Ўзбекистоннинг диний экстремизм ва халқаро терроризмга қарши кураши - Dinshunoslik asoslari - Referatlar

Ўзбекистоннинг диний экстремизм ва халқаро терроризмга қарши кураши

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

92 KB

Ko'chirib olish

Ўзбекистоннинг диний экстремизм ва халқаро терроризмга қарши кураши Режа : 1. Ўзбекистонинг халқаро майдонда диний экстремизм ва терроризмнинг олдини олиш, унга қарши кураш борасида олиб бораётган сиёсатининг моҳияти. 2. Ўзбекистонинг диний экстремизм ва терроризмга қарши курашга қаратилган халқаро шартномаларда иштироки 3. Ўзбекистоннинг Терроризмга қарши кураш бўйича минтақавий ташкилотлар фаолиятида иштироки. 4. Ўзбекистонда амалга оширилаётган кенг қамровли ижтимоий сиёсий-иқтисодий, сиёсий–ҳуқуқий, маънавий-маърифий ислоҳатлар жамият барқарор ривожланишининг асосий омили. 5. Демократик ҳуқуқий давлат ва фуқаролик жамияти қуриш жараёнида дин соҳасидаги илмий асосланган сиёсат ва фуқароларда диний экстремизм ва терроризмга қарши мафкуравий иммунитетни шаклланиш муаммолари ҳамда вазифалари.

Халқаро майдондаги қатъий сиёсат Диний экстремизм ва халқаро терроризм нафақат ташқи , балки ички хавфсизликка ҳам бевосита даҳлдор масаладир . Чунки диний экстремизм ва халқаро террористик ташкилотлар жангарилик усуллари билан ҳокимиятга қарши курашувчи гуруҳларни шакллантириш, уларни ҳар томонлама рағбатлантириш ва қўллаб-қувватлашга интилади. Марказий Осиё давлатлари учун диний экстремизм ва терроризмнинг хавфи 1990 йилда Наманган ва Андижонда, 1990-1996 йилларда Тожикистондаги фуқаролик уруши ва можоролар давомида, 1999 йили 16 февралдаги Тошкент шаҳрида, 1999-2001 йиллар Қирғизистоннинг Боткен, Ўзбекистоннинг Сурхандарё ва Тошкент вилоятларида, 2004 йилнинг март-апрел ойларида Тошкент шаҳри ва Бухоро вилоятларда ҳамда 2004 йилнинг июль ойида Тошкент шаҳридаги АҚШ, Исроил мамлакатлари элчихоналари ва Республика Бош прокуратураси бинолари олдида амалга оширилган террорчилик ҳаракатлари тимсолида номоён бўлди. Мустақил Ўзбекистон Республикаси диний мутаассиблик, ақидапарастлик, экстремизм ва террорчиликнинг минтақавий ва умумбашарий миқёсдаги хавф эканлигидан келиб чиқиб, жахон ҳамжамияти биргаликда унга қарши кураш лозимлиги тўғрисидаги ғояни жахоннинг нуфузли ташкилотлари минбарларидан эълон қилди. Тўғрисини айтганда, Ўзбекистоннинг диний экстремизм ва халқаро терроризмга қарши кураш сиёсатининг моҳиятини ривожланган мамлакатлар ва дунёнинг нуфузли халқаро ташкилотлари кечроқ англади. Хусусан Ўзбекистон Республикаси Президенти И. Каримов 1993 йил 28 сентябрда БМТ Бош Ассаблиясининг 48-сессиясида қилган маърузасида жахон ҳамжамиятини Афғонистон муаммосини изчил ўрганиш ва ечишга чақирди.

