Aдвoкaтнинг кaсб этикaси - Huquqshunoslik - Referatlar

Aдвoкaтнинг кaсб этикaси

Yuklangan vaqt:

01.11.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

57.3125 KB

Ko'chirib olish

Aдвoкaтнинг кaсб этикaси Режа : 1. Адвокатнинг касб этикаси: аҳамияти ва мазмуни 2. Адвокат ва ишонч билдирувчи 3. Адвокатлар ўртасидаги ўзаро муносабатлар 4. Адвокатлар ва суд процесси иштирокчилари 5. Адвокатлик сири 6. Aдвoкaт вa мaнфaaтлaр тўқнaшуви

1. Адвокатнинг касб этикаси: аҳамияти ва мазмуни Юридик этика ҳуқуқшуноснинг касбий фаолияти хусусиятлари, унинг ахлоқий ва ижтимоий ҳолати фазилатлари билан шартланган. Касб тури бўйича инсонлар билан иш олиб боришга тўғри келадиган мутахассислар ўқувчилар, талабалар, судланувчилар, гувоҳлар томонидан нафақат муайян белгиланган ролни ижро этувчи сифатида, балки уларнинг истараси иссиқлиги, ижобий ёки салбий инсоний хислатлари бўйича ҳам баҳоланади. Хусусан, ҳуқуқшунос билан суҳбатда бўлган ҳар бир инсон ундан нафақат касбий мажбуриятларини малакали бажаришини, балки иззат- ҳурмат билан муомала қилишни кутади, бу эса ҳуқуқшунос зиммасига одоб нуқтаи назаридан жавобгарлик юклайди, унга шахс сифатида юқори талаблар қўяди. Мана шуни ўзиёқ инсонларнинг касбий мажбуриятларини бажаришини тартибга соладиган ва уларнинг эътиборини ўз-ўзини тарбиялашга ундовчи махсус хулқ-атвор нормаларининг пайдо бўлиш асоси ҳисобланади. Бу соҳаларда касбий мажбуриятларни муваффақиятли бажарилиши мутахассисларнинг малакаси ва жавобгарлиги, ўз касбий бурчини бенуқсон бажаришга шайлигини фаҳмлаш билан қўшилишини назарда тутади. Ахлоқ ҳам, ҳуқуқ ҳам муайян тарзда адолат ва лозимлик тўғрисидаги умуминсоний тасаввурларни ифодалайдиган нисбатан барқарор нормалар (қоидалар, йўл-йўриқлар ва бошқа) мажмуи сифатида тушунилади. Бу нормалар умумий характерга эга бўлиб, жамиятнинг барча аъзолари учун бир хилда баравар тааллуқли ҳисобланади. Ҳуқуқ нормалари ёзилганлиги, нашр қилинганлиги, яъни расмий тарзда давлат томонидан эълон қилинганлиги, ахлоқ нормалари эса асосан жамиятнинг ижтимоий онгида мужассам бўлганлигига қарамасдан, ахлоқ ҳам, ҳуқуқ ҳам деярли барча муносабатларни ўз ичига оладиган ёйиқ хулқ қоидалари тизимини ташкил этади. Одатда, ахлоқ маданияти – бу уч поғонада намоён бўладиган, шахснинг ахлоқий ривожланиши ва етуклигининг сифат тавсифидир.

Биринчидан , бу жамиятнинг ахлоқ ва одоб нормалари талабларини билишда, фаолиятнинг мақсад ва воситаларини онгли даражада асослай олиш имкониятида ифодаланадиган ахлоқий онг маданияти. Бу поғона шахснинг дунёқараши, унинг ахлоқий билимлари ва эътиқодларига боғлиқ. Иккинчидан , ахлоқ мақсадлари ва воситаларини дилдан қабул қилишни, уларни амалга оширишга кўнгилда тайёрлигини таъминлайдиган ниҳоятда муҳим поғона бу ахлоқ туйғулари маданияти. Юридик фаолият туридан қатъи назар ҳуқуқшунос касбий ахлоқининг бош принципи адолат ҳисобланади. Ушбу ахлоқий принципсиз ҳуқуқ соҳасидаги фаолият ўз маъносини йўқотади. Шу билан бир қаторда ҳуқуқшунослардан холислик, беғаразлик, мустақиллик, инсон ҳуқуқларига ва айбсизлик презумпциясига риоя этиш талаб этилади. Юқорида белгилаб ўтилган принциплар ҳуқуқшуноснинг касбий фаолияти тузилишида ниҳоятда муҳим ўрин эгаллайди. Унинг касбий фаолияти моҳиятини ифодалаган ҳолда бу принциплар унинг хулқининг стратегиясини ҳам ташкил этади. Бу принциплар адвокатлик фаолиятида ўзига хос аҳамият касб этади, чунки адвокат ҳар бир малакали юридик ёрдамга муҳтож шахсга уни кўрсатиш мақсадида фаолиятни амалга оширадиган шахс ҳисобланади, яъни бошқа сўзлар билан айтганда инсонларнинг қонуний ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилади. Императивлиги ҳар бир муайян ҳолатларни ҳисобга олган ҳолда қўлланадиган ижтимоий ахлоқ нормаларидан фарқли равишда юридик этика принциплари – адолат, беғаразлик, холислик, мустақиллик ва инсон ҳуқуқларига риоя этиш – адвокат учун барча ҳолларда мажбурий бўлган қатъий ахлоқий талабларни ифода этади. Касб этикаси – бу адвокат касбини бошқа юридик касблар орасидан ажратиб турадиган тушунча. Касбий маҳорат қанчалик юқори бўлса, ахлоқ нормалари ҳам шунчалик юқори бўлади, ва аксинча, ахлоқ нормалари қанча юқори бўлса, касбий маҳорат ҳам шунчалик ошади.

Адвокатнинг касб этикаси ундан сотилмасликни, қонунга содиқликни, ҳамманинг қонун олдида тенглигига риоя этишни талаб қилади. Адвокатура тўғрисидаги қонунчиликда белгилаб қўйилган принциплар ҳам айнан шунга қаратилган. Адвокат касби учун ахлоқ талаблари ўзига хос маънога эга. Касбий ахлоқнинг моҳиятини тушунишдан адвокатлар этикасини ривожлантириш масалаларини ечиш ҳам чиқиб келади. Адвокатлик этикасининг вазифаси – процессуал нормаларга риоя қилишда ахлоқ асосларининг роли ҳақидаги масалани ўрганиб чиқиш. Судлов ишларини юритиш иштирокчиларининг муносабатларини белгиловчи ахлоқ принциплари, шубҳасиз, шахснинг субъектив ҳуқуқларининг муҳим кафолатидир. Судлов ишларини юритиш инсон учун энг муҳим нарсага тааллуқли – унинг шаъни ва қадр-қиммати, баъзи ҳолларда эса ҳаётига ҳам. Ахлоқ принциплари адвокатнинг касб этикасида бевосита ўз аксини топади. Юқорида айтиб ўтилганларни ҳисобга олиб, адвокатлик этикаси бу адвокатлик фаолияти вакилларининг меҳнат фаолияти ва хизматдан ташқари хулқининг ахлоқий характерини таъминловчи юриш-туриш қоидалари мажмуидан иборат касб этикасининг бир тури, деб таъриф бериш мумкин. Бошқача қилиб айтганда, адвокатлик этикаси адвокатлик фаолиятини амалга оширувчи шахсларнинг ахлоқ кодексидир. Агар судьялик этикаси – бу судьялар ва жиноят, фуқаролик судлов ишларини юритишнинг бошқа иштирокчиларининг касбий фаолияти ва хизматдан ташқари хулқининг ахлоқий характерини таъминловчи юриш- туриш қоидалари мажмуи бўлса, адвокатлик этикаси – бу тегишинча адвокатларнинг юриш-туриш қоидалари кодексидир. Умуман, адвокатлик этикаси адвокатура ходимларининг қарашлари, онгининг тўғри шаклланишига имкон беради, уларни ахлоқ нормаларига оғишмай риоя қилиш, ҳақиқий адолатни таъминлаш, инсонларнинг ҳуқуқ ва эркинликлари, шаъни ва қадр-қимматини ҳимоя қилиш, ўз шаъни ва обрўсини сақлашга йўллантиради. Адвокатлик этикаси масаласи

