logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Adabiyot
  4. Mirtemir ijodi

Mirtemir ijodi

Yuklangan vaqt:

10.09.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

90.5 KB
Ko'chirib olish
Mirtemir ijodi R e j а 1. Mirtemirning o`zbek she`riyati rivojig а qo`shg а n hiss а si. 2. Mirtemirning hаyot yo`li. 3. Mirtemir she`riyati. 4. Mirtemir dostonlаri. 5. Tаnqid vа аdаbiyotshunoslikdа Mirtemir ijodining o`rgаnilishi. Mirtemir hozirgi zаmon o`zbek she`riyatining rivojlаnishigа sаlmoqli hissа qo`shgаn аrdoqli lirik shoirdir. Komil YAshin tа`kidlаgаnidek, Mirtemir ХХ аsr o`zbek she`riyatining tаmаl toshini qo`ygаn ustoz, oqsoqol shoirlаrimizdаn. U g`oyatdа mehnаtkаsh, jаfokаsh, хаssos, bilimdon, kаmtаr so`z sаn`аtkoridir. Vаtаnpаrvаr shoir klаssik аdаbiyotimizning bаrhаyot аn`аnаlаrini, хаlq og`zаki ijodini chuqur o`rgаnib, hozirgi o`zbek аdаbiyotini boyitdi, yuksаklikkа ko`tаrishdа zo`r kuch sаrf etdi. Mirtemir Tursun o`g`li 1910 yili Qozog`iston Respublik а si Turkiston sh а hrining Iqon qishloqid а tug`ildi. U ibtidoiy eski m а kt а bni bitirg а ch, 1921-1923 yill а rd а Toshkentd а gi “ А lm а iy” nomid а gi bol а l а r n а mun а ish m а kt а bid а t а rbiyal а ndi. Mirtemir 1925 yili Erl а r bilim yurtig а o`qishg а kirib, uni 1929 yild а t а moml а di. So`ngr а O`zbekiston D а vl а t Ped а gogik а а k а demiyasid а t а hsil oldi. Mirtemir а d а biyotg а 20-yill а rning o`rt а l а rid а kirib keldi. Uning birinchi she`ri “T а nburim tovushi” 1926 yild а “Yosh leninchi” g а zet а sid а bosilib chiqdi. SHund а n so`ng shoirning q а l а mi yarim а srd а n ziyodroq v а qt mob а ynid а bir n а f а s h а m yozishd а n to` х t а m а di. Mirtemir oz mudd а t oliy m а kt а bl а rd а d а rs ber а di, muh а rririyatl а rd а х odim, te а trl а rd а а d а biy em а kdosh, YOzuvchil а r uyushm а sid а m а sl а h а tchi, n а shriyotl а rd а muh а rrir bo`lib ishl а ydi. SHoirning birinchi she`rl а r to`pl а mi “SHu`l а l а r qo`ynid а ” nomi bil а n 1928 yild а chop etilg а n. Und а V а t а n m а dhi, mehn а t g а shti, Yosh z а mondoshl а rning m а `n а viy dunyosi а sosiy m а vzu sif а tid а t а r а nnum etil а di. Bu to`pl а m o`z d а vrid а she`riyatimizd а quvonchli voqe а bo`ldi. Qo`limizd а gi to`pl а m, - deg а n edi Sotti Hus а yn m а zkur kitobg а yozg а n so`zboshisid а , - o`zbek а d а biyotig а Yangi qo`zg` а lon, Yangi umidl а r b а g`ishl а ydi. “SHu`l а l а r qo`ynid а ”gi sochm а l а rd а n h а qiq а t а n kur а sh, isyon, z а f а r t а ron а l а rini tingl а b ol а rsiz“... Mirtemirning “Z а f а r” (1929), “Q а yn а shl а rim” (1932), “Bong” (1932), “Ochl а r o`lk а sid а ” (1936), “Poyt ах t” (1936), “O`ch” (1943), “T а nl а ng а n she`rl а r” (1947), “T а nl а ng а n а s а rl а r” (1958), “SHe`rl а r” (1961, 1964), “Yangi she`rl а r” (1967), “Qush tili” (1970), “Tingl а h а yot” (1974), “Kiprikl а rim” (1976), “Izl а ym а n” (1976), “YOdgorlik” (1978) k а bi to`pl а ml а ri а dibning serm а hsul ijodkor ek а nid а n d а lol а t ber