchilikni buzganlik uchun javobgarlik.

Bugungi kunda jamiiyat va tabiatning o`zaro ta’siiri muammolari tobora katta ahamiiyatga ega bo`lmoqda va hozirgi, shuningdek kelgusi avlodlarning farovonligi, umuman jahon sivilizatsiyasining taqdiri ekologik muammolarning ijobiy hal etilishiga ko`proq bog`liq bo`lib qolmoqda. Ilmiy texnika rivojlangan bozor iqtisodiyoti sharoitida keskin o`zgarib borayotgan atrof muhit ekologik muammolarini keltirib chiqarmoqda, inson, uni hayotiga, turmush tarziga hamda genitik fondiga va irsiyatiga saliy ta’sir ko`rsatmoqda. Bu esa hozirgi yer yuzida yashab turganlarnigina emas, balki kelgusi avlodlar salomatligiga, ayniqsa yer, suv, atmosfera havosi, yer osti boyliklari, hayvonot va o`simlik dunyosi tabiat va tarixiy yodgorliklarning tabiiy holatiga ham salbiy ta’sir ko`rsatmoqda. Bu holatlarga e’tibor berilib 1993 yil 7-mayda O`zbekiston Respublikasi ,, Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to`g`risida”gi qonuni qabul qilindi. Mazkur qonun hozirgi va kelajak avlod manfaatlarini ko`zlab noyob hamda ekologik, iqtisodiy, ilmiy, madaniy, sanitariya sog`lomlashtirish, estetik nuqtai nazardan milly boylik va umumxalq mulki bo`llmish qimmatli tabiiy majmuilarini muhofaza etishning umumiy, huquqiy, ekologik, iqtisodiy va tashkiliy asoslarini belgilab berdi. O`zbekiston Respublikasida hayvonot va o`simlik dunyosini hamda dalat milly tabiat bog`lari, davlat tabiat va tarixiy yodgorliklarni saqlab qolish, ularni sonini k`opaytirish inson hayotini ekologik normal saqlashga, tabiat bilan jamiyat va inson o`rtasidagi ma’lum mutanosiblikni saqlashga katta yordam beradi. Hozirgi paytda respublikamizda qo`riqlanadigan yerlarning umumiy maydoni 2 million gektardan ortiq, alohida qo`riqlanadigan 11ta tabiiy hududiy ob’ekt, jumladan, 9 ta qo`riqxona, 400 dan ortiq tabiat yodgorliklari mavjud. O`zbekiston Respublikasida alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarni tashkiletish, ulardan foydalanish va ularni muhofaza qilish sohasidagi munosabatlar ushbu qonundan, shuningdek yer, suv, o`rmon to`g`risidgi qonunlar,

yer osti boyliklaridan foydalanish to`g`risaidagi, atmosfera havosini muhofaza etish to`g`risidagi hamda atrof tabiiy muhitni muhofaza qilish to`g`risidagi qonunlardan iborat alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to`g`risidagi O`zbekiston Respublikasi qonunlari va O`zbekiston Respublikasi boshqa qonun hujjatlari bilan tartibga solinadi. Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to`g`risidagi O`zbekiston Respublikasi qonunlarining vazifalari noyob tabiiy majmuilarni, tabiat yodgorliklarini, o`simlik va hayvonlarning irsiy fondini saqlab qolishdan, tabiiy jarayonlarni o`rganishdan tabiiy muhitni ko`zatish va tadqiq etish majmuidan aholini, ekologiya bobida tarbiyalashdan, tabiatni muhofaza qilish ahamiyatiga molik hududlardan xo`jalik maqsadida foydalanishni cheklashdan iboratdir. ,, Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar-bu yerlar va suv kengliklari (akvatoriyalar) ning ustivor ekologik, ilmiy, madaniy, estitik, sanitariya- sog`lomlashtirish ahamiyatiga molik qismlardir. Tabiat rang-barangligini saqlab qolish, ekologik muvozanatni va biosfera monitoringini saqlab turishga, shuningdek shikast etgan tabiiy majmuilarni tiklashga mo`ljallangan yagona tizimni tashkil etuvchi O`zbekiston Respublikasining alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar xo`jalik maqsadida foydalanishdan to`liq yoki qisman, bir umrga yoki vaqtincha tortib olinishi mumkin. Tabiiy zahiralardan foydalanish va ularni muhofaza qilishga doir rejalar va dasturlar, yer tuzilishi va joylarni tekshirish kesmalari hamda boshqa rejalarni ishla b chiqishda alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar hisobga olinadi. Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarga qonunda belgilab qo`yilgan tartibda davlat qo`riqxonalari (shu jumladan biosfera qo`riqxonalari), davlat milliy bog`lari, davlat tabiat yodgorliklari, davlat buyurtma qo`riqxonalari maqomi beriladi. Suvni muhofaza qilish mintaqalari(tegralari) kurort va rekreotsiya tegralari, yer osti va yer usti suvlari hosil bo`ladigan tegralar (Daryo uvalari, oqiziqli adirlar, tog` yonbag`irlarining etaklari), nodir va qimmatbaho mineral konlari, alohida

muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning qo`riqlanma tegralari, baliq xo`jalik tegralari, tarixiy tabiiy va yodgoriy bog`lar botanika va hayvonot bog`lari, dendrariylar hamda O`zbekiston Respublikasi qonunlari va xalqaro shartnomalar bilan belgilab qo`yiladigan tartib asosidagi boshqa hududlar ham alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarga kiradi. Davlat hokimiyati va boshqaruvi mahalliy idoralarning qarorlari bilan alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning boshqa toifalari ham nazarda tutilishi mumkin. Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlari tashkil etish, ulardan foydalanish va ularni muhofaza qilish sohasidagi davlat boshqaruvini O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, davlat hokimiyati va boshqaruvi mahalliy idoralari amalga oshiradi. Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlardan foydalanish va ularni muhofaza qilish sohasidagi davlat nazoratini O`zbekiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish davlat qo`mitasi amalga oshiradi. Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning yerlari tabiatni muhofaza etish, sog`lomlashtirish, rekreatsiya va tarixiy madaniy ahamiyatga molik yerlar jumlasiga kiradi. Davlat qo`riqxonalari, davlat milliy bog`lari yer uchun haq to`lashdan ozod etiladilar.Alohida muhofaza etiladigan boshqa tabiiy hududlar ham Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarda qonunlarida belgilab qo`yilgan tartibda yer uchun haq to`lashdan ozod etilishlari mumkin. Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarda xo`jalik faoliyati bilan shug`illanilgan hollarda ijara haqi va yer solig`i undirib olinadi. Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning davlat kadastri bu hududlarning huquqiy maqomi, ularning jug`rofiy mavqei, miqdor vazifa ko`rsatgichlari, ekologik, ilmiy, ma’rifiy va boshqa xil ahamiyati to`g`risidagi, yer egalari va yerdan qamrab oladi. O`zbekiston Respublikasining alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlari davlat kadastri mazkur hududlar tarmog`ini rejalashtirish, ularni muhofaza etishni ta’minlash va ilmiy tadqiqotlar o`tkazish, tetishli qoidaga rioya etilishi ustidan

