Buxoro shahar moliya bo’limi (amaliyot) hisobot - Iqtisodiyot - Kurs ishlari

Buxoro shahar moliya bo’limi (amaliyot) hisobot

Yuklangan vaqt:

06.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

31.89453125 KB

Ko'chirib olish

Buxoro shahar moliya bo’limi Reja: Kirish 1.Byudjetdan moliyalashtirishning mohiyati va uni amalga oshirish usullari. 2.Buxoro shahar mahalliy byudjeti daromadlari va xarajatlari. 3.Buxoro shahri maktabgacha ta'lim muassasasi, umumta'lim maktablari va sog’liqni saqlash muassasalarining xarajatlarini moliyalashtirish mexanizmi. Xulosa Ilovalar

Kirish Men 3-kurs MM-54k-2 guruhi talabasi Muxtarov Shohrux 2022-yil 7- martdan 2022-yilning 16-aprelgacha bo’lgan muddatda Buxoro shahar moliya bo’limida amaliyotni o’tadim. Mazkur amaliyotni “Xalqaro moliya-kredit” kafedrasida tasdiqlangan dasturdagi mavzular asosida o’tadim. Amaliyotim dasturda keltirilgan mavzu va vazifalardan kelib chiqqan holda o’tdi. Amaliyot davomida Buxoro shahar moliya bo’limining faoliyati, funksiya va vazifalarini o’rganib chiqidim. Buxoro shahri mahalliy byudjeti daromadlarini hamda harajatlarini statistik ma'lumotlari bilan tanishib chiqdim. Tuman mahalliy byudjeti xarajatlar yo’nalishlari, shuningdek byudjet mablag’laridan samarali foydalanishda moliyaviy nazoratning yo’lga qo’yilganligi bilan tanishdim. Amaliyot dasturiga asosan maktabgacha tarbiya muassasalari xarajatlarini moliyalashtirish, umum-ta'lim maktablari xarajatlari bilan tanishdim. Sog’liqni saqlash muassasalari xarajatlarini moliyalashtirish, aholini ijtimoiy qo’llab- quvvatlash xarajatlarini moliyalashtirish kabi mavzular doirasida amaliyotni o’tadim. Shuningdek amaliyotni o’tash davomida tuman mahalliy byudjeti yetuk mutahassislari maslahatlari va amaliy tavsiyalarini oldim. Buxoro shahar moliya bo’limida amaliyot o’tash vaqtida bir qancha qonun va nizomlar, shuningdek ish faoliyati uchun zarur bo’lgan xujjatlar bilan tanishdim, kerakli nizomlar bilan ham tanishib chiqdim. Buxoro shahari mahalliy byudjetidan moliyalashtiriladigan byudjet tashkilotlari va byudjetdan mablag’ oluvchilarning xarajatlar smetasi va shtat jadvallarini tuzish tasdiqlash va ro’yxatdan o’tkazish tartibi bilan tanishib chiqdim. Maktablar xarajatlar smetasi, shtat jadvallari bilan tanishib chiqdim. Buxoro shahar moliya bo’limi bilan tanishish Yuqoridagi mavzu bo’yicha men Buxoro shahar moliya bo’limi bilan tanishish bo’yicha men mahalliy hokimiyat organlarining Buxoro shahar moliya bo’limini rivojlantirishdagi vazifalarini, shuningdek viloyat, tuman (shahar)

xokimiyati qoshidagi moliya bo’limining hududni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishdagi vazifalari va funksiyalarini o’rgandim. Shuningdek, moliya bo’limining tarkibiy tuzilmasi bilan tanishib, barcha bo’limlarning ish faoliyatini o’rgandim. O’rganish natijasida ma'lum bo’ldiki, mahaliy hokimiyat organlari faoliyatining asosiy moliyaviy bazasini mahalliy byudjetlar tashkil qiladi. Mahalliy byudjetlar milliy daromadni ko’p pog’onali qayta taqsimlash mahsulini aholiga etkazishning muhim kanallaridan biridir. Mahalliy byudjetlardan ma'lum darajada mahalliy ishlab chiqarish tarmoqlari, kommunal xo’jalik, hududni obodonlashtirish, keng aholi qatlamlarining normal hayotiy faoliyatini ta'minlovchi xizmatlarni amalga oshiruvchi boshqa bir qator soha va tarmoqlar xarajatlari moliyalashtiriladi. Shuningdek aytish kerakki, mahalliy byudjetlar umumdavlat iqtisodiy va ijtimoiy vazifalarini amalga oshirishda, xususan, jamiyat ijtimoiy infratuzilmasini saqlash va rivojlantirishga mo’ljallangan umumdavlat mablag’larini qayta taqsimlashda muhim ahamiyatga ega bo’lib bormoqda. Mavzu bo’yicha xulosa sifatida amaliyot mobaynida Buxoro shahar moliya bo’limi rivojlanish ko’rsatkichlarini o’rgandim. Maxalliy xokimiyat organlarining tumanni rivojlantirishdagi vazifalarini, shuningdek tuman xokimiyati qoshidagi Moliya bo’limining xududni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishdagi vazifalari va funksiyalarini, shuningdek, Buxoro shahar moliya bo’limi rivojlantirishda maxalliy byudjetning axamiyati o’rganib chiqilganini keltirish mumkin. Buxoro shahar moliya bo’limi mahalliy byudjetlar daromadlarining iqtisodiy mohiyatini, ularni shakllanish manbalari hamda bu daromadlarni ijtimoiy iqtisodiy rivojlanishidagi o’rnini o’rgandim. Shuningdek, men ushbu mavzu bo’yicha mahalliy byudjetlarning biriktirilgan daromadlari va tartibga soluvchi daromadlarining tarkibi, ularning miqdoriy salmog’idagi dinamik o’zgarish va rejalashtirishning ahamiyatini o’rgandim. Men ushbu mavzuni o’rganishda mahalliy byudjet daromadlarining shakllantirish rejasi va uning ijrosi to’g’risidagi oxirgi uch yillik kursatkichlarni tahlil qilishi va tegishli xulosalar o’rgandim.

