Perspektiva - Geometriya - Referatlar

Perspektiva

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1663.5 KB

Ko'chirib olish

Perspektiva Reja: 1. Nuqtaning perspektivasini yasash 2. Tekis shakllarning perspektivasini yasash 3. Bino perspektivasini chizish: 1

Markaziy proyeksiyalar yordamida olingan tasvirni perspektiva deyiladi . 128- shakl S-ko'rish nuqtasi, k - kartina tekisligi (kartina), A,B, (AB) –narsalar, A 1 , B 1 (A 1 B 1 ) - narsalar perspektivasi. Har xil faktorlarga binoan perspektiva quyidagi bo'limlarga bo' linadi: 1) Kuzatish perspektiva; 2) Xavoyi perspektiva; 3) Analitik perspektiva; 4) Geometrik perspektiva. Tasviri yasaladigan sirtning turiga qarab geometrik perspektiva o'z navbatida quyidasgilarga bo'inadi: 1.Chiziqli perspektiva- tasvir tekislikda yasaladi va ko'rish nuqtasi bir nuqtada olinadi; 2.Panorama perspektiva - tasvir silindrning ichki sirtida yasaladi; 3.Gumbaz perspektiya- tasvir sharning ichki sirtida yasaladi; 4.Teatral perspektiva - tasvir bir necha sirtlarda yasaladi. Perspektiva apparati va asosiy terminlar 2

129- shakl S - ko’rish nuqtasi, s - turish nuqtasi, К - kartina tekisliga, ya’ni kartina, Кн - kartinaning asosi, Р -kartinaning bosh nuqtasi, /SP/ = D – bosh hur, (hh) - gorizont chizig’I, Т -ko’rish nuqtasidan o’tgan va narsalar tekisligiga parallel tekislik gorizont tekisligi deyiladi /Ss/- ko’rish nuqtasining balandligi, odatda o’rtacha odamning bo’yiga tehg (1.7m) N - neytral tekislik-ko’rish nuqtasidan o’tga va kartinaga parallel bo’lgan vertical tekislik. Н - narsalar tekisligi. Xususiy vaziyatdagi chiziqlarning perspektivasi а ) Narsalar tekisligiga perpendikulyar bo’lgan to’g’ri chiziqlarning perspektivasi(130-shakl). 3

130 - shakl Agarda to’g’ri chiziq (AB) narsalar tekisligiga perpendikulyar bo’lsa, unda uning perspektivasi(A B ) kartina asosiga K H perpendikulyardir(130shakl). б ) Narsalar tekisligiga va o’zaro parallel bo’lgan bir yo’nalishdagi chiziqlarning perspektivasi(131-shakl). 131-shakl. Bir yo’nalishda narsalar tekisligiga va o’zaro parallel bo’lgan chiziqlarning perspektivasi gorizont chizig’ining bir nuqtasida uchrashadi(F 1 ). Nuqtaning perspektivasini yasash (arxitektorlar usuli)

1 arxitektor usuli - ikkita uchrashish nuqta(F 1 F 2 ) yordamida yasash (132shakl). Bu ko’rinishda: A 1 –A nuqtaning perspektivasi, a 1 - A nuqtani asosining perspektivasi , AB, AC- bog’lash chiziqlari. 132-shakl 128 II arxitektor usuli – bitta uchrashish nuqta (F 1 ) nur tekisliklar yordamida yasash(Q H ) 133-shaklda berilgan.

133-shakl Ortogonal proyeksiyadagi umumiy vaziyatdagi to’g’ri chiziqning perspektivasini yasash To’g’ri chiziqni chizmada ikkita nuqta yordamida berish mumkin bo;lgani uchun, to’g’ri chiziqni perspektivasini yasash bu ikkita nuqtaning perspektivasini yasashdir (134-shakl).

134-shakl Tekis shakllarning perspektivasini yasash Gorizontal tekislikda yotgan kvadratning perspektivasini yasash

135-shakl 131 Gorizontal tekislikda yotgan aylananing perspektivasini yasash 136 va 137shakllarda ko’rsatilgan.

136 - shakl. 137 - shakl. 132 Geometrik shakllarning perspektivasi 1) Ko’rish nuqtasini va burchaklarni tanlash(1-shakl). α - gorizontal ko’rish burchagi; ( 20° < а < 60°) β - vertical ko’rish burchagi; (15°< р <30°) γ - 20° + 40° . Bosh nur /SP/ gorizontal α burchakning uchdan bir (1/3), o’rta qismining orasida joylashgan bo’ladi.