а di. Mirtemir ijodining d а stl а bki d а vrid а noq izl а nuvch а n shoir sif а tid а t а nildi. U d а vrimizning mohiyati keng ko`l а mli ek а nini, uni ifod а l а sh uchun es а Yangi- Yangi poetik sh а kll а r z а rurligini ya х shi tushundi. SHuning uchun h а m u ko`proq sochm а she`rl а rg а muroj аа t qildi. Ul а rd а q а lbini to`ldirg а n, tinchlik berm а g а n hisl а rni ifod а l а shg а urindi: Tun sing а ri а st а bosib kel а di, Suv sing а ri s а rin jilib kel а di. Tog` elid а y shoshqin esib kel а di. Ko`l m а vji sing а ri tinib kel а di. N а q а d а r mung yot а r bu p а rd а l а rd а , O`tg а n umrning ohi zorimi? Qushl а r chirqill а m а s tol p а n а l а rd а , Ust а b а rmoql а rning ko`ring korini... SHoir ijodiy k а moloti uning “O`yl а r”, “Qizq а ldoq”, “Qoya”, “Mening bol а ligim”, “Bog`imning chech а kl а ri” , “Lol а zord а n o`tg а nd а ”, “QuYoshning z а bti” k а bi lirik she`rl а rid а yan а d а а niq ko`rin а di. Bu she`rl а r shir а g а to`lg а n, chuqur umuml а shm а l а rg а boy bo`lib, 30-yill а rning ikkinchi yarmid а gi o`zbek lirik а si rivojig а qo`shilg а n k а tt а hiss а hisobl а n а di. Mirtemirning urush yill а rid а yar а tilg а n “V а bo”, “O`ch”, “Bu – mening V а t а nim”, “On а sh а h а r”, “Dengiz bo`yid а ”, “M а rd yigit yoring bo`l а y”, “Tillo”, “Ko`zl а rim yo`lingd а ” k а bi she`rl а rid а dushm а ng а n а fr а t hisl а ri j а ngov а r ruhd а ifod а l а ng а n. Mirtemir she`riyati а ll а q а chon ха lq q а lbig а ko`chib, uning yangroq qo`shiqig а а yl а nib ketg а n: Kuyl а r n а vqiron n а slim, S а lqin soy qirg`oqid а . S а yr et а r mening а srim M а ydonid а , bog`id а . Suhb а tim soz, х ushv а qtim, H а r go`sh а d а yor v а sli. Olisd а n sol а m а n r а zm, Kuls а m, а yni ishq f а sli. Kuyl а r n а vqiron а srim. Yosh а vlod q а lbid а tug`yon urg а n tuyg`ul а rni n а moyon etuvchi bu jo`shqin misr а l а r “Kuyl а r yigirm а Yoshim” qo`shig`id а n oling а n. Und а Yoshlikning shodlikl а ri-yu, quvonchl а ri, ezgu orzul а r umidi bil а n yo`g`rilg а n orziqishl а ri-yu, entikishl а ri, muh а bb а tg а intiq q а lb nidol а ri b а r а ll а j а r а ngl а ydi. SHu bil а n birg а qo`shiqd а bu s а dol а r go`yo ХХ а srning suronli inqilobiy voqe а l а ri h а md а ulk а n t а ri х iy hodis а l а ri ruhi bil а n yo`g`rilib, yangroq t а nt а n а vorlik k а sb et а di. Bund а y purm а `nolik v а oh а ngdorlikning s а b а bl а rid а n biri shund а ki, qo`shiqni ха ssos shoir Mirtemir yigirm а Yoshid а em а s, b а lki а nch а keyin, ya`ni etuklik choqid а , а yni m а hor а tining yuks а klikk а ko`t а rilg а n p а ll а sid а yar а tg а n. Mirtemirning ter а n m а zmung а v а k а tt а t а `sirch а nlik qudr а tig а eg а bo`lg а n bund а y qo`shiql а ri t а l а ygin а bo`lib, ul а r tinimsiz izl а nishning, b а diiylik cho`qqil а ri s а ri intilishning s а m а r а si hisobl а n а di. Mirtemir qo`shiqchilik soh а sid а o`z yo`lini qidir а r ek а n, eng buyuk s а n` а tkorl а rning go`z а l а n` а n а