Buxoro shahar moliya bo’limi maxalliy byudjeti daromadlar bazasi ikkiga bo’linadi: o’z daromadlari, ya'ni biriktirilgan daromdalar va tartibga soluvchi dapromadlarga. Biriktirilgan daromadlar – byudjet huquqi sub'ektiga tegishli mablag’lardir, ya'ni yuqori byudjetni chetlab o’tib, doimiy ravishda, qat'iy belgilangan ulushda yoki to’liqligicha tegishli byudjetga kelib tushuvchi mablag’dir. Mahalliy byudjetlarning eng birinchi daromad manbai bo’lib mahalliy soliqlar va yig’imlar xizmat qiladi. Bu daromad turlari qonunchilika asosan mahalliy byudjetlarga to’liq biriktirilgan daromad manbai hisoblanadi. Ularni to’liq va o’z vaqtida byudjetga kelib tushishidan mahalliy hokimiyat organlari mafaatdordirlar. Bu esa o’z navbatida maxalliy byudjetlarning mustaqilligi oshirishga xizmat qiladi. Mavzu bo’yicha xulosa qilib amaliyot mobaynida maxalliy byudjetlar daromadlarining iqtisodiy moxiyatini, ularni shakllanish manbalari xamda bu daromadlarni hududlarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishidagi o’rni va rolini o’rganilganligini aytish mumkin. Uchinchi mavzu bo’yicha Buxoro shahar moliya bo’limi mahalliy byudjetlar xarajatlarining iqtisodiy mohiyatini, xarajat yo’nalishlari o’rganildi. Shuningdek, men ushbu mavzu bo’yicha mahalliy byudjet xarajatlarning o’zgarishi va rejalashtirishning ahamiyatini o’rgandim. Men ushbu mavzuni o’rganishda mahalliy byudjetning oxirgi uch yillik ko’rsatkichlarini tahlil qilishini o’rgandim. Bizga ma'lumki, byudjet tizimining barcha harajatlari turli byudjetlar o’rtasida taqsimlanadi, bu esa u yoki bu g’arajatni muayyan byudjetga kiritilishini anglatadi. Bu birinchidan, moliyalashtirilayotgan muassasaning respublika va mahalliy organlarga qarashli bo’lishi, ikkinchidan, moliyalashtirilayotgan tadbirning ahamiyatidan kelib chiqadi. Organlarga qarashli bo’lishi, ikkinchidan, moliyalashtirilayotgan tadbirning ahamiyatidan kelib chiqadi. Mahalliy hokimiyat organlarining zimmasiga tegishli hududlarda umumdavlat ahamiyatiga ega masalalarni hal etishdek ma'suliyatli vazifa

yuklatiladi. Bunday vazifalarni asosini hududni ijtimoiy-iqtisodiy rivolantirish, aholini turmush darajasini oshirish kabi masalalar tashkil qiladi. Shuningdek, mahalliy byudjetlar xarajatlari quyidagi shakllarda amalga oshirilishini ta'kidlab o’tamiz: 1. Mahalliy byudjetlardan moliyalashtiriladigan byudjet tashkilotlarining joriy xarajatlari shaklida; 2. Joriy byudjet transfertlari shaklida; 3. Kapital xarajatlar shaklida; 4. Qonun xujjatlarida ta'qiqlanmagan boshqa xarajatlar shaklida. Mazkur mavzu bo’yicha xulosa qilib, Buxoro shahar moliya bo’limi mahalliy byudjetlar xarajatlarining iqtisodiy mohiyatini, xarajat yo’nalishlari o’rganilganligini aytib o’tish mumkin. “HUJJAT MF” - Moliya vazirligining elektron hujjat almashinuvi dasturiy ta'minotini o’rganish Ushbu mavzu bo’yicha men viloyat, tuman (shahar) moliya organlarida “HUJJAT MF” dasturiy majmuasining ahamiyatini, o’ziga xos xususiyatlarini, shuningdek mazkur dasturga oid huquqiy-me'yoriy hujjatlarini o’rganib chiqishi lozim. Talaba moliya organlariga “HUJJAT MF” dasturi orqali kirish, chiqish xatlarini elekron shaklda yuritish ishlarini o’rganishi lozim. Jumladan, viloyat, tuman (shahar) moliya organlariga kelgan kirish xatlarining ijrosini ta'minlash va belgilangan tartibda javob berish hamda ma'lumotlarni joylashtirish, chiqish xatlarini rasmiylashtirish tartiblari bilan tanishishlari lozim. Ushbu mavzu bo’yicha amaliyot hisobotiga quyidagi hujjatlar ilova qilinadi: 1. “HUJJAT MF” dasturiy taminotida ishlash qo’llanmasi; 2. “HUJJAT MF” dasturiy taminotida yozilgan moliya organlari kirish xatlari nusxasi;