олимларнинг ҳам, амалий ҳуқуқшуносларнинг ҳам қизиқиш доираси остида ҳисобланади. Адвокатлик этикаси – бу олимлар кабинетда ўйлаб топган нарсаси эмас, қадимги муаллифларнинг цитаталари тўплами ҳам эмас, балки адвокатларнинг ўз виждонлари асосида ташкил этилган уларнинг эркин ахлоқий танлаш махсулидир. «Адвокатура назарияси» муаллифлари айтганидек, ҳар бир адвокатнинг виждони бор, лекин ҳар бир адвокат уни эшитишга тайёр эмас. Бу борада этиканинг вазифаси ҳар бир адвокатга унинг виждони овозини етказиш. Жамиятда адвокат муҳим ва масъулиятли ролни бажариши туфайли у муайян касб ва этика мезонларига жавоб бериши лозим, ва бу мезонлар одатда ҳар қандай муносиб фуқарога қўйиладиган мезонлардан анча юқори: адолатлик ва ҳаққонийлик, мустақиллик, топширилган вазифа учун жавобгарлик ва бошқалар. «Одил судловнинг муҳим иштирокчилари ҳисобланган адвокатлар ўз касбларининг шаъни ва қадр-қимматини тутиб туришлари лозим», - дейилган БМТнинг жиноятларни олдини олиш бўйича Саккизинчи конгрессида 1990 йил августда қабул қилинган «Адвокатлар роли тўғрисида асосий қоидалар»нинг 12 бандида. Адвокатлик этикаси адвокатлик фаолиятининг ахлоқий жиҳатлари тўғрисидаги илмий асосланган тасаввурлар тизимини ташкил этади. Шундай қилиб, бизнинг фикримизча, адвокатлик этикасининг аҳамияти шундаки, у адвокатни малакали юридик ёрдам кўрсатиш борасидаги мажбуриятларини бажаришини таъминлаш, яъни ҳар бир Ўзбекистон Республикаси фуқаросининг конституциявий ҳуқуқини таъминлаш ушбу мажбуриятларни бажариш вақтида адвокатнинг лозим бўлган хулқ-атворини аниқлаш, инсонпарварлик мазмуни билан тўлдирилган адвокатлик фаолиятига ахлоқий тус бериш ва шу вақтнинг ўзида давлат, жамият ва адвокатура ўртасида боғлаб турувчи бўғин ва баланс вазифаларини бажаради. Адвокатлик этикаси оммавий-ҳуқуқий институт

сифатида адвокатурага нисбатан жамият ва давлат ишончини керакли даражада шакллантириши лозим. 2. Адвокат ва ишонч билдирувчи Адвокатнинг ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) билан муносабатларда ўзини тутиш этикаси мазмун-моҳиятига кўра анча мураккабдир. Адвокатнинг ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) билан ўзаро муносабати асосини ишонч ташкил этиши лозим. Айнан ишонч унга юридик ёрдам сўраб мурожаат этган шахс билан муносабатларининг ҳуқуқий табиатинигина эмас, балки адвокатнинг фуқаролар субъектив ҳуқуқларини таъминлашга йўналтирилган фаолиятининг ахлоқий жиҳатини ҳам ўзида ифодалайди. Адвокат ўзига юридик ёрдам беришни сўраб, мурожаат этган шахсга ҳуқуқий масалаларда маслаҳат берар экан, у берилаётган маслаҳатнинг тўғрилигигагина эмас, балки тўғри тушунилганига ҳам ишонч ҳосил қилиши керак. Адвокат юридик ёрдам кўрсатишда ҳал килиниши лозим бўлган масала юзасидан қонунга асосланган тушунтиришлар бериши ва низонинг судда қай тарзда ҳал бўлиши мумкинлиги ҳақида билдириши лозим. Лекин у ҳеч қачон ишни у ёки бу тарзда ҳал қилиб бераман, деган мазмунда ваъдалар бермаслиги лозим. Ўзбекистон Республикаси Адвокатларнинг касб этикаси қоидалари 2.4 бандига кўра адвокат қуйидагиларга ҳақли эмас: Адвокат: - юридик ёрдам кўрсатишни сўраб мурожаат қилган шахснинг қонуний манфаатларига зид ҳаракат қилишга, унга юридик ёрдам кўрсатишда ўз фойдасини, бадахлоқ манфаатларни кўзлаб ёки ташқаридан бўладиган тазйиқ таъсирида ҳаракат қилишга; - мурожаат қилган ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) ўзини ўзи айблаётганлигига ишончи комил бўлган ҳолларни истисно қилганда иш бўйича ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги

шахснинг) хоҳиш-иродасига зид нуқтаи назарни эгаллашга ва унга қарши ҳаракат қилишга; - агар ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) ўз айби исботланганлигини рад этса, унинг айби исботланганлиги тўғрисида омма олдида баёнот беришга, шунингдек ишонч билдирувчи шахсни (ҳимоя остидаги шахсни) ўз айбига иқрор бўлишга кўндиришга; - ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) розилигисиз у томонидан юридик ёрдам кўрсатилаётганлиги билан боғлиқ ҳолда ўзига маълум қилинган маълумотларни ошкор этишга; - ўз имконияти даражасидан ортиқ эканлигини била туриб, юридик ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги топшириқни ўз зиммасига олишга; - юридик ёрдамга муҳтож шахсларга ўз ёрдамини мажбурлаб тиқиштиришга, уларни суд ва ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ходимлари билан шахсий алоқаларидан фойдаланиш, ишнинг муваффақиятли ҳал бўлишини ваъда қилиш, бошқа адвокатларнинг ролини пасайтириб кўрсатиш ҳамда бошқа номуносиб усуллар орқали ўзига жалб этишга; - ишнинг муҳокамаси жараёнида иштирок этаётганида муҳокаманинг бошқа иштирокчиларининг, ҳатто беодоблик қилган бўлсалар ҳам, шаъни ва қадр-қимматини таҳқирловчи, ҳақоратловчи иборалар ишлатишга; - ўзи юридик ёрдам кўрсатувчи шахс сифатида иштирок этаётган низо предмети ҳисобланган мол-мулкни ва мулкий ҳуқуқларни шахсий манфаатлари йўлида ҳар қандай усул билан хоҳ ўз номига, хоҳ бошқа шахслар номига расмийлаштириш орқали олишга; - ўзини ўзи реклама қилишга (юридик ёрдам кўрсатадиган жойини, вақтини, бундай ёрдам турларини қайд этиш ҳоллари бундан мустасно); - иш учун зарур бўлмаган ҳолларда ва ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) розилигисиз унинг шахсига ва турмушининг ишқий (интим) томонларига тааллуқли маълумотларни олиш учун ҳаракат қилишга;

- адвокатлик сири предмети бўлган масалалар бўйича гувоҳлик кўрсатмалари беришга; - иш бўйича сўроқ қилинган гувоҳлар, жабрланувчилар ва экспертлар билан суддан ташқари ҳолларда баҳсга киришишга; - иш учун зарурлиги тақозо этилмаса, жараён иштирокчилари ёки бошқа шахсларни обрўсизлантирадиган ҳужжатларни талаб қилишга ва тақдим этишга; - келишув битими тузиш тўғрисидаги музокаралар давомида бошқа тарафдан олинган маълумотлардан бутун жараён давомида ҳам, жараёндан кейин ҳам ана шу тарафга қарши фойдаланишга ҳақли эмас. Қонун ва адвокат касби этикаси ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) хоҳиш-иродасидан устундир. Ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) қонунга риоя этмасликка ёки ушбу Қоидаларда назарда тутилган нормаларни бузишга қаратилган ҳеч бир истаги, илтимоси ёки кўрсатмаси адвокат томонидан бажарилиши мумкин эмас. Адвокат ўзига ҳуқуқий ёрдам сўраб мурожаат қилган шахсга тааллуқли масаланинг моҳиятини сабр-тоқат билан аниқлаши, қонунни содда тилда тушунтириши, ўрганилаётган масалага қонун ҳужжатларининг талабларига мувофиқ равишда баҳо бериши ва масалани ҳал этиш учун танланадиган муайян вариантнинг оқибатлари тўғрисида имкон қадар маълум қилиши керак. Масалани ҳал этиш йўлини узил-кесил танлаш ҳуқуқи доимо ишонч билдирувчи шахсга (ҳимоя остидаги шахсга) тегишлидир. Адвокат ўзига юридик ёрдам кўрсатишни сўраб мурожаат қилган шахсга ёки ишонч билдирувчи шахсга (ҳимоя остидаги шахсга) унда топшириқни бажариш бўйича эришиладиган натижалар хусусида бевосита ёки билвосита асоссиз умидлар пайдо қилиши ёки адвокат кутилаётган натижага ўз мажбуриятларини ҳалол бажаришдан ташқари бошқа воситалар орқали таъсир кўрсатиши мумкин деган тассаввур ҳосил қилиши мумкин бўлган ваъда ва кафолатлар беришга ҳақли эмас.

Агар муайян топшириқнинг ижроси муқаддам қабул қилинган топшириқнинг ижросига тўсқинлик қиладиган бўлса, адвокат бундай топшириқни зиммасига олмаслиги керак. Адвокат ишонч билдирувчи шахсга (ҳимоя остидаги шахсга) қарздорлик туфайли тобе бўлиб қолмаслиги керак. Адвокат ишонч билдирувчи шахслар (ҳимоя остидаги шахслар) билан ўзаро бетакаллуф муносабатларга йўл қўймаслиги керак. Топшириқ бекор қилинган тақдирда, адвокат ишонч билдирувчи шахсдан (ҳимоя остидаги шахсдан) олган ишга доир барча ҳужжатларнинг асл нусхаларини ва ишончномани дарҳол унга қайтариши керак. Топшириқни бажариш жараёнида, адвокат ўз хатти-ҳаракатларида ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) тақдим этган ҳужжатлар ва ахборотнинг ишончлилиги презумпциясидан келиб чиқади, ва уларни қўшимча равишда текширувдан ўтказмайди. Адвокатнинг суриштирув, дастлабки тергов органлари, прокурор ёки суднинг тайинлашига кўра ишонч билдирувчи шахсга (ҳимоя остидаги шахсга) давлат ҳисобидан юридик ёрдам кўрсатганидаги вазифалари тўлов битими асосида юридик ёрдам кўрсатилганидаги вазифалардан фарқ қилмайди. Агар топшириқнинг қабул қилинганидан кейин адвокат топшириқни зиммасига олишга ҳақли бўлмаган ҳолатлар юзага чиқса, адвокат битимни бекор қилиши лозим. Адвокат суриштирув, дастлабки тергов органларининг, прокурор ёки суднинг тайинлашига кўра юридик ёрдам кўрсатишда Ўзбекистон Республикаси Адвокатлар палатаси ҳудудий бошқармаси белгилайдиган тартибда шахсан иштирок этиши шарт. Дастлабки тергов босқичида ҳимоя қилиш топшириғини тайинланиш ёки битим бўйича қабул қилган адвокат биринчи инстанция судида ҳимоя қилишни узрли сабабларсиз рад этишга ҳақли эмас.

