Fazoda to’g’ri chiziq - Geometriya - Referatlar

Fazoda to’g’ri chiziq

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

84.5 KB

Ko'chirib olish

Fazoda to’g’ri chiziq Tug’ri chiziqni ikki tekislikning kesishish chizig’i deb ta‘riflash mumkin; shuning uchun u ikkita birinchi darajali tenglamalar to’plami bilan ifodalanadi:,0    D Сz Bу Ах 814. А ( + 1 ; - 5; + 3 ) nuqtadan o’tuvchi va koordinata o’qlari bilan mos ravishda 60 0 , 45 0 va 120 0 li burchaklar tuzuvchi to’g’ri chiziqning tenglamasi tuzilsin. Quyidagi to’g’ri chiziqlar bilan tuzilgan burchak topilsin: 2 5 6 2 3 1      z у х ва . 6 1 9 3 2     z у х 816. Uchlari А ( + 3; - 1; 0), - 7; 3), С ( - 2; + 1; - 1), D ( + 3; + 2; + 6) nuqtalarda yotgan tetraedrning qarama – qarshi qirralari orasidagi burchaklar topilsin. 818. Quyidagi to’g’ri chiziqning yunaltiruvchi kosinuslari hisoblab topilsin:    zх zух .03 ,021265 819. Ikki to’g’ri chiziq orasidagi burchak topilsin:    zух zух 022 ,0243 ва    .023 ,0264 zу zух 820. ( + 2; - 5; + 3) nuqtadan а) z o’qiga parallel to’g’ri chiziq o’tkazilsin; b) 9 3 6 2 4 1       z у х to’g’ri chiziqqa parallel to’g’ri chiziq o’tkazilsin; 822. Quyidagi to’g’ri chiziqlarning kesishish yo kesishmasligi tekshirib ko’rilsin: а) 4 5 1 7 2 1      z у х ва z у х ;1 2 1 3 6    

b)    032 ,014 ух zх ва    .082 ,043 zу zух 823. А ( +2; +3; + 1) nuqtadan z у х 3 2 1 2 1      to’g’ri chiziqqa o’tkazilgan perpendikulyarning tenglamalari tuzilsin. 824. Koordinatalar boshidan 2 1 3 2 4 5       z у х тo’g’ри chiziqqa perpendikulyar tushirilsin. 825. А ( + 4; - 1) nuqtadan shunday to’g’ri chiziq o’tkazilsinki, u quyidagi ikki to’g’ri chiziqni kessin: 3 5 4 3 2 1      z у х ва z у х 2 1 1 2 5      826. Quyidagi ikki to’g’ri chiziqni z у х 1 3 5 2 3     ва z у х ,1 4 7 5 10     Kesuvchi hamma to’g’ri chiziqlar ichidan mana bu 1 3 7 1 8 2      z у х  parametr ishlatilsa, yechish ancha ixcham bajariladi. Bu holda х=n  +b, z =  + с bo’ladi; koordinatalarning bu qiymatlar  ini tekislikning ( 15) tenglamasiga quyib  ning qiymatini hosil qilamiz, so’ngra izlangan koordinatalarni topamiz. To’g’ri chiziqqa parallel bo’lgani topilsin. Quyidagi ikki to’g’ri chiziq umumiy perpendikulyarining tenglamalari tuzilsin: 1 9 2 3 1 7       z у х ва 3 1 2 1 7 3       z у х .

2. To’g’ri chiziq bilan tekislik To’g’ri chiziq p cz p b m ах    Bilan Ах+Bу +Сz +D=0, tekislikning kesishish nuqtasini topish uchun bu tenglamani birgalikda yechish kerak. Agar ( 14) dagi uchta nisbat o’rniga unga teng p parametr ishlatilsa, yechish ancha ixcham bajariladi. Bu uch tenglamani birgalikda yechish kerak. Agar ( 14 ) dagi uchta nisbat o’rniga unga teng parametr ishlatilsa, yechish ancha ixcham bajariladi. Bu holda х = m + а, у = n  + b, z =  + с bo’ladi; koordinatalarning bu qiymatlarini tekislikning ( 15) tenglamasiga quyib  ning qiymatini hosil qilamiz, so’ngra izlangan koordinatalarni topamiz. ( 14) to’g’ri chiziq bilan ( 15 ) tekislik orasidagi burchak ushbu formula bilan hisoblanadi: sin  =  .222222 . p n m C B А Cp Fn Аm       ( 14 ) to’g’ri chiziq bilan ( 15 ) tekislikning parallellik sharti: Аm +Bn+Cp=0. To’g’ri chiziq bilan tekislikning perpendikulyarlik sharti: .P C n B m А   ( 14 ) to’g’ri chiziqning ( 15 ) tekislikda yotish sharti quyidagi ikki tenglik bilan ifodalanadi:    .0 ,0 CpBnАm DCcBbАа с)     0745 ,0132 zух zух to’g’ri chiziqqa parallel to’g’ri chiziq o’tkazilsin.

