Farg'ona viloyati iqtisodiy -ijtimoiy rivojlanishida tashqi iqtisodiy aloqalarning roli - Geografiya - Referatlar

Farg'ona viloyati iqtisodiy -ijtimoiy rivojlanishida tashqi iqtisodiy aloqalarning roli

Yuklangan vaqt:

15.09.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

34.8359375 KB

Ko'chirib olish

Farg`ona viloyati iqtisodiy -ijtimoiy rivojlanishida tashqi iqtisodiy aloqalarning roli O`zbekiston mustaqillikka erishganidan so`ng iqtisodiyotni yuksaltirish, iqtisodiyotni tubdan yangilash, tashqi iqtisodiy aloqalarni mustahkamlashga harakat qilinmoqda. Mustaqillikka qadar tashqi iqtisodiy aloqalar markazdan (Moskvadan) boshqarilar edi. O`sha vaqtlarda O`zbekiston eksportining asosiy qismi paxtaga to`g`ri kelar edi. Jami ekin yerlarining 60-65 % i paxta maydoniga to`g`ri kelib, o`zimizda yetishtirsa bo`ladigan qishloq xo`jalik mahsulotlari sobiq SSSRning boshqa o`lkalaridan olib kelinar edi. Mustaqillikka erishilgach, tashqi iqtisodiy aloqalarni yaxshilash maqsadida mustaqilligimizning dastlabki yillarida “O`zbekiston Respublikasi tashqi iqtisodiy faoliyat to`g`risida” qonuni qabul qilindi. Farg`ona viloyatida (mintaqa) amalga oshirilayotgan tashqi iqtisodiy aloqalarning asosiy maqsadi, horijiy davlatlar bilan iqtisodiy hamkorlik qilishdir. Ular bilan valyuta, kredit munosabatlari, ilmiy– texnikaviy hamkorlik, xo`jalik korxonalarini birgalikda qurish, oldi sotdi ishlari kengaymoqda. Viloyatda 2006 yilda tashqi savdo aylanmasi 583007,1 ming AQSH dollarini tashkil qildi. Bu 2005 yilga nisbatan 186,1% ko`proq demakdir. Shu jumladan, MDH mamlakatlari bilan tashqi savdo aylanmasi jami tashqi savdoning 49,3% ni, boshqa horij mamlakatlari bilan tashqi savdo aylanmasi 50,7% ni tashkil etdi. Jami tashqi aylanmasining 66,1% i eksportga, 33,9% i importga to`g`ri keladi. Ko`rinib turibdiki, viloyat tashqi savdo aylanmasida eksport importdan ustun. Viloyat chetga asosan paxta tolasi (jami eksportning 26,7 % i ), oziq-ovqat (17% ), kimyo mahsulotlari, plastmassa (9,1%), mashina va asbob uskunalar (1,8%), energiya manbalari (19,7%) va boshqalarni (25,7 %) chetga chiqaradi.

Ta`kidlash mumkinki, 2006 yilda eksportda paxta tolasi, mashina va uskunalar eksporti 2005 yilga nisbatan kamaygan bo`lsa, oziq-ovqat, kimyo, plastmassa mahsulotlari eksporti oshgan. Mintaqaning 2006 yildagi import mahsulotlarining 2,7% i oziq-ovqat, 15,7 % i kimyo mahsulotlari, 8,3% rangli va qora metallar, 16,4% i mashina va asbob uskunalar, 40,5% i energiya manbalari va boshqalar (16,4 %) tashkil etgan. Farg`ona viloyati tashqi savdo aylanmasida jami tashqi savdoning 22,8 % i Rossiyaga, 16,7% i Qozog`istonga, 14,5%i Eronga, 4,5% i Latviyaga, 2,3% i Buyuk Britaniyaga va 39, 2% i boshqa davlatlar hissasiga to`g`ri keladi. 2006 yil ma`lumotlariga ko`ra jahonning 46 dan ortiq, shu jumladan Belgiya, Niderlandiya, Rossiya, Eron, Turkiya kabi davlatlar bilan ijobiy saldoli tashqi savdo aylanmasiga ega bo`ldi. Viloyatda chet el investitsiyasi ishtirokidagi 99 ta (2006 yil) korxona tashkil etilgan bo`lib, shulardan 78 tasi faoliyat yuritmoqda. Bu korxonalarning eng ko`pi AQSH, Buyuk Britaniya, Germaniya, Janubiy Koreya, Rossiya, Turkiya va boshqa mamlakatlar ishtirokida tashkil qilingan. Viloyatda Rossiya bilan hamkorlikda Dang`ara tumanida “Beshtov”, Qo`qonda “Qo`qon - mebel”, Isroil bilan hamkorlikda “Xo`qand”, Germaniya bilan hamkorlikda “Uz salaman” va boshqa qo`shma korxonalar faoliyat yuritmoqda. Bu korxonalarning viloyat iqtisodiyotiga, hususan tashqi iqtisodiy aloqalariga ta`siri katta. Ko`rilayotgan xududda tashqi savdo aylanmasida xududiy tafovutlar mavjud. Zero viloyat tashqi aylanmasida Farg`ona shahrining ulushi 49,2% ni tashkil etgan holda, So`h, Uchko`prik, Ohunboboyev kabi tumanlarida bu ko`rsatkich birgalikda 5% ga ham yetmaydi. Albatta buning o`ziga xos sabablari bor. So`nggi yillarda viloyat horij mamlakatlari bilan do`stlik, sanoat, sport va fan sohalarida ham samarali hamkorlik olib bormoqda. Viloyatning horij mamlakatlari bilan madaniy, iqtisodiy aloqalari mamlakatlarning ma`naviy, moddiy boyliklari mustahkamlanishiga munosib hissa qo`shmoqda.

O'xshashlar

Farg'ona viloyati iqtisodiy -ijtimoiy rivojlanishining ba'zi bir xususiyatlari

Qashqadaryo viloyati iqtisodiy ijtimoiy rivojlanish shart-sharoitlari

Surxondaryo viloyati ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishidagi hududiy tafovutlar

O‘zbekistonning tashqi iqtisodiy aloqalari

Iqtisodiy va ijtimoiy geografiya