3. “HUJJAT MF” dasturiy taminotida yozilgan moliya organlari chiqish xatlari nusxasi va boshqalar. Mazkur mavzuning dasturda belgilangan vazifalirini hisobga olib, Toshkent shahar Buxoro shahar moliya bo’limida malakaviy amaliyotimning ikkinchi mavzusi bo’lmish “HUJJAT MF” - Moliya vazirligining elektron hujjat almashinuvi dasturiy ta'minotini o’rganish bilan davom ettirdim. Dastur bo’yicha moliya bo’limida mavjud barcha ma'lumotlarni malakaviy amaliyot hisobotimga ilova sifatida keltirganman. Byudjet tashkilotlari pasporti dasturiy majmuasi ( passport.mf.uz ) bilan tanishish Ushbu mavzu bo’yicha menpassport.mf.uz dasturiy majmuasining ahamiyatini, afzalliklarini, shuningdek mazkur dasturga oid huquqiy-me'yoriy hujjatlarini o’rganib chiqishi lozim. Byudjet tashkilotlari pasporti dasturiy majmuasida byudjet tashkiloti haqidagi ma'lumotlarni yelektronshaklda kiritish va saqlash hamda ularni o’zgartirish, qo’shimchalar kiritish, hamda mazkur ma'lumotlardan belgilangan tartibda foydalanish mexanizmini o’rganib chiqishi lozim. Byudjet tashkilotlari pasporti dasturiy majmuasi ( passport.mf.uz ) bilan tanishishda avvalambor, Buxoro shahar moliya bo’limining barcha bo’limlari bilan bog’liq faoliyatlar bilan tanishib chiqdim. Malakaviy amaliyotimning uchinchi mavzusi, ya'ni Byudjet tashkilotlari pasporti dasturiy majmuasi (passport.mf.uz) bilan tanishishda barcha byudjet tashkilotlarining pasporti dasturiy ta'minoti majmuasi bilan tanishdim. Bunda dasturda keltirilgan barcha rejalari bo’yicha tuman moliya bo’limidan malakaviy amaliyotimga ilova sifatida keltirganman. Masalan, quyidagi byudjet tashkilotlari faoliyatini: Xalq ta'limi, maktabgacha ta'lim, tibbiyot muassasalari kabi byudjet tashkilotlari faoliyatlarini o’z ichiga qamrab oladi. Ushbu mavzu bo’yicha amaliyot hisobotiga quyidagi hujjatlar ilova qilinadi:

1. Byudjet tashkilotlari pasporti dasturiy majmuasi (passport.mf.uz) da ishlash qo’llanmasi; 2. Tegishli viloyat, tuman (shahar) moliya organlaridan moliyalashtiriladigan kamida ikkita byudjet tashkilotlari pasportlari to’g’risidagi ma'lumotlar nusxalari. “UZASBO” (“UZASBO”) dasturiy ta'minotida ishlash amaliyotini o’rganish Ushbu mavzu bo’yicha men moliya organlarida va byudjet tashkilotlarida “UZASBO” dasturiy ta'minotining tutgan o’rnini, ahamiyatini, o’ziga xos xususiyatlarini, shuningdek mazkur dasturga oid huquqiy-me'yoriy hujjatlarini o’rganib chiqdim. Umuman olganda “UZASBO” dasturiy ta'minotida ish yuritish tartibini, mazkur dastur orqali byudjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobi va hisobotlarini yelektron tarzda yuritishni, to’lov topshiriqnomalari va g’azna memorial orderlarini UZASBO dasturida yelektron jo’natishni o’rgandim.Bundan tashqari “UZASBO” dasturiy ta'minotida ish yuritish tartibini іnstitut tomonidan tasdiqlangan dastur asosida mazkur mazuni ham chuqur o’rganib, ushbu dasturning ijobiy va slabiy tomonlarini, ish jarayonida qanaqangi yengilliklarga erishilganligini amaliyotim davomida kuzatdim. “UZASBO” (“UZASBO”) dasturiy ta'minotida ishlash amaliyotini o’rganish jarayonida amaliyot joyidan ushbu mavzu bo’yicha amaliyot hisobotiga quyidagi hujjatlar ilova qildim: 1. «UzASBO-Balans» da ishlash qo’llanmasi; 2. «UzASBO-Oylik» da ishlash qo’llanmasi; 3. Tegishli viloyat, tuman (shahar) moliya organlaridan moliyalashtiriladigan kamida ikkita byudjet tashkilotlarining UZASBO dasturida orqali yelektron to’lov topshiriqnomalari va g’azna memorial orderlarini nusxalari (screen shot). 5-mavzu. Davlat byudjetining g’azna ijrosi dasturiy majmuasi bilan tanishish. Ushbu mavzu bo’yicha men Davlat byudjetining g’azna ijrosi dasturiy majmuasining tutgan ahamiyatini, o’ziga xos xususiyatlarini, shuningdek mazkur

