Куп каватли бинолар каркаси - Arxitektura - Referatlar

Куп каватли бинолар каркаси

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

259.4130859375 KB

Ko'chirib olish

Куп каватли бинолар каркаси Режа: 1. Саноат бинолари деворлари. 2. Деворларга қўйиладиган талаблар

Куп каватли бинолар каркаси Кўп қаватли саноат биноларининг тузилмалари ва қаватларига қараб учта асосий гуруҳга бўлиш мумкин: - оммавий турдаги бинолар оддий ҳажмий – режали ечими бўлиб узунлиги бўйича баландлиги бирхил, қаватлар сони 6 тагача ва устунлар катаги (6х n )х6, (9х n )х6, (12х n )х6, (6+3+6)х6 ва (9+3+9)х6 бўлади. - блоклашган бинолар, бир ва кўп қаватли объектлар, ҳамда юқори қаватида кранни бор бинолардан ташкил топади. - аралаш қаватли бинолар, уларга ҳажмий - режали ечими қийин бўлган (кўмир, тоғ саноати, рангли металлургия) иншоотлар киради. Кимё саноати учун ишлаб чиқаришда жараёни бўйича юқори қаватида крани бор бинолар қўлланилади. Юқори қават устунлар катаги йириклаштирилган 12х6, 18х6 ва 24х6 ва краннинг юк кўтариши 5 ва 10 т бўлади. Кўп қаватли бинолар каркаси асосан темирбетондан, айрим ҳолларда темирдан тайёрланади. Темирбетон каркаслар мустаҳкам, ёнғинга чидамли ва кам металл сарф бўлади. Тайёрланиши бўйича темирбетон каркаслар йиғма ва қуйма бўлади. Йиғма темирбетон каркаслар тўсинли ва тўсинсиз бўлиши мумкин. Тўсинли каркас биноларда катта фазовий мустаҳкамлик ҳосил қилади. Кўндаланг йўналишда каркаслар мустаҳкамлиги ва бикирлигини устун ва тўсинлари маҳкам бириктириш натижасида ҳосил бўладиган рамалар ташкил этса, бўйлама йўналишда шу хусусиятларни боғловчилар ёки бир оралиқли кўндаланг рама ўрнатиш орқаси амалга оширилади. Кўп қаватли бинолар тўсинли каркаси пойдеворлар, пойдевор тўсинлари, устунлар, тўсинлар (ригеллар), ораёпма плиталар ва пўлат боғловчилардан ташкил этилади. Устун таги пойдеворлари, бир қаватли бинолар тузилмаларига ўхшаган бўлиб, устунлар пойдевор стаканларга

ўрнаталади. Тепа қисми -0,15 м белгида жойлаштирилади (устунни стаканга кириши 600 мм). (Расм 17) Расм 17. Кўп қаватли бинолар тузилмавий ечимлари: 1 – устун, 2 – девор панеллари таянадиган монтаж столчаси, 3 – устунлар орасидаги вертикал металли портал боғловчи, 4 – тўсин (ригел), 5 – темирбетонли қобирғасимон ораёпма плита, 6 – темирбетонли кран ости тўсини, 7 – темирбетонли икки қияли ёпма тўсин, 8 – темирбетонли ёпма плита, 9 – девор панели, 10 – ойнали дераза тузилмалари, 11 - ташқи девор атрофи тўшамаси (отмостка), 12 – пойдевор тўсини, 13 – пойдевор тўсини ўрнатилиши учун бетондан қилинган супача, 14 – қум билан тўлдирилади Цокол девор панеллари, пойдевор бетон супачаларига ўрнатилган пойдевор тўсинларига таянади. Монтаж бирликлари сонини камайтириш ва каркас бинолар ишончлилигини ошириш мақсадида баландлиги икки қаватга

