Gоrizоntаl kоn lаhimlаrida doimiy mustahkamlagichni barpo etish texnologiyasi va ularni kompleks mexanizatsiyalash - Geologiya - Referatlar

Gоrizоntаl kоn lаhimlаrida doimiy mustahkamlagichni barpo etish texnologiyasi va ularni kompleks mexanizatsiyalash

Yuklangan vaqt:

27.09.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

5501.5 KB

Ko'chirib olish

Gоrizоntаl kоn lаhimlаrida doimiy mustahkamlagichni barpo etish texnologiyasi va ularni kompleks mexanizatsiyalash Reja: 1. Rom va arkasimon mustahkamlagichlarni barpo etish 2. “Monolit-1” uskunasi bilan beton mustahkamlagichni barpo etish 3. Monolit beton mustahkamlagichni barpo etishni mexanizatsiyalash

Rom va arkasimon mustahkamlagichlarni barpo etish Doimiy mustahkamlagichlar lahim kavjoyi siljishi bilan XYQ binoan ma’lum bir masofadan so’ng barpo etiladi. Mustahkamlagichni barpo etish usuli uning materialiga va tuzilishiga bog’liqdir. Romli mustahkamlagichni barpo etish yumshoq tog’ jinslarida chuqurligi 15-30 sm, mustahkam tog’ jinslarida 5-10 sm chuqurliklarni 1 tayyorlash bilan boshlanadi. Bu chuqurchalarda ustunlar 2 o’rnatiladi. Ustunlar vaqtincha taxtalar yoki tirgaklar 4 yordamida ushlab turiladi. Undan keyin ustunlar 2 ustiga to’sin 5 o’rnatiladi. Shovun (otves) yordamida mustahkamlagich romining to’g’ri o’rnatilganligi tekshiriladi. (rasm) rasm. Romli mustahkamlagichni barpo etish ishning I, II, III, IV davrlari. Tekshirishda ustun qiyaligi, romning lahim uzunlik o’qi yuzasiga perpendikulyarligi va boshqa o’lchamlari to’g’riligi aniqlanadi.

Romli mustahkamlagichning o’rnatilishini ikki shovun, ya’ni 8 va 9 ilgari o’rnatilgan romlar o’rtasiga, uchinchi shovun 10 esa yangi o’rnatilgan rom o’rtasiga osiladi va rom o’rnatilishining to’g’riligi tekshiriladi. Lahimning to’g’ri qismida uchta shovun ham bir tekislikda bo’lishi kerak. Rom o’rnatilishi to’g’riligini aniqlagandan keyin lahim ponalar 6 yordamida ishonchli mahkamlanadi. Undan keyin lahimning shipi va yon devorlariga o’rnatilgan to’sinlarning massiv bilan ochiq qolgan bo’shliqlar mayda tog’ jinslari bilan zichlashtirilib to’ldirish(zatyajka) 7 ishlari amalga oshiriladi. Romli mustahkamlagichning ustunlari va to’sinlarini o’rnatishni mexanizatsiyalash uchun burg’ilash uskunalari manipulyatorlaridan, hamda 2PNB-2 rusumli burg’ilashyuklovchi mashinalari jihozlaridan foydalanish mumkin. Lahimning ichki ko’ndalang kesim yuzasi 7-12m 2 bo’lganda, lahimlarda yig’ma temir beton, yog’och va metall mustahkamlagichlar o’rnatilishini mexanizatsiyalash uchun GS-0,3-1 rusumli gidravlik o’zi yurar mustahkamlagich o’rnatkichdan foydalanish mumkin. Bu mustahkamlagichni o’rnatkich bilan quyidagi ishlar amalga oshiriladi: mustahkamlagich tarkibiga kiradigan qismlarni yuklash va tushirish; mustahkamlagich yuklangan vagonetkalarni tashish; ustunlarni o’rnatish; ustunlarga to’sinlarni yotqizish; mustahkamlagich orti bo’shliqlarini zichlantirish materiallarini ko’tarish. Mustahkamlagich o’rnatuvchi mashina quyidagi asosiy qismlardan iborat: relsli-g’ildirak elektr yuritmasidan; 1, 2, 3 va 4 gidrodomkratlar ishini ta’minlovchi bosim stansiyasi elektr yuritmasidan; ustundan 5; nayzadan 6; tutuvchidan 7. Ustun, nayza va tutuvchilarning vazifalari mustahkamlagich qismlarini tutib turishni, ishchi organlarning tik va gorizontal o’qlari atrofida burilishini ta’minlashdir. Mustahkamlagich o’rnatkichning yuk ko’tarish qobiliyati- 300 kg, yukni ko’tarish balandligi -3 m, uzunligi – 5,3 m; kengligi-1,17 m, balandligi 1,6 m, og’irligi -6,5 t. ga teng. (rasm)

