Бурғилаш ювиш суюқликлари - Geologiya - Referatlar

Бурғилаш ювиш суюқликлари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

109.5 KB

Ko'chirib olish

Бурғилаш ювиш суюқликлари Режа: 1. Қудуқларни ювиш ва ювиш суюқликларининг асосий вазифалари. 2. Сувли асосли бурғилаш эритмалари. 3. Нефт асосли бурғилаш эритмалари 4. Аэрацияли ювувчи эритмалар ва кўпиклар 5. Бурғиланадиган қудуқ тубини ҳаво ёки газ билан тозалаш

Таянч иборалар: ювусчи суюқлик турлари, тайёрланиш технологияси, иссиқлик ўтказувчанлик, сувчиллик, сувли, нефтли, аэрацияли, реалогик хоссалари, оқувчанлик, материаллар, кимёвий реагентлар, тозалаш технологияси. Қудуқларни ювиш ва ювиш суюқликларининг асосий вазифалари. Айлантириб бурғилашда қудуқ тубидаги парчаланган жинсларни ташқарига чиқариш учун ювиш суюқликларининг айланма ҳаракатидан фойдаланилади.Ювиш суюқликларининг циркуляция ҳаракатидан нефт ва газ қудуқларини бурғилашда биринчи марта 1901 йил қўлланилган. Биринчи ювиш суюқлиги бу сув эди. Бурғилаш жараёнида кейинчалик ювиш суюқликлари сифатида сув ва бошқа аралашма тайёрлаб ювишда қўлланила бошланди. Айлантириб бурғилаш тарихида ювиш суюқликларига оғир ҳолдаги аралашмалар қўшиб, юқори босимли қатламларда ишлатиш катта ютуқ бера бошлади. Оғирла ш тирувчи аралашмалар сифатида кимёвий реагентлар қўлланила бошлади. Қудуқ тубида парчаланган жинсларни ва қудуқ деворларининг беркитилган қисмларидан огнаб тушган жинсларни ташқарига чиқариш. Қизиган долоталарнинг ёғлаш (мойлаш) ва совитиш. А) Устун деворларидаги босим гидростатик босимга (таъсирда) етганда; Б) Н ў раб кетган (парчаларни) бўлакларни мустаҳкамлаш ва ёпиштириш. Ювиш суюқлиги қ ум, гранит ва бошқа жинсларни атрофини плёнка шаклида қ оплайди ва ёпишқоқ материал каби мустаҳкамлайди. Нефт-газли ва сувли қатламлардаги қатлам босимларининг бараварлаши. Суюқлик устунини гидростатик босимидан қатлам босими

юқори бўлса, ўзидан аралашмани сиқиб чиқаради ва қудуққа қатламдаги суюқликлар кириб келади. Бурғилаш қувурлари қудуқ деворини, мустаҳкамлаш қувури, бурғилаш насослари қисмлари, туб двигатели таянчи ва долоталарини мойлаш. Аралашманинг сифати талаб даражасида бўлса, силлиқ ҳолда сиртларни қоплайди ва ишлаш сифатини оширади. Парчаланган жинс бўлакларини муваллақ ҳолатда ушлаб туриш ва уларни қудуқ тубига чўкиб тушишини олдини олиш. Бурғиланган жинсларни заррачаларини ва қумларни чўктиргичларда ўтишини таъминлаш. Шундай қилиб ювиш аралашмалари бир-бирига тескари иккита хусусиятга эга бўлиши керак. А) Б урғиланган заррачаларни узок вақт муаллақ ҳолатда ушлаб туриш. Ҳарорати баланд бўлган қудуқларни бурғилашда юқори ҳароратга чидамли бўлиши, паст ҳароратда музлаш қобилиятига эга бўлмаслиги, кўп йиллик муз қатламли жойларни бурғилашда кам иссиқлик ўтказувчан хусусиятига эга бўлиши керак. Парчаланган жинсларга таъсири инерт ҳолатда бўлиши, к им ё вий қайта ишловда бошқариш осон бўлиши керак. Бурғи билан қудуқ тубида грунтларни парчалашни енгиллаштириш. Бурғилаш жиҳозларига таъсир этувчи образивлик хусусиятига эга бўлмаслиги ҳамда ўз таркибида шундай компонентлар бўлмаслиги керак. Бурғилаш асбобларини занглашдан ҳимоялаш керак. Бурғилаш насослари ёрдамида қийинчиликсиз ҳайдалиши керак. Арзон ва етарли даражада топиладиган материаллардан тайёрланиши керак. Заррачаларни тиндиргичда тез қотишига ва чўкишига йўл бериши керак. Турбобурли бурғилашда энергияни турбобурга узатиш керак.  Аралаштириладиган заррачаларнинг катталигига боғлиқ ҳолда, ювиш эритмаси уч гуруҳга бўлинади: ҳақиқий, коллоидли ва суспензия (бирор модданинг бошқа суюқ модда ичида майда зарра ёки томчи холида сузиб юрадиган эритмаси).