davlat nazorati darajasini oshirish, shuningdek ishlab chiqarish kuchlarini rivojlantirish va joylashtirishni rejalashtirish chog`ida bu hududlar o`rni va ahamiyatini hisobga olish maqsadida yuritiladi. Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning huquqiy holatini qo`yidagi xususiyatlari mavjud. 1. U O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining qo`ygan talabiga mosligi, konstitutsiyaviy ustivorlikka ega ekanligi hamda davlat tomindan muhofaza etilishi. 1. Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning huquqiy holatini o`rganish va u to`g`risidagi qonun davlat qo`riqxonalari davlat milliy tabiat bog`lari, davlat buyurtma qo`riqxonalari va davlat tabiat yodgorliklari, alohida muhofaza etiladigan o`zga tabiiy hududlar va boshqa masalalarni hamda u bilan bog`liq barcha munosabatlarni huquqiy jihatdan tartibga solishi mumkin. 1. U yangi ijtimoiy tuzum, bozor munosabatlarni mustahkamlash va ekologik siyosatni barqarorlashtirish uchun yangi huquqiy ekologik zamin bo`lib, alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarni muhofaza qilish hamda ularni huquqiy tartibga solishni o`z oldiga maqsad qilib qo`yishi kerak. 1. Mazkur sohani huquqiy tartibga solish bozor iqtisodiyotida qabul qilingan ekologik qonunlarni qo`llash va ular bilan birgalikda ekologik muhitni yaxshilashga, tabiat ob’ektlaridan oqilona foydalanish va ularni muhofaza qilishga, ayniqsa alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarni saqlashga. 1. Ushbu soha fuqarolarimizning shu kungi hayot talabi asosida ekologik huquqiy ma’naviyat va madaniyatli bo`lishni hamda ushbu yunalishida doim yuksalish bo`lishini taqazo qilishi va boshqa xususiyatlari bilan alohida ajralib turadi. 6. Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning asosiy turlari.

2.Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning asosiy turlari. A. Davlat qo`riqxonalari va ularning huquqiy holati. A. Davlat milliy tabiat bog`lari. A. Davlat buyurtma qo`riqxonalari. A. Davlat tabiat yodgorliklari. A. Alohida muhofaza etiladigan o`zga tabiiy hududlar. B. Davlat qo`riqxonalari va ularning huquqiy holati.Osimlik va hayvonot dunyosini muhofaza qilish, ularning nodir va tugab borayotgan turlarini saqlab qolish, sonini ko`paytirishda qo`riqxona zakaznik va xalq xiyobonlarining ahamiyati kattadir. ,, Jayron” ekologik markazi faoliyat ko`rsatmoqda. Qo`riqlanadigan yerlarning umumiy maydoni 2 million gektardan ortiq, respublikada qo`riqlanadigan 11ta tabiiy hududiy ob’ekt, jumladan, 9 ta qo`riqxona bo`lib, 3 tasi-daryo qayiridagi to`qayda va 3tasi cho`l lanshaftlarida joylashgan. Bular Chotqol tog`-o`rmon, Payg`ambarorol, Qizilqum, Bodayto`qay, Nurota, Zarafshon, Hisor, Vardanzi, Qo`hitantog`, Kitojb qo`riqxonalaridir.Bu qo`riqxonalarda bioekologik tadqiqotlar olib boriladi. Davlat qo`riqxonalari hududidagi yer, suv, atmosfera havosi, yer osti boyliklari, hayvonot va o`simlik dunyosi xo`jalik foydalanishdan to`liq va bir umrga tortib olinadi.Doimiy foydalanish uchun qo`riqxonalarga bepul beriladi.Davlat qo`riqxonalari yerlarini ijaraga berish ta’qiqlanadi.Davlat qo`riqxonalari yuridik shaxs, respublika byudjetidan ta’minlanadi.Ilmiy tadqiqotlar yo`lga qo`yish va o`tkazish uchun davlat qo`riqxonalari o`z ilmiy xodimlari shtati bilan ta’minlanadi. B.Davlat milliy tabiat bog`lari, Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar”to`g`risidagi qonunning 15-moddasiga ko’ra, davlat milliy tabiat bog`lari tabiatni muhofaza qilish muassasasi bo`lib, ularning hududlari (avvatoriylar) alohida ekologi, tarixiy va estetik qimmatga ega bo`lgan hamda tabiatni muhofaza qilish rekratsiya, ma’rifiy, ilmiy va madaniy maqsadlarda foydalanishga