rasm. GS-0,3-1 rusumli mustahkamlagich o’rnatkich. Ishchilarning mehnat unumdorligi mustahkamlagich o’rnatkichlardan foydalanganda qo’l bilan o’rnatganga nisbatan temir beton mustahkamlagich barpo etishda 3 baravar, yog’och mustahkamlagich o’rnatganda 2 baravar oshadi. Lahimning kontakt tarmoq simi bo’lmagan joylarida ishlash uchun mustahkamlagich o’rnatishda kabeldan foydalanish mexanizmi o’rnatilgan. “Monolit-1” uskunasi bilan beton mustahkamlagichni barpo etish “Monolit-1” uskunasi lahimlarda qolip o’rnatmasdan sochmabeton bilan bir necha qatlam monolitbeton mustahkamlagich o’rnatishga mo’ljallangan. “Monolit1” uskunasi quyidagi jihozlardan tashkil topgan: BM-60 turdagi sochma beton mashinasi 1, yuklovchi skrebli transporter 2, quruq aralashma vagonetkasini 5 tushirish uchun pnevmodomkrat 3 va hajmi 0,6m 3 bo’lgan gidrotsisternadan 4. Gidrotsisternadan shlang 6 bilan siqilgan havo bosim ostida sochma beton quruq aralashmasini namlash uchun soplaga 7 yetkazadi. (rasm)

rasm. “Monolit-1” uskunasi yordamida sochma beton mustahkamlagichni barpo etish BM-60 mashinasi bir yoki ikki kamera 1, bunker 2, taqsimlovchi me’yorlagich 3, dvigatel 4, pnevmotizim 5, soplo, quruq aralashma tashiydigan shlang 6 va siqilgan havo shlanglaridan 7 iborat. Mashinaning pnevmoyuritmali bir kamerali va elektr yuritmali ikki kamerali variantlari mavjud. (rasm) Ikki kamerali BM-60 mashina bilan sochmabeton mustahkamlagichni barpo etish quyidagicha amalga oshiriladi. Bunkerga 8 ortilgan quruq qorishma oldin yuqori kameraga tushadi, u yerdan siqilgan havo bosimi ostida pastki kameraga uzatiladi, bu yerda aralashma aylanma me’yorlagich yordamida teng qismlarga bo’linadi, qismlar havo oqimi bilan chetlatish patrubkasiga olib boriladi, undan material shlangiga 9 va soploga 7 yetkaziladi. Soploga shlang 6 orqali quruq aralashmani namlash uchun suv yuboriladi. Tayyor qorishma sopladan katta tezlikda otilib chiqib lahim devorlariga sepiladi. Sopladan lahim yuzasigacha masofa 1,5m bo’ladi. Pastki kamerada quruq aralashma kamayishi sari unga yuqori kameradan quruq aralashma yangi qismi tushadi, ya’ni davr takrorlanadi va mashinaning uzliksiz ishlashi ta’minlanadi.

rasm. Kon lahimlarini qolip o’rnatmasdan monolit beton barpo etish (BM-60) mashinasi. Quruq aralashma yoki suvga sement og’irligining 2-4% miqdorida maxsus qo’shimchalar yordamida sepilgan betonning qotishini tezlashtiriladi. Sochma beton qoplamasi quyidagicha hosil bo’ladi. Avvalo sopladan suv bilan namlangan sement zarrachalari kichikroq tezlikda otilib chiqib, lahim ko’ndalang kesim yuzasining hamma mayda yoriqlarini to’ldirib, sement pardasini hosil qiladi. Sochma beton tarkibidagi katta zarrachalar avvalo lahim yuzasiga yopishmaydi va lahim tagiga tushadi. Sement pardasi hosil bo’lgandan keyin, sochma beton qalinligi osha boshlagandan keyin mayda shebenlar ham yopishadi. Sochma betonni sepish mobaynida soplodan katta tezlikda chiqqan material oqimi ta’sirida sepilgan sochma qatlam zichlanib boradi. Sochma beton qatlami zichlanishi sementning faolligini oshiradi. Sement pardasining hosil bo’lishi, sepilgan materialning uzluksiz zichlanishi, sement faolligini oshishi, sochma beton qatlami,

