Vertikаl stvоllаrda tog’ jinslarini yuklash - Geologiya - Referatlar

Vertikаl stvоllаrda tog’ jinslarini yuklash

Yuklangan vaqt:

27.09.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

4984.5 KB

Ko'chirib olish

Vertikаl stvоllаrda tog’ jinslarini yuklash Reja: 1. Greyferni qo’l va boshqarish mashinasi bilan harakatini boshqarib tog’ jinslarini yuklash 2. Greyfer harakatini mexanik haydash yo’li bilan boshqarib tog’ jinslarini yuklash

Umumiy ma’lumotlar Stvollarni o’tishda portlatilgan tog’ jinslarini yuklash eng qiyin, eng uzoq 50- 60% vaqtni egallaydigan o’tish davri jarayonidir. Bu holat yuklash maydonining torligi, suv borligi, kavjoyning hamma vaqt siljishi singari sabablariga bog’liq. Hozirgi vaqtda tog’ jinslarini yuklash ishlari to’liq mexanizatsiyalashgan mexanizmlar yordamida amalga oshiriladi. Qo’l kuchi bilan yuklash ishlari juda kam bajariladi. Stvolni o’tishda mexanizatsiyalashgan greyfer yuklovchi mashinalari hozirgi kunda keng qo’llaniladi. Greyferlarning ikki turi mavjud, ya’ni birinchisi, greyferni stvol kavjoyi bo’ylab harakatini qo’l bilan boshqarish bo’lsa, ikkinchisi esa greyferni stvol kavjoyi bo’ylab harakatini mexanizm yordamida boshqarishdir. Birinchisiga GSHG - 1, GP - 2, KS- 4 rusumli pnevmotik yuklovchilar, ikkinchisiga “Pogruzchik”, KS 2u/40, KS - 1 m rusumli pnevmotik mashinalar kiradi. Yuqorida qayd etilgan mashinalar bilan birgalikda stvollarni o’tishda qo’llaniladigan jihozlar, stvollarni o’tish va doimiy mustahkamlagichlar o’rnatish ishlarini to’liq mexanizatsiyalashni ta’minlaydi. Greyferni qo’l va boshqarish mashinasi bilan harakatini boshqarib tog’ jinslarini yuklash Rossiyada stvol o’tishda keng tarqalgan birinchi yuklovchi mashinalar bo’lib BCH-1 u va BCH-3 rusumli penevmatik mashinalardir. Hozirgi vaqtda shu mashinalar asosida GSHG- 1, GP - 2, KS -3, KS- 4 yuklovchi mashinalar ishlab chiqarilgan. Bu pnevmoyuklagiich greyferlar, pnevmoko’targich 2 va haydagichdan 3 dan iborat. Greyferlar odatda tog’ jinslarini ushlab olishga mo’ljallangan 4 dan 6 gacha parrak (lopast) lari 4, tuzilish richaglari va pnevmoyopqich 5 qismlaridan iborat. Pnevmoyopqich porshenlari siljitilganda greyfer parraklari ochiladi va yopiladi. Pnevmo ko’targich 2 greyferni kavjoyga tushirish va tog’ jinsini kajavaga

yuklash uchun ko’tarishga xizmat qiladi. Pnevmo ko’targich silindirdan, 2 – 2,5 m silindr ichida siljish imkoniyati bor porshen shtokidan tashkil topgan. Yuklagichni boshqarish uchun ikki dastali haydagichi 3 bor. Haydagichning o’ng dastasi 6 pnevmoyopqichni, chap dastasi 7 esa pnevmoko’targichni boshqarish uchun mo’ljallangan. Haydagichning quvursimon karkasi siqilgan havo quvuri vazifasini bajaradi. (rasm) Yuklagich vertlyug 8 kovush 9, po’lat arqon 10 yordamida PLP-1,5 yoki LPPG rusumli pnevmotik lebyodkaga osiladi. Pnevmolebyodka taranglashtiruvchi rom yoki osma to’siqga (polok) o’rnatiladi. Yuklagich lebyodka yordamida kavjoy siljishi orqasidan tushirilishi yoki shpurlarni portlatish vaqtida kavjoydan 20 - 25 m balandlikka ko’tarilishi mumkin. Pnevmoyuklagichning kavjoyi bo’ylab harakati qo’l kuchi bilan amalga oshiriladi. Osilgan masofasi katta bo’lsa, pnevmoyuklagichni bir kishi boshqaradi. Osilgan balandligi kam bo’lganda pnevmoyuklagichning kavjoyi bo’ylab harakatlanishi qiyinlashadi va shuning uchun uni 2 kishi boshqaradi. Pnevmoyuklagichning eng kam osilgan balandligi 12÷15 metr bo’lishi lozim. Tog’ jinsini yuklash quyidagi amallardan iborat: pnevmoyuklagichni tog’ jinsini ustidan qamrash uchun to’g’rilash; greyferni kovushlarini ochish; greyferni kavjoyga tushirish; greyfer bilan tog’ jinslarini qamrab olish; greyferni tog’ jinsi bilan kajava balandligiga ko’tarish; pnevmoyuklagichni kajavaga to’g’rilash; greyfer kovushini ochish va tog’ jinslarini kajava(badya)ga to’kish.

