Maxsulotlarni ajratish, tozalash va modifikasiyalash - Biotexnologiya - Referatlar

Maxsulotlarni ajratish, tozalash va modifikasiyalash

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

41 KB

Ko'chirib olish

Maxsulotlarni ajratish, tozalash va modifikasiyalash Reja: 1.Biomassani suyuk muxitdan ajratish 2.Xujayrani buzish usuli 3.Maxsulotni ajratish va tozalash 4.Maxsulotni koncentraciyalash 5.Maxsulotni suvsizlantiris. 6.Maxsulotni modifikaciyalash yuli. 7.Maxsulotni stabillashtirish

Biotexnologiyaning yakuniy stadiyasi kutilayotgan maxsulotni ajratish xisoblanadi. Agarda biotexnologiyada kullanilgan maxsulot toza bulsa, uni ajratish juda oson. Shuning uchun xam biotexnologlar avvalo genetik injeneriya usulida toza mikroorganizmlar shtamplarini olishga xarakat kiladi. Maxsulotni ajratish va tozalash uning tabiatiga boglik. Shuning uchun xam fermentlar va organik erituvchilar yordamida ajratiladi. Biomassani suyuk muxitdan ajratish Muljaldagi maxsulotni tozalashni dastlabki (birinchi) boskichi biomassani suyuk muxitdan ajratish xisoblanadi. Ushbu jarayon ba’zi xolllarda maxsus ishlov berishni talab etadi, ya’ni, rN uzgartirish, isitish, oksilni samarali ajratish uchun koagulyacion ta’sir etishi mumkin. Biomassani suyuk muxitdan ajratish uchga bulinadi: Flotaciya, fil’traciya, centrafugirlashga. 1. Flotaciya - usulida xujayraning kam namlanishi natijasida, uning yuzasida suyuklik xosil buladi. Ana shu yuzadagi suyuk kavat surib olinadi yoki yuzadagi kupik surib olinishi flotaciya deyiladi. 2. Fil’traciyada - fil’tratda biomassa ushlab kolinadi. 3. Centrafugirlash usulida - keraksiz moddalarni markazdan kochirma kuch yordamida chuktiriladi. Xujayrani buzish usuli. Xujayralarni buzish fizik,kimyoviy va kimyoviy- fermentativ usullarda utkaziladi. Xujayralarni buzishni industrlangan usuli fizik usul xisoblanadi.Bunda: 1) Ul’trazvuk, 2) parraklar yordamida, 3) shisha munchoklar yordamida chaykatish, 4) yukori bosimda kichik teshikdan utkazish, 5) muzlatilgan xujayrani massasi bilan kisish, 6) xavonchada ezish, 7) osmotik bosim, 8)

muzlatish - eritish 9) xujayra shirasini sikib- keyin tusatdan bosimni kamaytirish yuli bilan xujayralar buziladi. Fizik usul juda xam arzon. Kimyoviy usulda xujayrani buzishda xar xildagi kimyoviy moddalardan (toluol, butanol) foydalaniladi. Maxsulotni ajratish va tozalash Buzilgan xujayradan belgilangan maxsulotni suyuk muxitdan ajratib olishda chuktirish, ekstraciya va adsorbciya usullari kullaniladi. Chuktirishda eritilgan moddani fizik( isitish, sovutish, suyultirish, yoki kuyuklashtirish) yoki kimyoviy ta’sir etish yuli bilan chuktiriladi. Masalan: kaliy birikmasi katnashsa, pencilin krestall xolatga utadi. Oksil ammoniy sul’fat, etanol yoki aceton ta’sir etish yuli bilan ajratiladi. Nuklein kislotasi poliminlar ta’sir etish yuli bilan chuktiriladi. Unda fosfat gruppalari uzaro ta’sir etadi. ekstrakciya usulida kattik moddalar suyuk xolatga utkaziladi yoki bir suyuk xolatdan ikkinchi suyuk xolatga utkaziladi. ekstrakciya samarasi kuyidagilarga boglik: 1. Bir xildagi ekstrakciya moddasi ikkinchisi bilan almashtiriladi. 2. Optimal erituvchini topiladi. 3. Isitish yuli bilan. 4. Apparatning bosimini kamaytiriladi.