“Толибон” ҳаракатининг диний мутаассиб ва жангарилик фаолияти ҳақидаги ушбу ҳаққоний фикр фақат 2001 йил 11 сентябрь АҚШ фожиасидан сўнггина тан олинди. Ўзбекистон Президенти И.А. Каримов ташаббуси билан 1998 йилда ташкил топган “6+2” гуруҳининг БМТ раҳбарлигида 1998-1999 йилларда олиб борган фаолияти Афғонистонда экстремизм ва терроризмга қарши курашда катта аҳамиятга эга бўлганлигини таъкидлаш лозим. Бу гуруҳ Афғонистон билан чегарадош олти давлат (Хитой, Ўзбекистон, Покистон, Эрон, Тожикистон, Туркманистон) ва минтақа ташқарисидан Афғонистондаги вазиятга жиддий таъсир кўрсатиб турган икки давлат-АҚШ ва Россиянинг юқори даражадаги вакилларидан ташкил қилинган эди. Бу гуруҳ бир қатор мажлислар, муҳокамалар ва музокаралар ўтказиб, уларга Афғонистонда бир-бири билан курашаётган кучлар вакилларини жалб қилиб, “Афғонистондаги можароларни тинч йўл билан бартараф этишнинг асосий тамойиллари тўғрисида”ги Тошкент Декларациясини ва минтақавий хавфсизлик масалалари бўйича бир қатор бошқа хужжатларни ишлаб чиқди. 1999 йилнинг 28 июлидаги БМТ Хавфсизлик Кенгаши мажлисида “6+2” гуруҳининг Тошкент учрашуви якунлари юксак баҳоланди. 2001 йил 28 сентябрида БМТ Хавфсизлик Кенгаши 1373 (2001) сонли резолюциясини қабул қилиб БМТ доирасида терроризмга қарши кураш қўмитасини тузди. Юртбошимиз 1999 йилнинг ноябрида Европа Хавфсизлик ва ҳамкорлик ташкилотининг Стамбулда бўлиб ўтган Саммитида ва 2000 йилнинг 7-8 сентябр кунлари Нью-Йоркда бўлиб ўтган БМТ Бош Ассамблеясининг “Мингйиллик Саммити” да БМТ тузилмаларида терроризмга қарши кураш халқаро марказини тузиш таклифини баён қилган эди. Ушбу ташаббус рўёбга чиққанидан кейин, Ўзбекистон 2001 йил декабр ойида ва 2002 йилнинг август ойида БМТ Хавфсизлик Кенгашининг юқорида зикр этилган

резолюциясининг бажарилиши хусусида БМТнинг терроризмга қарши кураш қўмитасига маърузалар тақдим этди. Ўзбекистоннинг Диний экстремизм ва халқаро терроризмга қарши олиб бораётган сиёсатининг мақсади минтақада глобал миқёсда тинчлик, барқарорликни сақлаш, мамлакат мустақиллиги ва равнақи, халқнинг эркин фаровон ҳаётини таъминлашдир. Ўзбекистон ушбу ташаббусларни амалга ошириш учун ўзининг ички сиёсатида тегишли чора-тадбирларни амалга оширди. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси ҳамда 1998 йили 1 майда тасдиқланган “Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисида”ги янги таҳрирдаги Қонунда мазкур йўналишдаги фаолиятнинг ҳуқуқий асослари ўз аксини топган. Республикамиз экстремизм ва терроризм билан бирга уни молиялаштириш билан узвий боғлиқ бўлган наркобизнес ва наркотрафикка қарши курашда ҳам қатъий сиёсат олиб бормоқда. 1999 йилда “Гиёҳвандлик воситалари ва психотроп моддалар тўғрисида”ги, 2000 йилда “Терроризмга қарши кураш тўғрисида”ги Қонун матни илова қилинди Қонунларнинг қабул қилинганлиги ҳамда “Экспорт назорати тўғрисида” ва “Пулни ноқонуний ўзлаштириш тўғрисида”ги Қонун лойиҳалари тайёрлангани фикримизни тасдиқлайди. Бир сўз билан айтганда, мамлакатимиз диний экстремизм ва терроризмга қарши тизимли ва тадрижий кураш олиб бормоқда. 1. Ўзбекистон Республикаси терроризмга қаратилган кўплаб халқаро шартномаларни ратификация қилиб, улардаги мажбуриятларни изчил бажариб келмоқда. Маълумки, БМТнинг терроризмнинг олдини олиш ва унга қарши курашга қаратилган 13 та ҳужжати (11 та Конвенция ва 2 та протакол) мавжуд. Ҳозирда Ўзбекистон 12 та ана шундай халқаро шартномаларни ратификация қилган. Улар қаторида 1971 йилдаги фуқаро авиациясининг хавфсизлигига таҳдид солаётган ноқонуний