dasturga oid huquqiy-me'yoriy hujjatlarini o’rganib chiqishi lozim. Men ushbu mavzu yuzasidan Davlat byudjetining g’azna ijrosi dasturiy majmuasi orqali byudjet tashkilotlarining xarajatlar smetalarining hisobini yuritishni, byudjet tashkilotlarining tovarlar (ishlar, xizmatlar) ta'minotchilari bilan shartnomalarining hisobini yuritishni,byudjet tashkilotlarining debitorlik va kreditorlik qarzlarining holati bo’yicha monitoring qilishni, xarajatlarni amalga oshirish uchun ruxsatnomalarni shakllantirishni, jamlanma va tahliliy hisobotlarni shakllantirishni o’rgandim. Bundan tashqari, qonunchilik bo’yicha G’aznachilik o’z faoliyatida O’zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi va qonunlariga, O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining qarorlariga, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlariga, O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlariga, mazkur Nizomga hamda o’z faoliyatiga tegishli bo’lgan boshqa normativ-huquqiy hujjatlarga amal qilishining guvohi bo’lib, bu bo’yicha ham ma'lumotlarni malakaviy amaliyot hisobotimga ilova qildim. G’aznachilik faoliyatining ham asosiy funksiya va vazifalarini ham o’rganib chiqdim, ya'ni Quyidagilar G’aznachilikning asosiy vazifalari hisoblanadi: Davlat byudjetinining kassa ijrosi, jumladan tushadigan daromadlarni turli darajadagi byudjetlar o’rtasida taqsimlash, byudjetdan mablag’ oluvchilarning xarajatlar smetalari ijrosi va Davlat byudjeti ijrosi to’g’risida hisobot tuzish; Davlat byudjeti mablag’larini yagona g’aznachilik hisob raqami, shuningdek tegishli byudjetlar daromadlari va xarajatlari o’rtasidagi kassa uzilishlarining oldini olishni ta'minlaydigan hududiy g’aznachilik hisob raqamlarini joriy etish orqali boshqarish, byudjet tashkilotlarining tovarlar yetkazib beruvchilar (ishlarni bajaruvchilar, xizmatlar ko’rsatuvchilar) bilan shartnomalarini, shuningdek Davlat byudjeti mablag’lari hisobidan kapital qurilish bo’yicha buyurtmachilarning shartnomalari (keyingi o’rinlarda byudjet tashkilotlari va buyurtmachilar shartnomalari deb ataladi) xarajatlar smetasida ko’rsatilgan summalar va maqsadlarga qat'iy muvofiq ravishda tuzilishi ustidan qattiq nazorat o’rnatish

asosida mazkur shartnomalarni majburiy ro’yxatdan o’tkazish tartibini joriy etish orqali byudjet tashkilotlarining maqsadga nomuvofiq, asossiz xarajatlarining oldini olish kabilarni misol qilib keltirish mumkin. Ushbu mavzu bo’yicha amaliyot hisobotiga quyidagi hujjatlar ilova qilindim: 1. “Davlat byudjetining g’azna ijrosi” dasturiy majmuasida parollarni yaratish va ulardan foydalanish Tartibi yo’riqnomasi. 2. “Davlat byudjetining g’azna ijrosi” dasturiy majmuasi bilan ishlash huquqiga yega bo’lgan shaxslar uchun axborot xavfsizligi bo’yicha yo’riqnoma. Ish haqiga xarajatlarni rejalashtirish Maktabgacha ta`lim muassasasining ish haqi xarajatlari undagi ishlovchilar shtati va ish haqining stavka miqdoriga bog’liq bo’ladi. Ushbu muassasalarning shtat jadvali maktabgacha tarbiya muassasalarida o’rnatilgan namunaviy shtatlar asosida o’rnatiladi. Ushbu xujjatga ko’ra shtatlar va ularning soni guruhlar sonidan kelib chiqib belgilanadi. Bundan tashqari, ba'zi xodimlar (asosan xizmat ko’rsatuvchi hodimlar) soni guruhlar soniga qarab emas, balki maktabgacha ta'lim binolarining texnik holati, ulardagi jihozlar hamda muassasa faoliyatining o’ziga xos tomonlariga qarab belgilanadi. Maktabgacha ta`lim muassasalar boshqa xarajatlarini rejalashtirish va moliyalashtirish tartibi barcha boshqa byudjet tashkilotlari kabidir. Amaliyot mobaynida Buxoro viloyati Buxoro shahardagi maktabgacha ta`lim muassasalari xarajatlarini moliyalashtirish tizimi, shuningdek, maktabgacha ta`lim muassasalari xarajatlari smetasi, uning tarkibi, maktabgacha ta`lim muassasalari xarajatlarini moliyalashtirishning o’ziga xos xususiyatlari, ularni rejalashtirishda qo’llaniladigan operativ-tarmoq ko’rsatkichlarni aniqlash tartiblari o’rganaldi. Mahalliy byudjetlarning ijtimoiy-madaniy tadbirlari xarajatlari tarkibida madaniyat xarajatlarining tutgan o’rni va axamiyatini, madaniyat xarajatlarining tarkibi, madaniyat xarajatlarini moliyalashtirishning o’ziga xos xususiyatlari, shuningdek madaniyat xarajatlarini byudjetdan moliyalashtirish