138-shakl 133

2) Tushirilgan planni qurish yo’li 139-shaklda ko’rsatilgan. 139 -shakl. Bino perspektivasini chizish : Formatning taxminan o’rtasidagi ufq chizigi h – h 1 chiziladi. h – h 1 ga parallel holda k – k 1 chiziladi. So’ngra bosh nuqta P , F 1 , F 2 , 1 c , 2 c … va hakazo ufq chizig’iga ko’chiriladi (140 – shakl). 1.Planda bino devorining konturi 1,2,3,4,5,6 raqamlar bilan belgilanadi. Bu nuqtalar orqali o’tgan nur tekisliklari surat tekisligi bilan 1 c , 2 c , 3 c … va hokazolarda kesishadi. Bu chiziqlar gorizontal proyeksiyalovchi holatda shu sababli ular planda nuqta bo’lib proyeksiyalanadi. Yuqoridagi nuqtalar ufq chizig’iga ko’chirilib, ulardan vertikal chiziqlar chiqariladi. 2. Biror yon devor tekisligining perspektivasini yasash usuli bilan tanishamiz. Masalan, 4-3-3 0 -4 0 devor. Bu tekislik surat tekisligi bilan 4 c chiziq bo’yicha kesishadi (141–shakl). Perspektivada bu chiziq o’zining haqiyqiy kattaligida proyeksiyalanadi. Shu cababli ufq chizig’idan 4 c chiziq bo’yicha yuqoriga h 1 , pastga esa h 2 balandliklar o’lchab qo’yiladi, 4 1 va 4 2 nuqtalar topiladi.

3. Devor tekisligining 3 – 4 va 3 0 – 4 0 qirralari parallel gorizontal chiziqlardan iborat. Demak, bu chiziqlar perspektivada 1 2 nuqtada uchrashadi. Shu sababli bu 4 1 va 4 2 nuqtalar F 2 bilan tutashtiriladi. 4 1 F 2 hamda 4 2 F 2 nurlar 3 c va 4 c nuqtalardan chiqqan vertikallarni kesib, 3-4-4 0 -3 0 nuqtalarni beradilar; 3-4-4 0 -3 0 tekislik bino yon devorining perspektivasidir. 4. Endi old tomon devor, ya’ni 4-4 0 -5 0 -5 tekisligining perspektivasi quriladi. Bu devor SF 1 chizig’iga paralleldir (141-shakl). Demak, perspektivada bu chiziqlar F 1 ga yo’naltiriladilar va ufq chizig’idagi 5 c nuqtadan chiqqan vertikal chiziqni kesib, 5-5 c chiziqni hosil qiladilar. 4-4 0 -5 0 -5 tekislik old tomon devorning perspektivasidir. Yuqorida aytilgan usullardan foydalanib 5-6-6 0 -5 0 va 6-1-1 0 -6 0 devorlarning perspektivalari qyriladi. Boshqa devorlar ham xuddi shu tariqa perspektivada tasvirlanadilar. Ba’zi hollarda F 1 qog’oz tashqarisida joylashgan bo’ladi. Bu holda 5-5 0 va 1-1,4-4 0 nuqtalar kabi topilishi mumkin. Tom Navbatdagi bosqichda bino tomining perspektivasi quriladi. Planda tom konturi a-b-c-d-e-k nuqtalar bilan belgilanadi (142-shakl). Bu nuqtalar perspektivada ufq chizig’iga ko’chiriladi. Eng avvalo tom karnizlarining konturi bo’lgan a-b-c-d-e-k siniq chiziq perspektivasi 1-2-3-4-5-6 chiziq perspektivasi kabi chizib olinadi. So’ngra tomning tepa qirrasi bo’lmish n-m, l-q va 1-n chiziqlar quriladi. Tom qirrasining nuqtalari karnizning chetki nuqtalari bilan tutashtirilib, tom yon yoqlari nishablari perspektivasi hosil qilinadi. Masalan, m nuqta c-d nuqtalar bilan tutashtirilib, M-c-d tekislik - tom nishabi quriladi. Shuningdek, n nuqta b va t bilan Q esa a va k nuqtalar bilan tutashtiriladi. Bu holda, n – m chiziq perspektivada F 1 ga t 1 -Q chiziq esa F 2 ga yo’naladi. Keyingi bosqichlarda bino soyasini chizish kerak bo’ladi. Shuning uchun tomning planini chizish zarur. Buning uchun ufq chizig’idagi b c nuqtadan (142-shakl) vertikal bo’yicha pastga h 2 masofa bino fasadidan o’lchab qo’yiladi va b 0

nuqta topiladi. So’ngra b 0 nuqta orqali F 1 b 0 va F 2 b 0 nuqtalar chiziladi. F 2 b 0 nurda yotuvchi a 0 nuqtadan pastga vertikal chiziq tushiriladi. Bu chiziq va F 2 b 0 nurning kesimli nuqtasi a c ni beradi,Shu tariqa tom planning boshqa nuqtalari aniqlanib, tom perspektivasi quriladi. 140 -shakl

