Лебег интеграли. Интеграл остида лимитга утиш. Риман ва Лебег интегралларини солиштириш

Yuklangan vaqt:

11.09.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

255 KB

Ko'chirib olish

Лебег интеграли. Интеграл остида лимитга утиш. Риман ва Лебег интегралларини солиштириш Режа: 1. Зарурий тушунчалар. 2. Асосий теоремалар 3. Масалалар ечиш 4. Мустақил ечиш учун масалалар.

Агар f ( x ) функциянинг Е тўпламдаги ҳар хил қийматлар сони саноқли тўпламдан ортиқ бўлмаса, у ҳолда бундай f ( x ) функция Е тўпламда содда функция дейилади. Агар Е к тўплам ўлчовли  Е к ва} ) ( : { k C x f E x k E    бўлиб k E k k C   қатор яқинлашувчи бўлса, у холда Е тўпламда берилган ва ўлчовли бўлган f ( x ) содда функция Е тўплам бўйича Лебег маъносида интегрлланувчи дейилади. Агар Е тўпламдаги f ( x ) содда функция интегралланувчи бўлса, у ҳолда k E k k C   қатор Лебег интеграли дейилади ва  E dx x f ) ( деб белгиланади. Агар Е тўплам деярли ҳамма жойида f ( x ) функцияга текис яқинлашувчи интегралланувчи содда { f n ( x )} функциялар кетма- кетлиги мавжуд бўлса, у ҳолда ўлчовли ва деярли ҳамма жойда чекли бўлган f ( x ) функция Е тўплам бўйича Лебег маъносида интегралланувчи дейилади. Агар f ( x ) функция Е тўпламда интегралланувчи бўлса, у ҳолда    E dx x n f n ) ( lim

Е тўплам бўйича Лебег интеграли дейилади ва  E dx x f ) ( деб белгиланади. 5. Асосий теоремалар 1.Теорема. Фараз қилайлик f ( x ) содда функция         s E k E k C x f E x k E k E k E } ) ( ; { (,  , k  s ) тўпламда берилган бўлсин. Агар Е k тўпламнинг ҳар бири ўлчовли бўлса, у ҳолда f ( x ) функция Е тўпламда ўлчовли бўлади. 2.Теорема. Ўлчови нол бўлган тўплам бўйича ихтиёрий f ( x ) функциядан олинган интеграл нога тенг. 3.Теорема Ўлчови нол бўлган тўпламдаги интегралланувчи функциянинг ўзгариши, унинг интеграл қийматини ўзгартирмайди. Теорема. (аддитивлик хоссаси) Фараз қилайлик Е тўплам А k тўпламларнинг бирлашмаси сифатида тасвирланган бўлиб А k ларнинг ихтиёрий бир жуфти кесишмайдиган бўлсин ва { A k } тўплам сони саноқли тўпламдан ортиқ бўлмасин. Агар f ( x ) функция Е тўпламда интегралланувчи бўлса, у ҳолда f ( x ) ҳар бир А k тўпламда интегралланувчи бўлади ва     k k A d x f E d x f   ) ( ) ( шу билан бирга     k k A d x f  ) ( 5.Теорема. Фараз қилайлик Е тўплам А k тўпламларнинг бирлашмаси сифатида тасвирланган бўлиб А k ларнинг ихтиёрий

бир жуфти кесишмайдиган бўлсин ва { A k } тўплам саноқли тўламдан ортиқ бўлмасин. Агар f ( x ) функция ҳар бир А k тўпламларда интегралланувчи бўлса ва    k k A d x f  ) ( бўлса, у ҳолда f ( x ) функция Е тўпламда интегралланувчи бўлади. 6.Теорема.(Абсолют узлуксизлик хоссаси) Агар f ( x ) функция Е тўпламда интегралланувчи бўлса, у ҳолда  >0,  бўлиб ихтиёрий е  Е (  е<  ) учун   e d x f   ) ( бўлади. 7.Теорема.(А.Л.Лебег) Фараз қилайлик { f n ( x )} функциялар кетма- кетлиги Е тўпламда f ( x ) функцияга ўлчов бўйича яқинлашсин ва Е тўпламда интегралланувчи бўлган  (х) учун N n x x nf    ), ( ) (  тенгсизликни Е тўпламда деярли бажарилсин. У ҳолда f ( x ) функция Е тўпламда интегралланувчи бўлади ва    E d x n f n E d x n f n   )) ( lim( ) ( lim тенглик ўринли бўлади. 8.Теорема. (Б.Леви) Фараз қилайлик { f n ( x )} функциялар кетма- кетлиги қуйидаги шартларни қаноатлантирсин: 1) { f n ( x )} кетма-кетлик камаймадиган (ўсмайдиган) бўлсин; 2) Е тўпламда f n ( x ) функциялар интегралланувчи бўлиб

,...} 3, 2, 1{ , ) (      N n E K dx x n fбўлсин. У ҳолда ) ( ) ( lim x f x n f n    мавжуд ва f ( x ) функция Е да интегралланувчи бўлади ва шу билан бирга      E dxxf E dx nf n E dx nf n )()(lim)(lim   Натижа. Агар манфий бўлмаган { f n ( x )} функциялар кетма-кетлиги учун Е тўпламда     1 ) ( n n E d x nf  қатор яқинлашувчи бўлса, у ҳолда    1 ) ( n x nf қатор Е тўпламда деярли ҳамма жойда яқинлашувчи бўлади ва          E n E n d x nf d x nf 1 1 ) ( ) (   тенглик бажарилади. 9.Теорема. (П.Фату) Агар манфий бўлмаган { f n ( x )} функциялар кетма-кетлиги Е тўпламда f ( x ) функция деярли яқинлашувчи бўлиб

$Е тўпламда f n ( x ) функциялар интегралланувчи бўлса ва ихтиёрий n натурал сон учунconst k K E d x n f    , ) (  бўлса, у ҳолда f ( x ) функция Е тўпламда интегралланувчи бўлади ва K E d x f    ) ( бўлади. 10.Теорема. [ a , b ] кесмада берилган f ( x ) функция Риман бўйича интегралланувчи бўлиши учун f ( x ) функция чегараланган ва [ a , b ] кесмада деярли ҳамма жойда узлуксиз бўлиши зарур ва кифоядир. 3. Масалалар ечиш 1.-масала. [-1,1] кесмада интегралланмайдиган содда функцияни тузинг. Ечиш. f ( x ) функцияни қуйидагича тузамиз. Агар ,... 3, 2, 1 , 1 1 , 1 1 \ 1 , 1                                 n n n n n x бўлса, f ( x )  n деб оламиз ва х  0 бўлса, f ( x )  0 деб оламиз. У холда f ( x ) содда ва ўлчовли функциялардан иборат бўлади. Агар Е n                      1 1 , 1 1 \ 1 , 1 n n n n бўлса, у ҳолда Е n ўлчови$