Adsorbciya usulida suyuk modda kattik moddaga adsorbciyalanadi. Masalan: ajratib olinayotgan modda yogoch kumiriga, yuzasida teshigi kup bulgan loyga adsorbciyalanadi. Moddalarni ajratib olishning zamonaviy usullariga xromotografiya, elektrofarez, keng kullanilib ekstrakciya va adsorbciya principiga asoslangan. Maxsulotni kon s entra s iyalash Maxsulot ajratib olinganidan sung uni koncentraciyalash boshlanadi. Koncentraciyalash- osmos, ul’trafil’traciya va buglatishga asoslangan. Agarda membrana suvni utkazib yuborib, unda erigan moddalarni tuxtatib kolsa-osmos deyiladi. Ul’trafil’traciyada – membrana fil’trlari yordamida moddalar ajratiladi. Ushbu tipdagi fil’traciyada normal yukori bosimda membrana orkali organik kislotalar molekulalari ushlab kolinadi. Parlatish usuli kadimgi usul bulib, isitish orkali suvni buglatishga asoslangan. Maxsulotni suvsizlantirish Biotexnologiyada xar xildagi maxsulotni suvsizlantirish usuli kullaniladi. Uning turi maxsulotlarning fizika- kimyoviy xususiyatiga boglik. eng kadimgi usul idishlarda kuritish. Uning zamonaviy modifikaciyasi lentada kuritish bulib, lenta doimo isitib turiladi. eng istikbolli usul par, xavs va gaz bilan kuritish. Ushbu usulda xujayralar suspenziyasi emas, antibiotiklar, aminokislotalar, kraxmalni kuritishga moslashtirilgan.

Maxsulotni modifikasiyalash yo’li . Kimyoviy modifikaciya biotexnologik jarayonda olinishi lozim bulgan maxsulotni tayyorlashda kerak buladi. Antibiotik mikrob muxitida kimyoviy kayta tuzish natijasida xar xildagi tibbiyot preparatlarriga aylanishi mumkin. Masalan: Penicillinni – ampicilinga, meticillinga aylantirish mumkin. Modifikaciya usulida xar xildagi tibbiyotga zarur fermentlar, gormonlar olish mumkin. Xayvon usimlik va mikroblardan olingan birikmalarni kayta i shlab inson uchun zarur birikmaga aylashtirish mumkin. Maxsulotni stabillash Maxsulotni saklash jarayonida uz xususiyatini saklab kolish uchun xar xildagi fizik-kimyoviy usullardan foydalaniladi. Kuritish tashki ta’sirlarga ancha chidamli buladi. Fermentlarni suvsizlantirilganda ularni aktivligini pasaytirish bilan birga stabillashadi va issiklikka chidamliligi oshadi. Agarda mikroblardan tayyorlangan ozikabop oksilga zambrug micillasi, bugdoy poxoli, makkajuxori uni kushilsa bu maxsulotlarning uzlari xam kimmatbaxo ozuka bula oladi. Fermentlarni stabillashtirish uchun glicirin yoki uglevodlar kushiladi, bu maxsulotlar kup mikdorda aminokislotalar bilan vodorod birikmalarini xosil kiladi.

Adabiyotlar: 1. Butenko R.G. Kul’tura pleton rasteniy i biotexnologiya. M. Nauka, 1986 2. Kalinin F.L. i drugie. Texnologiya mikroklopal’nogo razmnojeniya rasteniy Kiev. Naukova dumna, 1992 3. Sheveluxa V.S. Rost rasteniy i ego regulyaciya vontogenaze.-M. Kolos 1992 4. Sheveluxa V.S. i drugie s/x biotexnologiya Moskva «Viusshaya shkola» 1998 5. Agol V.I. i drugie Molekulyarnaya biologiya. Viusshaya shkola 1989 6. Ayala F. Kayger DJ.Sovremennaya genetika M. Mir. 1986 7. Ris.e. Stenberg M. ot pletok k atomam M. Mir. T. Z. 1985.

O'xshashlar

Suvni biologik tozalash

Biotexnologiya fani, rivojlanish tarixi va vazifalari

Fermentlar injenerligi

Biologik muxitni o’stirish

Fermentlarni immobilizasiyalashtirish va biokatalitik tizimlar