To’plamlar nazariyasidan asosiy ma`lumotlar

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

75 KB

Ko'chirib olish

T o’plam lar nazariyasidan asosiy ma`lumotlar Reja: 1. To`plam haqida ma`lumotlar. 2. To’plamning o’rinish, limit nuqtalari . 3. To`plamlarga misollar.

$1 -ta’rif . (X, ) metrik fazodagi M to’plam (xususan, X fazo) biror shar ichida joylashgan bo’lsa, bu to’plam chegaralangan deyiladi. Bu ta’rifning quyidagi ta’rifga ekvivalent ekanligini tekshirish murakkab emas: Agar (X,  ) metrik fazodagi M to’plamga tegishli barcha x va u nuqtalar uchun,  (x,u)<K tengsizlikni qanoatlantiruvchi K musbat son mavjud bo’lsa, u holda M to’plam chegaralangan deyiladi. Agar bir to’plamda ikki xil metrika berilgan bo’lsa, u holda qaralayotgan M to’plam bir metrikaga nisbatan chegaralangan, ikkinchi bir metrikaga nisbatan chegaralanmagan bo’lishi mumkin. Masalan, natural sonlar to’plami  (n,m)=|n–m| metrikaga nisbatan chegaralanmagan, lekin  (n,m) = 0, agar , 1 1 , agar m n m n m n          metrikaga nisbatan chegaralangandir. Chunki, 1 dan farqli barcha n larda  (1,n)<2 bo’ladi, ya’ni bu metrikaga nisbatan barcha natural sonlar to’plami, markazi 1 nuqtada radiusi 2 ga teng ochiq sharga tegishli bo’ladi. To’plamning u rinish, limit nuqtalari. 4-ta’rif. Agar x 0  X nuqtaning ixtiyoriy atrofida M to’plamning x 0 dan farqli elementi mavjud bo’lsa, u holda x 0 nuqta M ning limit nuqtasi deyiladi. Misollar . 1) (R n ,  ) metrik fazodagi S(x 0 ,r) ochiq sharning limit nuqtalari to’plami _ S ) , ( 0 r х yopiq shardan iborat bo’ladi. 2) Quyida (R,  ) metrik fazodagi, ya’ni sonlar o’qidagi ba’zi to’plamlarni qaraymiz: a) E 1 =N natural sonlar to’plami bo’lsin. Bu to’plamning birorta ham limit nuqtasi mavjud emas. b) E 2 ={1/n : n=1,2,  } bo’lsin. Bu to’plamning birgina limit nuqtasi 0 bor va 0  E 2 .$

c) E 3 =(0;1). Bu to’plamning limit nuqtalari [0;1] kesmaning barcha nuqtalaridan iborat. d) E 4 =(0;1)  Q bo’lsin. Bu to’plamning limit nuqtalari ham [0;1] kesmaning barcha nuqtalaridan iborat. 5-ta’rif. Agar x 0 X nuqtaning ixtiyoriy atrofida M to’plamning kamida bitta element mavjud bo’lsa, x 0 nuqta M ning o’rinish nuqtasi deyiladi. Limit nuqta o’rinish nuqtasi bo’ladi, lekin aksinchasi har doim ham o’rinli emas. Masalan, chekli to’plamning har bir nuqtasi o’rinish nuqtasi bo’ladi, ammo u limit nuqta bo’la olmaydi. Yuqoridagi E 1 va E 2 to’plamlarning ham barcha nuqtalari o’rinish nuqtalaridir. To’plamning yopilmasi . 6-ta’rif . M to’plamning o’rinish nuqtalari to’plami М bilan belgilanib, M ning yopilmasi deyiladi. Misol . (R 2 ,  ) metrik fazoda S(x 0 ,r) ochiq sharga tegishli rastional koordinatali nuqtalar to’plamining yopilmasi _ S ) , ( 0 r х yopiq shardan iborat bo’ladi. Teorema . Ixtiyoriy M, M 1 va M 2 to’plamlar uchun quyidagi munosabatlar o’rinlidir: 1) М М  ; 2) М М  ; 3) Agar 2 1 М М  bo’lsa, u holda _ 2 _ 1 М М  bo’ladi; 4) 2 1 2 1 М М М М    . Isboti . Birinchi xossa to’plamning o’rinish nuqtasi ta’rifidan kelib chiqadi. Ikkinchi xossani isbotlaymiz. Birinchi xossaga asosan М М  . Shuning uchun M M  munosabatni isbotlash etarli. x  М bo’lsin. U holda bu nuqtaning ixtiyoriy  atrofida М ga tegishli x 1 nuqta topiladi; so’ng x 1 nuqtaning radiusi  1 =  -  (x,x 1 )>0 bo’lgan atrofini olamiz. Agar z  ) ( 1 1 x O  bo’lsa, u holda  (z,x)   (z,x 1 )+  (x 1 ,x)<  ,