Иш бўйича иштирок этиш топшириғини тайинлаш ёки битим бўйича қабул қилган адвокат ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) тўловга қобилиятсизлиги важи билан ҳимоя қилишни рад этишга ҳақли эмас ҳамда ўзига мурожаат қилган ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) иши бўйича суднинг ҳукми устидан апелляция шикояти тайёрлаш ва уни бериш босқичига қадар ҳимоячи вазифаларини бажариши керак. Адвокат топшириқни қабул қилишни ва ишни юритишни рад этиши шарт, агарки: у мазкур иш бўйича манфаатлари ўзига мурожаат қилган шахс манфаатларига зид бўлган шахсларга юридик ёрдам кўрсатаётган ёки кўрсатган бўлса; гарчи шахслардан бирининг манфаатлари бошқасининг манфаатларига зид бўлмаса-да, аммо бу шахслар ишнинг айни бир эпизоди бўйича турлича нуқтаи назарда бўлсалар; айни бир иш бўйича вояга етган ва вояга етмаган шахсларнинг ҳимоясини амалга ошириш зарур бўлса; у муқаддам ишда судья, прокурор, терговчи, суриштирувчи, эксперт, мутахассис, таржимон, гувоҳ, холис сифатида иштирок этган бўлса; ишни тергов қилиш ёки кўриб чиқиш вақтида у қариндошчилик муносабатларида бўлган мансабдор шахс иштирок этаётган (иштирок этган) бўлса. Агар муайян ҳолатлар натижасида манфаатлари турлича бўлган ёинки манфаатларида зиддиятлар келиб чиқиши эҳтимоли мавжуд бўлган шахсларга юридик ёрдам кўрсатиш зарурати юзага келса, шериклик шартномаси асосида биргаликда юридик ёрдам кўрсатаётган адвокатлар топшириқни ижро этишни давом эттириш учун зиддиятли муносабатлар барча тарафларининг ёзма розилигини олишлари ва ана шу манфаатлар ҳуқуқий ҳимоя қилинишининг тенг имкониятларини таъминлашлари шарт.

Суд-тергов органлари томонидан топшириқдан воз кечиш тўғрисидаги тегишли илтимоснома қаноатлантирилган ҳолларда адвокат бу ҳақда адвокатлик тузилмаси раҳбариятини ва ишонч билдирувчи шахсни (ҳимоя остидаги шахсни) у бошқа адвокатга ҳуқуқий ёрдам сўраб мурожаат қилиш имкониятига эга бўлиши учун олдиндан хабардор қилиши шарт. Адвокат ишонч билдирувчи шахсга (ҳимоя остидаги шахсга) унинг талаблари қаноатлантирилишига кафолат бермаслиги керак. Даъвонинг ёки унга нисбатан эътирознинг асослилигига шубҳа мавжуд бўлган тақдирда, адвокат топшириқни қабул қилиши мумкин, бироқ ишонч билдирувчи шахсга (ҳимоя остидаги шахсга) унинг талаблари қаноатлантирилмаслиги мумкинлигини тушунтириб қўйиши шарт. Ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) талаблари ёки эътирозлари асоссиз эканлигига ишончи комил бўлса ва ҳуқуқий асос мавжуд бўлмаса, адвокат ўз фикрини ишонч билдирувчи шахсга (ҳимоя остидаги шахсга) маълум қилиши керак. Агар даъво ва унга нисбатан эътирознинг асоссиз эканлиги суд муҳокамаси жараёнида аниқланса, ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) эса ишда адвокатнинг бундан буён ҳам иштирок этишини қатъий талаб қилса, адвокат ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) талаблари ва эътирозлари билан чекланиши керак, уларни қонун қоидалари билан асослаши шарт эмас. Ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) айбни тан олганлиги, агар адвокат унинг айбдорлиги шубҳали ёки исбот қилинмаган деган хулосага келса, адвокатни айбни тан олиш борасида низолашиш ҳуқуқидан маҳрум қилмайди. Бундай вазиятда адвокат иш бўйича мустақил ва ишонч билдирувчи шахсдан (ҳимоя остидаги шахсдан) ҳоли ҳуқуқий нуқтаи-назарни эгаллаши ҳамда ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) оқланишини сўраши шарт. Агар мавжуд далил-исботлар ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) хатти-ҳаракатларида жиноятнинг қўйилган айбдагига нисбатан унчалик оғир бўлмаган таркиби мавжудлигидан далолат берса,

адвокат бу ҳақда унга маълум қилиши ва унчалик оғир бўлмаган жиноятни назарда тутган ҳолда нуқтаи назарни келишиб олиши шарт. Бундай ҳолда ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) адвокатнинг асосларига рози бўлса, адвокат ўзи мустақил танлаган нуқтаи назардан келиб чиққан ҳолда уни ҳимоя қилади. Бир гуруҳ шахслар иштирок этаётган ишларда айрим ишонч билдирувчи шахсларни (ҳимоя остидаги шахсларни) ҳимоя қилиш манфаатлари ўртасида зиддиятлар мавжуд бўлса, адвокат суд тергови вақтида ҳимоя нутқи учун ўзига ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) айбини рад этадиган ёки унинг айбдорлигига шубҳа пайдо қиладиган далил-исботларни ёҳуд жавобгарликни енгиллаштирадиган ҳолатларни тўплаши ва таҳлил қилиши лозим. Адвокат бошқа судланувчиларнинг ҳолатини заруратсиз ёмонлаштирмаслиги керак. Адвокатнинг манфаатлари ўзига ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) манфаатларига зид бўлган бошқа судланувчиларга қарши қаратилган хатти-ҳаракатлари фақатгина бундай хатти-ҳаракатларсиз ўзига мурожаат қилган ишонч билдирувчи шахсни (ҳимоя остидаги шахсни) тўлақонли ҳимоя қилиш мумкин бўлмайдиган ҳолатларда асосли ҳисобланади. Адвокат ўзига мурожаат қилган ишонч билдирувчи шахсга (ҳимоя остидаги шахсга) нисбатан чиқарилган ҳукм устидан унинг илтимосига кўра, шунингдек агар ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) вояга етмаган бўлса ёки руҳий камчиликларга эга бўлса ва суд ҳукмда адвокатнинг мавқеини ҳисобга олмаган ҳамда у илтимос қилганидан кўра оғирроқ жазо ёки оғирроқ жиноят учун тайинланадиган жазо тайинлаган бўлса ёҳуд ҳукмни енгиллаштириш учун ҳуқуқий асослар мавжуд бўлса, шикоят қилиши керак. Агар маҳкум, вояга етмаган ва руҳий иллатга эга шахслар бундан мустасно, ҳукм устидан шикоят қилишга эътироз билдирса, адвокат имкон

қадар ундан ҳукм устидан шикоят қилишни рад этишнинг ёзма шаклини олиши керак. Адвокат жабрланувчини, гувоҳни ҳақиқатга тўғри келмайдиган тушунтириш беришга кўндиришга ҳақли эмас. Адвокат бажарган иши учун ҳақ сифатидаги, шунингдек ўзи қилган чиқим ва харажатларни қоплаш тарзидаги ўзига тегишли бўлган маблағларни олиш ҳуқуқига эга. Адвокатга тўланадиган ҳақ тарафларнинг келишуви орқали белгиланади ва бунда ишнинг ҳажми ва қай даражада мураккаблиги, ишни бажариш учун қанча вақт кетиши, адвокатнинг тажрибаси ва малакаси, иш бажаришнинг муддатлари, тезкорлик даражаси ва бошқа ҳолатлар ҳисобга олиниши мумкин. Адвокат тўланадиган ҳақ иш ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) фойдасига ҳал бўлиш-бўлмаслигига қараб белгиланиши кўзда тутилган юридик ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги битим тузмаслиги керак. Ушбу қоида ҳақ иш муваффақиятли ниҳояланган тақдирда, даъвонинг баҳосига мутаносиб равишда белгиланиши мумкин бўлган мулкий низоларга нисбатан амал қилмайди. Адвокатнинг ҳақни адвокат бўлмаган шахслар билан бўлишиши, хусусан, гўёки вазифаларни тақсимлаш тарзида бўлишиши тақиқланади. Адвокатнинг ишонч билдирувчи (ҳимоя остидаги) шахсдан юридик ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги битимни таъминлаш тарзида мол-мулк олиши тақиқланади, аванс тўловлари бундан мустасно. 3. Адвокатлар ўртасидаги ўзаро муносабатлар Адвокат ўз ҳамкасбларининг шаъни, қадр-қиммати ва ишчанлик обрўсини ҳурмат қилиши, улар билан ўзаро ҳурмат ва касбий ҳуқуқларга риоя этиш асосида муносабатда бўлиши, зарурат тақозо этса, ўз ҳамкасбига унинг касбий фаолиятида (ҳуқуқий нуқтаи назарини, ҳимоянинг энг мақсадга