актларга қарши кураш: 1973 йилдаги халқаро ҳимоядан фойдаланувчи шахслар, шу жумладан, дипломатик агентларга қарши жиноятлар учун жазолаш ва уларни бартараф қилиш; 1979 йилдаги гаровга олинш ҳаракатларига қарши кураш; 1980 йилдаги ядровий материалларнинг ҳимояси; 1988 йилдаги денгиз кемалари ҳаракати хавфсизлигига таҳдид соладиган ноқонуний актларга қарши кураш; 1997 йилдаги бомбавий терроризмга қарши кураш; 1999 йилдаги тероризмни молиялаштиришга қарши кураш халқаро конвенциялари борлигини кўриш мумкин. Бугунги кунда БМТ томонидан “Ядровий терроризм хуружларига қарши кураш тўғрисида”ги халқаро конвенция ва “Терроризмга қарши кураш бўйича ялпи конвенция” лойиҳалари тайёрланаётганлиги Ўзбекистон Республикасининг терроризмга қарши кураш борасидаги ташаббусларига ҳамоҳангдир. Ўзбекистон Европа Кенгаши доирасида ҳам терроризмга қарши курашга қаратилган 7 халқаро шартномани имзолаган. Уларнинг ичида 1997 йилдаги терроризмни олдини олиш; 1978 йилдаги шахсларнинг ўқотар қуролларини сотиб олиш ва уларнинг сақланишини назорат қилиш ва бошқалар конвенциялар борлиги таъкидлаб ўтиш лозим. Марказий Осиё минтақасида хавфсизлик ва барқарорликни таъминлаш ҳар бир давлатнинг бирламчи масаласига айланди. Минтақа аҳолисининг қарийб 45% яшайдиган Ўзбекистон Марказий Осиёдаги энг йирик республикадир. Шундан келиб чиқиб, Ўзбекистон диний экстремизм халқаро терроризм, наркобизнес каби хавфларга қарши курашга Марказий Осиё давлатлари томонидан жиддий эътибор қаратилишига ўз ҳиссасини қўшиб келмоқда. Жумладан, Афғонистон ва Тожикистондаги ўта мураккаб вазият минтақа хавфсизлиги учун жиддий таҳдид эканидан келиб чиқиб, Ўзбекистон раҳбарияти уларни ҳал қилишда иштирок этишга алоҳида эътибор қаратди. Бугунги кунда ушбу мамлакатларда у ёки бу

даражада барқарорликка эришилган экан, бунда Ўзбекистоннинг салмоқли ижобий ҳиссаси бўлганлигини таъкидлаш зарур. 2002 йилнинг октябр ойида БМТ ва ЕХҲТ билан ҳамкорликда “Марказий Осиёда хавфсизлик ва барқарорликни мустаҳкамлаш: наркотик моддаларнинг ғайриқонуний айланиши, уюшган жиноятчилик ва терроризмга қарши курашда ҳамкорлик” мавзусида Тошкентда ўтказилган халқаро конфренция ҳам бу йўналишидаги ишлар кўламидан далолат беради. 70 та мамлакат ва 40 та халқаро ташкилотдан экспертлар иштирок этган мазкур анжуман халқаро терроризмга қарши кураш стратегиясига умумий ёндашувлар борасида амалий таклифлар тайёрлади. Марказий Осиё ҳамкорлиги ташкилоти доирасида ҳам Ўзбекистон диний экстремизм, халқаро терроризм ва наркобизнес хавфини ўзаро ҳамкорликда бартараф этиш бўйича қатор ташаббуслар билан чиқиб, уни рўёбга чиқариб келмоқда. 2000 йил 21 апрелда Тошкентда Ўзбекистон, Қозоғистон, Тожикистон ва Қирғизистон республикалари терроризм, сиёсий ва диний экстремизм, халқаро уюшган жиноятчилик ҳамда томонларнинг барқарорлигига хавф туғдирадиган бошқа таҳдидларга қарши курашда ҳамкорликда ҳаракат қилиш ҳақида шартнома имзолагани ҳам бунинг исботи бўла олади. Айни пайтда, Ўзбекистон ва Туркманистон Президентлари томонидан 2004 йили 19 ноябрда Бухорода имзоланган бир қатор шартномаларда ҳам икки давлат орасидаги алоқаларни янада мустаҳкамлаш ҳамда Марказий Осиё минтақасида терроризм, наркобизнес ва уюшган жиноятчиликка қарши курашда ҳамкорлик ҳам назарда тутилганини қайд этиш зарур. И. Каримов 1993 йилнинг 28 сентябрида БМТ Бош Ассамблеясининг 48-сессиясида қилган маърузасида Марказий Осиёда ядро қуролидан холи ҳудуд яратиш борасидаги ташаббусни илгари сурган эди. Натижада БМТ Бош Ассамблеясининг 1997 йилнинг 9