mo`ljallangan tabiiy majmuilarini qamrab oladi. Davlat milliy tabiat bog`lari hududi davlat milliy bog`lariga egalik qilish va ulardan foydalanish uchun beriladigan organlarda, shuningdek boshqa yer egalari va yerdan foydalanuvchilarning yerlarida joylashadi. Davlat milliy tabiat bog`larida: rekratsiya, ma’rifiy va ilmiy maqsadlarda foydalanishga ilmiy va madaniy maqsadlarda foydalanish uchun tabiiy majmuilar va tarixiy-madaniy meroslarni asrab qolishni ta’minlaydigan ish tartibiga rioya etish, shikast etgan tabiiy majmuilarni tiklash; tarix, madaniyat, me’morchilik obidalarini saqlash;turizm, ekskursiya va dam olish uchun sharoitlar yaratish; ekoloogiya bilimlarini targ`ib qilish. Tabiatni muhofaza qilish va tabiatdan oqilona foydalanish sohasida ilmiy tadqiqotlar o`tkazish, ilmiy kadrlar va mutaxassislar tayyorlashga hamkorlik qilish vazifalari yuklatiladi. Davlat milliy tabiat bog`laritashkil etish to`g`risidagi qarorni O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi manfaatdor idoralarining O`zbekiston Respublikasi taqdimiga ko’ra qabul qilinadi. Har bir milliy bog` qaysi idora tasarrufida bo`lsa, shu idora tasdiqlab beradigannizom asosida faoliyat ko`rsatadi. Davlat milliy tabiat bog`lari yuridik shaxs bo`lib, davlat byudjetidan ta’minlanadi, mutaqil balansda turadi, ularning bank muassasasida o`z hisob raqamlari, o`z nomida va O`zbekiston Respublikasi gerbi tushirilgan muxri bo`ladi. Davlat milliy tabiat bog`lari o`z mablag`larini aniq maqsadga qaratgan holda mustaqil tarzda ushbu qonunnig 16-moddasida belgilangan tartibga muvofiq tasarruf etadilar. Davlat milliy tabiat bog`larining hududida daraxt kesilishiga, ekologik jihatdan havf-xatar tug`diruvchi sanoat korxonalarining faoliyat olib borishiga gidrologik va gidrogiologik tartibni o`zgartirib yuboruvchi harakatga; Tuproq eroziyasini shuning o`simlik va hayvonot dunyosining tanazzulini keltirib chiqaruvchi harakatlarga davlat milliy tabiat bog`larining faoliyati bilan bog`liq bo`lmagan yo`l va muhandislik komunikatsiya ishlari olib borishga;

Kimyo va reaktiv moddalarning chiqindilarining ko`milishiga; iqlimlashtirish maqsadiga tirik organizmlarni ko`chirib keltirishga yo`l qo`yilmaydi. Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to`g`risidagi qonunida davlat qo`riqxonalari va davlat milliy tabiat bog`larini muhofaza muhofaza qilishga katta e’tibor berilgan. Jumladan ushbu qonunning 33-moddasiga asosan,davlat qo`riqxonalari va davlat milliy tabiat bog`larini muhofaza qilishni maxsus tabiat hududlarini muhofaza qilish inspeksiyasi amalgam oshiradi va bu ish davlat qo`riqxonasi to`g`risidagi yoki davlat milliy tabiat bog`i haqidagi nizom bilan tartibga solinadi. Muhofaza qilish xodimlari davlat qo`riqxonalari va davlat milliy tabiat bog`lari shtatida turadilar hamda O`zbekiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish davlat inspektorlariga xos barcha huquqlar va imtiyozlardan foydalanadilar deb ko`rsatilgan. B. Davlat buyurtma qo`riqxonalari. Qo`riqxonalardan tashqari kamayib ketayotgan o`simlik va hayvonot turlarini saqlab qolish va tiklash maqsadida 10 gektarga yaqin zakazniklar bor. Toshkent viloyatidan Oqbuloq zakazniki, Chotqol tizmasi tarmoqlarida Oqbuloq soyi havzasida joylashgan bo`lib, maydoni 12,5 ming gektardan ortiq, uning hududida oq tirnoq ayiq, to`ng`iz, O`rta Osiyo echkisi, bo`rsiq va tosh savsarii muhofaza qilinadi. Buxoroda To`dakul, Xorazm zakaznikida ko`l qushlari hamda sutemizuvchi hayvonlardan to`ng`iz, shoqol, tulki, bo`riq qo`riqlanadi. 1977yil respublikada birinchi xalq hiyoboni. O`zbekiston xalq hiyoboni tashkil etildi.U Jizzax viloyatining Zomin tuman hududida. Davlat buyurtma qo`riqxonalari. O`zbekiston Respublikasining, Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to`g`risida”gi qonunning 19-moddasida davlat buyurtma qo`riqxonalari tushunchasi va bunday qo`riqxonalarni tashkil etish masalasi aniq ko`rsatilgan. Unga ko`ra davlat buyurtma qo`riqxonalari tabiiy majmuilarini va ularning ayrim bo`laklarini asrash, ko`paytirish va tiklash maqsadida boshqa oldiga qo`yilgan