tartibi o’rganib chiqildi. Madaniyat xarajatlarining yig’ma smetasi, uning tarkibi va tuzulishi, shuningdek madaniyat tizimi muassasalarining xarajatlari smetasi, ularning tarkibi va moliyalashtirish asoslari o’rganildi. Madaniyat xarajatlarini rejalashtirishning uziga xos xususiyatlari va ularni rejalashtirishda foydalaniladigan asosiy operativ-tarmok ko’rsatkichlari o’rganib chiqildi. Mazkur mavzu bo’yicha amaliyot hisobotiga Toshkent viloyati Buxoro shahar moliya bo’limi mahalliy byudjetdan moliyalashtiriladigan madaniyat tashkilotlarining yig’ma smetasi, madaniyat tizimidagi muassasalarning yakka smetalari, madaniyat tizimidagi muassasalarning xarajatlari smetasining xisob- kitobiga doir ilovalar, madaniyat tizimidagi muassasalarning shtat jadvali va boshqalar, Madaniyat tizimidagi muassasalarni moliyalashtirishdagi me'yoriy- hukuqiy xujjatlar bilan tanishib chiqdim. Umumta'lim maktablari xarajatlarini moliyalashtirish Men shu mavzu buyicha mahalliy byudjetlarning maorif tizimi xarajatlari tarkibida umumta'lim maktablari xarajatlarining tutgan o’rni va ahamiyatini o’rganib chiqdim. Men maktablarni moliyaviy ta'minlash tizimini, shuningdek, umumta'lim maktablari xarajatlari smetasi, uning tarkibi, shtatlar jadvali, umumta'lim maktablari xarajatlarini moliyalashtirishning uziga xos xususiyatlarini, ularni rejalashtirishda qo’llaniladigan operativ-tarmoq ko’rsatkichlarini, umumta'lim maktablari xarajatlarini rejalashtirish va moliyalashtirish tartibidagi so’nggi o’zgarishlarni o’rganib chiqdim. Asosiy ishlab chiqarish ko’rsatkichlarini hisoblash. Maktabni moliyalashtirish rejasini tuzish uning asosiy ishlab chiqarish ko’rsatkichlarini aniqlashdan boshlanadi. Sinflar va o’quvchilar soni sinf guruhlari (I-IV, V-IX, X-XI) bo’yicha aniqlanadi. Bu ko’rsatkichlar smetada rejalashtirilayotgan yilning ikki sanasiga: 1 yanvar va 1 sentyabr holatiga keltiriladi. O’quv soatlari soni Davlat ta'lim standartlariga muvofiq bir haftadagi majburiy o’quv soatlarining maksimal sonini belgilab beruvchi o’quv rejalari asosida aniqlanadi. Haq to’lanadigan dars soatlari sonini aniqlashda ayrim fanlar