декабрида бўлиб ўтган 52 - сессиясида “Марказий Осиё ядро қуролидан ҳоли ҳудуд яратиш” тўғрисида резолюция қабул қилинган. Қайд этилган мисоллар Ўзбекистонниг Марказий Осиё минтақсида диний экстремизм ва халқаро терроризм, наркобизнес, уюшган жиноятчиликнинг глобал, минтақавий ва миллий хавфсизликка таҳдид солаётган ҳаракатларининг олдини олишда муҳим бўғин эканлигидан далолат беради. Ўзбекистоннинг терроризмга қарши кураш бўйича минтақавий ташкилотларда иштироки. Ўзбекистоннинг халқаро терроризмга қарши курашдаги иштироки минтақавий ташкилотлардаги фаолиятида ҳам ёрқин намоён бўлмоқда. Жумладан, Ўзбекистон ЕХҲТ, Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлиги (МДҲ), Шанхай Ҳамкорлик Ташкилоти (ШҲТ), Марказий Осиё Ҳамкорлиги (МОҲ) Ташкилоти каби бир қатор минтақавий ташкилотлар доирасида қабул қилинган экстремизм ва терроризмга қарши курашга қаратилган шартномаларни бажаришда фаол қатнашиб келмоқда. Зеро, Ўзбекистон Республикасининг ушбу шартномаларда қатнашиши унинг ички ва ташқи сиёсатининг мантиқий давомидир. Ўзбекистон МДҲдаги аксилтеррор маркази ишида ҳам фаол қатнашмоқда. ШҲТ доирасидаги аксилтеррор Марказининг Тошкент шаҳридаги жойлаштирилишини эса республикамизнинг экстремизм ва терроризмга қарши курашдаги фаоллигининг эътирофи сифатида қараш мумкин. МОҲ ташкилоти иш режаларида хавфсизликнинг умумий муҳитини мустаҳкамлаш, шу жумладан, диний экстремизм ва терроризмга қарши кураш чора-тадбирлари ҳам акс этган. 2004 йил 17-18 октябрда Душанбе ва МОҲ ташкилотига аъзо давлатларнинг раҳбарлари кенгашида, Ўзбкистон Президенти ташаббуси билан, Россия Федерацияси ушбу ташкилот таъсисчилари сафига қўшилди. Ушбу анжуманда Марказий Осиёда сув-энергетика,

озиқ-овқат ва транспорт консорциумларини ташкил қилиш ва умумий бозорни шакллантириш, Афғонистонни тиклаш ишларида МОҲ ташкилотига аъзо давлатларининг ҳамкорлигини фаоллаштириш масалалари кўриб чиқилди. Ўзбекистон Президенти ташаббуси билан экстремистик ва террористик ташкилотлар, уларнинг раҳбарлари ва аъзоларини рўйхатини тузиш МОҲ ташкилотига аъзо давлатларнинг ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идоралари ва махсус хизматларига топширилди. Ўзбекистоннинг юқорида қайд этиб ўтилган минтақавий ташкилотларнинг ишида фаол иштироки, ташаббуслари ва таклифлари глобал хавфсизлик ва барқарорликни таъминлашда Ўзбекистоннинг тутган ўрни миҳим эканини яна бир бор тасдиқлайди. Кенг қамровли ислоҳатлар - жамиятнинг барқарор ривожланишида ижтимоий ҳаётнинг барча соҳаларида муҳим аҳамиятга эга бўлиб, туб сифатий ўзгаришларнинг асосини ташкил этади. Бу ислоҳатлар “Республика Президенти И. А. Каримов томонидан батафсил баён қилинган иқтисодиётнинг сиёсатдан устуворлиги, давлатнинг бош ислоҳатчилиги, жамият ҳаётининг барча соҳаларида қонуннинг устуворлиги, кучли ижтимоий сиёсат юритш ва бозор иқтисодиётига босқичма-босқич ўтишдек беш тамойилига асосланади. Ҳуқуқий давлат қуриш борасида республикада кенг қамровли ишлар амалга оширилиб, бу йўналишда катта ютуқларга эришилди. Халқаро андозаларга жавоб берадиган ва миллий ўзлигини акс эттирадиган Конституция қабул қилинди. Ўзбекистон инсон ҳуқуқларини таъминлашга қаратилган, жахон миқёсида эътироф этилган кўплаб халқаро декларация, конвенция ва хужжатларга қўшилди ва шундан келиб чиқадиган сиёсий, ҳуқуқий қоидалар республикамизнинг сиёсий тараққиётда ва ҳуқуқий меъёрий тизимини ривожлантириш жараёнида инобатга олинмоқда.