 Ҳақиқий аралашмада – аралаштириладиган модда зарраси алоҳида молекуладан иборат бўлади. Бундай аралашма тиниқ ва чегараланган узоқ вақт ўз хоссасини ўзгартир-майди. Ҳақиқий ара-лашмага туз, кислота ва ишқорли сувлар киради.  Коллоидли аралашма – жуда кўп молекулалардан тузилган бўлиб, уларни ўлчами микроннинг бир бўлаги (1 мк=0.001 мм). Бундай аралашма лойқасимон.  Узоқ вақт сакланганда бошланғич хоссасини йўқотади, аралаштирилган модда чукади ёки ҳамма аралашма студен ҳолатга (илвира) келиб қолади. Коллоидли аралашмага суюқ ойна, совун, экелатин киради.  Суспензия – коллоид-ли эритмага нисбатанг заррачалари каттароқ, улар 1 дан 0.0001 мм бўлиб, бу аралашма катта турғун бўлмаган ҳолатга эга. Суспензия-ли аралашмага – бур ёки гарвитининг сув-даги эритмаси киради  Агар модда аралашма-си сувда ёмон намлан-ганлиги учун, сувда учунчи аралашма қўшилади – бу стаби-лазатор дейилади.  Лойли зарранинг кат-талашув жараёни, системанинг турғун-лигини бузилишига олиб келадаган кол-лоидли заррачани чў-киши – коагуляция , катталашган заррача-ларнинг чўкмага туши-ши – седиментация дейилади.  Коллоидли ч ў кмани муалла қ ҳолат г а ўтиш жараёнига – пептиза-ция (стабилизация) дейилади. Бу жараённи чақирув- чи жараёнга – пепти-заторлар дейилади.  Ювувчи аралашмаларнинг гуруҳлари. 1. Сувли асосдаги ювиш суюқликлари:  А) сув (чучик, денгиз, тузли).  Б) мойли суспензия.

 В) табиий суспензия, лойсиз жинсларни ва аргиллитларни бурғилашда пайдо бўлади.  Г) Гидрогин базасидаги суспензия.  Д) ёғли сув. 2. Сувсиз асосидаги ювиш суюқликлари:  А) газлантирган нефт ва нефт маҳсулотлари.  Б) углероводород асосидаги кўп компонентли аралашма.  В) ёғдаги сув.  3. Газли таркибли ишчи агентлар (ҳаво, табиий газлар, ички ёнув двигателарининг газлари). 4. Аэроцияланган ёқ иш суюқликлари ва кўпиклари  Сувли асосли бурғилаш эритмалари. Лойли эритмани каллоид-суспензия тизилмаси деганда, лойлар, сувлар ва бурғиланган жинс заррачалари тушинилади. Ҳар хил моддаларни сув билан аралаштириб қуйидаги эритмаларни ҳосил қилиш мумкин: 1) Ҳақиқий эритмалар – бутунлай бир жинсли ва тиниқ эритма, кўп сакланганда ҳам ўзгармайди; 2) Каллоид эритмалар – у ёки бу даражадаги лойқа эритмалар, сақлангандан кейин илвирага айланади; 3) Суспензия – қаттиқ моддаларни сув билан аралашмаси лойли аралашма, қаттиқ жинсларни тубга чўкиши билан тезда ажралиб (бўлиниб) кетади.  Бурғилаш жараёнида сувли асосли бурғилаш аралашмалари кенгрок қўлланилади.  Коллоид аралашмаларда қаттиқ заррачаларнинг ўлчамлари 0,000001 дан 0.0001 мм гача; суспензияда эса 0,0001 дан 1,1 мм гача.

