Лебег интеграли. Математик кутилма. Алгебрага нисбатан шартли эҳтимоллик ва шартли математик кутилма

Yuklangan vaqt:

11.09.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

614.5 KB

Ko'chirib olish

Лебег интеграли. Математик кутилма. Алгебрага нисбатан шартли эҳтимоллик ва шартли математик кутилма Режа: 1. Шартли математик кутилма. 2. Шартли математик кутилма хоссалари. 3. Хоссаларнинг исботи. 4. Лебег интеграли. 5. Математик кутилма хоссалари. 6. Радона-Никодим теоремаси.

     P, ,F эҳтисоллар фазоси бўлсин ва      -содда тасодифий миқдор бўлсин, яъни       n k A k kI x 1    , бу ерда    n k k k A A 1 , - F ўлчовли тўпламлар,   содда тасодифий миқдорнинг математик кутилмаси худди олдинги таърифга ўхшаш аниқланади, яъни     n k k k A P x M 1    содда бўлган ҳол учун   M хоссалари (олдин исботланган) ўринли бўлади. Энди   тасодифий миқдор учун математик кутилма таърифини берамиз. Фараз қилайлик      0    номанфий тасодифий миқдор бўлсин. Теорема 1 га кўра   га яқинлашувчи намонфий тасодифий миқдорлар кетма- кетлигини куриш мумкин, яъни  1 } { n n шунақаки,          n n , 1  n n M M   бўлгани учун   n n M  lim д бўлди. Таъриф 1. Номанфий тасодифий миқдор      0 нинг Лебег интеграли ёки математик кетилмаси деб   dp M   0  учун математик кутилма таърифини аниқладик. Энди  бўлганда аниқлаймиз. Фараз қилайлик   тасодифий бўлсин ва        0, min 0, max     бўлади. У ҳолда   0,0,        h Таъриф 2.  тасодифий миқдорнинг  M -математик кутилмаси мавжуд ёки ақинланган дейилади, агарда ҳеч бўлмаганда  M ёки  M чекли бўлса: (    M дейилади, агар M ёки бўлса)        M M , min бўлса,  0 ,      h бўлгани учун таъриф 1 дан      M M аниқланган.

Бу ҳолда       бўлгани учун       M M M   M математик кутилма Лебег интеграли дейилади. Таъриф 3.   тасодифий миқдорнинг математик кутилмаси  M чекли дейилади, агарда  M ва M бўлса)  0 ,r M r  тасодифий миқдорнинг r тартибли моменти дейилади.  0 ,r M r   тасодифиф миқдорнинг r тартибли абсолют моменти дейилади. Математик кутилма хоссалари. А. Фараз қилайлик const c ва  M -бўлсин. У ҳолда   c M ҳам   д бўлади ва     cM c M  Исбот: Содда тасодифий миқдорлар учун бу хосса ўринли. Фараз қилайлик      n ,0 , бу ерда - n -содда тасодифий миқдор кетма- кетлиги ва 0c бўлсин. У ҳолда   c c n  0 бўлади ва (     n c M  д бўлади)         cM M c c M c M n n n n      lim lim Умумий ҳолда қуйидагилардан келиб чиқади:       ва                 c c c c c , , ,0 0c учун   ,     c c        c c 1)         0 0 0 0               c M c M c M c M c ( 0  учун исботланган)              Mc M Mc cM cM c M c M              2)                                  cM cM c M c M c M c M c M c ,0      cM M Mc      B ) Фараз қилайлик,    бўлса   M M  бўлади. С) Агар   M бўлса, у ҳолда   M M 

D ) Агар  M -д бўлса, у ҳолда ҳар бир  A F учун    AI M д бўлади; агар  M чекли бўлса, у ҳолда  AI M  ҳам чекли бўлади. Е) Агар  ва   номанфий тасодифий миқдорлар бўлса, ёки       M M , бўлса, к ҳолда       M M M    бўлади. D ) хоссадан        A A A dP dP I I M    билан белгиланади.   A dP   тасодифий миқдор A тўплам бўйича Лебег интеграли дейилади. В) Агар    бўлса    M M  таърифидан келиб чиқади. С) Агар  M -д бўлса, у ҳолда   M M  бўлади. Исбот.       бўлгани учун, у ҳолда A ва B хосаларидан     M M    ,   M M M    яъни   M M  D ) Агар  M -д бўлса, у ҳолда    A учун    AI M  д бўлади; агар  M чекли бўлса,   AI M  чекли бўлади. Исбот.           A A I I           AAA III тенгсизликлардан ва D хоссадан (*) ёки                       A A A A I M M I M I M M I M       (*) чадан   M чекли бўлса, яъни       M M ,   AI M  -чекли бўлади E ) Агар  ва   номанфий тасодифий миқдорлар ёки у ҳолда       M M M    бўлади. Исбот. Фараз қилайлик 0 ,0     ва } { n ва } { n -шунақа содда функциялар кетма-кетлиги       n n , . У ҳолда   n n n n M M M        ва тенглик содда функциялар кетма-кетлиги учун ўринли                   M M M M M M n i n n n ,        M M M                      M M M M M M M M M n n n n n n n               lim lim lim Фараз қилайлик      тасодифий миқдор бўлиб,   M аниқланган (  M  ёки  M  ) бўлсин. У ҳолда D хоссадан  AI M  аниқланган, ва қуйидагича тўплам функция қурамиз:           A A A dP A Q I M ,   F