мўлжалланган устунлар олинади. Ундан ташқари номенклатурага бир ва уч қаватга мўлжалланган устунлар ҳам олиниши киради. (Расм 18) Расм 18. Ораёпма тўсини таянадиган кўп қаватли ишлаб чиқариш биноларининг унификацияланган йиғма темирбетон элементлари: а – устунлар, б – ригел (тўсин), в – ёпма плиталар Устунлар кесими 400 х 400 ва 400 х 600 мм бўлиб маркаси 200 – 600 м бетондан тайёрланади. Устунлар чоки (стқк) ораёпма плита устидан 600 – 1000 мм баландликда жойлашади, ҳамда 6 ва 9 м ли оралиқларда қаватлараро ёпмалар ригели кесими тавр шаклида ва тўғрибурчак олинади. (Расм 19) Расм 19. Ораёпмаларни ригелларга (тўсинларга) ўрнатиш узеллари а – тўғрибурчакли ригелларга, б – полкали ригелларга: 1 – устун, 2 – полкали ригел, 3 – боғловчи ораёпма плита, 4 – тўғрибурчак шаклидаги ригел, 5 – ригел металл қисмларини

устунларга пайвандлаш, 6 – бетон, 7 – ораёпма металл қисмларини ригелларга пайвандлаш Тавр шаклидаги тўсин (ригел) эни плиталар таяниши учун 650 мм ва баландлиги 800 мм олинади. Тўғри бурчакли ригеллар йирик ўлчамли жиҳозлардан тушаётган катта юкли корхоналарда қўлланилади. Унинг кесими 300 х 800 мм олиниб, плиталар тепа қисмига таянади. Оралиғи 12 м бўлганда ригеллар кесими тўғри бурчакли бўлиб, баландлиги 800 мм, эни қовурғасимон плита бўлса 650 мм ва кўп тешикли плита бўлса 550 мм қўлланилади. Ригел узунлиги оралиқ, устун кесими баландлиги ва устун билан ригел орасидаги жой қийматини ҳисобга олиб 4980 дан 11480 мм гача олинади. Каватлараро ораёпма плиталар қобирғасимон ва бўшлиқли текис қилиб чиқарилади. Асосий плиталар эни 1 дан 3 м гача, ёрдамчилар - 590 ва 740 мм бўлади. Ковурғасимон плиталар баландлиги 400, кўп бўшлиқлиги – 220 мм, олинади. Ригел токчаларига таянадиган плиталар узунлиги 5050 дан 5650 мм гача ригел устига қўйиладиганларники – 5950 мм олинади. Ригеллар устунларга консолли ва консолсиз таяниш мумкин. Тўсинсиз каркасли кўп қаватли биноларга озиқ – овқат саноати, музлаткичлар ва тозалигига юқори талаблар қўйиладиган ишлаб чиқаришлар жойлашади. Бундай бинолар устунлар ўқи сеткаси 6 х6 м, қаватлар баландлиги 4,8 ва 6,0 м деб қабул қилинади. Тўсинсиз каркасни пойдеворлар, пойдевор тўсинлари, капителли устунлар, устун усти ва оралиқли плиталар, боғловчилар ташкил этади. (Расм 20)

Расм 20. Кўп қаватли ишлаб чиқариш биноларининг йиғма тўсинсиз ораёпма тузилмалари а – режа; I- устун, 2- капител плитаси, 3- шуни ўзи, устун усти плитаси Баландлиги бир қаватли ва кесими 400 х 400, 500 х 500 мм устунлар қўлланилади. Биринчи қават устунлари пойдевор стаканларига тўсинли каркасдаги каби қўйилади. Капителлар (режада ўлчами 2700 х 2700 ва 1950 х 2700 мм, баландлиги 600 мм) консолли тўрт томонли устунларга таяниб, пайванд билан маҳкамланади. Капителғни иккала йўналиши бўйича қалинлиги 180 мм, режада ўлчами 3100 х 3540 ва 2150 х 3540 бўлган устун усти плиталари ётқизилади. Тўсинсиз каркас элементларига маркаси М 200 – 500 бўлган бетон тайёрланади. Темир каркасли кўп қаватли бинолар ёпмаларга катта юклар тушганда, унификация қилинмаган ҳажмий – режавий параметрли, ҳамда бинолар қуриши қийин шароитли туманларда тўғри келганда рухсат берилади.