ya’ni z O  (x) bo’ladi. Shunday qilib, ) ( 1 1 x O  O  (x) . Ammo x 1  М , demak, x 1 ning  1 -atrofida M ga tegishli x 2 nuqta mavjud. Shuning uchun x 2  ) ( 1 1 x O  O  (x) . Lekin O  (x) shar x nuqtaning ixtiyoriy atrofi bo’lgani uchun x  М . Uchinchi xossa o’z-o’zidan ravshan. To’rtinchi xossani isbotlaymiz. Aytaylik x  2 1 М М  bo’lsin, u holda x nuqtaning ixtiyoriy O  (x) atrofida M 1  M 2 ga tegishli x 1 element mavjud. Agar x  1 М va x  2 М bo’lsa, u holda x ning shunday ) (1 x O  va ) (2 x O atroflari mavjudki, bu atroflar mos ravishda M 1 va M 2 to’plamlar bilan kesishmaydi. Endi  =min(  1 ,  2 ) deb olsak, u holda x nuqtaning O  (x) atrofi M 1  M 2 to’plam bilan kesishmaydi. Bu esa x ning tanlanishiga zid. Demak, x nuqta 1 М yoki 2 М to’plamlardan kamida bittasiga tegishli, ya’ni 2 1 М М   1 М  2 М . Teskari munosabatning o’rinligi M 1  M 1  M 2 va M 2  M 1  M 2 munosabatlardan hamda uchinchi xossadan kelib chiqadi.

Adabiyotlar 1. Sarimsoqov T.A. Funksional analiz kursi. «O’Qituvchi» T., 1986 2. Sarimsoqov T.A. «Haqiqiy o’zgaruvchili funksiyalar nazariyasi» T. 1993 3. Kolmogorov A.N, Fomin S.V.. Elemento’ teorii funkstiy i funksionalnogo analiza. M. «Nauka». 1972 4. Trenogin V.A., Pisarevskiy B.M., Soboleva T.S. Zadachi i uprajneniya po funksionalnomu analizu. Iz-vo «Nauka». M. 1984 5. Ochan Yu.S.Sbornik zadach po matematicheskomu analizu.M.Prosve henie.1981. 6.Trenogin V.A. Funksionalno’y analiz. Iz-vo «Nauka». M. 1980 7.Kantorovich L.V., Akilov G.P. Funksionalno’y analiz. Izd-vo «Nauka» M. 1977 8. Dyusternik L. A. Sobolev V. I. Kratkiy kurs funksionalnlgo analiza Izd-vo Nauka» M. 1982 9.Trenogin V.A. Funksionalno’y analiz. Iz-vo «Nauka». M. 1980 10. Kantorovich L.V., Akilov G.P. Funksionalno’y analiz. Izd-vo «Nauka» M. 1977

O'xshashlar

Metrik fazoda kompakt to’plamlar

To’plamlar va ular ustida amallar

Limit nuqta, yaqinlashuvchi to’plamlar va kеtma – kеtliklar

Chegaralangan va chegaralanmagan sonli to’plamlar. Sonli to’plamlarning chegaralari

Ehtimollar nazariyasining predmeti