828. 1 1 3 9 4 12      z у х to’g’ri chiziq bilan 3х + 5у – z -2 = 0 tekislikning kesishish nuqtasi topilsin. 829. Kesishish nuqtasi topilsin: а) 3 4 3 2 1 z у х     to’g’ri chiziq bilan 3х – 3у + 2z – 5 = 0 tekislikning; b ) 3 4 2 1 8 13      z у х to’g’ri chiziq bilan x + 2u -4z +1=0 tekislikning; с) 4 5 1 4 5 7      z у х to’g’ri chiziq bilan 3х –у + 2z- 5 =0 tekislikning. 830. 0 1 2 2     z у х tekislik bilan 2 1 5 5 1 3       z у х va z у х 6 4 4 3 2 5       to’g’ri chiziqlarning kesishish nuqtalaridan o’tuvchi to’g’ri chiziqning tenglamalari tuzilsin. 831. A koeffetsentining qiymati qanday bo’lganda Ах + 3 у – 5z + 1 = 0 tekislik 3 1 3 2 4 1      z у х to’g’ri chiziqqa parallel bo’ladi? 832. A va В koeffetsentilarining qiymatlari qanday bo’lganida Ах + Ву + 6 z – 7 = 0 tekislik 3 1 4 5 2 2       z у х To’g’ri chiziqqa perpendikulyar bo’ladi? 833. (+ 3; - 2; + 4) nuqtadan 0 1 7 3 5     z у х tekislikka perpendikulyar tushirilsin 834. Koordinatalar boshidan 2 1 5 3 4 2       z у х to’g’ri chiziqqa perpendikulyar tekislik o’tkazilsin. 836. Tekshirib ko’rilsin: а) 5 2 1 3 2 1       z у х to’g’ri chiziq 4х + 3у – z + 3 = 0 tekislikda yotadimi; b) 3 2 7 4 1     z у х to’g’ri chiziq 5х – 8у – 2z – 1 =0 tekislikda yotadimi;

с) 1 4 5 3 2 z у х     to’g’ri chiziq 3х – 2у – z + 15 = 0 tekislikda yotadimi? 837. ( + 3; + 1; - 2) nuqtadan va 1 2 3 5 4 z у х     to’g’ri chiziqdan o’tuvchi tekislikning tenglamasi tuzilsin. 839. 2 1 3 4 4      z у х to’g’ri chiziqning х- у + 3z + 8 = 0 tekislikdagi proektsiyasi topilsin. 843. P( + 4; - 3; + 1) nuqtadan o’tuvchi hamda 3 2 6    z у х ва 2 4 4 3 5 1      z у х to’g’ri chiziqlarga parallel tekislikning tenglamasi tuzilsin. 848. P( + 7; + 9; + 7 ) nuqtadan 2 3 1 4 2 z у х     to’g’ri chiziqqacha bo’lgan masofa topilsin. SFERA Yasovchi ( х, у, z ) nuqtaning sfera markazi deb atalgan o’zgarmas ( a, b, s) nuqtadan sfera radiusiga teng o’zgarmas R masofada yotishini analitik usulda ifodalab sferik sirtning tenglamasini hosil qilamiz: ( х – а) 2 + ( у – b) 2 + ( z- с ) 2 =R 2 , Yoki qavslarni ochib yozilsa: х 2 + у 2 + z 2 - 2ах – 2 b у -2с z + а 2 + b 2 + с 2 – R 2 =0 shaklni oladi. Sferaning tenglamasida to’rtta erkin parametr bor; ular: markazning koordinatalari va radiusdir. Bu tenglama ikkinchi darajali bo’lgani uchun sfera ikkinchi tartibli sirtdir. Sferaning ( 2 ) tenglamasi shunday xususiyatga egaki, unda ikkinchi darajali koordinatalarning koeftsentlari bir – biriga teng, koordinatalarning kupaytmalardan iborat bo’lgan xadlar yuq..Aksincha, agar ikkinchi darajali tenglama shu ikki shartni qanoatlantirsa u sferani ifodalaydi, (2) tenglamaning bir xil koordinatali hadlari gruppalarini tula kvadratlarga to’ldirish yuli bilan uni (1) ko’rinishga keltirish mumkin. Bunda R2 uchun musbat, nol yoki manfiy qiymat

chiqishi mumkin; shunga qarab sfera haqiqiy, nol (bittagina haqiqiy nuqta) yoki mavhum bo’ladi. Agar koordinatalar boshi sfera markaziga ko’chirilsa, uning tenglamasi soddalashib, quyidagi kurinishga keladi: Sfera har qanday to’g’ri chiziq bilan ikki umumiy nuqtaga ega bo’ladi (haqiqiy yoki mavhum) agar ikkala kesishish nuqtasi birlashib ketsa, to’g’ri chiziq sferaga urinadi va uning sfera markazidan masofasi radusiga teng bo’ladi. Sferik sirt har qanday haqiqiy yoki mavhum aylana bo’yicha kesishadi. Agar tekislik sfera markazidan radiusga tengmasofada bo’lsa, bu holda kesishish chizig’i nol radusli doiraga aylanadi (bitta haqiqiy nuqta); tekislik sfera urinadi, bu nuqtada sferaga urinuvchi hamma to’g’ri chiziqlar shu tekisda yotadi. (1) sferaga ( х 1 , у 1 , z 1 ) nuqtada urinuvchi tekislikning tenglamasi       2 1 1 1 R c z b у а х а х        . bo’ladi. Agar sferaning markazi koordinatalar boshiga ko’chirilsa, urinma tekislikning tenglamasi bunday ko’rinishni oladi: хх 1 + уу 1 + zz 1 = R 2

O'xshashlar

To’g’ri chiziq

Ikki to’g’ri chiziq

To’g’ri chiziq bilan tekislikning kesishishi

To’g’ri chiziqning оrtоgоnаl prоyеksiyalаri to’g’ri chiziq kesmasini nisbatda bo’lish Fales teoremasi

Sirtning tеkislik vа to’g’ri chiziq bilаn o’zаrо vаziyatlаri