rasm. Greyfer (pnevmoyuklagich) Bu amallar yig’indisiga greyferning cho’michlash davri deb ataladi va uning davomiyligi o’rtacha 40 sekundni tashkil etadi. Greyferning gorizontal va tik yuza harakatlarini bir vaqtda bajarilsa cho’michlash davri kamayadi va greyfer unumdorligi oshadi. Pnevmoyuklagichlarning texnik tavsifi jadvalda keltirilgan.

Pnevmoyuklagichlarning texnik tavsifi jadval Ko’rsatkichlari Pnevmotik yuklovchi turlar i KS 3 GP 2 GSHG 1 KS 4 Greyfer hajmi m 3 0,22 0,15 0,011 0,26 Yuklagich og’irligi kg 900 650 141 1040 Yumshatilgan tog’ jinslari bo’yicha unumdorligi. m 3 /soat 15 14 4,0 18 Cho’michlash davri davomiyligi, 40 40 40 40 Greyferning to’lish koeffitsiyenti 0,9-1,2 0,9-1,2 0,9-1,2 0,9-1,2 Greyfer parraklar soni 6 5 4 6 Ochiq greyfer diametri, mm 1670 1230 700 1670 Yopiq greyfer diametri. mm 1124 960 500 1124 Pnevmoko’targich silindri yurishi, mm 2500 2450 2000 2500 Siqilgan havo bosimi, MPa 0,5 yoki 1,0 0,5-0,7 0,4-0,7 0,5-0,7 Siqilgan havo sarfi, m 3 /min 3,5 2,5 1,0 4,8 Kavjoyda stvolning ko’ndalang kesimi maydoniga bog’liq holda bittadan beshtagacha pnevmoyuklagich bir vaqtda ishlashi mumkin. Kavjoy maydoni har bir pnevmoortkich mashinalar uchun ayrim qismlarga bo’linadi. Tog’ jinslaridan har qismda markazidan stvol devorlari yo’nalishiga qarab, qalinligi 0,4-0,5m bo’lgan qatlamlab tozalanadi. Undan keyin stvol devorlaridan markazga qarab tog’ jinslari yuklanadi. Tog’ jinsini yuklash jarayonida tog’ jinslarining uch holati kuzatiladi: I – tog’ jinslarining bir maromda maydalanganlik holati. Unda yuklash unumdorligi yuqori bo’ladi. Tog’ jinslarining bunday xillari hajmi bo’yicha 6070% tashkil qiladi. II- tog’ jinslarining bo’lakdorlik holati. Unda tog’ jinslari bir oz zichlangan, yumshatish uchun o’yib oluvchi bolg’alar ham ishlatish mumkin. Bunday tog’ jinslari hajmi 20-30% gacha bo’lishi mumkin.

III- yuklashi eng og’ir, portlatish natijasida ayrim bo’laklari oxirigacha parchalanmagan holati. Bunday tog’ jinslari hajmi 10% gacha bo’lishi mumkin. Pnevmoyuklagichlarning ish unumdorligi taxminan quyidagi formula bo’yicha aniqlanishi mumkin: bu yerda: ∑R gr – bir necha pnevmoyuklagichlarning ish unumdorligi yig’indisi m 3 /soat, tog’ jinsi massivdagi holatda; t s – pnevmoyuklagichning bir marta cho’michlash davri davomiyligi, sek; q 0 -greyfer kovushining hajmi, m 3 ; k 2 -greyfer kovushining to’lish koeffitsiyenti (javdvalda); ф 2 -ishlayotgan greyferlardan foydalanish koeffitsiyenti, 0,7÷0,85 ga teng, greyferlar soni ko’p bo’lsa, koeffitsiyent miqdori kichik bo’ladi; n 0 -bir vaqtda ishlayotgan greyferlar soni, n o =1-5; Ψ – tog’ jinslarining yumshanuvchanlik koeffitsiyenti. Tog’ jinslarini stvol kavjoyida yuklash davomiyligini quyidagi formula bilan aniqlash mumkin: bu yerda : V-yuklanadigan tog’ jinsi hajmi, m 3 ; n − shpurdan foydalanish koeffitsiyenti; l 1 − shpur chuqurligi, m; S ort − stvolni o’tishdagi ko’ndalang kesimi yuzasi, m 2 . Greyfer harakatini mexanik haydash yo’li bilan boshqarib tog’ jinslarini yuklash