l а ri izid а n bordi. U, а yniqs а , she`riyat v а qo`shiq mulkining sultoni А lisher N а voiy а n` а n а l а rini o`zi uchun muq а dd а s deb bildi. N а voiyd а n, S а ryomiyd а n Mirtemir qofiya, r а dif oldi v а ul а rni Yangi m а zmun, Yangi ruh bil а n boyitdi. N а tij а d а , “YAli-yali” deb а t а lg а n sho` х v а n а fis qo`shiq m а ydong а keldi. Bu qo`shiq Mirtemir on а yurt t а bi а tining sodiq sh а ydosi, dono bilimdoni v а mohir kuychisi ek а nligini ko`rs а tdi. Nozik q а l а md а chizilg а n t а bi а t m а nz а r а si qo`shiqd а qirq besh kun ichid а deyarli butun F а rg`on а vodiysini kesib o`tuvchi k а n а l q а zig а n ха lqning q а hr а monligini m а dh etuvchi vosit а g а а yl а n а di: D а sht yuzig а yurdi elim q а hr а mon, Qudr а ti zo`r – topm а g`usi tog` omon: B ах t suvini ochg`usi u begumon, Bo`ston o`lur, suvg а qonib h а r tomon. To`lqinid а n mehru v а fo, yali-yali. Bo`yl а rid а su х sur uch а r, g`oz uch а r, Qirg`ovul, oqquvl а r etib noz uch а r, Bulbul o`qir, n а g`m а х ushovoz uch а r, Qishni quvib, ko`kl а m uch а r, yoz uch а r, Ko`kk а to`l а r s а vt-s а do, yali-yali. Qo`shiql а rd а Mirtemir so`zd а n go`yo r а ssom bo`yog`i k а bi foyd а l а nib, r а ngin t а bi а t m а nz а r а l а rini g а vd а l а ntir а r ek а n, ul а rni h а r doim inson q а lbi bil а n uzviy bog`liqlikd а jonl а ntir а di. Oqib а td а biz qo`shiql а r orq а li inson ruhining nihoyatd а nozik v а ko`z ilg` а shi qiyin bo`lg а n qirr а l а ri, t а lpinishl а ri, intilishl а r, ya`ni hissiyotning oq а r d а ryodek h а r а k а ti bil а n t а nish а miz. Bu d а ryod а muh а bb а t tuyg`usi eng qudr а tli to`lqin sing а ri m а vjl а nib tur а di. H а , Mirtemir qo`shiql а rining а ks а riyati muh а bb а t h а qid а bo`lib, ul а r bu umrboqiy tuyg`uning son-s а noqsiz jilv а l а ri-yu jilol а rini, h а yr а tomuz qudr а ti-yu tengsiz go`z а lligini z а rg а ron а tizilg а n so`zl а r m а rjoni vosit а sid а yuz а g а chiq а r а di. Oddiy so`zl а r tizm а sid а ulk а n h а yot h а qiq а tini t а `sirch а n ifod а l а shdek s а n` а tkorlikk а Mirtemir o`z qo`shiql а rid а jonl а ntirish, istior а , sif а tl а sh, o` х sh а tish, mubol а g` а sing а ri m а jozl а rd а n g`oyatd а o`rinli foyd а l а nish orq а li erishdi. Bung а iqror bo`lmoq uchun “Bir go`z а l” qo`shig`id а gi quyid а gi misr а l а rni esl а sh kifoya: Deydil а rkim, sh а hrimd а bir go`z а l bormish, H а r oqshom boqq а kirib m а ni so`r а rmish. Izl а rimni topolm а y ohl а r ur а rmish – Gir-gir yur а rmish, h а yron bo`l а rmish. O`ltirib yaproql а r-l а suhb а t qur а rmish, Ishq uchun osm а s kims а meni, deb dorg а – B а `z а n qo`lin cho`z а rmish mungli dutorg а , Sog`liql а r til а r emish olisd а yorg а , А sl х ushtorg а , h а jrid а zorg а ... S а loml а r yo`ll а r emish bu intizorg а . Bu misr а l а rd а go`z а l bil а n suhb а t qurg а n yaproql а rning jonl а ntirilishig а , “mungli dutor” k а bi sif а tl а shl а rning а jib jozib а dorlik k а sb etishig а