Еgоrоv va luzin tеоrеmalari

Yuklangan vaqt:

14.12.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

132.5 KB

Ko'chirib olish

Е g о r о v va luzin t ео r е malari Reja: 1 . Е g о r о v t ео r е masi 2. Luzin t ео r е masi

Tayanch tushunchalar : o’lchovli funksiyalar ketma-ketligi, o’lch о vli to’plam, o’lch о vli funksiya Е g о r о v t ео r е masi Lebeg va Riss teoremalariga kora o’lchov bo’yicha yaqinlashuvchi funksiyalar sinfi deyarli yaqinlashuvchi funksiyalar sinfiga qaraganda kengroq sinf ekan . Endi deyarli yaqinlashish bilan tekis yaqinlashish o’rtasidagi bog’lanishni o’rganamiz. 1-teorema: (D. F. Egorov). O’lchovli E to’plamda ) (x f funksiyaga deyarli yaqinlashuvchi o’lchovli  ) (x f n funksiyalar ketma- ketligi berilgan bo’lsin. U holda har qanday 0   uchun shunday o’lchovli E P  to’plamni topish mumkinki, uning uchun      ) ( ) ( E P munosabat bajarilib, bu P to’plamda  ) (x f n funksiyalar ketma- ketligi ) (x f funksiyaga tekis yaqinlashadi . Isbot. Oldingi mavzudagi Lebeg teoremasini isbot qilishda ushbu 0))((lim    n n R munosabatni keltirib chiqargan edik, bu yerda           f f E R k n k n ) ( Endi quyidagi shartlarni qanotlantiruvchi     kk n ,  va   k  sonlar ketma- ketliklarini tuzamiz : ), ( 0 , 1      k k k k    k k n k k R       )) ( ( ,0 va    1k k    1 k k  qatorning yaqinlashuvchiligidan foydalanib, teoremaning shartida berilgan  uchun shunday q natural sonni topamizki, uning uchun    qk k   (1) tengsizlik bajarilsin. Quyidagi to’plamlarni tuzamiz:

$. \ ), ( e E P R e k n q kk       (1) ga asosan , ) (    e demak,      ) ( ) ( E P . Agar  ) (x f n funksiyalar ketma- ketligining P da ) (x f funksiyaga tekis yaqinlashishini isbot qilsak, teorema isbot etilgan bo’ladi. Endi  ixtiyoriy musbat son bo’lib, P x  bo’lsin, demak, .e x m ni shunday tanlaymizki, q m  va    m bo’lsin. 0 (  m  bo’lgani uchun bunday m son mavjud ) . U holda ).( mn mRx   Boshqacha aytganda m n k  bo’lganda   . mk ffEx   Bundan ushbu )()()( qkxfxf mk   munosabat va    m bo’lgani uchun ushbu ) ( ) ( ) ( q k n k x f x f     munosabat kelib chiqadi.  ) (x f n funksiyalar ketma- ketligining P to’plamida ) (x f funksiyaga tekis yaqinlashishi so’nggi munosabatdan ko’rinadi ,chunki bunda qn son  songagina bog’liq bo’lib, x ga bog’liq emas. Luzin teoremasi Funksiyalar nazariyasida uzluksiz funksiyalar sinfi g’oyat katta axamiyatga ega. Ma’lumki, har qanday uzluksiz funksiya o’lchovli funksiya bo’ladi. Endi uzluksiz funksiyalar bilan o’lchovli funksiyalar orasida (ularning tuzilishi ma’nosida) qanday munosabat bor degan savol tug’iladi. Bu savolga Luzin teoremasi javob beradi. Luzin teoremasini isbotlashdan oldin quyidagi teoremani isbotlaymiz. 2- teorema . Faraz qilaylik, n F F F ,..., ,21 to’plamlar o’zaro kesishmaydigan yopiq to’plamlar bo’lsin. Agar kn k FF 1 to’plamda aniqlangan ) (x f funksiya har bir ) ,...,3,2,1 (, n k F k  to’plamda o’zgarmas bo’lsa, u holda ) (x f funksiya F to’plamda uzluksiz bo’ladi.$

