Саноат биноларининг ҳажмий режавий ечими - Arxitektura - Referatlar

Саноат биноларининг ҳажмий режавий ечими

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

113.138671875 KB

Ko'chirib olish

Саноат биноларининг ҳажмий режавий ечими Режа: 1. Саноат бинолари каватини танлаш. 2. Биноларнинг тузилмавий схемалари.

Саноат биноларининг ҳажмий – режавий ечими Ҳар қандай саноат биносининг ҳажмий-режавий ечими , бино ичида бўлаётган технологик жараёнга боғлиқ. Технологик жараён ўз навбатида ишлаб чиқариш технологик схемасини аниқлаб беради. Схемада ишлаб чиқарадиган маҳсулотнинг кетма-кетлиги, технологик асбоб-ускуналар характери ва жойланиши, цех ичидаги транспорт кўриниши ва юк кўтариши, хоналар ўлчами ва жойланиши аниқланади. Шунингдек схемада келтирилаётган хом ашё ва ёрдамчи материаллар, чиқарилаётган тайёр маҳсулот, ишлаб чиқаришда чиқаётган чиқиндиларни (отходи) алоҳида қилиш ва инженерлик тармоқларини (сети) қулай жойлаштириш каби масалалар кўзда тутилади. Бундан ташқари технологик схема чиқарилаётган маҳсулот ва асбоб-ускуналар характери ва массасига қараб бинонинг қаватлари қандай бўлишини билдиради. Саноат корхоналари бош режасида бино ва иншоотларни жойлаштириш, улар орасидаги масофалар, транспорт ва муҳандислик тармоқларини ўтказилиши корхона учун қабул қилинган технологик схемага боғлиқ. Цехларни рационал режалаш учун технологик асбоб- ускуналар ва тайёр маҳсулотлар габаритлари, ишлаш жойлари характери, ўтиш жойлар ва йўллар эни, ҳамда ишлаб чиқариш асбоб- ускуналарини ўрнатиш схемасини билиш керак. Саноат ишлаб-чиқараётган маҳсулотига қараб классификация бўйича 250 га яқин ишлаб чиқариш бўлим (отрасли) ва гуруҳларни бирлаштиради. Шунинг учун саноат бинолари кўринишлари ва типларига қараб, уларнинг конфигурациялари ва ўлчамларини режалаштириш кенг кўламли. Ҳамма кўринишдаги режалаштириш асосан 2 типга бўлинади : алоҳида (разделние) ва ёппа (сплошние) (Расм 6)

Биринчи типга қуввати кам бўлган корхоналар киради, ҳамда уларга ишлаб чиқариш кичик оралиқли алоҳида турган биноларга жойлашган бўлади. Расм 6. Бир қаватли ишлаб чиқариш биноларини ҳажмий – фазовий ва тузилмавий ечимлари схемалари а-в – ёпма қўйилганда (а – оралиқли, б – ячейкали, в – залли), г – шуни ўзи, павилионли Ишлаб чиқариш алоҳида жойлашган корхоналар катта қурилиш майдонини эгаллайди, муҳандислик ва транспорт тармоқлар узунлиги ва майдоннинг ободонлаштириш ҳажми кўпаяди, ишлаб чиқаришни поток шаклида ташкил этиш ва цехлараро транспортдан фойдаланиш йўқолади. Ҳозирги замон амалиёти кўрсатаяптики, бир турдаги айрим вақтларида ҳар ҳил технологик жараёнли ишлаб чиқаришни бир бино таркибида блоклаштириш яхши натижа бермоқда. Бир том остида ҳамма асосий, ёрдамчи, қўшимча бино ва омборлар жойлашади. Бинони блоклаштиришда технологик асбоб – ускуналарни ўрнатиш кўп вариантли бўлиши билан, корхона майдонини 30 – 40% га қисқартиришга, ташқи деворлар периметрини 50% камайтиришга, қурилиш таннархини 10 –15% га пасайтиришга, транспорт йўллари ва муҳандислик