Бу тўплам функциясини  G аддитив эканлигини кўрсатамиз. Фараз қилайлик   0     тасодифий миқдор. , ,.....,2 1   j nA A kA F, A ,j i n A  A У ҳолда                                    1 1 1 1 k k k k k k k k A A Q IA M IA M A I M I M A Q            бўлганда   G A Q  аддитивлиги қуйидагилардан келиб чиқади:      A Q A Q A Q     бу ерда            A A dP A Q dP A Q   , Бу  A Q Q  ўлчов P эҳтимолликли ўлчовга нисбатан абсолют узлуксиз ўлчов бўлади, яъни    F    A AQ AP 0 0 Бундан эса, Лебег интеграли     A dP A Q   P ўлчовга нисбатан абсолют узлуксиз ўлчов бўлар экан, лекин тескариси ҳам бўлади: Теорема (Радона-Никодим теоремаси). Фараз қилайлик ( ,  F ) ўлчовли фазо,  G чекли ўлчов ва   га нисбатан абсолют узлуксиз ўлчов бўлсин. У ҳолда F -ўлчовли ] , [    R дан қиймат қабул иладиган  f f (ўлчовли ) функция   д бўлиб, унинг учун қуйидаги тенглик ўринли:        A d f A A ,     F  f f -функция Радон-Никодим ҳосиласи дейилади: ва қуйидагича белгиланади:          f d d d d   МАВЗУ :   алгебрага нисбатан шартли эҳтимоллик ва шартли математик кутилма.