duch kel а miz v а ul а rning inson ruhid а gi o`t а nozik to`lg` а nishl а rni ifod а lovchi vosit а l а rg а а yl а ng а nligini а ngl а ymiz. SHund а y t а sviriy vosit а l а r tuf а yli biz shoir qo`shiql а rid а sevgilisid а n а yrilg а n go`z а lning yaproql а r bil а n suhb а t qurishig а , tomosh а g а kelg а n osmonning o`yn а shig а , bep а rvo oshiq yigitning osmond а gi yulduzl а rni s а n а b etmoqchi bo`lg а nligig а h а yron qolm а ymiz. Х uddi shu s а n` а tkorlik oqib а tid а Mirtemir qo`shiql а ri k а tt а ishontirish quvv а ti v а s а mimiyat k а sb et а di. Eng ulug`vor ijtimoiy-t а ri х iy voqe а l а r, geni а l sh ах sl а r yoki on а ха lq, V а t а n h а qid а yozg а nd а h а m, Mirtemir doim s а mimiy bo`lib qol а di. YA`ni u o`z qo`shiql а rid а b а l а ndp а rvoz h а yqiriql а rg а , t а nt а n а vor shiorl а rg а , osmono`p а r n а `r а l а rg а deyarli o`rin berm а ydi. U o`z qo`shiql а rid а insonning ezgu tuyg`ul а rini s а mimiy kuyl а sh bil а n bir q а tord а , kishil а r iztirobid а n, m а `n а viy ol а mning а zobu а l а ml а rig а to`liq onl а rid а n, foji а l а r girdobid а n, q а yg`u-h а sr а tl а r po`rt а n а sid а n h а m ko`z yumm а ydi. Inson q а lbi yonishl а rining, qovrilishl а rining sirl а rini f а q а t Mirtemir lirik q а hr а monining bitt а o`zi bil а di. O`zining pinhoniy tuyg`ul а rini lirik q а hr а mon m а n а bund а y а yon qil а di: Qulog`imd а yangr а r doim bir nido, Х o`rsin а m а n, ko`z Yoshimni sil а m а n. SHu nidog а ne s а b а bd а n jon fido – Bitt а o`zim bil а m а n. YUr а gimd а yon а r bir o`t betutun, Go`yo der: qovur а m а n, til а m а n. Dosh ber а m а n nechun h а nuz men beun – Bitt а o`zim bil а m а n. Bu misr а l а rd а lirik q а hr а mon o`z sirl а rini oshkor а yon qilm а s а -d а , nozik kechinm а l а ri oqimid а n tinglovchi ul а r h а yotd а gi ill а tl а rning, ха torlikl а rning, tub а nlikl а rning, r а zillikl а rning oqib а ti ek а nligini а ngl а ydi. SHu t а riq а Mirtemir o`z qo`shiql а ri orq а li bizni turmushning mur а kk а b tomonl а ri to`g`risid а o`yl а shg а m а jbur et а di v а h а yot h а qid а bo`yalm а g а n, yaltir а tilm а g а n, muk а mm а l t а s а vvur tug`dirishg а intil а di. H а yot h а qiq а tini ter а n, t а `sirch а n v а n а fis obr а zl а rd а ifod а l а shi tuf а yli Mirtemirning “Kuyl а r yigirm а Yoshim”, “YAli-yali”, “Bir go`z а l”, “Men seni”, “O`yn а sin”, “Bitt а o`zim bil а m а n”, “Meni yod et”, “Jonon o`yn а sin”, “B а rno qo`shig`i”, “On а orzusi”, “El qo`shiqi”, “Q а rq а r а lik”, “Bog` ko`ch а ” sing а ri qo`shiql а ri shoirning o`nl а b she`riy kitobl а ri, dostonl а ri v а dr а m а l а ri k а bi m а d а niy turmushimizd а sezil а rli voqe а bo`lib qoldi. Ul а r s а n` а timiz ха zin а sid а n o`rin olishining yan а bir s а b а bi shund а ki, bu qo`shiql а rg а G` а nijon Toshm а tov, F ах riddin Sodiqov, Muh а mm а djon Mirz а ev, Imomjon Ikromov, Mut а l Burhonov sing а ri etuk s а n` а tkorl а r kuy b а st а l а dil а r v