мувофиқ воситалари, усуллари ва услубларини танлашида ҳамда бошқа шу кабиларда) баҳоли қудрат ёрдам кўрсатиши шарт. Адвокат адвокатлик тузилмасидаги бошқа адвокат олдига келган шахсни ўзига оғдириб, юридик ёрдам кўрсатиш тўғрисида битим тузишга кўндиришга ҳақли эмас. Адвокат: - ҳуқуқий ҳужжатларда, ишонч билдирувчи шахсга (ҳимоя остидаги шахсга) ва бошқа шахсларга ёзган хатларида бошқа адвокатни, шунингдек, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар, судьялар ва бошқа давлат органларини бадном этувчи ёки ҳақорат қилувчи иборалардан фойдаланишга; - ўзига юридик ёрдам кўрсатишни сўраб мурожаат қилган шахслар ва ишонч билдирувчи шахслар (ҳимоя остидаги шахслар) билан суҳбатларда бошқа адвокатни бадном этувчи иборалардан фойдаланишга, шунингдек, мазкур шахсларга муқаддам юридик ёрдам кўрсатган бошқа адвокатларнинг хатти-ҳаракатлари ва маслаҳатларининг тўғри-нотўғрилигини танқид қилишга; - ўзига ёрдам сўраб мурожаат қилган шахслар ва ишонч билдирувчи шахслар (ҳимоя остидаги шахслар) билан бошқа адвокатларга тўланаётган ҳақнинг қай даражада асосли эканлигини муҳокама қилишга ҳақли эмас. Суд мажлиси ёки тергов ҳаракатларида иштирок этиш учун белгиланган вақтда етиб келишнинг узрли сабабларга кўра имкони бўлмаган тақдирда, шунингдек, бошқа вақт тайинлаш тўғрисида илтимоснома киритиш ниятида бўлса, бу ҳақда адвокат суриштирувчи, терговчи, прокурор ёки судга имкон қадар олдиндан маълум қилиши, шунингдек, жараёнда иштирок этаётган бошқа адвокатларни ҳам хабардор қилиши ва улар билан ўзаро мақбул вақтни келишиб олиши керак. Агар ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) ишни топшириқни олдин зиммасига олиб бўлган бошқа адвокат (адвокатлар) билан биргаликда юритишни илтимос қилса, адвокат ўз ҳамкасби (ҳамкасблари) ишни биргаликда юритишга рози эканлиги ёки эмаслигини аниқлаши лозим;

агар улар рози бўлмасалар, бу ҳақда ишонч билдирувчи шахсни (ҳимоя остидаги шахсни) хабардор қилиб, унга адвокат (адвокатлар) танлашда бир тўхтамга келишни таклиф этиши керак. Агар адвокат ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) бошқа адвокатга қарши қўзғатган даъво ишини юритишни зиммасига олса, у бу ҳақда адвокатлик тузилмасининг раҳбарига, ҳамкасбига маълум қилиши ва ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) манфаатларига риоя этган ҳолда низони келишув битими тузиш билан тугатишни таклиф қилиши керак. Агар низо келишув битими тузиш билан тугаши мумкин бўлмаса, ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) манфаатларини ифода этувчи адвокат ҳамкасби билан суҳбатни тикламай туриб, топшириқни бажаради. Адвокатлар ўртасидаги муносабатлар ишда иштирок этувчи тарафлар манфаатларини ҳимоя қилишга таъсир кўрсатмаслиги керак. Адвокат қандайдир бошқа муносабатлар манфаатини ўйлаб, ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) манфаатларига путур етказишга ҳақли эмас. Адвокат ўзига мурожаат қилган ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) процессуал рақиби билан ана шу процессуал рақиб адвокатининг розилиги билангина ёки унинг иштирокида суҳбатлашишга ҳақли. Адвокатга агар зарурат тақозо этса, ўз ҳамкасбига у профессионал этика нормаларини бузганлигини билдириб қўйиш тавсия этилади. Касбий этика нормалари қўпол бузилган ёки адвокат ўз ҳамкасбига билдирган мулоҳазаларни у инкор этган тақдирда, адвокат адвокатлар ўзини ўзи бошқариш органларига шикоят билан мурожаат қилишга ҳақли. Ўзбекистон Республикаси Адвокатлар палатасидаги ва унинг ҳудудий бошқармаларидаги лавозимларга сайланган ёки тайинланган адвокатлар бошқа адвокатларнинг ҳуқуқларини чекловчи, таҳқирловчи ёки улар ўз профессионал фаолиятини амалга ошириши учун тўсқинлик қиладиган

ҳолатларни истисно қилган ҳамда ўзлари учун имтиёзли шартлар белгиламаган ҳолда адвокатлик фаолияти билан шуғулланишлари мумкин. Адвокат Ўзбекистон Республикаси Адвокатлар палатаси органлари ва ҳудудий бошқармаларини ҳурмат қилиши, бадалларни ўз вақтида тўлаши ва улар томонидан қабул қилинадиган профессионал адвокатлик фаолиятини тартибга солувчи қарорлар, йўриқномалар ҳамда қоидаларни аниқ бажариши шарт. Адвокат Ўзбекистон Республикаси Адвокатлар палатаси органлари ва ҳудудий бошқармаларининг ўз ваколатлари доирасида қабул қилган қарорларини бажариши шарт. Адвокат Ўзбекистон Республикаси Адвокатлари палатасининг органларига ва ҳудудий бошқармаларига уларнинг касбий ва жамоатчилик фаолияти билан боғлиқ барча масалаларда ёрдам кўрсатиши шарт. Адвокат Ўзбекистон Республикаси Адвокатлар палатаси органлари ва ҳудудий бошқармаларининг, малака комиссияларининг таклифига биноан белгиланган муддатда ҳозир бўлиши шарт. Чақирув бўйича ўз вақтида етиб келишнинг имкони бўлмаган тақдирда, адвокат ҳозир бўлмаганлигининг сабабини маълум қилиши ва талаб қилинган тушунтиришни ўз вақтида тақдим этиши керак. Адвокат, агар ўзига нисбатан жиноят иши қўзғатилган бўлса ёки фуқаролик иши бўйича ўз шаъни ва қадр-қимматини бадном этадиган даъво тақдим этилган бўлса, бу ҳақда адвокатлик тузилмаси раҳбарини хабардор қилиши шарт. Адвокатлар ва суд процесси иштирокчилари Адвокатнинг суд билан муносабатларининг этик томонига, бошқалар билан бўладиган муносабатлардагидан кўра, жуда юқори талаблар қўйилади. Адвокат суд процессида иштирок этишда суд ва унинг вакилларига нисбатан хушмуомалалик билан муносабатда бўлиши, унинг ҳаракатлари ва сўзида судга нисбатан ҳурматсизлик аломатлари бўлмаслиги лозим.

Умумий тарзда олганда адвокат суд билан муносабатларда ўзининг барча хатти-ҳаракатлари, билдираётган фикр-мулоҳазалари, судда сўзлайдиган нутқи билан жамиятда суд-ҳуқуқ тизими ва унинг вакилларига нисбатан ҳурмат билан муносабатда бўлиш маданиятини шакллантиришга кўмаклашиши лозим. Адвокат судга нисбатан ҳурмат билан муносабатда бўлиш билан бирга ўзига ишонч билдирувчи шахс (ҳимояси остидаги шахс) ҳуқуқ ва манфаатларини виждонан ҳимоя қилиши, шу билан бирга қонун ҳужжатларида назарда тутилган чегарадан чиқмаслиги лозим. Адвокат судда ўз ишонч билдирувчиси (ҳимояси остидаги шахс) манфаатларини судда ҳимоя қилар экан, у судда текширилган далилларни ҳуқуқий жиҳатдан ўз ишонч билдирувчиси (ҳимояси остидаги шахс) манфаатларидан келиб чиқиб баҳолаши, шу билан бирга имкон қадар холис бўлиши далилларнинг, исботланган ҳолатларнинг моҳиятини бузмаслиги лозим. Адвокат суд билан айтишидан, суд процесси бошқа иштирокчилари шаънига тегиш ва уларга нисбатан ҳақоратомуз сўзларни айтишдан ўзини тийиши керак. Адвокат судда раислик этувчининг фармойишларига сўзсиз бўйсуниши, суд мажлисида белгиланган тартибга риоя этиши шарт. Раислик этувчининг ҳимоя ҳуқуқи ёки фуқаролик процесси тарафининг ҳуқуқларини бузувчи хатти-ҳаракатларига қонунда белгиланган тартибда эътироз билдиришда адвокат оғир-босиқ бўлиши ва одоб қоидаларига риоя қилиши керак. Адвокат суд муҳокамаси иштирокчиси сифатида ўз мухолифларига ҳам ҳурмат билан муносабатда бўлиши лозим. Адвокатнинг суд мажлисига узрсиз келмай қолиши ёки тизимли равишда кеч келиши касб этикаси қоидаларини қўпол равишда бузиш ҳисобланади. Шунинг учун ҳам адвокат маълум бир сабабларга кўра суд мажлисига белгиланган вақтда етиб келиши мумкин бўлмай қолган ҳолларда