$Фараз қилайлик (P, ,F,  ) – эҳтимоллар худди чекли эҳтимоллар фазосидаги таъриф билан бир хил, яъни      A P BA P A B P  \ Таъриф: B ҳодисани чекли ёки саноқли ,.....}, , { 2 1 P P D    ,......2,1 ,0   i D P i бўлинишига нисбатан шартли эҳтимоллиги деб, қуйидаги тасодифий миқдорга айтилади:      ,.....2,1 , , \ \    i D D B P D B P i i    тасодифий миқдор бўлиб,  M  бўлсин. Таъриф:  тасодифий миқдор    0 A P A ҳодисага нисабатан шартли математик деб қуйидаги қийматга айтилади:      A P I M A M A    \ Энди умумий ҳолларда таърифларни берамиз. (   J -алгебра учун) Фараз қилайлик ( P, ,F  )-эҳтимоллар фазоси,  J бирорта   алгебра, FJ ( FJ ни қисм   алгебрани)       тасодифий миқдор. Олдинги дарсда кўрганимиздек, математик кутилма  M иккита этап бўйича аниқланган эди: а) аввал номанфий  тасодифий миқдор учун, б) кейин қуйидаги тенгликдан фойдаланиб умумий ҳолда аниқланган эди:       M M M        M M , min бўлганда   J M / шартли математик кутилмани аниқлаш учун ҳам шу икки этапли конструкциядан фойдаланамиз. Таъриф 1 1) 0  номанфий тасодифий миқдор  J алгебрага нисбатан шартли математик кутилмаси деб қуйидаги шартларни қаноатлантироувчи номанфий   JM \  ёки     J M \ тасодифий миқдорга айтилади: а)    J J M \ ўлчовли (тасодифий миқдор) тасодифий миқдор бўлади; б)       A A dPJ M dP J A \  (1) г)   тасодифий миқдор   J алгебра нисбатан шартли   JM \  ёки     J M \ математик кутилмаси аниқланган дейилади, агар$ $ P нисбатан деярли ҳамма ерда (  P д.ҳ)          J M J M \ , / min   бўлса, ва қуйидаги формула билан берилади:      J M J M J M \ / /        0  номанфий тасодифий миқдор учун  J M /   лигини кўрсатамиз.           A A J A dP A Q I M ,   (2)      J J, F да ўлчов бўлиб,  P га нисбатан ассолют узлуксиз, яъни     F    A A Q a P 0 0 , P Q  (белгиланади). У ҳолда Радона-Никодим теоремасига кўра номанфий  J ўлчовли   J M / тасодифий миқдор.      A dP J M a Q \ (3)  -булиб, (2) ва (3) дан (1) га келиб чиқади. Бундан эса  J M / шартли математик кутилма Радона-Никодим ҳосиласидан иборат экан      dP dQ J M  / Таъриф 2. Фараз қилайлик  B F учун  J B P / шартли математик кутилма B ҳодисанинг J -алгебрага нисбатан шартли эҳтимоллиги дейилади ва  J B P | ёки    J B P / орқали белгиланади.  F J      BB IB   ,0,1 1,2 таърифларда  ориксирланган FB учун  J B P / шартли эҳтимоллик шунақа тасодифий миқдорки: а)   J J B P  \ ўлчовли тасодифий миқдор бўлади; б) J   A               A A B dP J B P B A P dP I / Фараз қилайлик   тасодифий миқдор F да        R B B B      : шунуқа кўринишдаги таўламларни кўрамиз. Бу тўпламлар ҳосил қилган минимал  -алгебра (бўлсин) дейилади ва F орқали белгиланади. Таъриф 3 1) Фараз қилайлик  -тасодифий миқдор бўлсин ва nJ тасодифий миқдор ҳосил қилган   алгебра бўлсин. У ҳолда     J M \ аниқланган бўлса, бу математик кутилма   тасодифий миқдорнинг  -$ $тасодифий миқдорга нисбатан шартли математик кутилмаси дейилади ва  / M ёки     \ M орқали белгиланади. 2)   J B P / шартли эҳтимоллик B -ҳодисанинг  тасодифий миқдорга нисбатан шартли эҳтимоллиги дейилади ва  \B P ёки    \B P билан белгиланади. Шартли математик кутилма хоссалари. Фараз қилайлик энди    тасофий миқдор учун  M аниқланган ва  J F -  алгебра. A *. Агар const c бўлиб, c  (д.ҳ) бўлса    c J M  \ (д.ҳ) бўлади. Исбот c  ўзгармас функция J га нисбатан ўлчови бўлади. c  у ҳолда тенг бўлгани учун математик кутилма хоссасидан Mc M   (д.ҳ) бўлади, яъни     A A J A cdP dP ;  Бундан эса   c J M  / бўлади     J M / таърифидан. B *.    (д.ҳ), у ҳолда    P M J M    / (д.ҳ) Исбот. Агар    (д.ҳ), у ҳолда математик кутилма (В) хоссадан (   M M  )     A A J A dP dP ,   яъни,         A A J A dPJ M dPJ M , \ \   яна математик кутилма хоссасидан            A A I M I M ( (д.ҳ))          A A J M J M dP dP / /     (д.ҳ) С*    J M J M / /    (д.ҳ) Исбот       бу тенгсизликдан ва В* хоссадан    J M J M / /          J M J M J M / / /       (д.ҳ)$ $   J M J M / \    (д.ҳ) D * b a, ўгармас бўлиб ва   bM aM  аниқланган бўлса, у ҳолда      J bM J aM J b a M \ / /        (д.ҳ) ИСБОТ J  A , у ҳолда     A dP J b a M /                           A A A A A A dP J bM J aM dP J bM dP J aM dP b d a dP b a / \ / /         2-томондан          A A dP J b a M dP b a /         J bM J aM J b a M / / /         (д.ҳ) Е* Фараз қилайлик     } { *F тривиаль   алгебра. У ҳолда     M M  * /F (д.ҳ) Исбот: *F  M -ўлчовли функция бўлади ва  A ёки  A бўлса, у ҳолда    A A dP M Pd   бўлади.  * /F   M M   (д.ҳ) F *.      F/ M (д.ҳ) Исбот.   тасодифий миқдор бўлгани учун, у F -ўлчовли функция ва     A A A dP dP F ,    F/  M def   (д.ҳ) G *. Агар 2 1 J J  бўлса, у ҳолда    1 1 2 / ] / / [ J M J J M M    (д.ҳ) Исбот. Фараз қилайлик 1J  A у ҳолда  A M / таърифидан      A A dP dP J M   1 / 2 1 J J  бўлгани учун 2J A           A A A dP dP J M dP J J M M    2 1 2 / ] / / [ 1J  A$ $      A A dP J J M M dP J M ] / / [ / 1 2 1  ва математик кутилма хоссасидан    A A I M I M    (д.ҳ)     (д.ҳ)     ] / / [ / 1 2 1 J J M M J M    (д.ҳ) H *.       M J M M  / Исбот. Агар } , { 1    J ва J J 2 олсак E * ва B *-хоссалардан      2 1 2 \ ] / / [ J M M J J M M           M J M J J M M   1 1 2 / ] \ \ [ (д.ҳ)        M J M M   / АДАБИЁТ: 1. ҲАТАМОВ НОСИРЖОН МУЙДИНОВИЧ 2. WWW.ZIYONET.UZ$

O'xshashlar

Шартли варианталар

Дискрет тасодифий миқдорларнинг сонли тавсифлари ва уларнинг хоссалари

Лебег интеграли. Ўзгариши чегараланган функциялар

Шартли эстремумнинг иккинчи тури

Лебег интеграли. Интеграл остида лимитга утиш. Риман ва Лебег интегралларини солиштириш