bo’yicha (masalan, rus tili, chet tillari) mashg’ulotlar o’quvchilarni ikki guruhga ajratib olib borilishini hisobga olish kerak. Shunday qilib, haftalik umumiy o’quv soatlari soni sinflar sonining bir sinfga to’g’ri keladigan o’quv soatlari soniga ko’paytirish yo’li bilan topiladi. O’qituvchining umumiy yuklamasi o’quv va pedagogik yuklamalardan iborat bo’ladi va bir yilga 1548 soatni tashkil qiladi. O’quv yuklama me'yori direktiv tarzda o’rnatilgan bo’lib, boshlang’ich sinflarda 18 soatni, yuqori sinflarda 20 soatni tashkil qiladi. Shuning uchun pedagogik stavkalar soni boshlang’ich va yuqori sinflar bo’yicha alohida hisoblanadi. Pedagogik yuklama o’rnatilgan o’quv yuklamasiga praporsional ravishda boshlang’ich sinflarda 1,0 va yuqori sinflarda 0,8 koeffisientlarni qo’llash orqali aniqlanadi. (Namunaviy reja bo’yicha o’qituvchining umumiy oylik yuklamasi 154,8 soatni tashkil etadi. Haftalar soni bir oyda 4,3 hafta hisobida belgilangan. Boshlang’ich sinf o’qituvchisining 1,0 stavkasi uchun haftalik umumiy yuklamasi 36 soatni tashkil etadi, shundan o’quv yuklamasi – 18 soat, pedagogik yuklama – 18 soat, yuqori sinf o’qituvchisining 1,0 stavkasi uchun haftalik umumiy yuklamasi 36 soatni, shundan 20 soat o’quv yuklamasi va pedagogik yuklama - 16 soatni tashkil etadi Mazkur mavzu bo’yicha xulosa qilib, mahalliy byudjetlarning maorif tizimi xarajatlari tarkibida umumta'lim maktablari xarajatlarining tutgan o’rni va ahamiyati bo’yicha ma'lumotlar o’ragnilganligini aytish mumkin. Sog’liqni saqlash muassasalari xarajatlarini moliyalashtirish Keyingi mavzu doirasida sog’liqni saqlash sohasidagi har bir muassasaning ishi operativ tarmoq ko’rsatkichlari, masalan, kasalxonalaridagi o’rtacha yillik band o’rinlar soni (jami va o’rinlar profillari bo’yicha), bir yilda o’rinlar bo’lgan kunlar soni, o’rin kun miqdori, barcha toifadagi xodimlar bo’yicha o’rtacha yillik shtatlar birligi soni, vrachlar qabuli (kasalni ko’rish) soni bilan tavsiflanishi o’rganildi.

Xarajatlarni rejalashtirishda shu fakt muhimki, davolash profilaktika muassasasi aholiga tibbiy yordamni 2 shaklda ko’rsatishi mumkin. Kasalxonaga muqim yotqizib «stasionar» davolash va ambulatoriya poliklinikada yordam ko’rsatish. Stasionarning asosiy ko’rsatkichlaridan biri - o’rin fondi bo’lsa, ambulatoriya poliklinika muassasasining asosiy ko’rsatkichini vrachlar ishlaydigan lavozimlar va vrachlar qabuli bemorlar qatnovi soni. Shunga qarab harajatlarni hisoblash usuli tanlanadi. Ovqat va dori-darmonlar sotib olish harajatlarini rejalashtirishda bir o’rin band bo’lgan kunlar sonini aniqlash zarur va uning asosida kasalxonadagi o’rin kunlarning umumiy soni topiladi. Buning uchun o’rtacha yillik o’rinlar sonini (bo’limlar yo’nalishlari bo’yicha) bir o’rin bir yilda band bo’lgan kunlar soniga ko’paytiriladi. Tibbiyot xodimlarining toifasi uchun lavozimlari soni korxona tomonidan mustaqil ishlab chiqiladigan shtatlar jadvaliga ko’ra, tibbiyot xodimlari har bir o’rtacha ish haqi stavkasi tarifikasiya ma'lumotlari asosida belgilanadi. Vrachlarning stavkasi miqdori muassasa turi, uning joylashgan o’rni (shahar yoki qishloqda), egallagan lvozimi, malakasiga bog’liq bo’ladi. Kichik tibbiyot xodimlariga ish haqi stavkasi shtat jadvaliga qarab, egallab turgan lavozimiga ko’ra belgilanadi. Kasalxona rahbarlari, ularning o’rinbosarlari, bo’linmalar rahbarlari bo’lgan vrachlarga, shuningdek o’rta tibbiyot xodimlaridan bo’lgan rahbarlarga ish haqi stavkalari ushbu muuassasa rahbar xodimlari mehnatiga haq to’lash bo’yicha qaysi guruhga kiritilganiga qarab aniqlanadi. Sog’likni saklash muassasalari xarajatlarini rejalashtirish va moliyalashtirish tartibini belgilovchi me'yoriy bazani o’rganildi. Sog’likni saklash muassasalari byudjetdan tashkari mablag’larining manbalari va ularni ishlatish yo’nalishlari bilan tanishib chiqildi. 6-mavzu. Aholini ijtimoiy qo’llab-quvvatlash harajatlarini moliyalashtirish Aholini ijtimoiy qo’llab-quvvatlash harajatlarini moliyalashtirish mavzusi bo’yicha ijtimoiy ximoya yo’nalishlari va tartibini o’rganib chiqdim. Ijtimoiy himoya - keng ma'noda — mamlakat aholisini ijtimoiy va moddiy muhofaza