Барча ривожланган давлатлар демократия, инсонпарварлик ва дунёвийлик тамойилларига амал қилади. Уларда виждон эркинлиги ҳуқуқий кафолатланган бўлиб, бағрикенглик ҳал қилувчи тамойил сифатида эътироф этилади. Толерантлик (бағрикенглик) муносабати барча иштимоий гуруҳлар ва шахслар орасида амалга оширилган тақдирдагина дунёвий давлат ва жамият барпо этилиши мумкин. Шу сабабли инсон ҳуқуқ ва эркинликлари, ўзлигини англаши ва намоён қилишини таъминлаш дунёвий демократик давлат қуришнинг асосий шартларидан бири ҳисобланади. Демократик жамиятда асосан ҳар томонлама эркинлик, хусусан, иқтисодий соҳада хусусий мулкка эга бўлиш, сиёсий соҳада сиёсий ҳаётда иштирок этиш, ҳуқуқий соҳада тенг ҳуқуқлилик, ижтимоий соҳада уюшмаларга бирлаштириш, диний соҳада-виждон эркинлиги, маданий соҳада-маданий хилма-хиллик, миллатлараро муносабатларда-миллатлар, ирқларнинг тенглиги ва толерант муносабатларда бўлиши, коммуникация соҳасида-ахборотларни эркин айибошлаш ва сўз эркинлиги мафкуравий соҳада ғоявий хилма-хиллик плюрализм, миграция соҳасида-инсоннинг яшаш жойини эркин танлаш, руҳий соҳада-инсон ҳурфикрлилиги ва фикрларининг тенг ҳуқуқли рақобати асосида ривожланиши орқали амалга ошади деб, эътроф этилади. Ўзбекистон мустақилликка эришгандан кейин ҳозирги замон цивилазациясига хос сиёсий фаолият ўзига ва уюшувнинг ўзимизга мос тизимлари, янги сиёсий институтлар ва технологиялар, жамият сиёсий ҳаётида қатнашишнинг асосий шакллари (икки палатали парламент, демократик сайловлар, референдумлар, умумхалқ муҳокамалари) яратилди. Бу борада жахонда ишлаб чиқилган, ривожланган демократик давлатларга хос бўлган кўппартиявийлик тизими, нодавлат ташкилотларнинг фаоллиги ва жамият ҳаётида ҳар

томонлама қатнашиши мамлакатимизнинг ўзига хос вазиятига мос равишда рўёбга чиқмоқда. Дин соҳасидаги илмий асосланган сиёсат - Бугунги кунда экстремизмнинг кенг тарқалган шакли бу диний экстремизмдир. Диний тафаккурнинг сиёсийлашув жараёни глобал миқёсда шу жумладан, Марказий Осиё минтақасида ҳам долзарб муаммо бўлиб қолмоқда. Ўзбекистон Республикасида дин соҳасидаги сиёсат қонунийлик, демократия, дунёвийлик ва инсон ҳуқуқларини таъминлаш тамойиллари асосида олиб борилмоқда. Конституция ҳамда “Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисида”ги Қонунда диннинг давлатдан ажратилганлиги, виждон ва эътиқод эркинлиги кафолатланганлиги ҳамда диний экстремизмга қарши курашнинг ҳуқуқий асослари ифодаланган. Конфессиялараро муносабатларда инсон эркинлигини таъминлаш учун виждон эркинлиги ва толерантлик тамойили ҳал қилувчи аҳамиятга эга. Фуқаролик жамиятида ҳар бир инсон истаган динига эътиқод қилиши ёки ҳеч бир динга эътиқод қилмаслик ҳуқуқига эга. Мамлакатимизда фуқароларнинг ўз диний ҳуқуқларини амалга оширилиши учун яратилган шароитларни диний ташкилотлар мисолида ҳам кўриш мумкин. Ҳозирда Республикамизда 2186 та диний ташкилот фаолият юритмоқда. Мустақиллик туфайли уларнинг фаолияти том маънода тикланди. Президент ташаббуси билан Тошкент Ислом университети ташкил этилиб фаолият кўрсатмоқда. Бундан ташқари фуқароларга ислом динининг эзгу моҳиятини тушунтириш мақсадида Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг “Ҳидоят”ни ойлик журнали ва “Ислом нури” газеталари мунтазам чоп этилмоқда. Республика теливедениеси орқали “Зиё” студияси ва “Ҳидоят сари” кўрсатувлари мунтазам бериб борилмоқда.