тармоқларини қисқартиришга, бинодан фойдаланиш ва майдонни ободонлаштириш харажатларини пасайтиришга олиб келади. Биноларни режалаштиришда ишлаётган ишчиларни, олиб келинаётган хом ашёни ва чиқарилаётган маҳсулотни ҳаракат жойларини тўғри ташкил этиш керак, ҳамда қулай, ҳавфсиз, қисқа йўллар билан ҳаракат қилиш, кесишиш жойларида ҳавфсиз ўтиш жойлари бўлишини таҳминлаш талаб этилади. Саноат бинолари каватини танлаш. Бир қаватли саноат биноларининг ютуқларига технологик жиҳозларни ўрнатиш осонлиги,юкларни олиб келиш ва ташишда горизонтал транспортдан фойдаланиш, оддий ҳажмий – режавий ва тузилмавий ечими бўлиши, ишлаш жойларини табиий ёруғлик (ёруғлик фонарлари) билан таҳминлаш, очиқ ўринлар ва фонарлар орқали табиий шамоллатишни ташкил этиш, ишлаб чиқариш хоналарини бир – бири билан қулай алоқаси киради. Камчилиги қурилиши майдонининг катталиги, муҳандислик ва транспорт тармоқларининг узунлиги, ташқи ёпмалар майдонининг катталиги, ободонлаштириш, ва ички муҳитни берилган параметрларда ушлаб туриш,фойдаланиш харажатларининг кўплигидир. Кўп қаватли биноларда агар заҳарли моддалар ишлаб чиқарадиган корхоналар жойлашмаса, уларни шаҳарда қурулгани маҳқул, бу билан муҳандислик тармоқларини жойлаштириш осонлашади, ишчиларнинг ишга келиб - кетишида қўшимча транспортлардан фойдаланилмайди, шаҳар меҳморчилиги билан узвий боғланади, ҳамда унга маданий - маиший хоналарни жойлаштириш қулай бўлади. Кўп қаватли саноат биноларининг камчиликларига, вертикал (зина, юк ва пассажир лифтлар) транспортдан фойдаланиш, бино таннархини ошиши, ишчи майдонлари энини табиий ёруғликдан

фойдаланишда чегараланганлиги, ўтиш жойлари ва йўлакларнинг ноқулайлиги киради. Энг асосийси бинолар санитар – гигиеник меъёрлар, ишчиларнинг маиший шароитлари, ёнғинга қарши хавфсизлик талаблари билан таъминланган бўлиши керак. Саноат бинолари режаси ўлчами ва конфигурацияси, баландлиги ва профили технологик параметрлари, оралиқлари сони ва уларнинг жойлашиши орқали аниқланади. Бу факторлар ишлаб чиқариш технологиясига, чиқаралаётган маҳсулот характерига, корхонанинг ишлаб чиқариш қувватига санитар меъёрлар талабларига боғлиқ бўлади. Оралиқлар ҳажмий - режавий параметрлари: эни, баландлиги ва устун қадамидан ташкил топади. Оралиқ эни l - кўндаланг режалаш ўқлари орасидаги масофа бўлиб, у кўприксимон кран оралиғи ва кран ости йўли рельси ўқидан режалаш ўқигача бўлган масофанинг икки кўпайганига тенг. Крансиз оралиқлар эни режалаш ўқлари орасидаги масофага тенг қилиб олинади. Устунлар қадамини (кўндаланг режалаш ўқлари орасидаги масофа) танлаш технологик жиҳозлар габарити ва жойлаштириш усули, чиқарилаётган маҳсулотлар ўлчами, ички кўтариш – ташиш механизмлари турига боғлиқдир. Кенг кўламда тарқалган устунлар қадами 6 м ва 12 м. Оралиқ баландлиги (пол юзасидан ёпма юк кўтарувчи тузилмаси пастки қисмигача) технологик, санитар - гигиеник талабларига боғлиқ бўлади. Оралиқ узунлиги график усулда, яъни технологик жиҳозлар макетлари ўтиш жойлари, йўллар эни ҳисобга олган ҳолда жойлаштириш йўли билан, ёки аналитик усулда, яъни қуввати ҳисобга олинган цех умумий майдонини қабул қилинган энига бўлиш йўли билан аниқланилади.

Саноат бинолари профили деганда, унинг кўндаланг кесими кўриниши тушунилади. Профилни танлашда технологик, ёруғлик ва ҳаво алмашуви, қурилиш туман иқлими, том қиялиги талаблари асосий ҳисобланади.