vazifalarni bajarish uchun ajratib qo`yilgan hududlar. D.Davlat tabiat yodgorliklari. O`zbekiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish davlat qo`mitasi respublika hududida 400 dan ortiq tabiat yodgorliklarini hisobga olgan. Bulardan atigi, 80 ga yaqini jonsiz tabiat yodgorliklaridir. Ekologik, ilmiy, estetik, madaniy jihatidan noyob, o`rnini to`ldirib bo`lmas, qimmatli, kelib chiqishi tabiiy bo`lgan ob’ektlar davlat tabiat yodgorliklari bo`ladi. F. Alohida muhofaza etiladigan o`zga tabiiy hududlar. Ushbu qonunning, Suvni muhofaza qilish mintaqalari va ularni tashkil etishga” alohida e’tibor berilgan. Unga ko`ra, daryolarning, ko`llarning, suv omborlarining, kanallarning, kollektorlarning hamda boshqa suv ob’ektlarning o`zanlariga tutash hudud suvini muhofaza qilish tegrasi deb e’tiriof etiladi va bu hudud uchun ifloslanish, bulg`nish, sayozlanishning hamda to`lib qolishning oldini olish maqsadida, shuningdek eng maqbul suv maromini saqlab turish uchun maxsus tartib qoida belgilab qo`yiladi. Kurort tabiiy hududlarham kiradi. Mazkur hududlarning huquqiy holati, yani ularni tashkil etish tartibi, Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to`g`risida”gi qonunning 24-moddasida qo`yidagicha ifodalanadi. ,, Davolash va salomatliknni tiklash xususiyatlariga mineral manbalarga, davolovchi balchiq qatlamlariga qulay, iqlim sharoitlari va boshqa shart- sharoitlarga ega bo`lib, tabiiy hududlar kurort tabiiy hududlarga e’tirof etiladi. 3. ,, Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to`g`risida”gi qonun va talablarni buzganlik uchun intizomiy, mulkiy, ma’muriy va jinoiy javobgarliklar qo`llaniladi. Intizomiy javobgarliklar-deyarli kop`roq holatda mehnat intizomini buzish oqibatida, Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to`g`risida”gi qonun va talablarni buzilgan paytda qo`llanilishi mumkin. Intizоmiy jаbоbgаrlik- dеyarli ko`prоQ hоlаtdа mеhnаt intizоmini buzish оQibаtidа,, Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to`g`risida”gi qonun vа