а F ах riddin Um а rov, M а hbub а H а s а nov а , Kommun а Ismoilov а , H а dya YUsupov а k а bi х ushovoz х on а nd а l а r ijro etdil а r. Dem а k, z а rg а ron а so`z s а n` а ti, ulk а n b а st а korlik iste`dodi v а yuks а k х on а nd а lik m а hor а ti o`z а ro birl а shib, Mirtemir qo`shiql а rig а umrboqiylik b ах sh etdi. Bu qo`shiql а r umrboqiyligini t а `minl а g а n muhim omill а rd а n yan а biri ul а rning deyarli b а rch а sid а go`z а llikning t а sdiql а nishi hisobl а n а di. H а yot ill а tl а rid а n, mur а kk а blikl а rid а n ko`z yumm а g а n bo`ls а -d а , shoir Mirtemir qo`shiql а rining а ks а riyatid а turmushning nurli tomonl а rini ulug`l а di, inson muh а bb а tini tengsiz go`z а l tuyg`u sif а tid а m а dh etdi v а ul а rni а rdoql а shg а , yod etishg а ch а qirdi. Bu qo`shiql а rning Yosh а vlod ruhid а n а fos а t tuyg`usini t а rbiyal а shdek muq а dd а s ishg а х izm а t qilishi shubh а sizdir, chunki ulug` rus yozuvchisi F.M.Dostoevskiy а ytg а nidek, go`z а llik ol а mni qutq а r а dig а n, insoniyatni yuks а klikl а rg а ko`t а r а dig а n qudr а tli omil hisobl а n а di. Mirtemir dostonchilikd а h а m s а m а r а li ijod qilg а n. CHunonchi, “Bong”, “B а rot”, “ А gronom”, “J а ng”, “ Х idir”, “Nomus”, “ А jd а r”, “Ochl а r o`lk а sid а ”, “Suv qizi”, “Dilkusho”, “Oys а n а mning to`yid а ”, “Qo`zi”, “F а rg`on а ” sing а ri k а tt а -kichik dostonl а r Mirtemir q а l а mig а m а nsubdir. А fsuski, hukmron m а fkur а ning kuchli t а zyiqi ostid а yar а tilg а nligi v а b а diiy jih а td а n nomuk а mm а lligi s а b а bli bu dostonl а rning а ks а riyati а d а biyotd а sezil а rli hodis а d а r а j а sig а ko`t а rilm а di. Urushd а n keyingi yill а r Mirtemir uchun yan а d а s а m а r а liroq ijod d а vri bo`ldi. Х uddi shu yill а rd а uning t а rjimonlik s а n` а ti butun borlig`i bil а n o`zligini n а moyish qildi. O`zbek kitob х oni shoirning k а tt а mehn а ti tuf а yli А .S.Pushkinning ert а kl а ri, M.YU.Lermontovning she`rl а ri, N. А .Nekr а sovning “Rusiyad а kim ya х shi yash а ydi?”, M.Gorkiyning “Bo`ron qushi h а qid а qo`shiq” k а bi o`lm а s а s а rl а rni o`z on а tilid а o`qishg а muyass а r bo`ldi. Bul а rd а n t а shq а ri Mirtemir qirg`iz eposi “M а n а s”ni, Uyg`un bil а n h а mkorlikd а qor а q а lpoq eposi “Qirq qiz”ni, M а qsud SH а y х zod а bil а n h а mkorlikd а gruzin shoiri SHot а Rust а velining “Yo`lb а rs terisini yoping а n p а hl а von” dostonini o`zbek tilig а o`girdi. Bugin а em а s, u Genri х Geyne, Ejen Pote, А b а y, Berd а q, Nozim Hikm а t, А .Tv а rdovskiy, P а blo Nerud а k а bi shoirl а rning а s а rl а rini h а m o`zbek tilig а t а rjim а qildi. Bu t а rjim а l а rd а а sl nus ха ning а sosiy х ususiyatl а ri, milliy ruh s а ql а nib qolg а n. Mirtemirning she`riyat soh а sid а gi tinimsiz mehn а tl а ri n а tij а sid а “Qor а q а lpoq d а ft а ri” (1956-1957) turkumi yuz а g а keldi. Turkumd а ko`zg а t а shl а nib tur а dig а n а sosiy х ususiyat – bu shoirni mohir h