 Коллоид эритмаларни ва суспензияларни хоссалари заррачаларни солиштирма сирти ва сирт юзаси хоссаларига боғлиқ.  1 см 2 сиғимда жойлашга коллоид тизим заррачаларининг умумий юзасига солиштирма юза дейилади. Сув заррачаларни юзасига ҳар хил таъсир қилиб, у юза хоссаларини ҳар хиллиги билан тушунтирилади. Агар қаттиқ жисм молекулалари оралиғидаги қовушқоқлик кучидан юқори бўлса, сув жисм юзасига ёпишади, қайсики қаттиқ жисмни сувдан олганда ҳам қолади. Агарда сув молекулалари орасидаги қовушқоқлик кучи кучли бўлса, у ҳолда жисм юзасига ёпишмайди намланиш юз бермайди. Сув билан намланадиган жисм гидрофия , намланмайдигана эса гидрофоб дейилади. Гидрофилли коллоид заррачалар сувда мустаҳкам сувли парда (қобиқ) билан қопланган. Эритмалардаги заррачалар бир- биридан ўлчамлари, намланиши ва электр зарядлари билан фарқ қилади. Заррачалар қанча йирик бўлса оғирлик кучи таъсирида шунча тез чўкади.  Коллоид эритмалардаги заррачаларни оғирлик кучи таъсирида ч ў кишига седиментация дейилади.  Коллоид аралашмаларни дисперслик даражаси қ анча юқори бўлса, шунча барқарор бўлади. Коллоид эритма заррачалари тўхтовсиз сувда ҳаракатланади. Заррачаларни юзалари т ўқ нашиб, бир-бирига ёпишади ва каттаро қ заррачалар пайдо бўлади. Бир-бирига ёпишган бўлакчалар оғирлашиши натижасида тубга ч ў кади. Коллоид заррачаларни ёпишишига коагуляция дейилади.  Гидрофилли коллоид эритмаларда сув қобиқ (парда) лари заррачаларини бир бири билан ёпишишига тўсқинлик

қилади. Заррачалар қанчалик яхши намланса, ёпишишдан шунчалик кучли ҳимояланади.  Гидрофобли заррачалар сув парчаларидан ҳимояланмаган. Гидрофобли моддаларни жуда кичик заррачалардан тайёрланган эритмалар тезда коагуляция бўлади. Гидрофобли заррачаларни бир хил электр зарядли заррачалари бир бири билан ёпишмайди. Шундай қилиб гидрофилли заррачалар бир-бири билан ёпишишдан сувли (гидратли) пардалари ва электр зарядлари билан ҳимояланган. Гидрофобли заррачалар бир-бири билан ёпишишдан электр зарядлар билан ҳимояланган.  Коллоид эритмалар тинч ҳолатда турса ҳамма заррачалар секин аста ёпиша бошлайди. Эритмада қаттиқ коллоид заррачалардан ҳосил бўлган тур пайдо бўлади, сув тур катакчаларида қолади ва эркин ҳаракатланмайди, натижада эритма мустаҳкам худди илвирага ў хшаш бўлади. Коллоид эритмада шаклланган турга тузилма , эритмада пайдо бўлиш жараёнига тузилма шаклланиши дейилади. Одатда заррачалар бир-бири билан ёпишиб, ч ў кмага ч ў кмай тузилма ҳолда шаклланади. Эритма кучли силкитилса ёки аралаштирилса тузилма узилади. Бунда эритма суюлади, ҳаракатчан бўлади ва таранглик хоссасига эга бўлмайди. Агарда эритма ҳаракатсиз ҳолатида бўлса, яна заррачалар ёпишади ва секин–аста қ ую қ лаша бошлайди. Эритмаларни силкитишда суюлиши ва турганда қ ую қ лашиши тексотропия дейилади.  Лойли эритмалар сувдаги лойли заррачаларидан ташкил топган. Эритмадаги лой заррачаларни ўлчамлари ҳар ҳ ил бўлиб, йирик заррачали суспензиядан коллоидгача. Лойли эритмалар коллоид аралашмаси йирик заррачалардан иборат бўлиб, суспензия шаклланса бундай эритмага коллоид –