бу ҳақида судга ва шу ишда қатнашаётган бошқа ҳамкасбларига аввалдан хабар бериши керак. Адвокатнинг суд процессида этика қоидаларига қатъий риоя этиш нафақат адвокатнинг, балки суд ҳокимиятининг ҳам обрўси ошишига хизмат қилади. 5.Адвокатлик сири “Адвокатлик сири” тушунчаси адвокат ва ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) ўртасидаги муносабатларни тавсифлайди. “Адвокатура тўғрисида”ги Қонунига кўра, адвокат адвокатлик сирини сақлаши шарт. Адвокатлик сири жумласига ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) адвокатдан ёрдам сўраб мурожаат этганлигининг ўзи, ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) ёрдам сўраб мурожаат этган масалалар, адвокатдан ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) олган маслаҳатлар, насиҳатлар ва тушунтиришларнинг моҳияти, адвокатнинг ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) билан ўтказган суҳбатида тўхтаб ўтилган барча масалалар киради. Адвокат, адвокат ёрдамчиси, адвокат стажёри, адвокатлар бюролари, ҳайъатлари ва фирмалари мансабдор шахслари ва техник ходимларининг адвокатлик сири бўлмиш маълумотларни ошкор этиши ва бу маълумотлардан ўз манфаатлари ёки учинчи шахслар манфаатлари йўлида фойдаланиши ман этилади. Қонуннинг бу нормаси адвокат ёрдамидан фойдаланувчиларга адвокат билан муҳокама қилинаётган маълумотларнинг сир сакланишига ишонч уйғотади. Бу эса ўз навбатида уларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш учун зарур бўлган маълумотларини адвокатга эркин баён этиш имконини беради. Адвокат томонидан ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс)дан олинган маълумотларни сир сақлаш муддати белгиланмаган. Адвокат ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш муносабати билан унга маълум бўлиб қолган маълумотларни муддатсиз сир сақлаши ва ҳеч кимга маълум қилмаслиги

керак. Фақат ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) адвокатни сир сақлаш мажбуриятидан озод қилиши мумкин. Фақат бир ҳолатдагина адвокат бу қоидага риоя этмаслиги мумкин. Яъни у ўзига маълум қилинган маълумотлардан ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) манфаатларини ҳимоя қилишда ўз нуқтаи назарини асослаш учун зарур бўлган ҳажмда фойдаланишга ҳақли. Қонун нормаларини таҳлил қилиш шуни кўрсатадики, адвокатлик сирига қуйидагилар тааллуқлидир: 1) адвокатдан юридик ёрдам сўраб мурожаат этган шахс тўғрисидаги маълумотлар, шу жумладан, ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) исми, отасининг исми, фамилияси, агарда ишонч билдирувчи юридик шахс бўлса унинг номи; 2) ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) ёрдам сўраб, мурожаат этган масалалар; 3) юридик ёрдам сўраб мурожаат этган шахс адвокатдан олган маслаҳатлар, насиҳатлар ва тушунтиришлар моҳияти; 4) юридик ёрдам сўраб мурожаат этган шахс билан адвокатнинг ўтказган суҳбатидаги барча масалалар; 5) адвокат иш юзасидан қонунда белгиланган тартибда тўплаган ҳамда фойдаланадиган барча далиллар ва ҳужжатлар; 6) адвокат ишонч билдирувчи (ҳимоя остидаги шахс) ёки уларнинг қариндошларидан олган маълумотлар; 7) юридик ёрдам кўрсатиш жараёнида адвокатга ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) ҳақида маълум бўлиб қолган ахборотлар; 8) адвокатнинг иш бўйича досьеси; 9) юридик ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги битим (шартнома) шартлари, шу жумладан, кўрсатилган юридик ёрдам учун ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) томонидан ҳақ тўлаш шартлари; 10) юридик ёрдам кўрсатиш билан боғлик бошқа маълумотлар.

“Адвокатура тўғрисида”ги Қонунга ва Жиноят процессуал кодексига мувофиқ, адвокат ҳимоячилик ёки вакиллик вазифасини бажараётганида ўзига маълум бўлиб қолган тафсилотлар юзасидан гувоҳ сифатида сўроқ қилиниши мумкин эмас. Адвокатлик сири юридик ёрдам кўрсатиш бўйича муносабатлар тугаганидан кейин ҳам сақланади. Шуни ҳам қайд этиш керакки, адвокатлик сири юридик ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги битим (шартнома) тузилганига қадар адвокат ва унга юридик ёрдам сўраб мурожаат этган шахс ўртасида олиб борилган музокараларга ҳам тааллуқлидир. Адвокатлик сирини сақлаш кафолатлари. Адвокатлик сирини сақлаш адвокат ва унга ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) ўртасидаги муносабатларда бир-бирига тўлиқ ишончни таъминлайди. Юридик ёрдам кўрсатиш жараёнида адвокатга ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) бошқа ҳолатларда сир сақлашни афзал кўрган маълумотлар маълум бўлиб қолади. Адвокатлик сирини сақлаш қонун томонидан кафолатланади. Бу қуйидагилардан иборатдир: Биринчидан , ҳимоя ва вакилликни амалга ошириш жараёнида адвокатга маълум бўлиб қолган маълумотларни ошкор этилиши Жиноят процессуал кодексининг 353 - моддасига мувофиқ, терговчи томонидан тақиқлаб қўйилиши мумкин. Терговчи жиноят ишидаги барча маълумотларни ёки унинг муайян қисмидаги маълумотларни ошкор қилинмайдиган деб эътироф этишга ҳақли. Ана шу асосда у тергов ҳаракатларида иштирок этаётган ёки тергов ҳаракатларини бажаришда ҳозир бўлган ёхуд тергов материаллари билан танишаётган шахслардан уларнинг зиммасига ишда мавжуд бўлган маълумотларни унинг рухсатисиз ошкор қилмаслик тўғрисида мажбурият юклатилгани ҳақида тилхат олиши мумкин. Тилхатда, шунингдек, мазкур мажбуриятни бузганлик учун Жиноят кодексининг 239-моддасига биноан, жавобгарлик ҳақидаги огоҳлантириш ҳам акс эттирилади.

Ҳимоячининг ишдаги маълумотларни ошкор қилмаслик мажбурияти унинг гумон қилинувчи ёки айбланувчи билан бўладиган суҳбатига тааллуқли эмас. Иккинчидан , Жиноят-процессуал кодексининг 53 - моддаси 3-қисмига кўра ҳимоячи ўз вазифасини амалга ошириши билан билган маълумотларни ошкор қилишга ҳақли эмас. Учинчидан , адвокат ўз ҳимоясида бўлган ва қамоқда сақланаётган айбланувчи ёки судланувчи билан холи учрашишга ҳақлидир. Бунда учрашувлар сони ва давом этиш вақти чегараланмайди. Адвокатнинг касбга оид ҳуқуқлари, шаъни ва қадр-қиммати қонун билан қўриқланади. Адвокатларнинг касбий фаолиятига у ёки бу тарзда аралашиш, улар ўз касбий вазифаларини бажараётганда олган муайян маълумотларни ошкор этишни талаб қилиш, шунингдек, адвокатлар бирлашмаларининг мансабдор шахсларидан ва техник ходимларидан худди шундай маълумотларни талаб қилиш тақиқланади. Адвокат ўз касбий вазифаларини бажараётганида унга бирор-бир шаклда таъсир ўтказишга йўл қўйилмайди. Адвокат ҳимоячилик ёки вакиллик вазифасини бажараётганда ўзига маълум бўлиб қолган тафсилотлар юзасидан гувоҳ сифатида сўроқ қилиниши мумкин эмас. Адвокат касбий вазифаларини бажариши муносабати билан қўлга киритган адвокатлик далиллари (ашёлари), ҳужжатлари ундан олиб қўйилиши ёки кўздан кечирилиши мумкин эмас, шунингдек, унинг ўзи юридик ёрдам кўрсатаётган шахслар билан учрашиш ҳуқуқи чекланиши мумкин эмас. Адвокатнинг иш юзасидан ҳуқуқий нуқтаи назари хусусида суриштирув органи, терговчи, прокурор тақдимнома киритиши, шунингдек, суд хусусий ажрим чиқариши мумкин эмас. Адвокат қонунга мувофиқ, жисмоний ва юридик шахсларга юридик ёрдам кўрсатаётганлиги муносабати билан уни жиноий, моддий ва бошқа

жавобгарликка тортиш ёки бундай жавобгарликни қўллаш билан қўрқитиш мумкин эмас. Адвокатга нисбатан жиноий иш Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори, Қорақалпоғистон Республикаси прокурори, вилоятлар, Тошкент шаҳар прокурорлари ва уларга тенглаштирилган прокурорлар томонидан қўзғатилиши мумкин. Юқоридагиларнинг барчаси адвокатлик сири сақланишини кафолатлашга йўналтирилган. Аммо шуни қайд этиш керакки, айрим ҳолатларда адвокат адвокатлик сирини сақлаш принципидан чекиниши мумкин. Масалан, адвокат ўз вазифаларини амалга ошириши жараёнида унга жиноят содир этишга тайёргарлик кўрилаётганлиги ёки жиноят содир этилаётганлиги ҳақида аниқ маълумотлар маълум бўлиб қолса, у бу ҳақида тегишли органларга хабар қилиши керак. Адвокат ўзига маълум бўлиб қолган маълумотларни ўз фойдасига ёки учинчи шахслар фойдасига ёки зарарига ишлатиши мумкин эмас. 6. Aдвoкaт вa мaнфaaтлaр тўқнaшуви Адвокат юридик ёрдам кўрсатишда ишонч билдирувчи (ҳимоя остидаги шахс) ҳуқуқ манфаатларига бирон бир тарзда зарар етказмаслиги лозим. Шу билан бирга ишонч билдирувчи (ҳимоя остидаги шахс)да ҳам адвокатга нисбатан бирон бир шубҳа уйғонмаслиги керак. Адвокатнинг бундай тарзда ҳаракат қилишини ишонч бидирувчи (ҳимоя остидаги шахс) ҳуқуқ ва манфаатларни ҳимоя қилишда манфаатлар тўкнашувига йўл кўймаслик принципи таъминлайди. Манфаатлар тўкнашуви янги ишонч билдирувчи (ҳимоя остидаги шахс) манфаатлари билан адвокатниниг шахсий манфаатлари, у илгари ҳуқуқий ёрдам кўрсатган ёки бундай ёрдамни кўрсатаётган шахслар манфаатлари ўртасида қарама каршилик мавжуд бўлганда, вужудга келади. Шунинг учун адвокат янги ишонч билдирувчи (ҳимоя остидаги шахс) билан ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш тўғрисида битим тузаётганда манфаатлар тўқнашуви мавжуд ёки йўқлигига ишонч хосил қилиши лозим. Манфаатлар тўқнашуви мавжуд