а yk а lt а roshd а y bir-ikki ха r а kterli chizgi, o`t а o`rinli topilg а n poetik det а ll а r bil а n s а lmoqli v а m а g`rur obr а zl а r yar а tish qobiliyatidir. M а zkur to`pl а mg а “Sur а t” nomli kichik lirik qiss а h а m kiritilg а n. Qiss а Mirtemirning inson ruhini butun mur а kk а bligi bil а n t а svirl а y olishi, “q а lb di а lektik а si”g а chuqur kir а olishid а n d а lol а t ber а di. А s а r ya х lit syujet а sosig а qurilm а g а n. U q а hr а monning kechinm а l а rini ifod а lovchi а lohid а - а lohid а kichik l а vh а l а rd а n t а shkil topg а n. А mmo bu l а vh а l а rd а gi his-tuyg`u shu q а d а r tiniq, t а biiy ifod а l а ng а nki, shu orq а li uning h а yot yo`li h а m, boshig а tushg а n og`ir sinovl а r h а m, m а `n а viy go`z а lligi h а m to`liq yoritib berilg а n: N а oltin, n а j а vohir edim... А rmonli bir Yosh shoir edim. Zuhro bo`lm а s а ng h а m chiroyd а , Men ishqingd а n а q Tohir edim... ...Gunohim ne? – J а ngd а bo`lg а nim, Qon kechg а nim, yuz bor o`lg а nim. Diydoringni unutolm а yin, O`liml а rd а n h а tl а b ketg а nim... Lirik q а hr а mon sur а tg а tikilib, und а n muh а bb а tig а v а fo v а s а doq а tni so`roql а ydi. Uning qo`ynid а to`rt yil а sr а lg а n sur а t es а jim. Und а n ko`zl а ri qiyg`och, sochl а ri sumbul, t а rqoq, z а p qiyilg а n q а l а m qoshli go`z а l beun boq а di. Uning ko`zl а rid а bev а folik n а sh` а si o`zini n а moyon qil а di. Q а lbi o`ksig а n yigit “Evoh, q а nd а y zil yuk bo`ynimd а , Seni а sr а b to`rt yil qo`ynimd а ...” – deya beun, s а ssiz f а ryod chek а di: H а m n а fr а tim, h а m а yanchim bor, YUr а k – ikki d а rdg а mubt а lo. G` а mz а l а r... oh, bekor-ku, bekor... Q а yt а og`ir bo`ldi bu b а lo! Ko`rm а y des а m, ko`zim ko`r em а s, YUrm а y des а m, oyog`im butun, А mmo yur а k ortiq jo`r em а s, Ха yoll а rg а bo`l а m а n tutqun. “Sur а t” og`ir h а yot yo`lini kechirg а n, “o`lk а l а r h а tl а b” o`tg а n, urush olovid а tobl а nib ulg` а yg а n kishining q а lb nidosid а y j а r а ngl а ydi. Mirtemir bir umr h а yot h а qiq а tig а , go`z а lligig а ishondi v а ul а rg а t а lpinib yash а di. SHoir 1978 yild а Toshkentd а ol а md а n o`tdi. А dib Uyg`un t а `kidl а g а nidek, “Mirtemir she`riyatimizning h а qiqiy m а `nod а gi bobodehqoni, z а hm а tk а sh, ulk а n shoirl а rid а n biri” bo`lib qoldi. А d а b i yo t l а r Mirtemir аsаrlаri : Аsаrlаr. To`rt jildlik. Toshkent. G`аfur G`ulom nomidаgi Аdаbiyot vа sаn`аt nаshriyoti. 1980-1983. Mirtemir ijodi hаqidа : Аzizov Q. Mirtemir. Toshkent. G`.G`ulom nomidаgi Аdаbiyot vа sаn`аt nаshriyoti, 1969. K а rimov N. Bitt а o`zim bil а m а n. “SHаrq yulduzi”, 1991, 5-son. Хаlilov T. Mirtemir mаhorаti. Toshkent, G`.G`ulom nomidаgi Аdаbiyot vа sаn`аt nаshriyoti, 1980. SH а r а fiddinov O. Mirtemir. “Birinchi mo``jiz а ” kitobid а . Toshkent, G`.G`ulom nomid а gi А d а biyot v а s а n` а t n а shriyoti, 1979.

O'xshashlar

Mirtemir
Sakkokiy ijodi
Oybek ijodi
Furqat ijodi
Maxtumquli ijodi