Vavilov-Cherenkov nurlanishi haqida. Yorug’likning qutblanishi - Fizika - Referatlar

Vavilov-Cherenkov nurlanishi haqida. Yorug’likning qutblanishi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

81 KB

Ko'chirib olish

Vavilov-Cherenkov nurlanishi haqida. Yorug’likning qutblanishi Reja: 1. Т abiiy va qutblangan yorug’lik. 2. Yorug’likning qaytishi va sinishida qutblanishi. 3. Bryuster qonuni

Zaryadlangan zarrachalar faqat tezlanish bilan harakat qilsa, elektromagnit maydon hosil qilinadi degan nazariya bor edi. Vavilov rahbarligida Cherenkov lyumenesensiya hodisasini tekshirayetganda agar zaryadli zarra muhitda yorug’lik tezligidan katta  (fazoviy tezligi ) tezlik bilan harakat qilsa elektromagnit nurlanish chiqaradi. Bu nurlanish lyumenesensiya nurlanishi emas Vavilov-Cherenkov effekti, (  >c/n shart bajarilishi kerak) nurlanish nomini oldi (n-muhit sindirish kursatgichi.s- yorug’lik tezligi) Shaffof muhitdan erkin elektronlar utganidan chaqnashlar ruy beradi. Bu hodisani keyinchalik Т amm, Frank 1937 yilda nazariy tasdiqlaydi. Т arqalish burchagi  quyidagicha aniqlanadi. Nur yunalishi uki va zarra tezligi yunalishi bir xil bo’lib qisqa konus hosil qiladi. Ke yinchalik bu nur Cherenkov schetchiqlarida ishlatiladi. 1- rasm Qutblanish . Т abiiy y orug ’ lik ( e lektromagnit to ’ lqin ) tarkibi N va Ye vektordan iborat . Bo ’ lar perpendikulyar tekislikda tebranadilar . Yorug ’ lik jismdagi h amma yunalishlarda bir xilda Ye - vektori ko ’ rinishida tebranadi . Bunday yorug’lik tabiiy yorug’lik deyiladi, (2-rasm a). Yorug’likni ta’siri Ye vektor bilan aniqlanadi.

Agar Yorug ’ lik Ye - vektori biror yunalishda tartiblangan bo ’ lsa , bunday yorug ’ lik qutblangan yorug ’ lik deyiladi . Qutblanish darajasi qisman (2,b-rasm), to’la (2,v-rasm) bo’lishi mumkin. Qutblanish darajasi quyidagi ifoda bilan ko’rsatiladi. 2-rasm Bunda I max , I min - qutblangan nurlanish intensivligi. O’zaro perpendikulyar holatlar uchun. Т abiiy nurlanish uchun I max =I min P=O bo’ladi. Ya’ni qutblanish darajasi RO bo’ladi. Qutblangan nurlanish uchun I min =O R=1 bo’ladi. Ba’zi bir shaffof moddalar Yorug’likni Ye-vektorini O’zaro perpendikulyar tekisliklarda tebranishlarni ma’lum yunalishlarda o’tkazadi. Masalan: (turmalin) kristalini ko’rib chiqamiz.

3-rasm 3-rasmda turmalin faqat OO' o’q buylab tebranishni o’tkazadi. I-turmalin qutblagich. II-turmalin aniqlagich O'O'  O''O' da yorug’lik o’tmay qoladi. Yorug’lik intensivligi Molyus qonuni bilan tushintiriladi.  =90 o da I=0 bo’ladi. II-turmalindan o’tgan I I va II o’qlar orasidagi burchakga bogliq ekan E=E 0 cos  Ye-Elektr vektori Muhitda qaytgan va singan nurlar ham qutblanadi (5-rasm). Qaytgan nur to’la qutblanadi, agar shart bajarilsa (6-rasm) yoki tg  1 =n 21 . Bunga Bryuster qonuni deyiladi. Bunda  1 - tushish burchagi (Bryuster),  2 - sinish burchagi.

5-rasm 6-rasm Bu holatda qaytgan va singan nurlar qisman qutblangan. Bunda   -belgi qog’oz tekisligiga  qutblanishni bildiradi belgi tekisligida qutblanishni bildiradi, Ye-vektorni yunalishini ko’rsatadi. Bu rasmda shart bajarilganda singan va qaytgan nurlar to’la qutblangan  tekislikda qaytgan nurlar, qog’oz tekisligida esa singan nurlar ko’rsatilgan. texnikada ishlatiladi

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 1. G.S. Landsberg. UMUMIY FIZIKA KURSI. «Ukituchi».1981 Y. 2. I.V. Savelyev. UMUMIY FIZIKA KURSI. III t. OPTIKA, ATOM FIZIKASI, ATOM YADROSI VA ELEMENTAR ZARRACHALAR FIZIKASI. «Ukituchi» T. 1976 y. 3. F.A. Korolyov. FIZIKA KURSI. OPTIKA, ATOM VA YADRO FIZIKASI. «Ukituvchi»,T. 1978 y.

O'xshashlar

Vavilov –Cherenkov effekti

Yorug’likning elektromagnit tabiati

Yorug’likning qutblanishi. Sun'iy ikkilanma nur sindirish

Yorug’likning yutilishi. Buger qonuni

Yorug’likning yutilishi