бўлган ҳолда адвокат ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш мажбуриятини олмаслиги керак. Манфаатлар тўқнашуви масаласини ҳал этиш бир адвокатлик тузилмасида, яъни адвокатлик фирмаси ва адвокатлар ҳайъатида фаолият кўрсатаётган адвокатлар учун бир қадар қийин кечади, чунки бир адвокатлик фирмасида фаолият кўрсатаётган адвокатларнинг манфаатлари қарама-қарши бўлган шахсларга ҳуқуқий ёрдам кўрсатиши – бу адвокатлик фирмасига нисбатан ишончнинг йўқотилишига олиб келиши мумкин. Манфаатлар тўқнашувига йўл қўймаслик мақсадида қонун ҳужжатлари ва Ўзбекистон Республикаси адвокатларнинг касб этикаси қоидаларида қатор нормалар назарда тутилган. Ўзбекистон Республикасининг “Адвокатура тўғрисида”ги Қонунининг 7-моддаси 2 қисмига мувофиқ адвокат муайян иш бўйича юридик ёрдам кўрсатаётган ёки илгари юридик ёрдам кўрсатган шахсларнинг манфаатлари ишни олиб боришни сўраб мурожаат этган шахснинг манфаатларига зид келган ёки у судья, прокурор, терговчи, суриштирув ўтказувчи шахс, жамоат айбловчиси, суд мажлиси котиби, эксперт, мутахассис, жабрланувчининг, фуқаровий даъвогарнинг, фуқаровий жавобгарнинг вакили, гувоҳ, холис, таржимон сифатида иштирок этган ҳолларда, шунингдек агар ишни дастлабки тергов қилишда ёхуд судда адвокатнинг қариндоши бўлган мансабдор шахс иштирок этган ёки иштирок этаётган бўлса, худди шунингдек агар адвокат бевосита ёки билвосита шу ишдан шахсан манфаатдор бўлса бу ҳол унга ишонч билдирувчи (ҳимоя остидаги) шахснинг манфаатларига зид келса, юридик ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги топшириқни қабул қилишга ҳақли эмас. Жиноят-процессуал кодексининг 79-моддаси адвокат билан ишонч билдирувчи шахс ёки ҳимоя остидаги шахс манфаатлари ўртасида карама каршилик келиб чиққан ҳолларда муайян адвокатнинг ишда иштирок этишини истисно этади. Бундай ҳолларда адвокат ишда иштирок этишдан четлаштирилади ва унинг ўрнига ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги

шахс) бошка адвокат билан ишда иштирок этиш тўғрисида шартнома тузади. Агарда ҳимоя остидаги шахс (айбланувчи, судланувчи) бошқа адвокатни таклиф этиш имконига эга бўлмаса, адвокатнинг иштироки тергов органи ёки суд томонидан таъминланади. Ҳимоячи, шунингдек, жабрланувчининг, фуқаровий даъвогарнинг ёки фуқаровий жавобгарнинг вакили қуйидаги ҳолларда ишини юритишда иштирок этишга ҳақли эмас, башарти у: 1) илгари шу иш бўйича судья, халқ маслаҳатчиси, прокурор, терговчи, суриштирувчи, суд мажлисининг котиби, гувоҳ, эксперт, мутахассис, таржимон ёки холис сифатида иштирок этган бўлса; 2) ушбу ишнинг терговида ёки судда кўрилишида иштирок этган ёхуд иштирок этаётган судья, прокурор, терговчи, суриштирувчи ёки суд мажлисининг котиби билан қариндошлик муносабатида бўлса ёхуд юридик ёрдам кўрсатиш тўғрисида у билан битим тузган процесс иштирокчисининг манфаатларига манфаати қарама-қарши бўлган шахс билан қариндошлик муносабатида бўлса; 3) ўз ҳимоясидаги гумон қилинувчининг, айбланувчининг, судланувчининг ёки ўзи вакиллик қилаётган жабрланувчининг, фуқаровий даъвогарнинг, фуқаровий жавобгарнинг манфаатларига манфаати қарама- қарши бўлган шахсга юридик ёрдам кўрсатаётган ёки муқаддам шундай ёрдам кўрсатган бўлса. Юқоридаги ҳолатлар мавжуд бўлган ҳолларда адвокат мазкур иш бўйича ҳимояни амалга ошириш ёки вакиллик қилиш тўғрисида битим тузишга ҳақли эмас. Ишонч билдирувчи (ҳимоя остидаги шахс) ва адвокатнинг иш юзасидан нуктаи назари ўртасида қарама-қаршиликлар вужудга келган такдирда ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) процесснинг исталган босқичида унга ҳуқуқий ёрдам кўрсатаётган адвокатдан воз кечишга ҳақли.

Агарда гумон килинувчи, айбланувчи ёки судланувчининг адвокатни рад қилиш ҳақидаги аризаси қаноатлантирилган тақдирда, уларга бошқа адвокат хизматидан фойдаланиш ҳуқуқи берилади, жабрланувчи, фуқаровий даъвогар ёки фуқаровий жавобгарга ишга бошқа вакилни жалб этиш имконияти берилади. Ўзбекистон Республикаси Адвокатларининг қасб этикаси қоидаларида ҳам манфаатлар тўқнашувига йўл кўймаслик билан боғлиқ қоидалар назарда тутилган. Чунончи, мазкур ҳужжатнинг 4.12 бандида қуйидагилар кўрсатилган. Адвокат топшириқни қабул қилишни ва ишни юритишни рад этиши шарт, агарки: - у мазкур иш бўйича манфаатлари ўзига мурожаат қилган шахс манфаатларига зид бўлган шахсларга юридик ёрдам кўрсатаётган ёки кўрсатган бўлса; - гарчи шахслардан бирининг манфаатлари бошқасининг манфаатларига зид бўлмаса-да, аммо бу шахслар ишнинг айни бир эпизоди бўйича турлича нуқтаи назарда бўлсалар; - айни бир иш бўйича вояга етган ва вояга етмаган шахсларнинг ҳимоясини амалга ошириш зарур бўлса; - у муқаддам ишда судья, прокурор, терговчи, суриштирувчи, эксперт, мутахассис, таржимон, гувоҳ, холис сифатида иштирок этган бўлса; - ишни тергов қилиш ёки кўриб чиқиш вақтида у қариндошчилик муносабатларида бўлган мансабдор шахс иштирок этаётган (иштирок этган) бўлса. Агар муайян ҳолатлар натижасида манфаатлари турлича бўлган ёинки манфаатларида зиддиятлар келиб чиқиши эҳтимоли мавжуд бўлган шахсларга юридик ёрдам кўрсатиш зарурати юзага келса, шериклик шартномаси асосида биргаликда юридик ёрдам кўрсатаётган адвокатлар топшириқни ижро этишни давом эттириш учун зиддиятли муносабатлар

барча тарафларининг ёзма розилигини олишлари ва ана шу манфаатлар ҳуқуқий ҳимоя қилинишининг тенг имкониятларини таъминлашлари шарт. 7. Aдвoкaт гoнoрaри Гонорар сўзи лотин тилидаги honorarium сўзидан келиб чиққан бўлиб, ҳурмат изҳори сифатида бериладиган совға тушунилади. Қадимги Римда ва Грецияда ҳам фақат жисмоний меҳнат учун ҳақ тўланиб, ақлий меҳнат учун эса ҳақ тўланмаган. Ўша даврдаги тассавурга кўра ақлий меҳнатни пул билан баҳолаб бўлмаган, ақлий меҳнат билан фақат озод ва ҳурматли фуқароларгина шуғулланиб, бу меҳнат учун ҳақ тўлаш ҳақорат ҳисобланган. Судда ҳимояни амалга оширувчи – суд нотиқлари машҳур ва бадавлат оилалардан бўлишган. Шунинг учун ҳам уларнинг судда ҳимоячи вазифасини бажариш билан боғлиқ фаолияти обрў – эътибор козониш учун амалга оширилган ва уларга бу меҳнати учун ҳурмат кўрсатилиб, баъзан миннатдорчилик рамзи сифатида совғалар берилган. Кейинчалик бу совғалар пул шаклида ҳам берилиши мумкин бўлиб, у гонорар деб аталган. Ўзбекистон Республикасининг “Адвокатура тўғрисида”ги Қонуни адвокатларнинг ҳуқуқий ёрдам кўрсатгани учун тўланадиган ҳаққа нисбатан бирон бир аниқ талаблар қўймайди. Шу билан бирга бу қонун юридик хизмат учун ҳақ тўлаш адвокат билан ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) ўртасида ихтиёрий равишда тузиладиган битим (шартнома) асосида амалга оширилишини назарда тутади. Адвокат гонорари миқдорини белгилаш адвокатлар этикасининг энг мураккаблиги шундаки адвокат гонорари оқилона миқдорларда белгиланиши лозим. Аммо қонунда ҳам, Ўзбекистон Республикаси Адвокатларнинг касб этикаси қоидаларида ҳам адвокат гонорарининг оқилона миқдори қанча эканлиги ҳақида кўрсатилмаган. Фуқаролик процессуал кодексининг 114- моддасида ҳал қилув қарори қайси тарафнинг фойдасига чиқарилган бўлса, суд шу тарафга иккинчи тарафдан вакилнинг ёрдами учун тўлашга кетган харажатларни оқилона миқдорларда ундириб берилиши назарда тутилган.