суспензияли тизим дейилади. Лойли эритма сувли пардалар ва электр зарядлар билан ҳимояланганлиги учун мустаҳкамдир.  Нефт асосли бурғилаш эритмалари. Бу турдаги эритмалар уч муҳитли тузларга мансуб бўлиб, дисперс муҳити нефт маҳсулотлари ҳисобланиб (хом нефт, дизель ёқилғи), дисперс фаза-битумлар, органофилли лойлар, тўлдирувчилар (оғирлаштиргичлар, бур, асбест, қаттиқ дисперс материаллар ва бошқалар), ҳамда ҳар хил минераллашган эмульсия ҳосил қилувчи сувлар киради. Нефт асосли эритмаларга нефтли эритмалар кириб, таркибида 5%дан 10 % гача сув, бунда эмульсия ва сув концентрацияси 95 % гача етиши мумкин. Нефт асосли эритмалар қатламни маҳсулдорлигини пасайтирмайди, мустаҳкам бўлмаган, шишувчи ёки кенгаювчи жинсларни бурғилаш имкониятини таъминлайди, сальник шаклланиши ва асбобларни қисилиб қолишини олдини олади, мойлаш хусусиятига эга бўлиб, у тушириш ва кўтариш жараёнларини енгиллаштиради, аварияларни олдини олади. Бу тизим электр ўтказмаслик хусусиятига эга, асбобларни коррозиядан ҳимоялайди. Нефт асосли эритмаларни камчилиги қуйидагилар: - стандарт электр каротажни ўтказишни имконияти йўқ лиги ; - тузилма – реологик хоссаларини бошқаришни қийинлиги; - қовушқоқлик ва тиксотропик хоссаларини ҳарорат ва босимга боғлиқлиги, туб шароитда тузилма шаклланишни керакли сат ҳ да ушлаб туришни қийинлаштиради; - сув ва бошқа ифлослантирувчи қўшимчалар қўшилганда хоссаларини ушлаб туришни қийинлиги; - эритма билан контак т лашувчи резинал арни м еталларга салбий таъсири; - тайёрлаш жараёнини мураккаблиги.