qilinishini ta'minlaydigan va jamiyatda qaror topgan xuquqiy, iqtisodiy, ijtimoiy choratadbirlar majmui; tor ma'noda — davlat va jamiyatning yoshi, salomatligi holati, ijtimoiy ahvoli, tirikchilik vositalari bilan yetarli ta'minlanmagani tufayli yordamga, ko’makka muhtoj fuqarolar to’g’risidagi g’amxo’rligi. Uning asosiy maqsadi aholi farovonligining to’xtovsiz yaxshilanishini ta'minlash, aholi qatlamlarining ta'lim, madaniyat, kasb malakasi, daromadlari jihatidan keskin tafovutlariga barham berish, jamiyat tomonidan insonga munosib hayot darajasini va inson taraqqiyotini ta'minlashga yordam berishdan iborat. Ijtimoiy himoyaning asosiy yo’nalishlari:  erkin ijtimoiyiqtisodiy faoliyat ko’rsatishni ta'minlash;  ish bilan bandlik, kasb tanlash, o’qish va bilim olish;  daromadlarning kafolatlanishi;  har bir fuqaroning o’z iqtisodiy faoliyatida daromadga ega bo’lishi;  iste'molchilar himoyasi, iste'molchilar jamiyatlari;  tovarlar va xizmatlar sifati, iste'mol kafolatini ta'minlash;  aholiga tibbiy xizmat ko’rsatish; O’zbekistonda aholini ijtimoiy himoyaqilish iqtisodiy islohotlar dasturidagi uzluksiz ustuvor yoʻnalishlardan biriga, ya'ni islohotlarning hamma bosqichlarida ustuvor hisoblanadigan vazifalar qatoriga kiradi. Bozor munosabatlariga o’tish va ijtimoiy-iqtisodiy tizimni isloh qilish davrida aholini yalpi Ijtimoiy himoyaqilish tizimidan ishonchli ijtimoiy kafolatlar va aholini, ayniqsa, uning nochor guruxlarini aniq manzilli va maqsadli ijtimoiy qo’llab-quvvatlash tizimi barpo etildi. Bu tizimda mahalla markaziy o’rinda turadi. Mazkur mavzu bo’yicha xulosa qilib ijtimoiy himoyani hududa amalga oshirishga oid jarayonlar xujjatlar asosida o’rganilganligini aytish mumkin.

Xulosa Men amaliyot dasturiga muvofiq ravishda Buxoro shahar moliya bo’limida amaliyot o’tash davomida ko’plab bilim va ko’nikmalarga ega bo’ldim. Amaliyot davomida moliya boshqarmasi nizomi bilan tanishib chiqdim. Shuningdek, viloyat daromadlar va xarajatlar ijrosi bilan tanishdim. Buxoro shahar moliya bo’limida 2021-yilda daromadlar albatta xarajatlardan ko’p bo’lib, viloyat moliyaviy ahvoli ijobiy baholandi. Buxoro shahar moliya bo’limida maktabgacha ta'lim muassasalari, umumta'lim maktablari, sog’liqni saqlash muassasalari xarajatlar smetasi, shtat jadvali, uning tarkibiy xarajatlari moliyalashtirishning o’ziga xos xususiyatlari, ularni rejalashtirishda qo’llaniladigan operativ tarmoq ko’rsatkichlarini aniqlash tarkibini o’rganib chiqdim. Amaliyotni o’tash davrida ko’plab amaliy tavsiyalarga ega bo’lishimda Buxoro shahar moliya bo’limida ishlayotgan mutaxasislar yaqindan ko’mak berishdi. Buxoro shahari mahalliy byudjetidan moliyalashtiriladigan umumta'lim maktablari, kasb-xunar kollejlari va akademik liseylar va tibbiyot muassasalari rekonstruksiya qilish va mukammal ta'mirlash va jixozlash jamg’armasi mablag’laridan dasturda ko’rsatilgan loyhalarni moliyalashtirish tartibini mukammal o’zlashtirishga xarakat qildim. Byudjet mablag’laridan samarali foydalanishda moliyaviy nazoratning ahamiyati:ushbu mavzu bo’yicha men o’z hisobotida moliyadan nazorat quroli sifatida foydalanishning ob'ektiv shart-sharoitlari va imkoniyatlarini, moliyaning nazorat funksiyasi va moliyaviy nazoratni, moliyaviy nazoratning elementlarini, moliyaviy nazoratning turlari, shakllari va usullarini, moliyaviy nazoratni amalga oshiruvchi organlar, bozor sharoitida ular faoliyatini muvofiqlashtirish, joriy byudjet ijrosini nazorat qilishda g’aznachilik organlarining ahamiyati, g’aznachilik organlarining byudjet ijrosini amalga oshirishdagi dastlabki va joriy nazoratni amalga oshirish tartibini yoritishi lozim.