141- shakl

142 -shakl

Bino fragmentlari. Deraza va eshik tokchalari perspektivasi. Bino, deraza va eshiklarni perspektivasini yasash usullari bilan tanishamiz. Planda deraza n – m – t hariflari bilan belgilanadi (143- shakl). Bu nuqtalar orqali o’tgan mS, nS, tS tekisliklarning izlari surat tekisligini m c , n c , t c chiziqlar bo’yicha kesishadi, T nuqta orqali o’tgan vertikal chiziq surat tekisligida t y nyqtani hosil qiladi. M c –n c –t c -t y nuqtalar planda ufq chizig’ida ko’chiriladi (144-shakl ). T y nuqtadan vertikal chiziq bo’yicha h 3 va h 2 kattaliklar fasaddan o’lchab qo’yiladi, hamda t 2 , t 3 nuqtalar aniqlanadi. Bu nuqtalar F 2 bilan tutashtiriladi, hosil bo’lgan F 2 t 2 va F 3 t 3 nurlar ufq chizig’idagi m c nuqtadan chiqqan vertikalni kesib m 1 va m 0 nuqtalar F 1 ga yo’naltirilib, t c dan chiqqan vertikalni kesadi. Shu tarzda t 1 t 0 nuqtalar hosil qilinadi. Devor qalinligini tasvirlash uchun m 1 m 0 nuqtalarni F 2 ga yo’naltirilib, n c dan chiqqan vertikalni kesadi va n 1 –n 2 nuqtalar topiladi. (145-shakl) 143 -shakl 144-shakl 145-shakl

Soyabon perspektivasi Planda soyabon chizmasi keltirilgan (146- shakl). Soyabon konturini 1,2,3,4 nuqtalar bilan belgilaymiz. Bu nuqtalar turish nuqtasi S bilan tutashtiriladi va surat tekisligigacha davom ettirilib, 1 c , 2 c , 3 c , 4 c nuqtalar hosil qiladi. 1 nuqta orqali F 2 ga parallel vertikal chiziq o’tkaziladi. Bu chiziq surat tekisligi bilan 1 0 nuqtada kesishadi. 1 0 nuqtada 1 nuqtaning balandligi h 1 haqiqiy kattalikda proyeksiyalanadi. 1 c , 2 c , 3 c , 4 c nuqtalar planda ufq chizig’iga ko’chiriladi. 1 0 nuqtadan chiqqan vertikal chiziqqa h 1 va h 2 o’lchamlar o’lchab qo’yiladi. Hosil bo’lgan a va a 0 nuqtalarni F 2 bilan tutashtiramiz. Bu chiziq 1 c va 4 c nuqtalardan chiqqan vertikalni kesib, 1,1 0 va 4, 4 0 nuqtalar aniqlanadi. 1-1 0 - 4 0 - 4 tekislik soyabonning yon tomon tekisligi perspektivasidir. Soyabonning ikkinchi tekisligi 1,2,2 0 1 0 . Bu tekislik F 1 ga yo’nalgan1,2 va 1 0, 2 0 parallel chiziqlardan iboratdir. Soyabonning 3 0, 2 0, 1 0, 4 0 ostki tekisligi ham F 2 ga yo’nalgan tekislikdan iborat. 3,3 0, 4 0, 4 tekislik esa soyabonning devor tekisligiga tegib turadigan qismi.

146-shakl Foydalanilgan adabiyotlar:

1. U. Abdullayev. “chizma geometriya va chizmachilik asoslari”. 2. T. “O’zbekiston”. 1999. 3. A.Abdurahmonov. “Chizmachilikdan grafik ishlar tizimi”. 4. T. “Cho’lpon”.2005. 5. J.Mirhamidov, G.Alaviya, H.Abidov. “Perspektiva va perspektivada soyalar”. T. “O’zbekiston”.2005. 6. T.Azimov/ Chizma geometriya amaliy darslar uchun/T/2008/ 7. J.Mirhamidov va boshqalar.”Qurilish chizmachiligi”. Toshkent kitob-jurnal fabrikasi. T. 2002. 8. J.Mirhamidov, H.Abidov. “Injenerlik grafikasi”. O’zbekiston Matbuot va Azborot agentligi. T. “O’qituvchi”. 2005.

O'xshashlar

Ikki ko‘pyoqlikning o‘zaro kesishuv chizig‘ini yasash

Ko‘pyoqliklarning yoyilmasini bajarish

Ko’pyoqlar haqida tushunchalar va ularning proеktsiyalari. Muntazam ko’pyoqliklar

Tеkis egri chiziqlar ularga urunma va normallar o’tkazish. Ikkinchi tartibli egri chiziqlar

Fazoviy egri chiziqlar. Ularga urunma va normallar o’tkazish. Fazoviy egri chiziqning uzunligini uning to’g’ri burchakli proеksiyalariga asosan aniqlash. Vint chiziqlari