Isbot. F to’plam chekli sondagi yopiq to’plamlarning yig’indisi bo’lganligi sababli yopiq to’plam bo’ladi. Bundan 0x xn  bo’lgan har qanday   Fxx nn , ketma-ketlik uchun Fx  0 munosabat kelib chiqadi. Demak , shunday )1( nmm  topiladiki , mFx  0 bo’lib, k F to’plamlarning o’zaro kesishmaganligidan m k bo’lganda kFx  0 munosabat o’rinli bo’ladi. Bundan nmm FFFFF ,....,,,......,, 1121  to’plamlarda   nx ketma- ketlikning ko’pi bilan chekli sondagi elemetlarigina bo’lishi mumkinligi kelib chiqadi. Faraz qilaylik, Nx bu elemetlarning eng oxirgisi bo’lsin. U holda har qanday N k uchun mk Fx  munosabatga ega bo’lamiz. U holda teorema shartiga ko’ra )()( 0xfxf k  tenglik barcha N k uchun o’rinli bo’ladi. Bundan )( xf funksiyaning uzluksiz ekanligi kelib chiqadi. 3- teorema (N. N. Luzin). Agar )( xf funksiya E to’plamda o’lchovli bo’lsa, u holda har qanday 0 son uchun shunday yopiq E F  to’plamni topish mumkinki, bu to’plamda )( xf funksiya uzluksiz va     )()( EF munosabat o’rinli bo’ladi . Isbot. Ushbu ))(( nxfnEE n  belgilashni kiritib, E to’plamni quydagi ko’rinishda yozamiz: n n EE   1 So’ngra 1 nn EE munosabatdan va 6-ma’ruzadagi 6- teoremadan ushbu )(lim)( n n EE    munosabat kelib chiqadi. Bu tenglikdan foydalanib, har qanday 0 va yetarli katta bo’lgan N natural son uchun ushbu     )()( EE N (2) tengsizlikni yozishimiz mumkin. Endi   NN , segmentni teng nN2 qisimga bo’lamiz n( ixtyoriy natural son ) :     N a n k N a n N a n N a N a nnN nk n n n             )(2 2 1 0 ,...., ,...,2 ,1 , )( n kE bilan ) 2 .....,3,2,1 ( }, ) ( { )( )(1 nN k a x f a E nk nk     to’plamni belgilaymiz. Ushbu )(0, )()(2 1 )( lkEEEE n in knN k n kN    

$tengliklar o’z-o’zidan tushunarli . )( n kE to’plamning har biridan 6-ma’ruzadagi 8-teoremaga asosan o’lchovi quyidagi tengsizlikni qanotlantiradigan )( n kF yopiq qism to’plamni ajratib olamiz: nNEF nn kn k 22)()( )()(    n F bilan )( n kF to’plamlarning k bo’yicha yig’indisini belgilaymiz, yani  nN k n kn FF 2 1 )(  .  n kF larning har biri yopiq bo’lganligi uchun n F to’plam ham yopiq. n F to’plamning o’lchovi n n n nN k nk nN k nk n E E F F 2 ) ( 2 ) ( ) ( ) ( 2 1 )( 2 1 )(                (2) tengsizlikni qanoatlantiradi. )( n kF to’plamda )( xf n funksiyani quyidagicha aniqlaymiz:        lsaboFxagar lsaboFxagara xf n k n kn k n ',0 ', )( )( )()( 1 1- teoremaga asosan )( xf n funksiya n F to’plamda uzluksiz bo’ladi. Agar x nuqta n F to’plamning elementi bo’lsa u )( n kF , ...2,1k to’plamlarning birigagina kiradi. Agar )()( n kn k EFx  bo’lsa, u holda )()( 1 )( n kn k axfa   Demak, har bir )( n kFx  uchun n a a x f x f n kn kn 1 ) ( ) ( 0 )( 1)(       Bundan  nN k nn kFF 2 1 ,  bo’lgani sababli x ning n F dan olingan hamma qiymatlari uchun nxfxf n 1 )()(  Tengsizlik o’rinli. Endi    1n nFF to’plamni olamiz. Ushbu ) \ (\ , n N N n N n F E E F E F   (3) Va (2) munosabatlardan nnN FE 2)\(    (4)$ $Tengsizlikni olamiz. (3) va  nN k nn kFF 2 1 ,         1 )\(\ n NNn FEEF munosabatni topamiz. Bundan va (4)dan quyidagi tengsizl;ik kelib chiqadi:          )( 2)()( 1 N n nN EEF (5) Har qanday n natural son uchun FF n  munosabat bajarilganligi sababli )( xf n funksiya F to’plamda uzliksiz bo’ladi va quyidagi )(1 )()( Fx nxfxf n  Tengsizlik bajariladi. So’nggi tengsizlik F to’plamning har qanday elementi uchun o’rinli. Demak,   )( xf n funksiyalar ketma –ketligi F to’plamda uzluksiz va unda   xf funksiyaga tekis yaqinlashadi. 10 – ma’ruzadagi 5- teoremaga asosan   xf funksiya F to’plamda uzluksiz bo’ladi va (1) (5) munosabatlarga asosan            2 EEF N tengsizliklar bajariladi.$

O'xshashlar

Giperbola va parabola

Ko‘pburchaklar va aylana

Aylana va doira

Birhadlar va ko‘phadlar

Separabellik va kompaktlik