Саноат бинолари деворлари. Саноат бинолари қурилишининг умумий таннархига нисбатан ташқи деворлар (деразалар, эшиклар, дарвозалар биргаликда) бир қаватли биноларда ўртача 12% ни, кўп қаватлида – 20% ни ташкил этади. Деворларга қўйиладиган талаблар : бино хоналарида технологик жараён бўйича берилган ҳарорат намлик режимини сақлаб туриш: статик ва динамик юк таъсири остида чидамлик ва мустаҳкамлигини сақлаш, иқтисодий тежаш ва индустриал бўлиши, монтаж ва ремонт қилиниши, массаси унча оғир бўлмаслиги ҳамда кўпроқ маҳаллий (местний) материалларни қўллаш керак бўлади. Деворлар замонавий бадиий - меҳморчилик талабларига ҳам тўғри келиш керак. Деворлар тузилмаси ва материали қурилиш тумани иқлимига ва хоналарнинг ҳарорат намлик режимига қараб олинади. Тузилмавий схемалари бўйича деворлар юк кўтарувчи, ўз юкини кўтарувчи ва осма бўлади. Гиштдан, кичик ва катта блоклардан тайёрланган юк кўтарувчи деворлар унчалик катта бўлмаган каркассиз ва тўлиқсиз каркасли биноларда қўлланилади. Бир вақтни ўзида ҳам юк кўтарувчи, ҳам ўровчи вазифасини бажарувчи бундай деворлар ёпма, ораёпма оғирлигини, шамол таҳсири баҳзи ҳолларда кўтариш – ташиш жиҳозлари юкини ҳам қабул қилади. Юк кўтарувчи деворлар мустаҳкамлиги ва бикирлиги; ички ёки ташқи томонига пилястр ўрнатиш ҳисобига оширилади. Уз юкини кўтарувчи деворлар бино умумий баландлиги бўйича ўз оғирлигини кўтариб пойдевор тўсинларига узатади. Деворларга таъсир қилувчи шамол юкларини бино каркаси қабул қилади. Уз юкини кўтарувчи деворлар баландлиги материални мустаҳкамлиги ва девор қалинлиги, деворлараро устунлар қадами шамол юклари катталигига

боғлиқ ҳолда чегараланган бўлади. Бундай деворлар ғиштдан, блок ёки панелдан қилинади. Уз юкини кўтарувчи панел деворлар қалинлиги камида 300 мм бўлиб, уни технологик жараёни нам ва ҳўл, кимёвий моддалар таъсир қиладиган ишлаб чиқариш биноларида қўллангани маъқул бўлади. Осма деворлар асосан ўраш вазифасини бажаради. Пойдевор тўсинларига таянадиган пастки дераза таги ярусдан ташқари, ҳамма осма деворлар оғирлигини каркас устунларига узатади. Устунлар осма деворлар оғирлигини боғловчи тўсинлар, ригеллар ёки панел деворлар таянч темир столчалари орқали қабул қилади. Саноат биноларида энг кўп тарқалгани осма девор тузилмаларидир. Ён деворларда таянчлар орасидаги масофа катта (оралиқ энига тенг) бўлгани учун қадамлари 6 ва 12 м бўлган қўшимча (фахверк) устунлар кўрилади. Фахверк устунлар ён девор мустахкамлигини оширади, унга девор панеллари маҳкамланади. Унификация ва боғлаш талабларини яхши ечимни топиш учун ёпмаларни устунларни ташқи томонига чиқарган маъқул ҳисобланади. Гиштли ва майда блокли деворлар кўпинча нам кўп бўлган ва кимёвий таъсир этадиган моддалар чиқарадиган корхоналарда ишлатилади, ҳамда дарвозалар, эшиклар сони кўп бўлган ва технологик тешиклар бор жойларда ишлатилади. Деворларни териш ёппа ва енгиллаштирилган бўлиши мумкин. Тузилмавий схема, баландлик ва технологик талабларга боғлиқ ҳолда, деворлар қалинлиги 250 дан 510 мм гача олинади. Девордаги деразалар, эшиклар ўрни тепасига темирбетон тепадонлар (перемичка) ўрнатилади. Деворлар баланд ёки лентасимон очиқ ўринлар кўпроқ бўл c а каркасга боғловчи тўсинлар киритилади. Гиштли ва майда блокли деворлар баландлиги бўйича 120 см масофада, диаметри 10 – 12 мм бўлган стерженларда қилинадиган анкерлар ёрдамида устунлар каркасига маҳкамланади.