Биноларнинг тузилмавий схемалари. Тузилмавий схемалари бўйича саноат бинолар каркасли, каркассиз, тўлиқсиз каркаслига бўлинади. Бир қаватли саноат бинолари каркаси фазовий системали бўлиб, кўндаланг рамалар ҳарорат бўлаги оралиғида ёпма плиталар боғловчилар билан баъзи ҳолларда стропила ости тузилмалари билан бирлаштирилади. Кўндалаланг рама устунлар ва стропила тузилмалар (ригеллардан) ташкил топади. Каркасли биноларда ҳамма вертикал ва горизонтал юкларни каркас элементлари қабул қилади, деворлар (ўз юкини кўтарувчи, осма) фақат ёпма вазифасини ўтайди. Каркасли тузилмавий схема, хоналари оддий режалаш, йиғма элементларни максимал унификациялашда, бир ва кўп қаватли бинолар иқтисодий ечимини топишда қулай ҳисобланади. Каркассиз бир қаватли бинолар, юк кўтарувчи деворли бўлиб, унга оралиғи 12 м гача, баландлиги 6 м, краннинг юк кўтариши 5 т гача бўлган цехлари жойлашади. Икки оралиқли ёки кўп, крансиз ёки кранни юк кўтариши камроқ бўлган бинолар, баҳзи ҳолларда тўлиқсиз каркасли лойиҳаланади. Бундай биноларнинг девор таги устунлари йўқ бўлиб, ташқи деворлар юк кўтариш ва ўраш вазифасини бажаради. Алоҳида ишлаб чиқариш режимидаги саноат биноларига иссиқ намлик кўп бўлган, кимёвий, ёнадиган ва портлайдиган маҳсулот чиқарадиган цехлар киради. Лойиҳанинг технологик қисмини тайёрлашда кўрилган махсус тадбирлар, бино тузилмаларига бўладиган ишлаб чиқаришни салбий таҳсирларини қисман камайтиради.

Универсал саноат бинолари . Технология ўзгариши ишлаб чиқариш ва асбоб – ускуналар яхшиланиши ҳисобига чиқараётган маҳсулотга иқтисодий томондан юқори талаб қўйилиши баҳзи унча катта бўлмаган завод цехларини қайта жиҳозлашга тўғри келади. Бир хил технологик жараёнга мосланган саноат биноси техниканинг ривожланиши натижасида бир неча йилдан кейин талабга жавоб бермай қолади. Ундай биноларни кенгайтириш (реконструкция) кўп вақт ва маблағ талаб қилади (Расм 7). Шунинг учун ҳозирги вақтда саноат ривожланишига қараб, ишлаб - чиқариш технологияси ўзгариши ёки ҳар ҳил ишлаб чиқариш жойлашадиган, қурилиш тузилмаларига таҳсир қилмайдиган универсал саноат бинолари қурилмокда. (машинасозлик, қора металлургия, кимёвий универсал саноат бинолар.) Универсал саноат биноларининг юқори даражаси мустаҳкам бўлиши, фойдаланиш вақти узоқ бўлиши ҳисобга олиниб лойиҳаланмоқда. Универсал биноларда ички таянчларни кам бўлиши, технологик жараённи янгилашга оралиқларда бўйлама ва кўндалангига технологик оқимларни ташкил қилишга қулайлик туғдиради, ундан ташқари бинода юк кўтарувчи элементлар сонини кам бўлиши, бино таннархи ва қурилиш вақтини қисқартиради.

. Расм 7.Типовой секцияли универсал бино лойиҳаси а – режа, б – бўйлама қирқим ва фасад ечими кўриниши, в – шуни ўзи, кўндалангига

Адабиётлар: 1. Сербинович П. П. Архитектура промшленних зданий. М. 1982. 2. Орловский Б. Я. Архитектура гражданских и промшленних зданий. М. 1991. 3. Кутухин Е. Г., Коробков Л. Г. Конструкци промшленних и селскохозяйственних зданий. М. 1995. 4. Шубин Л.Ф. Архитектура промшленних зданий. М. 1986.

O'xshashlar

Саноат биноларининг бошка элеметлари

Саноат биноларида ёруглик ва ҳаво алмашуви

Куп каватли бинолар каркаси

Меҳмонхона бинолари

Кўп қаватли турар-жой бинолари