tаlаblаr buzilgаndа ko`llаnilishi mumkin. Shuning uchun hаm аsоsаn,O`zbеkistоn Rеspublikаsi Mеhnаt kоdеksining 181-mоddаsigа binоаn: 1)xаyfsаn; 2)o`rtаchа оylik ish hаQining yigirmа fоizidаn оrtiQ bo`lmаgаn miQdоrdа jаrimа. 3)mеhnаt shаrtnоmаsini bеkоr Qilish; Ushbu mоddаdа nаzаrdа tutilmаgаn intizоmiy jаzо chоrаlаrini Qo`llаsh tаQiQlаngаn. Mulkiy (fuqarolik) javobgarlik esa, Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to`g`risida”gi qonun va talablarni buzganlik uchun qo`llaniladi. Etkazilgan zararni toplash, tiklash va foydalanish bilan bog`liq.Ya`ni yuQоridа zikr etilgаn Qоnsnning 38-mоddаsigа аsоsаn: Аlоhidа muhоfаzа etilаdigаn tаbiiy hududlаrning hоlаtigа zаrаrli tа`sir o`tkаzаyotgаn kоrxоnаlаr, tаshkilоtlаrYusеxlаr,Qurilmаlаrning fаоliyati zаrаrli tа`sir ko`rsаtаyotgаn mаnbаlаr,shu jumlаdаn аlоhidа muhоfаzа etilаdigаn tаbiiy hududlаr hаmdа ulаrning muhоfаzа Qo`riQlаnmа tеgrаlаri ttаshQаrisidаgi mаnbаlаr bаrtаrаf etilgungа Qаdаr to`xtаtib turilаdi yoki chеklаb Qo`yilаdi. Ma’muriy javobgarlik 82-modda. Davlat milliy tabiat bog`lari, buyurtma qo`riqxonalari, tabiat yodgorliklari, suvni muhofaza qilish tegralari, kurort tabiiy hududlari, botanika bog`lari, dendralogik va hayvonot bog`lari, qo`riqlanma tegralar, o`rmonlarning ta’qiqlangan mintaqalari tartiblarini buzish. Fuqarolarga eng kam ish haqining uchdаn bir Qismidаn bir bаrоbаrigаchа,mаnsаbdоr shаxslаrgа esа bir bаrаvаridаn uch bаrаvаrigаchа miQdоridа jаrimа sоlishgа sаbаb bo`lаdi. Takror bo`lsa 3 barbaridan 5 barobarigacha, mansabdor shaxslarga esa 5 barobardan 7 barobarigacha miQdоrdа jаrimа sоlishgа sаbаb bo`lаdi. Jinоiy jаvоbgаrlik -O`zbеkistоn Rеspublikаsi Jinоyat kоdеksidа “Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to`g`risida”gi qonun vа tаlаblаrni buzgаnlik uchun jinоiy jаvоbgаrlik bеlgilаngаn.

O`zbеkistоn Rеspublikаsi Jinоyat kоdеksining 204-mоddаsigа аsоsаn: -аlоhidа muhоfаzа etilаdigаn tаbiiy hududlаrning tаrtibini buzish ko`p miQdоrdа zаrаr еtkаzilishi yoki bоshQаchа оғir оQibаtlаrgа sаbаb bo`lsа; -eng kаm оylik ish hаQining ellik bаrаvаrigаchа miQdоrdа jаrimа yoki bеsh yilgаchа muаyyan huQuQdаn mаxrum Qilish yoxud ikki yilgаchа аxlоQ tuzаtish ishlаri bilаn jаzоlаnаdi. Аlоhidа muhоfаzа etilаdigаn tаbiiy hudud yoki оb`еktlаrini Qаsddаn nоbud Qilish yoki ulаrgа shikаst еtkаzish ko`а miQdоrdа zаrаr еtkаzilishi yoxud bоshQаchа оғir оQibаtlаrgа sаbаb bo`lsа, Eng kаm оylik ish hаQining ellik bаrаvаridаn yuz bаrаvаrigаchа miQdоrdа jаrimа yoki оlti оygаchа QаmоQ yoxud bеsh yilgаchа оzоdlikdаn mаhrum Qilish bilаn jаzоlаnаdi. O’zbеkistоn Rеspublikаsi Tаbiаtni muhоfаzа qilish to’g’risidаgi qоnunning X- bоb 41-mоddаsidа kоrxоnаlаr, tаshkilоtlаr vа bоshqа оb`еktlаrni jоylаshtirish, lоyihаlаsh, qurish, rеkоnstruksiyalаsh, ulаrdаn fоydаlаnish vа ulаrni tugаtishgа dоir ekоlоgik tаlаblаr bеlgilаngаn. Bu mоddаdа hаm xo’jаlik yurgаzish vаzifаsi yuklаtilgаn sаnоаt yoki bоshqа turdаgа kоrxоnаlаrni ishgа tushirish bo’yichа muhim tаlаblаr nаzаrdа tutilmаgаn. Ishlаb chiqаrishni yo’lgа qo’ygаn kоrxоnаlаrgа ekоlоgik guvоxnоmаlаr bеrish Tаbiаtni muhоfаzа qilish to’g’risidаgi qоnunning 46-mоddаsigа muvоfiq аmаlgа оshirilаdi. Ekоlоgiya yoki gigiеnа guvоxnоmаsigа egа bo’lmаgаn, shuningdеk xo’jаlik yuritish dаvоmidа bеlgilаngаn ekоlоgik sаnitаr mеzоnlаrni buzgаn kоr- xоnаlаr xоm аshyo vа mаtеriаllаrdаn fоydаlаnishi, tеxnоlоgiya jаrаyonlаrini jоriy etishi vа tаyyor mаhsulоtlаr ishlаb chiqаrishi mаn etilаdi. Ekоlоgik guvоhnоmаlаr bеrish tаrtibi Vаzirlаr Mаxkаmаsi tоmоnidаn tаsdiklаnаdi vа Tаbiаtni muhоfаzа qilish dаvlаt qumitаsi vа Sоg’liqni sаkdаsh Vаzirligi tоmоnidаn аmаlgа оshirilаdi. Sаnоаt tеgrаlаridа tаbiiy rеsurslаrdаn fоydаlаnish limitlаri vа mе`yorlаri, аtrоf muhitga еtkаzilgаn zаrаrlаrni kоrxоnаlаr tоmоnidаn qоplаshning huquqny nоrmаlаri Tаbiаtni muhоfаzа qilish to’g’risidаgi qоnunning IV, V, X1-bоblаridа kеltirilgаn bir qаtоr mоddаlаr bilаn tаrtibgа sоlinаdi. Sаnоаt tеgrаlаridа ekоlоgik