Девор блоклари жойлашишига қараб қаторли, бурчакли, тепадонли (перемичечние) бўлинади. Каторли блоклар узунлиги 990 дан 2990 мм гача, бурчаклининг узунлигига девор қалинлиги ҳам қўшилади, тўсиқчали блокники 5990 мм. Каторли ва бурчакли блоклар баландлиги 585,1185 ва 1785 мм, тепадонли 585 ва 1185 мм. Блоклар қалинлиги 300,400 ва 500 мм. Блокли деворлар ўз юкини кўтарувчи ҳисобланади, шунинг учун улар пойдевор тўсинларига таянади. Панел деворлар ғиштли ва блокли деворларга нисбатан ўзининг индустриаллиги ва биноларда материал ҳажмини камайтириши билан ажралиб туради. Темирбетон ва енгил бетондан бўлган панел деворлар, ўзининг бошқа бино деворларига нисбатан узунлиги, қалинлиги камроқлиги, иситиладиган ва иситилмайдиган биноларда қўлланилиши билан ажралиб туради. Панел деворлар баландлиги 1,2 ва 1,8 м, парапет ва карниз таги панели 0,9 ва 1,5 м олинади. Панелни таги юзаси белгиси билан тенг қилиб олинади. а) Иситилмайдиган бинолар деворини монтаж қилишда: агар устунлар қадами 6 м бўлса, текис темирбетон панеллар қўлланилади. Бундай панеллар 5930 ва 2980 мм, баландлиги 385,1185 ва 1785 мм, қалинлиги 70 мм. Бурчак панеллари кўндаланг деворларни «0» ва «250» га боғлаш ҳисобига узунлиги 6080 ва 6330 мм бўлади. б) Агар устунлар қадами 12 м бўлса, у ҳолда қабирғали темирбетон панеллари ишлатилади. Уларнинг узунлиги 11970мм, баландлиги 1185, 1785 ва 2385 мм. Контурли қабирға баландлиги 300 мм, унинг майдони қалинлиги 30 мм бўлади. в) Иситиладиган бинолар устуни қадами 6 м бўлса бир қатламли енгил бетондан қилинган текис панеллар ишлатилади. Говак бетонли  = 700 – 800 кг/ м 3 ва енгил бетонли 900 - 1200 кг/м 3 девор панеллар узунлиги 5980, 2980 ва 1480 мм, баландлиги 885, 1185, 1485

ва 1785 мм, қалинлиги 160+300мм, цемент-қумли лойдан қилинган фактура қатлами 20 мм бўлади. г) Устунлар қадами 12 м бўлса, узунлиги 11970 мм, баландлиги 1185, 1785 мм, қалинлиги 200 + 300 мм бўлган керамзибетон панеллар ишлатилади (  = 1000 – 1100 кг/ м 3 ). Панел деворлар лента шаклидаги ёруғлик ёки очиқ ўринли осма бўлиши мумкин (Расм 21).

Расм 21. Бир қаватли бинолар деворлари қирқимидан вариантлар а – лентасимон ойна ўрнатилганда, б – шуни ўзи, ёппасига, в-д – алоҳида ўринли: 1 – ўлчами 1,2 х 6 м ли ёғоч дераза панеллари, 2-1, 8 х 6 м қувурдан қилинган дераза панеллари, 3 – шуни ўзи, эгиладиган профиллардан, 4 – 1,2 (1,8) х 4,5 м ли ёғоч тавақали блоклар, 5 – 1,2 (1,8) х 3 м ёғоч дераза панеллари Осма панел деворларни устунга болтлар ёрдамида, анкер ёрдамида, чангак ёрдамида ва илмоқлар ёрдамида маҳкамланади. Узаро панеллар стерженлар ёрдамида бирлаштирилади. (Расм 22) Расм 22. а – бўйлама девор қирқими, б – бурчак панелли ён фахверк устунларга маҳкамлаш в – парапет панелини бино ён деворига маҳкамлаш; 1 – пойдевор тўсини, 2 – темир таянч столчаси, 3 – енгил бетонли панел, 4 – маҳкамловчи элемент, 5 – ёпманинг юк кўтарувчи тузилмаси, 6 – краности тўсини, 7 – устун, 8 – ҳимоя қатлам, 9 – қум, 10 – ёрдамчи блок, 11 – ўрта қатлам (70 х 6 мм), 12 – ён фахверк устуни, 13 - темир таглик Панеллар орасидаги горизонтал чоклар 15 мм, вертикал чоклар 20 ва 30 мм (панел узунлиги 6 ва12 м) қабул қилинади, ҳамда улар ҳархил эластик ва герметик материаллар билан тўлдирилади.