Mablag’ bilan ta'minlash byudjet ijrosi jarayonida xarajatlar ro’yxati va smetasiga kiritiladigan o’zgarishlarni hisobga olgan holda tegishli yil uchun tasdiqlangan byudjet parametrlariga hamda byudjet tashkilotlarining xarajatlar smetalariga muvofiq tuzilgan byudjet xarajatlarining choraklar bo’yicha taqsimlangan yillik ro’yxatiga binoan amalga oshiriladi. Byudjet tashkilotlarini respublika byudjetidan mablag’ bilan ta'minlash O’zbekiston Respublikasi Moliya Vazirligida belgilangan shakldagi xarajat jadvallari va xarajatlarning har bir guruhi bo’yicha bir satrda mablag’ o’tkazish uchun to’lov qog’ozi bilan rasmiylashtiriladi. Mahalliy byudjetdan mablag’ bilan ta'minlash tegishli moliya tashkilotlarida belgilangan shakldagi farmoyish bilan va xarajatlarning har bir guruhi bo’yicha bir satrda mablag’ o’tkazish uchun to’lov qog’ozi bilan moliyalashtiriladi. Ushbu mavzu bo’yicha joriy byudjet ijrosini nazorat qilishda g’aznachilik organlarining ahamiyati o’rganib chiqildi. Davlatning ijtimoiy va iqtisodiy vazifalarini amalga oshirishda, birinchi navbatda, davlat mablag’larini taqsimlash va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirishda davlat byudjetining ahamiyati beqiyosdir. Davlat byudjetining kassa ijrosini samarali tarzda tashkil etish, davlat byudjeti mablag’larining tushumi va sarfi ustidan nazoratni yanada kuchaytirish, davlat byudjeti mablag’larini boshqarish orqali davlat byudjetining iqtisodiyotimizdagi rolini yanada kuchaytirish maqsadida Davlat byudjetining g’azna ijrosi tashkil etildi. Byudjet Kodeksiga asosan, davlat byudjeti g’azna ijrosi quyidagi asosiy tamoyillar tayanilgan holda amalga oshiriladi:  kassaning yagonaligi;  buxgalteriya hisobi va hisobotini tashkil etish yagonaligi tamoyili. Davlat byudjetining g’azna ijrosi Davlat byudjetining barcha daromadlarini yagona g’azna hisobvarag’iga kiritishdan, shuningdek Davlat byudjetining xarajatlarini shu hisobvaraqdan to’lashdan iborat. G’aznachilik o’zining bir qator vazifa va funksiyalarini bajarish bilan birgalikda davlat byudjeti g’azna ijrosining buxgalteriya hisobini yuritish, davlat byudjeti ijrosining qanday borayotganligi to’g’risida hisobotlarni yig’ish, qayta

ishlash va tahlil qilish bilan ham shug’ullanadi. Ushbu mavzu bo’yicha amaliyot hisobotiga maxalliy byudjet ijrosi bo’yicha xisobotlar va ularning taxlili, byudjet tashkilotlarini tekshirish rejalari va ularning amalga oshirilishi natijalari yuzasidan dalolatnomalar, nazorat-taftish organlarining mahalliy moliya bo’limlari faoliyatini nazorat-taftish qilish yuzasidan dalolatnomalari, g’aznachilik organlari nazorat faoliyatini aks ettiruvchi boshka xujjatlar ilova qilindi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati 1) Normativ-huquqiy hujjatlar nomlari: 1. O‘zbekiston Respublikasi “Mahalliy davlat hokimiyati to‘g‘risida”gi Qonuni. 913-son, 2 sentabr 1993 yil. (o‘zgartirish va qo‘shimchalar bilan) . 2. O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 8 maydagi “Toshkent irrigatsiya va qishloq xo`jaligi mexanizatsiyalash muhandislari institutida oliy ma`lumotli kadrlar tayyorlash tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to`g`risida”gi PQ-3702-sonli qarori. 3. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi “ O’zbekiston respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha harakatlar strategiyasi to‘g‘risida ”gi PF-4947-sonli Farmoni . 2) Darslik va o‘quv qo‘llanmalar nomlari: 1. Mc Connell, Brue. Economics. 17 th edition. Mcgraw-hill/Irvin, USA, 2009. 2. O‘lmasov A.,Vahobov A. Iqtisodiyot nazariyasi. Darslik. -T.: “IQTISOD- MOLIYA”, 2014. -480 b. 3. Shodmonov.Sh. Iqtisodiyot nazariyasi. Darslik. -T.: “IQTISOD-MOLIYA”, 2010. -728 b. 4. Jo‘rayev.T.T., Tojiboyeva D. Iqtisodiyot nazariyasi. Ko‘rgazmali qo‘llanma. - T.: “fan va texnlogiya”, 2014. -448 b. 3) Ilmiy jurnallardagi maqolalar nomlari: 1. Haydarov N.X. O‘zbekiston Respublikasi ta’lim tizimini rivojlantirishda davlat moliyasining o‘rni // Iqtisod va moliya. – Toshkent, 2013. – № 9. –B. 13. 2. Бакайбаева А.С. Учет доходов государственного бюджета с использованием казначейских технологий в Республике Узбекистан // Iqtisod va moliya . – Toshkent , 2013. – № 12. – B . 7.

O'xshashlar

Navoiy shahar Moliya bo’limida amaliyot hisoboti

Buxoro viloyati Vobkent tumani moliya bo'limi amaliyot hisoboti

“Bank ishi” bakalavriat ta’lim yo’nalishi bo’yicha ishlab chiqarish amaliyoti hisoboti

Hisobot. Bank ishi ta’lim yo’nalishi bo’yicha ishlab chiqarish amaliyoti

“Poytaxt avto parking” MCHJ da amaliyot hisoboti