Asosiy teng kuchliliklar - Algebra - Referatlar

Asosiy teng kuchliliklar

Yuklangan vaqt:

09.12.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

52.5 KB

Ko'chirib olish

Asosiy teng kuchliliklar Reja: 1.Asosiy teng kuckliliklar. 2.Teng kuchli formulalarga doir teoremalar, 3.Misollar.

Tayanch iboralar: teng kuchli formulalar,qarama-qarshilik qonuni istasno qonuni, idempotentlik qonuni,yutish qonunlari. Elementar algebradagi ayniyatlarga o`xshash mantiq algebrasida ham quyidagi teng kuchliliklar o`rinli: x  y = y  x (1) x  (y  z) = (x  y)  z (2) x  y = y  x (3) (x  y)  z= x  (y  z) (4) x  (y  z) = (x  y)  (x  z) (5) x  (y  z) =(x  y)  (x  z) (6) Bu teng kuchliliklarni tekshirish uchun chinlik jadvalidan foydalansa bo`ladi. Diz`yunksiya (  ) amali kommutativlik va assosiyativlik xossalariga ega. (5)-(6) teng kuchliliklar esa diz`yunksiya va kon`yunksiya amallarining bir- biriga nisbatan distributivlik xossasiga ega ekanligini ko`rsatadi.Bundan keyin mantiqiy ifodalarni soddalashtirish, ularda qavslarni kamaytirish maqsadida quyidagicha shartlashamiz: 1) biror mantiqiy ifoda inkor ishorasi ostida bo`lsa, uni qavssiz yozamiz, ya`niz y x   ) ( ning o`rniga z y x   ni yoki zy x ni yozamiz; 2) kon`yunksiya belgisi diz`yunksiya , umplikasiya va ekvivalentlik belgilariga nisbatan mustahkamroq bog`laydi deb hisoblaymiz, ya`ni z xy ) ( o`rniga z xy  , x  (yz) o`rniga x  yz, (xy)  (zu) o`rniga xy  zu deb yozamiz; 3) diz`yunksiya belgisi implikasiya va ekvivalentlik belgilariga nisbatan mustahkamroq deb hisoblaymiz, ya`ni (x  y)  z o`rniga x  y  z va (x  y)  z o`rniga x  y  z deb yozamiz; 4) implikasiya belgisi ekvivalentlik belgisiga nisbatan mustahkamroq deb hisoblaymiz, (x  y)  z o`rniga x  y  z deb yozamiz. Yuqoridagiga o`xshash quyidagi teng kuchlilarga ham ega bo`lamiz: y x y x    (7)

y x y x    (8) y x y x y x      (9) y x y x    (10). Shunday qilib, mantiq algebrasining ixtiyoriy ifodasini unga teng kuchli bo`lganshunday ifoda bilan almashtirish mumkinki, oxirgi ifodada faqat  va - yoki  va – belgilari qatnashadi.Shunga o`xshash , barcha mantiqiy amallarni  va - amallari bilan almashtirish mumkin. Shuni ham aytish kerakki , barcha amallarni faqatgina bitta Sheffer shtrixi bilan almashtirish mumkin: . , , ), () ( , yx y x yx y x yx y x yx yx y x xx x          Yana bir nechta muhim teng kuchliliklarni keltiramiz: yo xx  (qarama-qarshilik qonuni), (11) ch x x   ( istasno qonuni), (12) x x x x xx    , (idempotentlik qonuni), (13) x xy x x y x x     , ) ( (yutish qonunlari) (14) . , , , yo yo x x ch x ch ch x x yo x         (18). Bu teng kuchliliklar ixtiyoriy mantiqiy ifodalarni kerakli ko`rinishga keltirishga imkon beradi. Teng kuchli formulalarga doir teoremalar. 1-teorema. A va B formulalar teng kuchli bo`lishi uchun A va B formulalar teng kuchli bo`lishi zarur va etarli. Isboti.A = B bo`lsin.U vaqtda hamma holatlarda bu formulalar bir xil qiymatga ega bo`ladi. U holda A va B formulalar ham chinlik jadvalining har bir satrida bir xil qiymatlarga ega bo`ladi. Demak, A = B . Xuddi shungs o`xshash , A = B dan A = B kelib chiqadi.

2- teorema. A va B formulalar teng kuchli bo`lishi uchun A  B formula aynan chin (tavtologiya) bo`lishi zarur va etarli. Isboti.A = B bo`lsin.Bu holda ekvivalentlik ta`rifiga asosan, A  B ning hamma satrlaridagi qiymatlari “ch” dan iborat, demak, A  B tavtologiyani ifodalaydi. 2. A  B tavtalogiya bo`lsin. U holda A  B har bir satrida “ch” qiymatga ega bo`ladi.Bundan esa A va B ning har bir satridagi qiymatlari bir xil, ya`ni A = B kelib chiqadi. 3- teorema. A  B aynan chin bo`lishi uchun A  B aynan chin bo`lishi zarur va etarli. 4- teorema. P formulaning istalgan A qismi o`rniga shu A bilan teng kuchli B formulani qo`yishdan hosil bo`lgan yangi Q formula P formula bilan teng kuchlidir.

Adabiyotlar : 1 . Г. П . Гаврилов, А. А.Сапожников . Задачи и упражнения по дискретной математике: Учебное пособие. М: ФИЗМАТЛИТ, 2005, 416 с. 2. Кайзер Г.Дж. Комбинаторная математика. М. . Мир, 1966 3 . 3. Емел и чев В.А. и др. Лекции по теории графов. М. . Наука, 1990. 4 . Мендельсон Э. Введение в математическую логику. М. , Наука, 1976. 5 . Ёқубов Т. Математик логика элементлари. Тошкент, “Ўқитувчи”, 1983. 6. Тўраев Ҳ. Математик мантиқ ва дискрет математика. Самарқанд, 2003. 7. Гаврилов Г.П. и др. Сборник задач по дискретной математики. М.: Наука, 1977. 8 . Зыков А.А. Основы теории графов. М. , Наука, 1987. 9. Ершов Ю.Л. и др. Математическая логика. М. , Наука, 1987

O'xshashlar

Predikatlar algebrasi, mulohazalar hisobi formulasi tushunchasi

Kombinatorikaning asosiy qoidalari

Asosiy sonli to`plamlar

Ehtimollar nazariyasining asosiy tushunchalari

To’plamlar nazariyasidan asosiy ma`lumotlar