Ўзбекистон Республикаси Адвокатларнинг касб этикаси қоидаларининг 4.21 – 4.25 бандлари адвокат гонорари масалаларига тегишли бўлиб, унда қуйидагилар назарда тутилган. Адвокат бажарган иши учун ҳақ сифатидаги, шунингдек ўзи қилган чиқим ва харажатларни қоплаш тарзидаги ўзига тегишли бўлган маблағларни олиш ҳуқуқига эга. Адвокатга тўланадиган ҳақ тарафларнинг келишуви орқали белгиланади ва бунда ишнинг ҳажми ва қай даражада мураккаблиги, ишни бажариш учун қанча вақт кетиши, адвокатнинг тажрибаси ва малакаси, иш бажаришнинг муддатлари, тезкорлик даражаси ва бошқа ҳолатлар ҳисобга олиниши мумкин. Адвокат тўланадиган ҳақ иш ишонч билдирувчи шахснинг (ҳимоя остидаги шахснинг) фойдасига ҳал бўлиш-бўлмаслигига қараб белгиланиши кўзда тутилган юридик ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги битим тузмаслиги керак. Ушбу қоида ҳақ иш муваффақиятли ниҳояланган тақдирда, даъвонинг баҳосига мутаносиб равишда белгиланиши мумкин бўлган мулкий низоларга нисбатан амал қилмайди. Адвокатнинг ҳақни адвокат бўлмаган шахслар билан бўлишиши, хусусан, гўёки вазифаларни тақсимлаш тарзида бўлишиши тақиқланади. Адвокатнинг ишонч билдирувчи шахсдан (ҳимоя остидаги шахсдан) юридик ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги битимни таъминлаш тарзида мол-мулк олиши тақиқланади, аванс тўловлари бундан мустасно. Қонун ҳужжатлари, Ўзбекистон Республикаси Адвокатларнинг касб этикаси қоидалари ва адвокатлик амалиётини таҳлил этиш натижаларига таянган ҳолда, адвокат гонорари миқдори қуйидагилар ҳисобга олинган ҳолда оқилона белгиланган деб топиш мумкин. Биринчидан, адвокатлик гонорари миқдори адвокатнинг юқори ҳуқуқий мақомига мувофиқ бўлиши, адвокатнинг муносиб турмуш тарзини таъминлай олиши лозим.

Иккинчидан, юридик ёрдам кўрсатиш тўғрисида шартнома тузишда, адвокатга юридик ёрдам кўрсатганлиги учун тўланадиган ҳақ (гонорар) миқдорини белгилашда ҳар ҳолда қуйидагилар эътиборга олинмоғи лозим: ишнинг ҳажми ва қай даражада мураккаблиги; ишни бажариш учун канча вақт кетиши; адвокатнинг тажрибаси ва малакаси; иш бажаришнинг муддатлари ва тезкорлик даражаси; ишонч билдирувчи шахснинг мулкий аҳволи; оддат тарзига айланиб қолган адвокат гонорари миқдорини белгилаш амалиёти ва бошқалар. Адвокат гонорарини ҳисоблаб чиқиш услуби турли хил бўлиши мумкин: қатъий белгилаб кўйилган; вақтбай; шартли; аралаш. Қатъий белгилаб қўйилган суммада гонорар ундириш дейилганда юридик ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги битимда адвокат ва ишонч билдирувчи шахс томонидан адвокатга унинг ишонч билдирувчи шахсга кўрсатадиган юридик ёрдами учун тўланадиган гонорарнинг суммаси аниқ белгилаб кўйилиши тушунилади. Вақтбай гонорар дейилганда ишонч билдирувчи шахснинг топшириғини бажариш учун адвокат томонидан сарфланадиган вақтга нисбатан белгиланадиган гонорар миқдори тушунилади. Бунда ишонч билдирувчи шахснинг топшириғини бажариш учун адвокат неча ой, неча кун ёки неча соат вақт сарфлашидан келиб чиқиб гонорар миқдори келишилади. Гонорар миқдорини шартли равишда белгилаш дейилганда адвокат гонорари миқдорининг ишнинг қандай ҳал этилишига боғлиқ тарзда аниқлаш тушунилади. Гонорар миқдорини белгилашнинг аралаш услуби дейилганда гонорарнинг бир қисмини қатъий белгиланган суммада тўлаш, бошқа қисмини эса топшириқни бажариш учун сарфланган вақтга караб ёки эришилган натижага караб тўлаш тушунилади. Одатда адвокатлар гонорар ундириш услубини кўрсатиладиган ҳуқуқий ёрдамнинг хусусиятларига караб белгилашади. Бу амалиётни адвокатлик фаолиятининг турларига қараб таснифлаш мумкин.

Ҳуқуқий хизмат кўрсатиш тўғрисидаги шартнома бўйича гонорар ундириш . Одатда бу турдаги шартномалар бўйича адвокат тадбиркорлик субъектларига ҳуқуқий хизмат кўрсатади. Бу хизмат одатда кўйидаги шаклларда кўрсатилади: ҳаракатдаги қонун ҳужжатларини тадбиркорлик субъекти амалиётида кўллаш тўғрисида маслаҳатлар бериш; шартномалар, буйруқлар, қўлланмалар, низомлар ва бошқа ҳужжатларнинг лойиҳасини тузиш ёки тузилган бундай ҳужжатларнинг қонун ҳужжатлари талабларига қанчалик мувофиқ эканлиги тўғрисида хулоса бериш; тадбиркорлик субъектининг ўзининг ҳамкорлари билан шартномалар тузиш борасида олиб бораётган музокараларда иштирок этиш ва ишонч билдирувчи шахснинг манфаатларидан келиб чиққан ҳолда шартнома шартларини юридик нуқтаи назардан шакллантириш, шунингдек, бошқа ҳуқуқий тусдаги ишларни амалга ошириш. Бу хилдаги шартномалар бўйича ҳуқуқий ёрдам кўрсатишда адвокатлар одатда ишонч билдирувчи шахснинг манфаатларини судда ҳимоя қилиш мажбуриятини олишмайди. Агарда бундай мажбуриятни олганлари тақдирдагина унинг учун тўловни амалга оширишни шартномада алоҳида қайд этишади. Ҳуқуқий хизмат кўрсатиш тўғрисидаги шартнома бўйича гонорар маълум вақт (ой, чорак ёки адвокат сарфлаган вақтга караб соатбай) учун қатъий белгиланган суммада тўланади.

Ишонч билдирувчи шахснинг манфаатларини фуқаролик ишлари бўйича судларда ва хўжалик судларда ҳимоя қилиш тўғрисидаги битим бўйича адвокатнинг гонорари масаласи битимда атрофлича келишиб олинади. Бундай битимлар бўйича адвокат гонорари бир неча қисмлардан иборат бўлиши мумкин. Ишонч билдирувчи шахс адвокат томонидан ҳужжатларни таҳлил қилинганлиги ва судда эгалланадиган ҳуқуқий позицияни ишлаб чиққанлиги учун, ҳамда иш юзасидан маслаҳатлар берганлиги учун алоҳида ҳақ тўлаши, кейин эса судда амалга оширилган ишлар учун, яъни суд процессида катнашганлик, эътироз, илтимоснома ва ишонч билдирувчи шахснинг фикрларини ифодаловчи бошқа процессуал ҳужжатларни тузганлиги учун ҳақ тўлаши битимда назарда тутилиши мумкин. Шунингдек, битимда адвокатнинг биринчи инстанция судида ва юқори суд инстанцияларида катнашганлиги учун алоҳида-алоҳида хақ тўлаш назарда тутилиши мумкин. Айрим ҳолларда тўланадиган гонорарнинг миқдори мулкий хусусиятга эга бўлган ишлар бўйича эришилган натижага боғлиқ этиб белгиланиши ҳам мумкин. Жиноят ишлари бўйича адвокат иштироки тўғрисида битим . Ўзбекистонда бозор иқтисодиёти қарор топганига қадар адвокат жиноят ишлари бўйича асосан дастлабки тергов ва судда жиноят ишлари бўйича ҳимоячи, жабрланувчининг вакили сифатида иштирок этар эди. Адвокатнинг жиноят ишлари бўйича иштирок этганлиги учун гонорар адлия вазирлиги томонидан тасдиқланган махсус тарифлар бўйича ундирилар эди. 1999 йилда бу тарифлар бекор қилингач адвокатнинг жиноят ишлари бўйича иштироки учун ҳақ адвокат билан ишонч билдирувчи шахс (ҳимоя остидаги шахс) ўртасида тузиладиган битимга асосан белгиланадиган бўлди. Жиноят ишлари бўйича адвокатнинг ҳимоячи сифатида катнашганлиги учун адвокат гонорарини шакллантиришга турли хилда ёндашилади. Айрим ҳолларда адвокат ишнинг судда ҳал бўлишига қадар бўлган жараёнда иштирок этиб, гонорарни шунга нисбатан белгилайди.