Эмульсияли эритмалар: эмульсия – бу икки муҳитли тизимдир, сувда жойлашган жуда кичик «мой» томчиларидан, иккинчи муҳит «мойда» тақсимланган жуда кичик «сув» томчиларидан ташкил топган. «Мой» деганда ҳар қандай органик модда яъни нефт ва нефт маҳсулотлари тушинилади. Агарда сув ва «мой» аралаштирилса, томчилар аралашади, аралаштириш тўхтатилгандан сўнг, алоҳида қатламлар га шаклланади. Бундай ҳолат содир бўлмаслиги учун «мой» ва сувни аралашмасига унча катта миқдорда бўлмаган учинчи қўшимча «эмульгатор» қўшилганда, томчилар сиртида тақсимланади, сирт тортишишини камайтиради ва уларни бир- бирини итаришга ча қ иради. Одатдаги лойли эритмалардан эмульсияли лойли эритмаларни фарқи тизимда қўшимча компонентларни ҳосил қилиши билан ажралиб туради. Эмульсияли лойли эритмаларни бирламчи ҳар хил лойли аралашмалардан тайёрлаш мумкин. Эмульгаторлар сифатида крахмал, натрий карбонметилцеллюлоза, бентонит, ланит, натрий, калий ва алюмений тузли олий ёғли кислота ва бошқа моддалардан фойдаланиш мумкин. Кўпгина лойли эритмалар учун эмульгатор сифатида лойли моддалардан фойдаланилганда, махсус эмульгатор кушмасдан ҳ ам эмульсия ни шакллан тириш мумкин. Нефт ва эмульгатор лойли эритмага махсус тизимлар орқали, «мой» эса бурғилаш насоси қабул идишига киритилади ва бунда сифатли аралаштириш амалга оширилади. Нефт ва эмульгатор янги бурғи туширилгандан сўнг эритмага қўшилади, эмульгация жараёнида танаффусга йўл қуймаслик керак. Берилган параметрларга боғлиқ ҳолда (зичлиги, сув ажратувчанлиги, тузилма-механик хоссалари) эмульсияли эритмадаги нефт компонентлари миқдори 8% дан 50% гача бўлади. Нефтли эритмалар. Мураккаб шароитда бурғилашда ва маҳсулдор қатламларни очишда нефт асосли дисперс муҳитлардан фойдаланилади. Б урғилаш амалиётида иккита турдаги нефтли эритмалар қўлланилади:

1. Барқарорлашган натрий совуни оксидланган парафин дизелли дистиллятор ёки дизел ёқилғи билан биргаликда ҳайдалади. Бу аралашманинг таркибида: 10…20 % битум; 1,5…3,0 % парафин билан оксидланган натрий совуни; 0,7…1,5 % ичимлик тузи; 1,5% сув; қолганлари нефт асосли (дизел дистелятор ёки дизел ёқилғи); 2. Нефт маҳсулотларини дистелл и янти асосли петролатум билан оксидланган барқарорлашган натрий совунидир. Бу эритманинг таркибига: 2…5 % петролатум билан оксидланган натрий совуни; 15… 25% оксидланган битум; қолган компонентлар биринчи турдаги каби бўлади . Нефт асосли эритмаларнинг зичлиги кенг оралиқда ўзгаради. Оғирлаштирилмаган эритмаларда зичлиги 900 кг/м 3 , оғирлаштирилган эритмаларда эса 2200…2500 кг/м 3 . Нефт асосли эритмаларни қовушқоқлик ва статик к учланиш ни с и лжиши кимёвий реагентларни концентрацияси ўзгаришини ростлаш билан амалга оширилади. Тизимга органик кислоталар қушилса эритмани суюлтиради, ишқор қ ў шилса, эритмани қовушқоқлиги катталашади. Нефт асосли эритмаларни ютуги ғовак муҳит орқали сизиш қийматини кичиклигидир. Нефт асосли эритмаларни тайёрлашда нефт таъсирига барқарор бўлган резиналар қўшилади. Нефт асосли эритмаларни электр токларини ўтказмаслиги сабабли , электрометрик ишларни ўтказишда қийинчилик туғ ил ди. Нефт асосли эритмалар нархи қиммат бўлганлиги учун ҳамма турдаги эҳтиётлик чоралари к ў рилиши лозим. Газсимон агентлар ва аэр а цияли аралашмалар.  Парчаланган жинсларни ташқарига газобразли агентлар билан чиқариб олиш катта иқтисодий самара беради:

механик тезликни оширади ва долотанинг кириш тезлигини оширади.  Бундан ташқари газсимон агентлар билан тозалашнинг ютуқлари мавжуд: маҳсулдор қатламлар ювиш аралашмалари билан кам ифлосланади; ювиш суюқликлари циркуляцияси пайтида йўқолиши олдиндан камаяди ёки камаяди; коваклар пайдо бўлиши камаяди; техник сувлар кам майдонларда бурғилаш ишларини олиб бориш имконияти мавжуд.  Ўрта Осиё шароитида, айниқса Қизилқум террирориясида сувсиз, чўл далаларида, қайсики сув манбалари ва лойлар 150 км узокликда жойлашганлиги учун, қудуқларни бурғилаш тубини ҳаво билан тозалаш анча муҳим аҳамиятга эгадир.  Механик тезликнинг ошуви ва долотанинг бурғилаш тезлигини ошиши қуйидагича тушунтирилади: 1) босим кичик фазада долота билан ишлаш; 2) қудуқ тубини яхши тозалаш; 3) қудуқ фазасидан ҳаво оқимининг тез кириш >15 м / сек ; 4) қудуқ туби ва деворини лойлаш керак эмаслиги; 5) газнинг кенгайиши натижасида долотанинг совуши.  Қудуқ тубидан чиқадиган парчаланган жинслар чанг шаклидаги ёки жуда кичик заррачалардан ташкил топган. Қудуқ тубини аэр а цияланган суюқлик ускуналари герметиклашни енгиллаштиради. Қудуқ тубини аэр а цияли суюқликлар билан тозалаш технологияси, ҳаво ва ювиш суюқликлари усулдан кам фарқ қилади. Аэрацияли ювувчи эритмалар ва кўпиклар.

Аэрацияли ювувчи эритмалар сув оқими ёки сувли асосли аралашмага компрессор ёрдамида керакли миқдордиги ҳаво ҳайдаш йўли билан олинади. Ҳаво ҳажмининг сарфига нисбатан аэрациялаш даражаси шундай ҳисобланадики, бурғилаш даврида қудуқ деворига бериладиган босим ютилиш босимига нисбатан кичик бўлиши ҳамда қатлам босимидан кичик бўлмаслиги керак. Аэрацияланган ювувчи эритмалардан қудуқ деворига бериладиган босим бурғилаш режимига уни о қ иш тезлиги ва аэрация даражасига боғлиқ. Оқим тезлиги ошиши билан босим ўсади, аэрация даражасини камайиши билан босим таъсири камаяди. Аэрация даражасини ўсиши билан зичлик пасаяди, ювувчи эритмани қовушқоқлиги пасаяди ва бошқа хоссалари ҳ ам ўзгаради. Кирувчи оқимдаги ҳаво пуфакчалари зичлиги кичик бўлганлиги туфайли суюқлик муҳитига нисбатан секин силжийди. Суюқлик оқими қудуқ тепасига яқинлашган сайин уларни ҳаракат тезлиги ошади, аэрацияли эритмани босим устуни камаяди ва пуфакчалар кенгаяди. Сувда пуфакчаларнинг сакраб ўтиш унчалик катта эмас, лойли аралашмаларда умуман кичик. Эритмалардаги ҳаво пуфакчаларини сакрашини секинлаштириш учун аэрацияли эритмага кўпик шаклидаги сирт фаол моддалари (СФМ) қўшилади, қайсики аэрацияли эритмада майда-майда глобуллар пайдо бўлади ва сўнгида кўпикка айланади. Бўлимнинг сирт юзасида сингиб “ҳаво-суюқ муҳит”, глабулларни ҳавога катта пуфакчалар холида ажралиб чиқиб кетишига СФМ тўсқинлик қилади ва кўпикларни барқарорлигини оширади. Кўпик шакллантирувчи СФМ таъсир самарадорлиги сувни минераллашиш даражасига ва парчаланган жинс заррачаларининг таркибига боғлиқ. Сульфанат ва этил оксид полифенолнинг ОП-10 аралашмаси чучук ва тузли сувларга энг самарали таъсир қилади. Ундан лойли ва лойсиз жинсларни бурғилашда фойдаланиш мумкин.