mustahkamligi, zichligi, suv o’tkazmaslanuvchanligi va tog’ jinslariga yopishish qobiliyatining o’sishiga olib keladi. Mashinada ikki uch kishi ishlashi mumkin. Har bir ishchiga o’rtacha 1,5-2 m 3 sepilgan sochma beton hajmi to’g’ri keladi. Lahimda monolit beton mustahkamlagich o’rnatishga sarflanadigan xarajatlar sochma beton mustahkamlagichi xarajatlaridan 15-20 % ko’p, tan narxi esa 1,4-1,7 barobar, mustahkamligi esa uch barobar yuqoridir. Monolit beton mustahkamlagichni barpo etishni mexanizatsiyalash Monolit beton mustahkamlagichi quyidagicha barpo etiladi: lahim o’tishda bir vaqtda kavjoy siljishiga nisbatan 15-30 m orqada: o’tiladigan lahimni alohida qismlarga bo’lib mustahkamlagich o’rnatish; lahimni to’liq o’tib bo’lgandan keyin mustahkamlagich o’rnatish, o’tishga halaqit qilmasa bir vaqtning o’zida parallel ravishda mustahkamlash. Agarda lahim o’tish ishlari bilan parallel ravishda mustahkamlash ishlarini qo’llash mumkin bo’lmasa, u holda ya’ni monolit beton mustahkamlagichini o’rnatish uchun o’tish ishlar vaqtincha to’xtatiladi va monolit beton mustahkamlagich barpo etiladi. Mustahkamlagich barpo etilgandan keyin lahim kavjoyda o’tish ishlari olib boriladi. Bu holat ketma-ket takrorlanadi. Monolit beton va temir beton mustahkamlagichlarni o’rnatishni kompleks mexanizatsiyalash uchun Rossiya Federatsiyasida “Gorizont-1” va BUK-1 jihozlar majmuasi ishlab chiqilgan. “Gorizont-1” jihozlar majmuasi bir temir yo’lli va ichki ko’ndalang kesimi yuzasi 5 dan 6,3m 2 gacha va 9,04dan 10,28m 2 gacha bo’lgan kvershlaglarda, maydon shtreklarida mustahkamlagich barpo etishda qo’llaniladi. (rasm). Majmua OGV-1 rusumli inventar qolip, UBS-5V rusumli beton aralashmasini o’rnatish uchun moslama 2 va betonni yonboshidan tushiradigan vagonetkadan iborat. OGV-1 rusumli qolip umumiy uzunligi 10 m. Besh qism dan tashkil topgan bo’lib, har bir qismi ikki krujal arka va zatyajkadan iborat. Krujal arka ikki yarim

arka 1 stakan 2 bilan bog’lanadi va fiksator yordamida qotiradigan uzaytirgichdan iborat. rasm. “Gorizont-1” jihozlar majmuasi Qolipga uzunligi 2 m va kengligi 25 sm zatyajka 5 quyma mahkamlagichlar(prijim) bilan mahkamlanadi. Qolip turg’unligini ta’minlash uchun va holatini kerakli holda mahkamlanishi uchun relslar bilan bog’langan tayanch tirgak ko’zda tutilgan. (rasm) rasm. OGV-1 rusumli qolip. Majmua ishi quyidagicha amalga oshiriladi. Qolipning ikk yoki uch qismi o’rnatilgandan keyin, olib kelingan beton, vagonetkadan UBS-5V moslama bunkeriga to’kiladi. Moslama porsheni betonni so’rib oladi va siqilgan havo bilan beton quvurlari orqali qolipning yuqori qismiga yuboriladi va shunday qilib qolip orqa bo’shlig’i to’ldiriladi. Beton qotgandan va qolip olingandan keyin monolit mustahkamlagichi paydo bo’ladi. Beton o’rnatilib va kerakli mustahkamligiga erishishi bilan qolip qismlari keyingi uchastkada beton mustahkamlagichini barpo etish uchun o’rnatiladi. Monolit temir beton mustahkamlagichni barpo etishda qolip o’rnatilgandan keyin metall armatura o’rnatiladi. Undan keyin yuqorida bayon etilgan tartibda beton quyiladi. Beton quyilishi jarayonida beton vibratorlar

bilan zichlantiriladi. Betonni qolip orqa bo’shliqda joylashtirish bilan bir vaqtda metall armaturasini uzaytirish ishlari ham olib boriladi.

Adabiyotlar: 1. Mirziyoev SH.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob halqimiz bilan birga kuramiz. – T.: “O’zbekiston” NMIU, 2017. – 488 b. 2. Городниченко В.Ч., Дмитриев А.П. Основы горного дела. М., изд. "Горная книга", 2008 3. Чупрунов Г.Д. Технология и комплексная механизация проведения горных выработок. М., "Недра", 1970 4. Русча-ўзбекча политехника атамалари луғати. Т."Фан", 1995 5. Азизов А.А. Русско-узбекский краткий словарь. Т."Ўқитувчи", 1989 6. Чупрунов Г.Д. Проведение и крепление горных выработок. М., "Госгортехиздат", 1960 7. Шехурдин В.К., Холабаев Е.Н., Несмотряев В.Ч. Проведение подземных горных выработок. М., "Недра",1991 8. Мангуш С.К., Крюков Г.М., Фисун А.П. Взрывные работы при подземной разработке полезных ископаемых. М., изд. Академии горных наук, 2000 9. Галкин В.И., Шешко Е.Е. Транспортные машины. М., изд. "Горная книга", 2010 10. Гейер В.Г.,Тимошенко Г.М. Шахтные вентиляторы и водоотливные утсановки. Москва «Недра» 1981

O'xshashlar

Vertikаl kоn lаhimlаrida doimiy mustahkamlagichlarni barpo etish va yordamchi jihozlar

Gоrizоntаl kоn lаhimlаrining ko’ndаlаng kesim yuzаsi vа shаkli

Vertikаl kоn lаhimlаrining mustahkamlagichlari

Mustаhkаm, muzlаgаn vа yumshоq tоg’ jinslаridаn gоrizоntаl kоn lаhimlаrini o’tish

Mustаhkаm, muzlаgаn vа yumshоq tоg’ jinslаridаn gоrizоntаl kоn lаhimlаrini o’tish