Stvol kavjoyida massivdan ajratilgan tog’ jinsini yuklashni to’liq mexanizatsiyalash maqsadida greyfer harakatini boshqarishni mexanik haydash yo’li bilan yuklagich mashinalarining bir nechta turi ishlab chiqilgan. Shular orasida KS-2u/40 rusumli yuklagich mashina quyidagi ketma-ketlikda bo’yicha ishlaydi. (rasm) Pnevmoyuklagich greyfer 1, tog’ jinsini qamrab olib telfer 2 yordamida ko’tariladi. Greyferni lebyodka 3 bilan rom 4 bo’ylab siljitadi. Rom telfer lebyodkasi markazidagi tayanch 5 bilan sharnir yordamida bog’langanligi sababli telejka 6 bilan monorels bo’ylab 360 gradus gacha burilish imkoniga ega. Mashinaning shunday tuzilishi tog’ jinslarini kavjoyi hamma nuqtasida greyfer bilan qamrab olishni va katta hajmli kajavaga to’kish imkonini ta’minlaydi. Greyfer ishini boshqarish kabinada 8 o’tirgan mashinst tomonidan masofada turib amalga oshiriladi. Kabina romga 4 mahkamlangan. Yuqoridan tushayotgan kajava va romning burilishi o’rtasida blokirovka tizimi joriy qilingan. Bu rusumli mashinalar bilan tog’ jinsini yuklashni stvol diametri 5 - 6,5 m va chuqurligi 300 m dan ko’p bo’lganda tavsiya etiladi. KS-2u/40 mashina stvorli qolip 10 bilan birgalikda bir oyda 100-120 m stvolni o’tish tezligini ta’minlaydi. Stvol diametri 7- 8,5 m bo’lganda kavjoyda tog’ jinslarini yuklashni mexanizatsiyalash uchun 2KS-2u/40 rusumli mashina tavsiya etiladi. Bu mashina KS-2u/40 mashinadan faqat greyferlar (2 dona) soni bilan farq qiladi.

rasm. KS-2u/40 rusumli yuklagich mashina.

Adabiyotlar: 1. Mirziyoev SH.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob halqimiz bilan birga kuramiz. – T.: “O’zbekiston” NMIU, 2017. – 488 b. 2. Городниченко В.Ч., Дмитриев А.П. Основы горного дела. М., изд. "Горная книга", 2008 3. Чупрунов Г.Д. Технология и комплексная механизация проведения горных выработок. М., "Недра", 1970 4. Русча-ўзбекча политехника атамалари луғати. Т."Фан", 1995 5. Азизов А.А. Русско-узбекский краткий словарь. Т."Ўқитувчи", 1989 6. Чупрунов Г.Д. Проведение и крепление горных выработок. М., "Госгортехиздат", 1960 7. Шехурдин В.К., Холабаев Е.Н., Несмотряев В.Ч. Проведение подземных горных выработок. М., "Недра",1991 8. Мангуш С.К., Крюков Г.М., Фисун А.П. Взрывные работы при подземной разработке полезных ископаемых. М., изд. Академии горных наук, 2000 9. Галкин В.И., Шешко Е.Е. Транспортные машины. М., изд. "Горная книга", 2010 10. Гейер В.Г.,Тимошенко Г.М. Шахтные вентиляторы и водоотливные утсановки. Москва «Недра» 1981

O'xshashlar

Vertikаl shахtа stvоllаrini оddiy usul bilаn o’tish. Vertikаl stvоllаrning ko’ndаlаng kesim yuzаsi shаkllаri vа o’lchаmlаri

Vertikаl kоn lаhimlаrining mustahkamlagichlari

Tog' jinslari

Vertikаl stvоllаrni o’tishning teхnоlоgik sхemаlаri

Vertikаl stvоllаrni o’tishda yuklarni ko’tarish