Барқарор кўпиклар тиксотроп хоссасига эга. Кўпиклар қўлланилганда парчаланган жинсларни олиб чиқиши яхшиланади, маҳсулдор қатламларни ифлосланиши камаяди, компрессорни керакли қуввати сезиларли даражада пасаяди. Минераллашган сувли аэрацияли эритма ёки кўпикларда қудуқларни бурғилашда ёки ювилганда фойдаланилганда жиҳозларни коррозиясини жадаллаштиради. Коррозияни олдини олиш учун эритмага ингибиторлар қўшилади ёки кальций гидрооксиди қўшилиб уни рН кўрсатгич и , суюқлик муҳитида 10 дан кичик бўлмаслиги керак. Бурғиланадиган қудуқ тубини ҳаво ёки газ билан тозалаш. Жа ҳ он амалиётида қудуқ тубини ҳаво ёки газ билан тозалаш усуллари кенг қўлланилиб, бурғилаш эритмасини ўрнига газ шаклидаги циркуляция агенти ҳайдалади. Суюқлик оқими ёрдамида қудуқ тубини майдаланган заррачалардан тозалаш технологияси тўғрисида кўпгина фикрлар билдирилган, бир қатор ютуқларга эга эканлиги тўғрисида олдинги мавзуларда фикрлар билдирилган эди. Газ ёрдамида қудуқ туби қандай тозаланади, ютуги борми ёки камчиликларга эгами шу тўғрисида фикр юритамиз. Газ қудуқ деворига катта қаршилик босимини кўрсата олмайди . У қўлланилганда қатламларда оқим суюқлигини тўхтатиш, барқарорсиз тоғ жинсларини шишишини ёки о қ иб кетишини олдини олиш қийин. Газ тинч турганда парчаланган тоғ жинсларни муалла қ ҳолда ушлаб туриш хусусиятига эга эмаслиги , ишқаланувчи сиртга мойлаш таъсирини кўрсата олмаслиги. Шунингдек газ агентларини асосан кўп йиллик музли ва қудуқ барқарор жинслар дан ҳамда аномоллик коэффициентлари паст, таркибида лойли заррачалар кам бўлган тоғ жинсларини бурғилашда қўллаш мақсадга мувофиқдир.

Қудуқдаги майдаланган жинс заррачаларини чиқаришда кирувчи газ ни оқими катта тезликка эга бўлиши керак. Газ кўтарилиши жараёнида кенгайиш содир бўлади ва қудуқ тепасида чикувчи оқимни тезлиги 10÷20 м/с га етади. Шунинг учун ҳаво билан тозалашда катта тезликда оқим ҳ айдовчи компрессорлар қўлланилиши ва қудуқ усти талаб даражасида герметикланган бўлиши шарт. Агарда бурғилаш жараёнида ҳайдаладиган оқим билан унча катта бўлмаган миқдордаги сув кирса, парчаланган жинслар таркибидаги лойли заррачалар намланади, бир бирига ёпишади ва қудуқ устунини қисқариши пайдо бўлади. Газ оқими бундай тўсиқларни йўқ қилишга кучи етмайди. Қисқариш шаклланмаслигини олдини олиш учун газ оқими билан кўпик шакллантирувчи СФМ қўшилган сувли эритма ҳайдалади. Қудуқларга ҳаво ҳайдаш йўли билан тозаланганда, ҳайдалган оқим атрофига қатлам жинслардан 6,5 …12,8% гача карбон сувли концентратлар тўпланса портлаш эҳтимоли бўлиши кузатилади. Портлашларни олдини олиш учун ҳаво оқими билан кўпик шакллантирувчи СФМ ли сувли эритма ҳайдалади. Агарда табиий газ ҳайдалганда ёнғин содир бўлса, бартараф этиш учун газ ҳайдаш тўхтатилади ва қудуқка сувли асосли эритма ҳайдалади. Газдан фойдаланилган парчаланган жинсларни абразив таъсирида бурғилаш қудуқларини ёйилиши жадаллашади, қудуқ деворига қувурларни қуруқ ишқаланиши натижасида ташқи томонида ейилиш тез содир бўлади. Ҳайдаладиган газни таркибида катта миқдордаги сув бўлиши натижасида компрессор истеъмол қуввати ошиб кетади.

O'xshashlar

Бурғилаш қувурлари бирикмаси

Оғма қудуқларни бурғилаш

Кернсиз бурғилаш технологияси

Бурғилаш қудуқлари ва уларнинг элементлари. Бурғилаш қудуқлари классификацияси

Шўр доғларни ювиш ва ўзлаштириш