Бунда гонорар ҳар бир ой учун алоҳида алоҳида тўланиши ёки дастлабки терговда қатнашганлиги учун алоҳида, биринчи инстанция судида иштирок этганлиги учун алоҳида тўланиши мумкин. Кўпчилик ҳолларда адвокат гонорарининг миқдори кунлик ставка тарзида белгиланади. Бу шу билан боғлиқдир-ки жиноят ишлари бўйича дастлабки тергов ёки ишни судда кўриш узлуксиз ҳар куни давом этмаслиги мумкин. Баъзи ҳолларда муайян тергов ҳаракатларини адвокатнинг иштироки билан ўтказиш адвокатга боғлиқ бўлмаган ҳолда бошқа кунга кўчирилиши ёки ишни судда кўриш бошқа кунга қолдирилиши мумкин. Бу ҳолатлар адвокатнинг жиноят ишлари бўйича иштироки тўғрисидаги битим тузишда эътиборга олиниши лозим. Адвокатлик этикаси нуқтаи назаридан жиноят ишида ҳимоячи сифатида қатнашаётган адвокат иш юзасидан ижобий натижаларга (масалан, судланувчининг оқланишига ёки унга нисбатан енгил жазо тайинланишига) эришганида гонорар миқдорини белгилаш маълум мураккабликлар билан боғлиқ. Тўғри, қонунда адвокат гонорари миқдорини кўрсатилган ҳолатлар билан боғлашни тақиқловчи нормалар мавжуд эмас. Лекин Ўзбекистон Республикаси Адвокатларнинг касб этикаси қоидаларига кўра адвокат тўланадиган ҳақ иш ҳимоя остидаги шахснинг фойдасига ҳал бўлиш бўлмаслигига караб белгиланишини назарда тутадиган юридик ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги битим тузишликни тақиқлайди. Аммо шуни назарда тутиш керакки, бу қоида жиноят иши билан бирга кўрилаётган мулкий низоларга нисбатан қўлланилмайди. Адвокат ҳуқуқий масалалар бўйича маслаҳатлар ва тушунтиришлар, қонун ҳужжатлари юзасидан оғзаки ёки ёзма маълумотлар бериш тўғрисидаги битимлар, ҳуқуқий хусусиятдаги аризалар, шикоятлар ва бошқа ҳужжатларни тузиш тўғрисидаги битимлар, шунингдек, маъмурий ҳуқуқбузарлик ишлари бўйича вакилликни амалга ошириш ҳамда ишонч билдирувчи шахснинг номидан давлат органларида жисмоний ва юридик шахслар олдида вакилликни амалга ошириш тўғрисидаги битимлар бўйича адвокат гонорари ишонч билдирувчи шахс билан ўзаро келишув асосида

белгиланади. Бундай ҳолларда адвокат гонорари миқдорини белгилашнинг тури услублари (қатъий белгилаб қўйилган; вақтбай; шартли; аралаш) қўлланилиши мумкин. Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатларида жиноят ишлари бўйича гумон қилинувчи, айбланувчи ёки судланувчига адвокат томонидан юридик ёрдам кўрсатиш бўйича харажатларни давлат ҳисобига ўтказиш ҳоллари ҳам назарда тутилган. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Адвокатлар томонидан кўрсатилган юридик ёрдам учун давлат ҳисобидан ҳақ тўлаш механизмини такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида” 2008 йил 20 июньда қабул қилинган қарор ва унинг асосида Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ва Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг қарори билан тасдиқланиб, Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигида 2008 йил 2 декабрда 1878-сон билан давлат рўйхатидан ўтказилган “Гумон қилинувчи, айбланувчи ёки судланувчига адвокатлар томонидан юридик ёрдам кўрсатиш бўйича харажатларни давлат ҳисобига ўтказиш тартиби тўғрисида”ги Низомга асосан оиласида ҳар бир оила аъзосига тўғри келадиган ялпи ойлик даромад юридик ёрдам кўрсатилганлиги учун ҳақ тўлашдан озод қилиш тўғрисида қарор (ажрим) қабул қилинган кундаги энг кам ойлик иш ҳақининг 1,5 баробаридан ортиқ бўлмаган шахслар (гумон қилинувчи, айбланувчи ёки судланувчи) адвокатлар томонидан юридик ёрдам кўрсатилганлиги учун ҳақ тўлашдан озод қилинади ва харажатлар давлат ҳисобига ўтказилади. Гумон қилинувчи, айбланувчи ёки судланувчига адвокат томонидан юридик ёрдам кўрсатиш бўйича харажатларни давлат ҳисобига ўтказиш учун асос бўлиб, юридик ёрдам учун ҳақ тўлашдан озод қилиш тўғрисидаги суриштирувчи, терговчи, прокурорнинг қарори, суднинг ажрими ҳисобланади. Мазкур қарор (ажрим)ни чиқариш учун гумон қилинувчи, айбланувчи ёки судланувчининг иш жойидан берилган оҳирги 12 ойлик даромади тўғрисидаги маълумотнома мавжуд бўлган тақдирда, уни илова қилган ҳолда яшаш жойидаги махалла, овул, кишлок фуқаролар йиғини ёки

фуқаролар йиғини томонидан ваколатланган комиссия томонидан берилган хулоса асос бўлиб хизмат қилади. Суриштирув жараёнида, дастлабки тергов босқичида, биринчи инстанция судларида ва апелляция, кассация ёки назорат тартибида кўрилаётган ишларда адвокатлар томонидан юридик ёрдам кўрсатилганлиги учун тўлов ҳар бир кун учун энг кам ойлик иш ҳақининг 50 фоизи миқдорида амалга оширилади. Икки ва ундан ортиқ шахсларга битта жиноий иш бўйича адвокатлар томонидан юридик ёрдам кўрсатилганлиги учун тўлов ҳар бир ҳимоя остидаги шахсга Низомнинг 6 ва 8-бандларида белгиланган тўлов миқдорининг 80 фоизи ҳисобида амалга оширилади. Суд мажлисининг ҳар бир танаффус куни учун тўлов адвокатлар томонидан юридик ёрдам кўрсатилганлиги учун Низомнинг 6 ва 7- бандларида белгиланган тўлов миқдорининг 50 фоизи ҳисобида амалга оширилади. Дам олиш ва байрам (ишланмайдиган) кунлари адвокатлар томонидан юридик ёрдам кўрсатилганлиги учун тўлов энг кам ойлик иш ҳақининг 100 фоизи миқдорида, тунги вақтда эса энг кам ойлик иш ҳақининг 75 фоизи миқдорида амалга оширилади. Адвокатлар томонидан юридик ёрдам кўрсатиш билан боғлиқ бўлган хизмат сафари ва транспорт харажатлари миқдори адвокатлик тузилмаси томонидан белгиланган тартибда аниқланади ҳамда маълумотномада кўрсатилади. Молия вазирлигининг ғазначилиги ҳудудий бўлинмаси адвокатлар томонидан кўрсатилган юридик ёрдам учун тўловларни адвокатлик тузилмасининг мурожаатномаси тегишли молиявий органга келиб тушган кундан бошлаб, ўттиз кун муддатдан кечиктирмасдан маълумотномага ва юридик ёрдам кўрсатилганлиги учун ҳақ тўлашдан озод қилиш тўғрисидаги қарор (ажрим)га асосан адвокатлик тузилмасининг банк ҳисоб рақамига пул маблағларини ўтказиб бериш йўли билан тўлаб беради.

Адабиётлар 1. Рустамбаев М.Х., Тухташева У.А. Адвокатура: касб хунар коллежлари учун ўқув қулланма. - Т.: Илм Зиё, 2010. – 232 бет. 2. Рустамбаев М.Х., Тухташева У.А. Суд ҳокимияти ва Ўзбекистон Республикасида суд ҳуқуқ ислохотлар: илмий-публицистик нашр. - Тошкент: ТДЮИ нашриёти, 2009. – 559 б. 3. Саломов Б. Ўзбекистонда адвокатлик фаолияти. - Т.: Адолат, 1-2 том 2000. – 225 б. 4. O’ zbekiston Respublikasida advokatlik faoliyati: Оliy vа o’rtа mаxsus tа’lim vаzirligi tomonidan 5380100 yurisprudensiya yo’nalishi bo’yicha bakalavriat tаlаbаlаri uchun dаrslik: 2 jildik. / Mualliflar: G.Abdumajidov va boshq. – T. Konsauditinform-Nashr, 2007. – 360 b. - 472 b. 5. Жўраев И.Б. Ўзбекистон Республикасида адвокатлик фаолияти. Ўқув услубий қўлланма. - Тошкент: ТДЮИ, 2010 йил. – 8.5 б.т.

O'xshashlar

Ўзбекистoн Республикaсидa aдвoкaтлик фаолияти фaнининг тушунчaси, предмети вa тизими

Aдвoкaтлик фaoлиятидa нoтиқлик сaнъaти aсoслaри

Ҳуқуқ нормаси тушунчаси

Хукук нормаси

Ўзгалар мулкини талон-торож қилиш билан боғлиқ бўлмаган жиноятлар