Мустақиллик йилларида Ўзбекистонда кўплаб диний маданий обидалар тикланди, таъмирланди, қайта қурилди, янги ёдгорлик мажмуалари яратилди. Буюк мутафаккирларимизнинг юбилейлари мамлакатимиз ва жахон миқёсида кенг нишонланди. Рўза ва Қурбон ҳайитлари байрам кунлари деб эълон қилинди. Давлат томонидан ҳаж сафарига боришга кенг имконият яратилди. Ислом дини милионлаб кишиларнинг дунёқараш мазмунини ташкил этган ҳолда маънавий қадриятларни сақлаб қолиш ҳамда авлоддан-авлодга етказишда беқиёс аҳамиятга эгадир. Фуқароларнинг диний экстремизм ва терроризмга қарши мафкуравий иммунитетни шакллантириш муаммоларини эътиборга оладиган бўлсак, мамлкатимиз ичида ўзларининг ғайриинсоний ва ғайриисломий ғояларни тарқатишга ҳаракат қилаётган диний экстремистлар ҳам ана шундай ғаразли ниятларини, мақсадларни, яъни ёшларни чалғитиш, улар ёрдамида мамлакатни ўз тараққиёт йўлидан четлатишга интиладилар. Юқоридаги фикрлардан шундай хулоса келиб чиқадики экстремистлар кишилар қалби ва онгини эгаллашга бор куч ва имкониятларини ишга солишга ҳаракат қилмоқдалар. “Бугунги кунда - инсоният қўлида мавжуд бўлган-қурол яроғлар ер куррасини бир неча бор яксон қилишга етади. Буни ҳаммамиз яхши англаймиз. Лекин ҳозирги замондаги энг катта хавф инсонларнинг қалби ва онгини эгаллаш учун узлуксиз давом этаётган мафкуравий курашдир. Эндиликда ядро майдонларида эмас, мафкура майдонларида бўлаётган курашлар кўп нарсани ҳал қилади. Бу аччиқ ҳақиқатни ҳеч қачон унутмаслик лозим”, деб бежиз таъкидламаган эдилар юртбошимиз. Шундай шароитда моҳиятан ғайриинсоний, шу жумладан диний экстремистик ғояларга қарши тура олиш учун кишиларимизда мафкуравий иммунитетни шакллантириш асосий масалалардан бирига айланмоқда.