(Расм 23) Расм 23. Девор панелларини устунга маҳкамлаш деталлари а – икки бурчак ёрдамида, б – бурчак ва чангак ёрдамида, в – анкер ёрдамида: 1 – девор панели, 2 – 125 х 14 мм ли бурчак, 3 – устун, 4 – цементли қоришма М 50, 5 – 60 х 16 ммли металл чангак, 6 – эластик материал, 7 – диаметри 14 мм ли стержен, 8 – 100 х 50 х 6 мм ли пластинка Саноат бинолари деворлари асбесттоцемент листлар ва панеллардан ҳам бўлади. Улар енгил, тежамли ва динамик таъсирларига чидамли бўлиб, асосан осма бўлади. Асбестоцемент листдан бўлган деворлар механик кучлар ва намлик таҳсир этмаслиги учун 3 м баландликдан бошланади, унинг тагида ғишт, темир бетон ва блок девор бўлиш мумкин. Асбестоцемент листли деворлар узунлиги 1200 – 2500, эни 994 – 1154 мм, тўлқин баландлиги 32 – 54 мм ва қалинлиги 6 – 8 мм бўлади. Листлар темир ёки ёғоч тўсинларга (ригелга) цоколдан карниз йўналиши бўйича қатор қилиниб деворни ўраш учун осиб чиқилади. Жойлаштириш масофаси 600 мм. Листлар бир оралиқли схемада таянади, кўндаланг киришиши (нахлестка) камида 100 мм, бўйлама бир тўлқин энига

тенг қилиб қабул қилинади. Тўсиқларга листлар илмоқлар ва шуруплар билан маҳкамланади. Меъёрий ҳарорат – намлик режимли бинолар девори кўп қатламли асбестоцементли панеллардан қилинади, бундай панеллар ўлчами 5980х1180х136 мм ни ташкил этади. Металл листли ва панелли девор ёпмалари бошқа девор тузилмаларига нисбатан унчалик оғир эмаслиги, тикланиши тез ва фойдаланиш қулайлиги билан ажралиб туради, лекин металл кўп сарфланади, ёнғинга унчалик чидамли эмас. Саноат биноларининг иситилмайдиган деворлари тўлқинсимон, профилланган темир, алюминий листлардан (қалинлиги 0,7 ; 108 мм ва эни 1,5 м гача) қилинади. Листлар узунлиги 2 дан 10 – 12 м гача. Булар ҳам тўсинларга тўлқинсимон асбесттоцементли листларга ўхшаб маҳкамланади. Кўп қаватли бинолар деворлари ҳам бир қаватли биноларникидай, фақат ўз юкини кўтарувчи деворлар кам қўлланилади, асосан осма деворлар кенг тарқалган.

Адабиётлар: 1. Сербинович П. П. Архитектура промшленних зданий. М. 1982. 2. Орловский Б. Я. Архитектура гражданских и промшленних зданий. М. 1991. 3. Кутухин Е. Г., Коробков Л. Г. Конструкци промшленних и селскохозяйственних зданий. М. 1995. 4. Шубин Л.Ф. Архитектура промшленних зданий. М. 1986. 5. Дятков С.В. Архитектура промшленних зданий. М. 1984.

O'xshashlar

Бир каватли бинолар каркаси

Маъмурий бинолар

Томошалар кўрсатишга мўлжалланган бинолар

Агросаноат комплекси иншоотларини барпо этиш

Каватлараро ёпмалар ва ёпмалар уларнинг турлари конструктив ечимлари ва куйиладиган талаблар