tаlаblаrni xo’jаlik yurituvchi sub`еktlаr tоmоnidаn qo’pоl rаvishdа buzgаnlаrgа аvvаlаmbоr iqtisоdiy jа-vоbgаrlik chоrаlаrini qullаsh (50-mоddа), bu huquqbuzаrliklаr bir nеchа bоr tаkrоrlаngаndа yoki bir mаrоtаbа qo’pоl rаvishdа buzilsа yuridik jаvоbgаrlikning jinоiy, mа`muriy yoki fuqаrоviy turlаrini qo’llаsh mаqsаdgа muvоfiq bo’lаdi. Аdаbiy o tlаr : 1.O’zbekiston Respublikasi Konstitutsuiyasi.T, “O’zbekiston ”,2000. 2.O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga sharhlar.T.,2001 3.Alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to’g’risida”gi qonun.O’zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining Axborotnomasi.1993 yil,№6,255-m. 4.”Davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish to’g’risida”gi qonun, O’zbekiston Respublikasining Yangi qonunlari,1993 yil №5. 5 . O’zbekiston Respublikasi “Qizil kitobi” T.1.T.,1983 y.T.2.T.,1994 y.T.2000y. 6 .”Tabiatni muhofaza qilish to’g’risida”gi qonuni. O’zbekiston Respublikasi Oliy majlisining Axborotnomasi ,1993 y.№1.38-m. 7 .O’zbekiston Respublikasining “Yer kodeksi”. O’zbekiston Respublikasi Oliy majlisining

8.Xolmshminov J.,Xayitboev E.”Ekologik xavfsizlik:ekologik huquqiy ta‘lim va tarbiya masalalari”.O’zMU bosmaxonasi 2003. 9.Abdullaev O.,Toshmatov Z.O’zbekiston ekologiyasi:bugun va ertaga.T.,1992. 10 .Brinchuk M.M.Ekologicheskoe pravo.M.,1999. 11 .Bogolyubov C.A.Ekologicheskoe pravo.M.,1999. 12 .Yerofeev B.B.Ekologicheskoe pravo.M.,1998. 13 .»Ekologiya huquqi».T.,Adabiyot jamg’armasi.2001 y.328-b. 14.www.akadmvd.uz

O'xshashlar

Yerlarni muhofaza qilish va ulardan foydalanishning huquqiy holati

Mahkumlar huquqiy holati

Suv resurslarini muhofaza qilish va ulardan foydalanishning huquqiy holati

O`simlik dunyosidan foydalanish va muhofaza qilishning huquqiy holati

Yuridik xizmatning huquqiy holati