Иммунитет (лот. Immunitas- озод бўлиш қутилиш) деганда тиббиётда организмнинг доимий ички муайянлигини сақлаши, ўзини турли шу жумладан, зарарли таъсирлардан ҳимоя қилишга қодир бўлган хусусиятлари мажмуи тушунилади. Иммунитет киши вужудининг турли инфексион касалликларга берилмаслик хусусиятини ҳам ифодалайди. Инсоннинг туғма бўлган ана шу умумий иммунитет тизимидан фарқли равишда мафкуравий иммунитетни шакллантириб бориш зарур. Мафкуравий иммунитет тизимининг, асосий ва биринчи унсури бу билмдир. Аммо билимлар кўп. Диний экстремизм ва терроризм тарафдорлари ҳам муайян “билим ”ларга таянадилар ва уни омма онгига сингдиришга ҳаракат қиладилар. Демак, мафкуравий иммунитет тизимидаги билимлар объектив бўлиши, воқеликни тўғри ва тўлиқ акс эттириши, инсон маънавиятининг бойиши ва жамият тараққиётига хизмат қилиши лозим. Бу бир томондан, иккинчи томондан, бу билимлар ўз моҳият эътиборига кўра, Ватан, миллат, инсоният манфаатлари билан узвий боғлиқ бўлмоғи керак. Фуқароларнинг асл ислом ҳақида холис ва етарли билимга эга бўлишлари диний экстремизмга қарши иммунитетни шакллантиришнинг асосий шартларидан бири ҳисобланади. Мафкуравий иммунитетнинг иккинчи асосий унсури ана шундай билимлар замирида шакланадиган баҳолар, қадриятлар тизимидир. Билимлар қанчалик ҳолис ва чуқур бўлса, унинг замирида юзага келган баҳолар, қадриятлар ҳам шунчалик мустаҳкам бўлади. Бир сўз билан айтганда қадриятлар тизими мафкуравий иммунитетнинг имкониятларини белгилаб беради ва мафкуравий инфекциялар йўлида мустаҳкам қалқон бўлиб хизмат қилади. Мафкуравий иммунитетнинг учинчи муҳим унсури ижтимоий – сиёсий, иқтисодий ва маданий-маърифий соҳалардаги мўлжал ва

мақсадлар тизими билан боғлиқ. Ана шундай аниқ тизим бўлмас экан, хоҳ алоҳида инсон, хоҳ миллат ёки жамият бўлсин, гоҳ ошкора, гоҳ пинҳона кўринишдаги мафкуравий тазйиқларга бардош бериши амримаҳолдир. Мафкуравий иммунитет тизимини шакллантиришда ёт ғоялар кириб келишининг олдини олиш ва уларни йўқотишга қаратилган чора-тадбирлар мажмуини ўз ичига оладиган мафкуравий профилактиканинг ўрни катта. У ижтимоий институтлар томонидан хилма-хил шаклларда амалга ошириладиган ғоявий – тарбиявий, ижтимоий-сиёсий, иқтисодий, маънавий ишлар мажмуини тўғри ташкил этилган бутун тарбия тизимини қамраб олади. Шундай экан, вояга етаётган ҳар бир фарзандимизни кучли мафкуравий иммунитетга эга шахс сифатида тарбиялаш озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаётни таъминлашимизнинг асосий шартларидан бири бўлиб қолаверади.

Адабиётлар : 1. И.А. Каримов Хавфсизлик ва тинчлик учун курашамиз. 10-жилд. Т. Ўзбекистон. 2002 йил 2. И.А. Каримов Биз танлаган йўл демократик тараққиёт ва маърфий дунё билан ҳамкорлик йўли. 11-жилд Т. Ўзбекистон. 2003 йил 3. И.А. Каримов Ватанимизнинг тинчлиги ва хавфсизлиги ўз куч қудратимизга, халқимизнинг ҳамжихатлиги ва букилмас иродасига боғлиқ. Т. Ўзбекистон. 2004 йил 4. И.А. Каримов “Бизнинг бош мақсадимиз – жамиятни демократлаштириш ва янгилаш, мамлакатни модернизация ва ислоҳ этишдир” Т. “Ўзбекистон” 2005 5. Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. Т. Ўзбекистон 2003 йил 6. “Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисида”(янги таҳрирда)ги Ўзбекистон Республикасининг қонуни Т. Адолат 1998 йил 7. Инсон ҳуқуқлари. Универсал ҳалқаро хужжатлар тўплами. Т. 1996 й 8. Отамуродов С. Мамашокиров , А. Холбоев. Марказий Осиё: ғоявий жараёнлар ва мафкуравий таҳдидлар Т. 2001

O'xshashlar

Мусулмон дунёсининг диний экстремизм ва терроризмга қарши кураши

Диний экстремизм ва терроризмга қарши курашнинг ҳалқааро сиёсий-ҳуқуқий асослари

Мустақиллик ва дин. Диний экстремизм ва фундаментализм

Диний экстремизм ва терроризм ҳамда уларнинг жамият барқарорлигига таҳдиди

Марказий осиёдаги барқарорликка таҳдид солаётган диний экстремистик ва террористик ташкилотлар